Phân tích thức chất và đặc điểm của phương pháp gia công trục khuỷu

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI KH&CN CẤP TRƯỜNG THIẾT KẾ QUY TRÌNH CHẾ TẠO MÁY DẬP TRỤC KHUỶU LOẠI NhỎ S K C 0 0 3 9 5 9 MÃ SỐ: T2010 - T59 S KC 0 0 3 6 2 2 Tp. Hồ Chí Minh, 2011 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI KH&CN CẤP TRƯỜNG THIẾT KẾ QUY TRÌNH CHẾ TẠO MÁY DẬP TRỤC KHUỶU LOẠI NHỎ Mã số: T2010 – T59 Chủ nhiệm đề tài: VÕ XUÂN TIẾN TP.HỒ CHÍ MINH – 2011 Nghiên cứu khoa học GVTH: VÕ XUÂN TIẾN NHẬN XÉT ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Tên đề tài: Thiết kế quy trình chế tạo máy dập trục khuỷu đơn động loại nhỏ Mã số đề tài: 2010 – T59 Chủ nhiệm và thực hiện đề tài: GV. Ths Võ Xuân Tiến PHẦN NHẬN XÉT .................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... .................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... TP. Hồ Chí Minh, ngày …… tháng ….. năm 2011 Đề tài: Thiết kế quy trình chế tạo máy dập trục khuỷu loại nhỏ 1 Nghiên cứu khoa học GVTH: VÕ XUÂN TIẾN MỤC LỤC Trang PHẦN A: DẪN NHẬP 1.1 Lí do chọn đề tài ............................................................................... 2 1.2 Mục đích nghiên cứu ........................................................................ 3 1.3 Đối tượng nghiên cứu ....................................................................... 3 1.4 Giới hạn đề tài .................................................................................. 3 1.5 Phương pháp nghiên cứu đề tài ........................................................ 3 PHẦN B: NỘI DUNG Chƣơng I: TỔNG QUAN VỀ MÁY DẬP TRỤC KHUỶU .......................... 5 1.1 Đặc điểm và ứng dụng của máy dập trục khuỷu ............................... 6 1.2 Các phương pháp gia công kim loại bằng áp lực .............................. 7 1.3 Tác dụng của nhiệt độ và hiện tượng trong biến dạng dẻo kim loại . 9 Chƣơng II: DẬP TẤM VÀ MỘT SỐ LOẠI MÁY GIA CÔNG ÁP LỰC ... 13 2.1 Khái niệm........................................................................................... 13 2.2 Thiết bị dập tấm ................................................................................. 14 2.2.1. Máy dập trục khuỷu 2.2.1.1. Máy dập trục khuỷu vạn năng a. Máy dập trục khuỷu thân hở .......................................................... 15 b. Máy dập trục khuỷu thân kín……………………………………. 2.2.2. Máy ép thủy lực…………………………………………………….. 2.2.3. Máy dập vuốt (dập sâu) 2.2.4. Máy búa hơi 2.3. Dập cắt và đột lỗ ChƣơngIII. CÁC VẤN ĐỀ CHUNG VỀ MÁY DẬP TRỤC KHUỶU ........ 16 3.1 Đặc điểm ............................................................................................ 16 3.2 Cơ cấu chấp hành ............................................................................... 17 3.3 Phân loại ........................................................................................... 18 3.4 Nguyên tắc hoạt động ....................................................................... 20 Chƣơng IV. PHÂN TÍCH VÀ LỰA CHỌN THÔNG SỐ KỸ THUẬT Đề tài: Thiết kế quy trình chế tạo máy dập trục khuỷu loại nhỏ 2 Nghiên cứu khoa học GVTH: VÕ XUÂN TIẾN 4.1 Lực ép danh nghĩa và lực cho phép của đầu trượt ............................ 