Thế nào là chế độ quân chủ lập hiến năm 2024
|
Quân chủ lập hiến là một hình thức tổ chức nhà nước mà trong đó tồn tại vua nhưng đa phần không nắm thực quyền, quyền lực thường nằm trong tay quốc hội do thủ tướng của đảng chiếm đa số ghế đứng đầu. Trong các nhà nước theo chính thể quân chủ hạn chế thì quyền lực tối cao của nhà nước được trao một phần cho người đứng đầu nhà nước, còn một phần được trao cho một cơ quan cao cấp khác (như nghị viện trong nhà nước tư sản hoặc hội nghị đại diện đẳng cấp trong nhà nước phong kiến). Chính thể quân chủ hạn chế trong các nhà nước tư sản gọi là quân chủ lập hiến (quân chủ đại nghị). Trong các nhà nước tư sản theo chính thể quân chủ lập hiến, quyền lực của nguyên thủ quốc gia (vua, nữ hoàng) bị hạn chế rất nhiều. Với tư cách nguyên thủ quốc gia, nhà vua chỉ mang tính chất tượng trưng, đại diện cho truyền thống, cho sự thống nhất của quốc gia, không có nhiều quyền hành trong thực tế, "nhà vua trị vị nhưng không cai trị". Chính thể quân chủ lập hiến theo quy mô hình đại nghị đang tồn tại ở nhiều nước phát triển như Nhật Bản, Vương quốc Anh, Thụy Điển, Đan Mạch, v.v... do những nguyên nhân lịch sử nhất định. Show
Chế độ quân chủ là hình thức chính quyền của các nhà nước chiếm hữu nô lệ, phong kiến và tư sản; thể hiện tổ chức, phương thức quản lý và trình tự thành lập các cơ quan quyền lực nhà nước tối cao cũng như mối quan hệ qua lại giữa các cơ quan này. Đảng Cộng sản có đặc điểm chủ yếu là nắm quyền tối cao của nhà nước, tập trung toàn bộ hoặc một phần vào tay người đứng đầu nhà nước, kế thừa theo nguyên tắc kế thừa. Đồng thuận được chia thành tuyệt đối (hoặc chuyên chế) và hạn chế. Dưới chế độ chính đảng tuyệt đối, nguyên thủ quốc gia (nhà vua) có quyền lực tối cao, vô hạn, nắm quyền quyết định tối cao mọi việc. Trong nhà nước quân chủ hạn chế, nhà vua chỉ nắm một phần quyền lực tối cao vì còn có cơ quan quyền lực nhà nước (ví dụ: nghị viện ở nhà nước tư sản có hình thức chính thể quân chủ). Có thể bạn quan tâm
Trong các chế độ chiếm hữu nô lệ ở phương Đông, chế độ nhà nước quân chủ chuyên chế là tiêu biểu nhất (Trung Quốc cổ đại, Ai Cập, Babylon, Ba Tư…). Đảng Cộng hòa Cách mạng xuất hiện ở Athens vào thế kỷ thứ 5 và thứ 6 trước Công nguyên. AD, trong đó các cơ quan quyền lực nhà nước được bầu ra và hoạt động theo các điều kiện. Đảng cộng sản phong kiến trải qua hai giai đoạn phát triển rõ rệt là quân chủ tập quyền và quân chủ trung ương tập quyền. Trong một chế độ quân chủ phi tập trung, các lãnh chúa đều phụ thuộc vào nhau và có nhà nước riêng kiểm soát chính quyền nhà nước trung ương. Trong chế độ quân chủ trung ương tập quyền, quyền lực trung ương của nhà nước được củng cố dưới sự kiểm soát của nhà vua, nhằm phát triển kinh tế, thương mại, củng cố lợi ích của nhà vua và tầng lớp quý tộc. Bạn đang xem: So sánh giữa quân chủ chuyên chế với quân chủ lập hiến “Là thể chế chính trị trong đó mọi quyền lực của nhà nước tập trung trong tay một người lên nối ngôi gọi là vua, hoàng đế hay quốc vương. – Chế độ quân chủ chuyên chế, quân chủ tuyệt đối: quyền lực của nhà vua không bị hạn chế. Bên cạnh vua còn có các quan tham mưu và thừa hành; Vua quyết định mọi việc, không chịu