Báo đầu tiên dành riêng cho phụ nữ Việt Nam

Người sáng lập BáoLa Frondelà Marguerite Durand-nữ diễn viên trong đoàn kịch La Comédie-Française đồng thời cũng là nhà báo dày dạn kinh nghiệm của tờLe Figaro.

Nội dung chính Show

VIDEO HOẠT ĐỘNG
ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU PHỤ NỮ TỈNH LẦN THỨ XIV
Video liên quan

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn, bà Marguerite Durand chia sẻ rằng, ý tưởng thành lập một tờ báo dành cho phụ nữ xuất hiện kể từ khi bà tham dự và đưa tin về Đại hội phụ nữ quốc tế năm 1896. Theo kế hoạch, bà Durand sẽ phải có các bài viết nêu bật những sáng kiến được trình bày tại đại hội. Tuy nhiên, sau đại hội, suy nghĩ của bà đã thay đổi mạnh mẽ. Bà ấn tượng và ngưỡng mộ những phụ nữ dám đưa ra ý kiến cũng như đề xuất tại đại hội về nhiều lĩnh vực, đặc biệt là về giáo dục và chính trị.

Báo đầu tiên dành riêng cho phụ nữ Việt Nam

Nhật báoLa Frondetừng thu hút nhiều độc giả nữ. Ảnh:Getty.

Mùa thu năm 1897, bà Marguerite Durand đăng tuyển dụng những phụ nữ có thành công trong sự nghiệp về làm việc trong tòa soạn báo mới. Những nữ phóng viên đầu tiên củaLa Frondecó thể kể đến Jeanne Chauvin- nữ luật sư đầu tiên ở Paris, hay Blanche Galien-nữ dược sĩ đầu tiên tại Pháp.

Trước khiLa Frondera đời, trên các tờ báo và tạp chí ở Pháp, chuyên mục duy nhất liên quan đến phái nữ là thời trang. Nhiều chị em cũng cho rằng, họ khó có thể quan tâm đến những “tờ báo số liệu” vốn chỉ dành cho nam giới. Ngay từ khi ra đời,La Frondeđã có nhiều bài báo viết về các lĩnh vực, bao gồm chính trị, nghệ thuật, thể thao, tài chính, quốc tế cũng như các vấn đề xã hội. Séverine-một trong những nhà báo nổi tiếng của Pháp thời đó, từng nhận xét thay vì làm báo “ngồi một chỗ” truyền thống,La Frondeđã mang phong cách hoàn toàn mới. Đó là luôn khám phá và phản ánh cuộc sống đang diễn ra trước mắt.

Bất ngờ ở chỗ, nhờLa Fronde,các nhà báo nữ lần đầu tiên được cử đi đưa tin ở những nơi vốn chỉ dành cho nam giới như sàn giao dịch chứng khoán, tòa án, quốc hội, hay Điện Elysee. Nhờ cách thức làm việc mới mẻ, nội dung ấn tượng và phong phú,La Frondesớm được coi là một tờ báo tin cậy, bình đẳng về giá trị sản xuất và dễ tiếp cận. Tờ báo này còn vinh dự nhận danh hiệu là “Thời đại của nữ giới”. Năm 1898, số lượng phát hành báo tăng nhanh, đạt 50.000 bản, do đó thu hút sự chú ý của độc giả trên thế giới. Một tờ báo Mỹ bày tỏ sự ngạc nhiên về cách điều hành củaLa Fronde, từ viết, biên tập, in ấn cho đến phân phối đều do phụ nữ đảm nhận.

Sự xuất hiện của tờ báo dành cho phái nữ này đã đánh dấu một bước ngoặt về giá trị và định kiến của xã hội. Theo bà Durand, các nữ phóng viên được trả mức lương tương đương với đồng nghiệp nam ở các tờ báo khác.

Nhật báoLa Frondetiếp tục duy trì hoạt động cho đến năm 1903, sau đó chuyển thành tờ báo hằng tháng đến năm 1905 trước khi ngừng xuất bản. Tuy nhiên, tờ báo này sau đó đã được hồi sinh hai lần, vào năm 1914 và 1926. Tuy không thể tồn tại do những khó khăn về tài chính nhưngLa Frondeđã đánh dấu những bước tiến của xã hội trong quan niệm truyền thống về phụ nữ.