22 4.2 Hành trình và tốc độ của đầu trượt ................................................... 25 4.3 Kết cấu các bộ phận và chi tiết quan trọng ....................................... 28 4.4 Các dạng hư hỏng và vấn đề bảo dưỡng máy ................................... 50 PHẦN C. KẾT LUẬN I. Kết luận ................................................................................................ 55 II. Hướng phát triển ................................................................................. 55 Tài liệu tham khảo ................................................................................... 56 III. Một số hình ảnh của một số loại máy dập ........................................ 57 Đề tài: Thiết kế quy trình chế tạo máy dập trục khuỷu loại nhỏ 3 Nghiên cứu khoa học GVTH: VÕ XUÂN TIẾN PHẦN A DẪN NHẬP 1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Hiện nay phương pháp gia công kim loại bằng áp lực đang được ứng dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp. Ưu điểm của phương pháp này là tiết kiệm vật liệu, các chi tiết sau khi gia công đạt được cơ tính như độ bền, độ cứng cao đáp ứng được yêu cầu kỹ thuật mà không phải qua nhiệt luyện. Để tiến hành gia công theo phương pháp này, các thiết bị gia công bằng áp lực giữ vai trò rất quan trọng, chủng loại của thiết bị để gia công áp lực rất phong phú, và ngày càng được hoàn thiện. Máy dập là loại máy điển hình cho thiết bị gia công bằng áp lực, máy có ưu điểm là: kết cấu máy đơn giản, có thể chế tạo được các chi tiết có hình dạng phức tạp, chi tiết có chất lượng bề mặt tương đối tốt mà không cần qua gia công cắt gọt, năng suất của máy cao… vì vây máy dập cơ khí được sử dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp như: công nghiệp chế tạo máy, công nghiệp xây dựng, công nghiệp tiêu dùng, công nghiệp thực phẩm… Ở nước ta phương pháp gia công bằng áp lực đã và đang đựoc đầu tư và phát triển mạnh, việc hoàn thiện và phát triển các thiết bị gia công áp lực là hết sức cần thiết. vì thế đề tài “ thiết kế quy trình máy dập trục khuỷu đơn động loại nhỏ” với mục đích tìm hiểu về cấu tạo của máy dập trục khuỷu đơn động loại nhỏ thiết lập được bản vẽ cấu tạo của các chi tiết của máy dập trục khuỷu nhằm tạo điều kiện thuận lợi trong công tác bảo trì, thay thế các chi tiết, phụ tùng của các máy dập trục khuỷu loại này ở bộ môn Công nghệ kim loại. Qua đó, hỗ trợ tốt hơn cho việc giảng dạy môn Công nghệ kim loại và thực tập Công nghệ Kim loại, giúp sinh viên có điều kiện tiếp xúc với thiết bị thực một cách trực quan. Trong khuôn khổ của đề tài này, người nghiên cứu tập trung vào cấu tạo điển hình của máy dập trục khuỷu đơn động, thiết lập các bản vẽ của các chi tiết điển hình của Đề tài: Thiết kế quy trình chế tạo máy dập trục khuỷu loại nhỏ 4 Nghiên cứu khoa học GVTH: VÕ XUÂN TIẾN máy (có kích thước cụ thể, có thể bổ sung vào hồ sơ bảo trì máy), cũng như tính toán các thông số cơ bản của máy dập trục khuỷu. Do thời gian có hạn nên tác giả chưa thiết lập được quy trình công nghệ chế tạo cho từng chi tiết cũng như chưa thiết lập