Bạo hành phụ nữ ở Việt Nam
|
Nếu xem xét đến cả ba hình thức bạo hành chính trong đời sống vợ chồng – thể xác, tình dục và tinh thần, thì có hơn một nửa (58%) phụ nữ Việt Nam cho biết đã từng là nạn nhân của ít nhất một hình thức bạo lực gia đình kể trên. Các kết quả nghiên cứu cũng cho thấy khả năng phụ nữ bị chồng mình lạm dụng nhiều hơn gấp ba lần so với khả năng họ bị người khác lạm dụng. “Lần đầu tiên một cuộc nghiên cứu đã được tiến hành trên phạm vi cả nước nhằm tìm hiểu những thông tin chi tiết về mức độ phổ biến và các loại hình bạo lực đối với phụ nữ, các hậu quả về mặt sức khỏe của bạo lực gia đình, các yếu tố rủi ro, phòng ngừa bạo lực, cách xử trí của phụ nữ khi gặp phải bạo lực gia đình cũng như các dịch vụ trợ giúp mà họ đã sử dụng,” Bà Trần Thị Hằng, Phó Tổng Cục Trưởng Tổng Cục Thống kê phát biểu. Các số liệu mới được đưa ra đã nêu bật một thực trạng là đa số phụ nữ Việt Nam đều có nguy cơ tiềm tàng bị bạo lực gia đình ở một hay một vài thời điểm nào đó trong cuộc sống của họ. Tại một số vùng ở Việt Nam, cứ mười phụ nữ thì có bốn người nhận thấy gia đình không phải là nơi an toàn đối với họ. Ví dụ, ở vùng Đông Nam Bộ, 42% phụ nữ cho biết họ đã từng bị chồng mình bạo hành thể xác hoặc tình dục. Tuy nhiên, mặc dù có sự khác biệt giữa các vùng miền, khu vực, nhưng sự khác biệt lớn nhất có thể nhận thấy là giữa các dân tộc, trong đó tỷ lệ phụ nữ cho biết họ đang hoặc đã từng là nạn nhân của bạo lực gia đình dao động từ 8% (người H’Mong) đến 36% (người Kinh). “Mặc dù bạo lực gia đình là một hiện tượng rất phổ biến nhưng vấn đề này vẫn bị giấu diếm nhiều,” Bà Henrica A.F.M. Jansen, Trưởng nhóm nghiên cứu phát biểu. “Bên cạnh sự kỳ thị và sự xấu hổ khiến cho phụ nữ phải giữ im lặng, nhiều phụ nữ còn nghĩ rằng bạo lực trong quan hệ vợ chồng là một điều ‘bình thường’ và người phụ nữ cần bao dung, nhẫn nhịn chịu đựng để gìn giữ sự êm ấm cho gia đình.” Thực tế là cứ hai phụ nữ tham gia nghiên cứu thì có một người cho biết trước khi tham gia trả lời phỏng vấn phục vụ nghiên cứu này, họ chưa từng nói cho ai biết về việc bị chồng mình bạo hành. “Báo cáo này nêu bật tính cấp thiết của việc phá bỏ sự im lặng,” Ông Jean Marc Olive, Trưởng Đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam nhấn mạnh. “Tất cả chúng ta đều mong đợi những phụ nữ là nạn nhân của bạo lực gia đình và những phụ nữ đã tham gia cuộc điều tra này sẽ đứng dậy nói lên tiếng nói của mình và chấm dứt bạo lực gia đình”. Rõ ràng là bạo lực gia đình đã gây nên những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe thể chất và tinh thần của người phụ nữ. Ở Việt Nam, cứ bốn phụ nữ từng bị chồng bạo hành thể chất hoặc tình dục thì có một người cho biết họ phải chịu đựng những vết thương trên cơ thể và hơn một nửa trong số này cho biết họ đã bị thương tích nhiều lần. So với những phụ nữ chưa từng bị bạo hành thì những người đã từng bị chồng bạo hành có nhiều khả năng bị bệnh tật và sức khỏe kém hơn gần hai lần và khả năng nghĩ đến việc tự tử nhiều hơn gấp ba lần. Phụ nữ có thai cũng là đối tượng có nguy cơ bị bạo hành. Theo báo cáo nghiên cứu, khoảng 5% phụ nữ từng có thai cho biết họ đã bị đánh đập trong thời gian mang thai. Trong hầu hết các trường hợp này, họ đã bị chính người cha của đứa trẻ mình đang mang trong bụng lạm dụng. Mặc dù bạo lực gia đình xảy ra phổ biến đối với phụ nữ nhưng trẻ em cũng