trách nhiệm về việc gì và về ai (như ở các nước phương Đông và các nước phương Tây thời phong kiến trung ương tập quyền). – Chế độ quân chủ đại diện giai cấp: bên cạnh nhà vua còn có cơ quan gồm đại diện các đẳng cấp (ở Pháp là quý tộc, tăng lữ, thị dân) với những quyền hạn nhất định như ở một số nước châu Âu. Pháp, Nga, Anh,…) . Chế độ quân chủ giai cấp đại diện ra đời trong giai đoạn quá độ, từ chế độ phong kiến cát cứ sang chế độ phong kiến tập quyền. Cơ quan đẳng cấp vừa hỗ trợ nhà vua chống lại các lãnh chúa địa phương, vừa đấu tranh để hạn chế quyền lực của nhà vua nhằm bảo vệ lợi ích của họ (ví dụ, đặt ra các loại thuế). Chế độ này chỉ tồn tại một thời gian ở một số nước châu Âu. – Quân chủ lập hiến (quân chủ hạn chế): quyền lực của vua bị giới hạn bởi hiến pháp; nhà nước có quốc hội, nội các… giống như hệ thống nghị viện, nhà vua đóng vai trò là nguyên thủ quốc gia giống như tổng thống với những quyền hạn khác nhau ở mỗi nước”. 2. Thế nào là quân chủ lập hiến?Chế độ quân chủ lập hiến là một hệ thống chính trị trong đó quyền lực của nhà vua (hoàng đế, hoàng hậu, quốc vương…) bị giới hạn bởi quyền lập pháp của nghị viện bằng hiến pháp. Ở các nước theo chế độ quân chủ lập hiến, quyền lực của nhà vua mang tính hình thức, nghi lễ; Nhà vua với tư cách là nguyên thủ quốc gia, là biểu tượng của quốc gia, trong khi quyền lập pháp được trao cho quốc hội, quyền hành pháp được trao cho chính phủ và quyền tư pháp được trao cho tòa án. Quân chủ lập hiến là một hình thức nhà nước tư sản đặc thù, có tính lịch sử và truyền thống đối với một số nhà nước tư sản nhất định. Hiện nay trên thế giới vẫn còn 1/4 số nước duy trì chế độ quân chủ lập hiến, trong đó có các nước tư bản phát triển như Anh, Hà Lan, Tây Ban Nha, Nhật Bản, Thái Lan. Chế độ quân chủ lập hiến là một hình thức chính phủ trong đó quốc vương – thường là vua hoặc nữ hoàng – đóng vai trò là nguyên thủ quốc gia theo tiêu chuẩn của hiến pháp thành văn hoặc bất thành văn. Trong một chế độ quân chủ lập hiến, quyền lực chính trị được chia sẻ giữa chế độ quân chủ và một chính phủ được tổ chức theo hiến pháp như quốc hội. Chế độ quân chủ lập hiến đối lập với chế độ quân chủ chuyên chế, trong đó quốc vương nắm giữ mọi quyền lực đối với chính phủ và nhân dân. Bên cạnh Vương quốc Anh, một số ví dụ về chế độ quân chủ lập hiến hiện đại bao gồm Canada, Thụy Điển và Nhật Bản. 3. Thể chế quân chủ lập hiếnTương tự như cách quyền hạn và nhiệm vụ của Tổng thống Hoa Kỳ được mô tả trong Hiến pháp Hoa Kỳ, quyền hạn của quốc vương, với tư cách là nguyên thủ quốc gia, được liệt kê trong hiến pháp của chế độ quân chủ lập hiến. Xem thêm : Đồng chí Trong hầu hết các chế độ quân chủ lập hiến, quyền lực chính trị của quân chủ, nếu có, rất hạn chế và chức năng của họ chủ yếu mang tính chất nghi lễ. Thay vào đó, quyền lực thực sự của chính phủ được thực thi bởi quốc hội hoặc một cơ quan lập pháp tương tự do thủ tướng giám sát. Trong khi quốc vương có thể được công nhận là nguyên thủ quốc gia “mang tính biểu tượng” và chính phủ có thể hoạt động về mặt kỹ thuật dưới danh nghĩa của nữ hoàng hoặc nhà vua, thì thủ tướng thực sự cai trị đất nước. Thật vậy, người ta đã nói rằng quân chủ của