sơ đồ hệ thống mạch điện của máy. 1.2 MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Phân tích các đặc tính kỹ thuật của máy dập trục khuỷu đơn động, những vấn đề cần đề cập tới bao gồm: nguyên lý làm việc, thông số kỹ thuật, kết cấu máy, vấn đề sử dụng máy, hiệu chỉnh và bảo dưỡng, nâng cao thêm khả năng làm việc của thiết bị. 1.3 ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU Máy dập trục khuỷu đơn động loại nhỏ: thông số kỹ thuật và kết cấu máy. 1.4 GIỚI HẠN ĐỀ TÀI Trong khuôn khổ của đề tài này, người nghiên cứu tập trung vào cấu tạo điển hình của máy dập trục khuỷu đơn động, thiết lập các bản vẽ của các chi tiết điển hình của máy (có kích thước cụ thể, có thể bổ sung vào hồ sơ bảo trì máy), cũng như tính toán các thông số cơ bản của máy dập trục khuỷu. Do thời gian có hạn nên tác giả chưa thiết lập được quy trình công nghệ chế tạo cho từng chi tiết cũng như chưa thiết lập sơ đồ hệ thống mạch điện của máy. Sau khi nghiệm thu đề tài, tác giả sẽ thiết lập sơ đồ hệ thống mạch điện của máy để lưu trữ cùng với tập bản vẽ các chi tiết quan trọng của máy vào hồ sơ bảo trì máy nhằm giúp quá trình vận hành máy hiệu quả hơn. Đề tài: Thiết kế quy trình chế tạo máy dập trục khuỷu loại nhỏ 5 Nghiên cứu khoa học GVTH: VÕ XUÂN TIẾN 1.5 PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Dùng phương pháp tham khảo, đọc tài liệu và thực tế đo kiểm các chi tiết điển hình của máy. Đề tài: Thiết kế quy trình chế tạo máy dập trục khuỷu loại nhỏ 6 Nghiên cứu khoa học GVTH: VÕ XUÂN TIẾN PHẦN B CHƢƠNG I: TỔNG QUAN VỀ MÁY DẬP TRỤC KHUỶU ĐƠN ĐỘNG 1.1 ĐẶC ĐIỂM VÀ ỨNG DỤNG CỦA MÁY DẬP + Đặc điểm: - Máy dập một khuỷu đơn động là loại máy dập vạn năng, thực hiện được nhiều nguyên công trong công nghệ dập tấm như: cắt hình, đột lỗ, dập sâu uốn. Đặc điểm chung của loại máy dập này là dùng cơ cấu tay quay thanh truyền trong truyền động cơ khí để biến chuyển động quay của trục khuỷu thành chuyển động đi lại của đầu trượt. Máy chỉ có một đầu trượt mang khuôn trên chuyển động. Đặc điểm của máy là chuyển động của đầu trượt êm hơn máy búa, năng suất máy cao và tổn hao năng lượng ít nhưng nhược điểm của máy là phạm vi điều chỉnh hành trình bé, đòi hỏi việc tính toán phôi chính xác và phải làm sạch phôi truớc khi đem vào dập. + Ứng dụng của máy dập trục khuỷu - Hiện nay phương pháp gia công kim loại bằng áp lực được ứng dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp. Các sản phẩm gia công bằng áp lực rất phong phú đa dạng. Ưu điểm của phương pháp gia công cơ khí mà vẫn đạt yêu cầu kỹ thuật đề ra. Để tiến hành gia công theo phương pháp này, các thiết bị gia công áp lực có vai trò rất quan trọng, chủng loại của thiết bị gia công áp bằng kim loại rất phong phú, đa dạng về chủng loại và ngày càng được hoàn thiện. - Về mặt kỹ thuật thì phương pháp dập cho phép thực hiện những nguyên công phức tạp bằng những hành trình đơn giản của máy ép, chế tạo được những chi tiết phức tạp mà phương pháp gia công khác không làm được hay có làm được nhưng khó khăn. Đề tài: Thiết kế quy trình chế tạo máy dập trục khuỷu loại nhỏ 7 Nghiên cứu khoa học GVTH: VÕ XUÂN TIẾN Năng suất của thiết bị rất cao