là nạn nhân của bạo lực gia đình. Cứ bốn phụ nữ có con dưới 15 tuổi thì có một người cho biết con của họ đã từng bị chồng họ bạo hành thể xác. Nghiên cứu này đã chỉ ra rằng bạo lực gia đình là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với cuộc sống của trẻ em. Ví dụ, báo cáo nghiên cứu cho biết trẻ em sống trong những gia đình mà mẹ bị cha bạo hành sẽ có nhiều khả năng có các vấn đề về hành vi hơn so với những trẻ em khác. “Những người chồng bạo hành có nhiều khả năng đã từng chứng kiến mẹ mình bị cha đánh đập, hoặc chính họ đã từng bị đánh đập khi còn nhỏ. Những điều đã trải qua thời thơ ấu chính là một yếu tố nguy cơ quan trọng liên quan đến việc bản thân họ sau này trở thành người gây ra bạo lực gia đình”, bà Jansen cho biết thêm. Điều này củng cố cho quan điểm rằng bạo lực là một hành vi do con người học từ người khác. Đây là thông tin được ông Lê Khánh Lương, quyền Vụ trưởng Vụ Bình đẳng giới (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) cho biết tại cuộc họp định kỳ mạng lưới đối tác hành động về phòng ngừa và ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới được tổ chức ngày 18/4. Phát biểu khai mạc, quyền Vụ trưởng Lê Khánh Lương, thông tin: Tại Việt Nam, số liệu từ Nghiên cứu quốc gia về bạo lực đối với phụ nữ năm 2019 cho thấy, có tới 62,9% phụ nữ từng phải chịu ít nhất một trong các hình thức bạo lực trong cuộc đời. 23,3% phụ nữ từng bị thương tích khi bị chồng/bạn tình bạo lực và những phụ nữ này có nguy cơ về vấn đề sức khỏe tâm thần cao hơn gấp 3 lần so với những phụ nữ chưa từng bị bạo lực. Tuy nhiên, có tới 50% phụ nữ bị bạo lực chưa từng kể với ai việc mình bị bạo lực và 90,4% cho biết chưa từng tìm kiếm sự hỗ trọ nào từ cơ quan chức năng hay đơn vị cung cấp dịch vụ. Nếu xem xét những thiệt hại hữu hình (chi phí trực tiếp và chi phí do bở lỡ công việc) và những thiệt hại vô hình (mất năng suất lao động), thì tổng thiệt hại của nền kinh tế lên tới 1,8% GDP, tương đương 100.000 tỷ. Theo quyền Vụ trưởng Lê Khánh Lương: Các cấp, ngành từ Trung ương đến địa phương đã triển khai nhiều giải pháp như hoàn thiện chính sách, pháp luật về bình đẳng giới; tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức, thay đổi hành động của người dân về thực hiện bình đẳng giới, xóa bỏ bạo lực trên cơ sở giới; triển khai các mô hình, dịch vụ hỗ trợ người bị bạo lực. “Chính vì vậy, mạng lưới đối tác hành động về phòng ngừa và ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới được thành lập với mục tiêu huy động và kết nối các sáng kiến, kinh nghiệm, nguồn lực nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa và ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới. Tăng cường mối quan hệ hợp tác giữa các bộ, cơ quan của Chính phủ và các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức quốc tế, các tổ chức xã hội và các luật sư, chuyên gia… hoạt động trong lĩnh vực bình đẳng giới và phòng ngừa và ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới; tạo tiền đề để nghiên cứu, xây dựng và ban hành quy định về cơ chế phối hợp liên ngành trong phòng ngừa, ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới” - quyền Vụ trưởng Lê Khánh Lương, chia sẻ.  