Sau hơn 30 năm kể từ ngày ra số đầu tiên, tờLa Frondecuối cùng đã chính thức đình bản. Năm 1931, bà Marguerite Durand quyết định chuyển giao thư viện của mình cho chính quyền thành phố Paris với hơn 10.000 tài liệu viết về phụ nữ qua các thời đại, bao gồm các bản khắc, chân dung và nhiều tài liệu liên quan đến phái nữ... Ngày nay, thư viện này có hơn 45.000 tài liệu, trở thành thư viện công duy nhất ở Pháp nghiên cứu về lịch sử phụ nữ, nữ quyền và gần đây là nghiên cứu về giới.

VŨ PHƯƠNG LINH

Nhắc đến báo chí viết về phụ nữ, không thể không nhắc tới sự đóng góp của nữ sĩ danh tiếng Sương Nguyệt Anh cùng sự ra đời của tờ “Nữ giới chung”. Dù chỉ tồn tại trong 1 năm nhưng tờ báo này được ví như một tiếng chuông đầu tiên đánh dấu thời kỳ nữ quyền trong điều kiện xã hội thuộc địa bắt đầu phát triển.

Sau đó, cùng với sự phát triển của xã hội, báo chí phụ nữ dần xuất hiện nhiều hơn. Nhưng tờ báo mà tôi cho rằng trưởng thành nhất cả về nội dung lẫn hình thức trong thập kỷ 1930 chính là tờ “Phụ nữ tân văn”. Tờ báo này ra đời trong bối cảnh xã hội chuyển mình hơn về văn hóa, thành thị, tầng lớp trung lưu nhiều hơn nên nhu cầu đọc báo cũng cao hơn. “Phụ nữ Tân văn” do đó có một vị thế nhất định, định hình rõ nét hơn về vấn đề nữ quyền, gián tiếp phản biện các chính sách xã hội liên quan đến phụ nữ. Thể loại cũng đa dạng hơn như truyện ngắn, dịch thuật, tạp văn, đồng thời bắt đầu định hình về lượng phát hành, thậm chí đăng tin rao vặt quảng cáo. Đặc biệt, công tác bạn đọc cũng phát triển ở chỗ không chỉ đơn thuần là người mua báo mà còn là dần hình thành đội cộng tác viên - điều mà chưa một tờ báo nào tính đến thời điểm ấy làm được.

Về báo Phụ nữ Việt Nam, bản thân gia đình tôi có mối duyên nhất định. Bố tôi - nhà văn Đỗ Quang Tiến - có nhiều năm là cộng tác viên của báo Phụ nữ Việt Nam, do đó tôi có điều kiện để biết về tờ báo này. Trải qua nhiều giai đoạn phát triển nhưng điều mà tôi ấn tượng nhất với tư cách bạn đọc: Báo Phụ nữ Việt Nam là tiếng nói của phụ nữ nhưng đạt đến trình độ của một tờ báo tốp đầu có nghề làm báo. Bản thân tôi cũng là bạn đọc trung thành của báo Phụ nữ Việt Nam, yêu mến tờ báo từ nhiều năm trước đây.

Tôi cũng đánh giá cao về sức hút cộng tác viên của tờ báo, với lượng nhà văn, nhà thơ cộng tác hùng hậu, từ đó tạo nên giọng văn riêng của báo. Nhiệm vụ tuyên truyền không chỉ là vấn đề nữ quyền mà sứ mệnh của tờ báo chính là tiếng nói của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam. Các yêu cầu về chính trị xã hội, tờ báo rất đảm bảo. Có điều này nữa mà tôi cũng rất yêu thích là tờ báo ít khi “lên gân” nhưng gắn với phụ nữ nên làm cho người đọc cảm thấy thích thú.

Những thập kỷ gần đây, báo Phụ nữ Việt Nam có chuyển biến tốt, đó là đi vào con người phụ nữ rất thật. Người phụ nữ ấy có thể là sinh viên, cán bộ Nhà nước, phụ nữ nông thôn… Đó là những đối tượng cụ thể, với cách thể hiện sinh động đã gây ấn tượng xã hội rất tốt.

Báo cũng giải quyết các vấn đề như phụ nữ giữ gìn phẩm giá, tránh sự băng hoại của đạo đức xã hội. Báo cũng đặt ra vấn đề tế nhị phức tạp như nạn mại dâm... Hoặc các vấn đề mới của phụ nữ hiện nay như phụ nữ đơn thân, phụ nữ trong gia đình khủng hoảng, có hoàn cảnh đặc biệt... Chẳng báo nào hay hơn báo Phụ nữ Việt Nam làm việc này.

Báo Phụ nữ Việt Nam thực sự là tờ báo đứng đầu, xứng đáng là tờ báo “đàn chị” trong dòng báo chí phụ nữ, có bề thế riêng, kể cả trên văn đàn, báo chí, vị thế xã hội… rất đáng quý!".