nhờ quá trình cơ khí hóa và tự động hóa quá trình sản xuất. Tiết kiệm nguyên vật liệu, phế phẩm tương đối ít. Chế tạo được những chi tiết lắp lẫn với độ chính xác tương đối cao và phần lớn không cần gia công cơ tiếp theo. - Các thiết bị dập nguội được chế tạo ngày càng hoàn chỉnh với độ an toàn cao trong sản xuất hàng khối người ta đã dùng những máy dập tự động cao tốc, những máy chuyên dùng đặc biệt với hàng ngàn phát dập trong 1 phút. Với qui mô sản xuất càng lớn thì càng cho phép ứng dụng kỹ thuật hoàn thiện hơn với những bộ khuôn dập phức tạp và đắt tiền. 1.2 CÁC PHƢƠNG PHÁP GIA CÔNG KIM LOẠI BẰNG ÁP LỰC 1.2.1 Khái niệm chung - Gia công kim loại bằng áp lực là dựa vào tính dẻo của kim loại. Dùng ngoại lực của thiết bị làm cho kim loại bị biến dạng theo hình dạng yêu cầu. Kim loại vẫn giữ được nguyên vẹn không bị phân hủy. - Gia công kim loại bằng áp lực là phương pháp gia công không phoi, ít hao tổn kim loại, năng suất cao. Những dạng cơ bản của gia công kim loại bằng áp lực là cán, kéo sợi, ép rèn tự do và dập. - Cán là phương pháp ép kim loại bằng cách cho kim loại đi giữa 2 trục quay của máy cán, phôi bị biến dạng và di chuyển nhờ sự quay liên tục của trục cán và ma sát giữa trục cán với phôi. - Kéo sợi là kéo dài phôi qua lỗ khuôn kéo dưới tác dụng của lực kéo, sản phẩm có hình dáng và kích thước nhỏ hơn tiết diện phôi. Đề tài: Thiết kế quy trình chế tạo máy dập trục khuỷu loại nhỏ 8 Nghiên cứu khoa học GVTH: VÕ XUÂN TIẾN - Ép là quá trình nén kim loại trong khuôn kín qua lỗ khuôn ép để nhận được hình dáng và kích thước của chi tiết cần chế tạo. - Rèn tự do là phương pháp biến dạng kim loại dưới tác dụng của lực đập của búa hoặc lực ép của máy ép. Quá trình biến dạng tự do của kim loại không bị hạn chế trong khuôn khổ nhất định. Gia công kim loại bằng áp lực còn gọi là phương pháp gia công không phoi, rèn rập là phương pháp gia công cơ bản để chế tạo phôi cho gia công cắt gọt, những chi tiết quan trọng phải chịu lực lớn thì cần qua rèn dập. - So với gia công cắt gọt thì rèn dập có những ưu điểm sau:  Năng suất cao, phế liệu ít, tiết kiệm vật liệu nên giá thành hạ.  Có khả năng tạo tổ chức thớ, tăng tính chịu lực cho sản phẩm, trong khi đó thì gia công cắt gọt cắt đứt thớ, làm mất tính liên tục của thớ, vì vậy khả năng chịu lực của sản phẩm bị giảm đi. Hình 1: So sánh tổ chức thớ của chi tiết gia công cắt gọt và gia công rèn dập  Độ bóng bề mặt và độ chính xác của sản phẩm rèn dập thì thấp hơn so với sản phẩm gia công bằng phương pháp cắt gọt, vật liệu sử dụng cho rèn rập cũng bị hạn chế. Đề tài: Thiết kế quy trình chế tạo máy dập trục khuỷu loại nhỏ 9 Nghiên cứu khoa học GVTH: VÕ XUÂN TIẾN 1.2.2 Sự biến dạng dẻo kim loại a. Khái niệm biến dạng dẻo kim loại Dưới tác dụng của ngoại lực, kim loại sẽ biến dạng theo các giai đoạn: + Biến dạng đàn hồi là biến dạng được hình thành khi có lực tác dụng, nếu thôi tác dụng thì biến dạng sẽ mất đi và kim loại trở lại vị trí ban đầu ( đoạn OA). + Biến dạng dẻo là biến dạng hình thành khi có lực tác dụng nhưng vẫn tồn tại biến dạng khi bỏ lực tác dụng ( đoạn AC), có nghĩa là kim loại sẽ bị biến dạng so với vị trí ban đầu (gọi