Bà Hà Thị Quỳnh Anh, chuyên gia về Giới và Nhân quyền, Quỹ Dân số Liên Hợp quốc tại Việt Nam (UNFPA), cho rằng: Thời gian qua, có rất nhiều vấn đề liên quan đến bạo lực trên cơ sở giới với trẻ em, phụ nữ và trẻ em gái. Đây là những thách thức không nhỏ đối với mạng lưới đối tác hành động về phòng ngừa và ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới. Có thể thấy, trên mạng xã hội đăng tải nhiều vụ nghiêm trọng đã đặt cho mạng lưới nhiều câu hỏi là chúng ta cần phải làm thế nào để giải quyết được vấn đề đó. Tuy nhiên, tín hiệu tích cực là nạn nhân đã tin tưởng, dám lên tiếng và tìm đến sự trợ giúp, hỗ trợ tư vấn trong khi xảy ra các sự việc, vụ việc bảo lực trên cơ sở giới. “Để kết nối với các dịch vụ tư vấn, hỗ trợ khi xảy ra vấn đến liên quan đến bạo lực trên cơ sở giới, đảm bảo các ca bạo lực khi cần được tư vấn, trợ giúp hỗ trợ một cách triệt để và có hiệu quả, các thành viên mạng lưới là đại diện các cơ quan của Chính phủ, các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức Liên hợp quốc và các chuyên gia, luật sư, nhà báo mỗi người ở một vị trí công việc, công tác khác nhau, cùng phát huy vai trò, tiếng nói để từ đó góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phòng ngừa, ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới ở Việt Nam. Đồng thời, đề xuất đưa ra chính sách đi kèm, đáp ứng nhu cầu nạn nhân của bạo lực giới và thực sự giải quyết được vấn đề thực tế” - chuyên gia Hà Thị Quỳnh Anh, chia sẻ. Theo chuyên gia Hà Thị Quỳnh Anh: Thời gian tới, UNFPA đề xuất 2 kiến nghị, đó là: Tiếp tục duy trì mạng lưới đối tác hành động về phòng ngừa và ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới và xây dựng kế hoạch hành động từng giai đoạn cụ thể; huy động nguồn lực và phân bổ cơ chế giám sát thực hiện đúng nhiệm vụ đặt ra. Tạo cơ sở cung cấp bằng chứng xây dựng cơ chế phối hợp liên ngành, địa phương và Trung ương; cơ quan quản lý nhà nước – đơn vị cung cấp dịch vụ. UNFPA sẽ đồng hành cùng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội để thực hiện cam kết giữa UNFPA với Chính phủ Việt Nam để hướng tới xã hội k có bạo lực. Tại cuộc họp, đại diện cơ quan quản lý Nhà nước và các thành viên mạng lưới đối tác hành động về phòng ngừa và ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới đã cập nhật các hoạt động liên quan đến phòng ngừa, ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới; thảo luận và đề xuất các chính sách liên quan đến các hành vi bạo lực trên cơ sở giới… Đồng thời, thảo luận về cách thức, phương thức và kế hoạch hoạt động năm 2022 của mạng lưới đối tác hành động về phòng ngừa và ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới Bà Vũ Kim Dung, Vụ Tổ chức Cán bộ (Bộ Tư pháp), chia sẻ: Vấn đề bạo lực không phải chỉ xảy ra trong gia đình như bạo lực vợ chồng, cha con mà còn xảy ra ở công sở, cộng đồng; tỉ lệ lao động nữ có lương thấp, vị trí thấp hơn, bị quấy rối nhưng không có khái niệm. Do đó, cần có thêm định nghĩa “định kiến giới”, “phân biệt đối xử”, “bạo lực trên cơ sở giới”… để đưa vào văn bản quy phạm phát luật. Còn Luật sư Bùi Đình Ứng (thành phố Hà Nội), cho rằng: Hỗ trợ pháp lý cần làm rõ, muốn nạn nhân được hỗ pháp lý thì trực tiếp phải có nhân viên hỗ trợ… Các trung tâm pháp lý Nhà nước biên chế có hạn, đối tượng nạn nhân bạo lực cơ sở giới không có nghĩa là nạn nhân bạo lực gia đình. Chính vì vậy, mạng lưới cần huy động nguồn lực xã hội hóa, kêu gọi các luật sư (nguồn lực sẵn có) để có thể sẵn sang tham gia hỗ trợ các nạn nhân bị bạo lực trên cơ sở giới… Chí Tâm |