là biến dạng vĩnh cửu). + Biến dạng phá hủy nếu ngoại lực tác dụng vượt quá giới hạn ban đầu thì lúc đó lực tác dụng không cần tăng nữa, biến dạng vẫn tiếp diễn và dẫn đến phá hủy kim loại (đoạn CD). p o l Hình 2: Biểu đồ kéo Đề tài: Thiết kế quy trình chế tạo máy dập trục khuỷu loại nhỏ 10 Nghiên cứu khoa học GVTH: VÕ XUÂN TIẾN + Gia công kim loại bằng áp lực thực chất là lợi dụng biến dạng dẻo của kim loại để làm biến dạng. Khái niệm biến dạng dẻo trên hình chỉ là khái niệm chung mang nhiều ý nghĩa vật lý, hình học mà chưa thể hiện được bản chất tế vi của hiện tượng. - Như ta đã biết kim loại và hợp kim có cấu trúc mạng tinh thể. Cấu tạo các tinh thể này là các mạng nguyên tử sắp xếp trong không gian theo 1 quy luật nhất định. Vì thế khi kim loại chịu ngoại lực tác dụng chúng sẽ biến dạng - Đối với biến dạng dẻo, thực chất ở đây là sự trượt, sự song tinh xảy ra trong các tinh thể. - Sự trượt là sự dịch chuyển song song tương đối của 1 bộ phận mạng tinh thể với bộ phận mạng tinh thể còn lại trên 1 mặt kết tinh nhất định theo 1 hướng nhất định. - Kết quả là sau khi trượt làm cho khoảng cách giữa các nguyên tử của mặt khác là bội số nguyên thông số mạng. - Song tinh là sự dịch chuyển tương đối của hàng loạt các mặt nguyên tử này so với các mặt khác. Kết quả của sự dịch chuyển này là sự đối xứng giữa 2 phần qua 1 mặt nguyên tử dịch đi 1 đọan không bằng 1 bội số nguyên của thông số mạng. - Sự biến dạng giữa các tinh thể là sự trượt tương đối giữa các đơn tinh ở vùng tinh giới hạt. Sự biến dạng này ít làm thay đổi hình dáng của vật thể nhưng nó làm vỡ các bề mặt tinh thể cũng như phá vỡ tinh giới giữa các hạt làm cho kim loại giảm bền và có thể bị phá hủy. Đề tài: Thiết kế quy trình chế tạo máy dập trục khuỷu loại nhỏ 11 Nghiên cứu khoa học GVTH: VÕ XUÂN TIẾN b. Ảnh hƣởng của gia công áp lực đến tính chất và tổ chức kim loại. - Gia công kim loại bằng áp lực không những chỉ thay đổi hình dạng của phôi liệu mà còn ảnh hưởng tới tính chất và tổ chức của kim loại gia công. Trong đó cần phân biệt gia công nóng và gia công nguội bằng áp lực. + Gia công nguội: là gia công kim loại ở nhiệt độ dưới nhiệt độ kết tinh lại. + Gia công nóng: là gia công kim loại ở nhiệt độ trên nhiệt độ kết tinh lại của nó. Quá trình gia công có hiện tượng biến cứng, nhưng vì ở nhiệt độ trên nhiệt độ kết tinh lại nên hiện tượng biến cứng được khử ngay do đó tính dẻo lại trở lại, việc gia công được tiếp tục. 1.3 Tác dụng của các yếu tố nhiệt độ và các hiện tƣợng trong biến dạng dẻo kim loại: 1.3.1 Biến dạng dẻo ở nhiệt độ cao – hồi phục kết tinh lại Trong quá trình biến dạng 1 bộ phận năng lượng được tích tụ trong vật liệu và khiến vật liệu ở trạng thái không ổn định nhiệt động. Để kim loại trở về trạng thái ổn định cần làm cho năng lượng dao động nhiệt vượt ngưỡng thế năng, có nghĩa là các nguyên tử cần 1 năng lượng nhất định để cho chúng trở về vị trí ổn định nhiệt động mới. a. Hồi phục - Khi nhiệt độ chưa vượt qua (0,23 : 0,3)Tnc sẽ xuất hiện hiện tượng phục hồi. Đây là hiện tượng nung nóng kim loại biến dạng, chuyển động nhiệt của các nguyên tử tăng, làm cho các nguyên tử trước đây bị dịch chuyển khỏi vị trí cân bằng để về vị trí có thế năng nhỏ hơn. Đề tài: Thiết kế quy trình chế tạo máy dập trục khuỷu loại nhỏ 12 Nghiên cứu khoa học GVTH: VÕ XUÂN TIẾN - Kết quả của hiển tượng phục hồi là các nguyên tử trở về trang thái cân bằng, các ứng xuất dư bị khử, giảm sự xô lệch mạng, khôi phục tính chất cơ học, vật lý, hóa học nhưng chưa làm thay đổi hình dạng của hạt và định hướng của hạt được hình thành khi biến dạng, đồng thời chưa khôi phục sự phá vỡ của nội bộ hạt và sự xô lệch phân giới hạt. b. Kết tinh lại - Quá trình phục hồi tính chất và tổ chức kim loại bị biến cứng: chúng xảy ra ở nhiệt độ nhất định, thấp hơn nhiệt độ chuyển biến pha kết tinh lại có 2 giai đoạn * Giai đoạn 1: kết tinh lần 1: chủ yếu làm thay đổi nội bộ hạt tinh thể, bao gồm sinh mầm và lớn lên, kết tủa các hạt hoàn chỉnh thay thế cho các hạt cũ bị phá vỡ. * Giai đoạn 2 : kết tinh lại tụ hợp: sau khi hoàn thành giai đoạn 1 các hạt mới ở nhiệt độ cao và thời gian dài hạt có năng lượng phân giới nhỏ. Kết quả tổng số hạt giảm. 1.3.2. Hiệu ứng nhiệt khi biến dạng dẻo Trong quá trình biến dạng dẻo, kim loại hấp thụ nhiệt năng, chúng tích lũy 1 phần trong tinh thể làm tăng thế năng đàn hồi và 1 phần tạo thành biến dạng dẻo. Tác dụng của hiệu ứng nhiệt: trong quá trình biến dạng, do sinh ra lượng nhiệt lớn, nên gây ra nhiều ảnh hưởng. Nó có thể làm thay đổi trở lực biến dạng, thay đổi phương thức quá trình biến dạng, thay đổi cả trạng thái pha, tính chất và tổ chức biến dạng kim loại và thay đổi cả trạng thái dẻo. Đề tài: Thiết kế quy trình chế tạo máy dập trục khuỷu loại nhỏ 13 Nghiên cứu khoa học GVTH: VÕ XUÂN TIẾN 1.3.2. Các định luật cơ bản đƣợc áp dụng khi gia công kim loại bằng áp lực a) Định luật biến dạng đàn hồi tồn tại đồng thời với biến dạng dẻo. - Khi kim loại bị biến dạng dẻo thì tồn tại chungn với biến dạng dẻo là có biến dạng đàn hồi. Quan hệ giữa lực và biến dạng khi biến dạng đàn hồi thì tuân theo định luật Hooke. b) Định luật ứng suất dư - Bên trong bất cứ kim loại biến dạng dẻo nào cũng đều sinh ra ứng suất dư cân bằng nhau. c) Định luật thể tích không đổi - Thể tích của vật thể trược khi biến dạng bằng với thể tích cuat vật thể sau khi biến dạng. d) Định luật trở lực bé nhất - Trong quá trình biến dạng, các chất điểm của vật thể sẽ di chuyển theo phương nào có trở lực bé nhất. Đề tài: Thiết kế quy trình chế tạo máy dập trục khuỷu loại nhỏ 14 Nghiên cứu khoa học GVTH: VÕ XUÂN TIẾN CHƢƠNG II: DẬP TẤM VÀ MỘT SỐ LOẠI MÁY GIA CÔNG ÁP LỰC 2.1. Khái niệm - Dập tấm là phương pháp biến dạng dẻo phôi kim loại ở dạng tấm, trong khuôn dưới tác dụng của ngoại lực để tạo thành sản phẩm có hình dạng, kích thước theo yêu cầu - Dập tấm thường được tiến hành ở trạng thái nguội nên còn gọi là dập nguội. Khi chiều dày phôi lớn hơn 10mm thì có thể dập nóng. Đặc điểm chung của dập tấm: - Vật liệu dùng để dập tấm rất rộng rãi: thép C thấp, thép hợp kim, kim loại và hợp kim màu... - Có thể dập được những chi tiết phức tạp bằng những chuyển động đơn giản của các thiết bị mà các phương pháp khác không thực hiện được: dập huy hiệu, dập tiền kim loại... Hình 3: Các sản phẩm tiêu biểu của gia công tấm Đề tài: Thiết kế quy trình chế tạo máy dập trục khuỷu loại nhỏ 15 Nghiên cứu khoa học GVTH: VÕ XUÂN TIẾN - Sản phẩm dập có độ chính xác cao, thường không cần gia công cơ khí lại, khả năng lắp lẫn của sản phẩm tốt. Hình 4: Stator và Rotor - Sản xuất được các chi tiết có độ cứng vững, độ bền khá mà kết cấu gọn nhẹ. Mức độ hao phí vật liệu ít. - Dễ cơ khí hóa và tự động hóa nên năng suất cao, giá thành hạ. Hình 5: Dây chuyền gia công tấm tự động Đề tài: Thiết kế quy trình chế tạo máy dập trục khuỷu loại nhỏ 16 Nghiên cứu khoa học GVTH: VÕ XUÂN TIẾN  Dập tấm được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp. - Trong ngành chế tạo ôtô, khối lượng các chi tiết dập tấm chiếm tới 60% - Ngành sản xuất thiết bị điện 60% – 70%. - Ngành chế tạo dụng cụ chính xác 85% - 90%. - Sản xuất hàng tiêu dùng 90%. Thường dùng trong sản xuất hàng loạt và hàng khối để chế tạo các chi tiết che chắn, nắp đậy, vỏ, thùng chứa... 2.2. Thiết bị dập tấm Gồm có: Máy cắt đứt, máy đột cắt, máy dập hình. 2.2.1. Máy dập trục khuỷu 2.2.1.1. Máy dập trục khuỷu vạn năng Máy dập trục khuỷu vạn năng được dùng để thực hiện các nguyên công: cắt hình, đột lỗ, dập vuốt không sâu, uốn cắt... Máy dập trục khuỷu vạn năng phân ra 2 loại: a. Máy dập trục khuỷu thân hở: thân máy hình chữ C, hở 3 phía trước, phải, trái. - Ưu điểm: sử dụng thuận tiện, thao tác không vướng. - Nhược điểm: tải trọng tác dụng lên thân máy không đối xứng làm cho thân máy biến dạng gây ra hiện tượng nghiên mặt đầu. Máy dập trục khuỷu thân hở có nhiều dạng: máy dập 1 trụ, 2 trụ. - Dựa vào cấu trúc của máy người ta chia thành 2 loại máy dập trục khuỷu: đó là dạng thân hở và thân kín. Máy dập thân hở thì thân máy có hình chữ C, khoảng không dập cả ở 3 phía (phía trước, bên trái, và bên phải) vậy nên rất thuận tiện khi dập. Tuy vậy, do tải trọng tác dụng lên thân máy không đối xứng, làm cho thân máy bị biến dạng (biến dạng dài và biến dạng góc) gây ra hiện tượng nghiêng mặt đầu trượt. Ở máy ép loại kín thì thân máy là 1 khung đối xứng nên Đề tài: Thiết kế quy trình chế tạo máy dập trục khuỷu loại nhỏ 17 Nghiên cứu khoa học GVTH: VÕ XUÂN TIẾN khi tải trong tác dụng đúng tâm thì thân máy sẽ ít bị biến dạng và đều ở cả 2 phía. Do đó hiện tượng nghiêng đầu trượt được loại trừ. - Máy dập loại hở dùng để dập các chi tiết có kích thước nhỏ hoặc trung bình. Trong công nghiệp thì thường dùng máy dập thân hở vì nó thuận tiện và đơn giản. SƠ ĐỒ MÁY ÉP THÂN HỞ: Hình 6: Máy dập trục khuỷu thân hở - Máy dập thân hở gồm có loại 1 trục và 2 trục. Máy ép loại 2 trục không nghiêng được thì có trục khuỷu được phân bố song song với mặt chính của máy được sử dụng nhiều nhất do trục không đặt công sôn, vì vậy ta có thể tăng chiều dài hành trình và các thao tác làm trên máy sẽ an toàn hơn. Với khuôn dập cỡ lớn và chi tiết có kích thước cồng kềnh người ta sử dụng máy dập 2 trục. - Muốn thay đổi khoảng chạy của đầu trượt ta rút 2 then cố định bạc lệch tâm, sau đó quay bạc sang 1 rãnh khác bằng cách đưa 2 thanh thép cắm vào lỗ bánh đà để xoay, sau đó lại lắp then vào, còn việc định vị nó thì nhờ vào ly hợp vấu. Đề tài: Thiết kế quy trình chế tạo máy dập trục khuỷu loại nhỏ 18