chế độ quân chủ lập hiến là “một vị vua trị vì nhưng không cai trị”. Một sự thỏa hiệp giữa niềm tin mù quáng vào dòng dõi của các vị vua và hoàng hậu, những người thừa kế quyền lực của họ và niềm tin vào sự khôn ngoan chính trị của các chế độ quân chủ được thành lập và cai trị Các hiến pháp hiện đại thường là sự pha trộn giữa chế độ quân chủ và nền dân chủ đại diện. Ngoài vai trò là biểu tượng sống của sự thống nhất, niềm tự hào và truyền thống quốc gia, chế độ quân chủ lập hiến – tùy theo hiến pháp – có thể có quyền giải tán chính phủ nghị viện hiện tại hoặc chấp nhận hoàng gia thực hiện các hành động của nghị viện. Sử dụng hiến pháp Anh làm ví dụ, nhà khoa học chính trị người Anh Walter Bagehot đã liệt kê ba quyền chính trị chính được trao cho chế độ quân chủ lập hiến: “quyền tham khảo ý kiến, quyền khuyến khích và quyền cảnh báo”. 4. Chế độ quân chủ lập hiến so với chế độ quân chủ tuyệt đối4.1 Hiến pháp Chế độ quân chủ lập hiến là một hình thức chính phủ hỗn hợp, trong đó một vị vua hoặc nữ hoàng với các quy tắc về quyền lực chính trị hạn chế tham gia lực lượng với một cơ quan quản lý lập pháp như quốc hội để đại diện cho mong muốn và ý kiến của người dân. 4.2 Hoàn toàn Chế độ quân chủ tuyệt đối là một hình thức chính phủ trong đó một vị vua hoặc nữ hoàng trị vì với toàn bộ quyền lực chính trị và lập pháp không bị kiểm soát và không bị kiểm soát. Dựa trên khái niệm cổ xưa về “quyền thiêng liêng của các vị vua” cho rằng các vị vua có được quyền lực từ Chúa, các chế độ quân chủ tuyệt đối hoạt động theo lý thuyết chính trị chuyên quyền. Ngày nay, các chế độ quân chủ tuyệt đối thuần túy duy nhất còn lại là Thành phố Vatican, Brunei, Swaziland, Ả Rập Saudi, Eswatini và Oman. Sau khi ký kết Magna Carta năm 1512, quân chủ lập hiến bắt đầu thay thế quân chủ chuyên chế vì một số lý do tương tự, bao gồm các thể chế thường yếu kém hoặc chuyên biệt của vua và hoàng hậu, không tài trợ cho các nhu cầu cấp bách của công chúng và từ chối giải quyết những bất bình chính đáng của người dân. 5. Các chế độ quân chủ lập hiến hiện cóNgày nay, 43 chế độ quân chủ lập hiến trên thế giới là thành viên của Khối thịnh vượng chung, một tổ chức hỗ trợ liên chính phủ gồm 53 quốc gia do quốc vương hiện tại của Vương quốc Anh lãnh đạo. Một số ví dụ được công nhận nhất về các chế độ quân chủ lập hiến hiện đại này bao gồm các chính phủ của Vương quốc Anh, Canada, Thụy Điển và Nhật Bản. 5.1 Vương quốc Anh Được tạo thành từ Anh, Wales, Scotland và Bắc Ireland, Vương quốc Anh là một chế độ quân chủ lập hiến, trong đó Nữ hoàng hoặc Nhà vua là nguyên thủ quốc gia, trong khi Thủ tướng được bổ nhiệm đứng đầu chính phủ dưới hình thức Quốc hội Anh. Được trao đầy đủ quyền lập pháp, Nghị viện bao gồm Hạ viện, có các thành viên do nhân dân bầu ra, và Hạ viện, bao gồm các thành viên được bổ nhiệm hoặc kế thừa ghế của họ. Xem thêm : Chuyện người con gái Nam Xương – Nguyễn Dữ – Ngữ văn 9 5.2 Ca-na-đa Mặc dù quốc vương của Vương quốc Anh cũng là nguyên thủ quốc gia của Canada, người dân Canada được điều hành bởi một thủ tướng được bầu và một quốc hội lập pháp. Tại Quốc hội Canada, tất cả các luật được đề xuất bởi Hạ viện được bầu phổ thông và phải được đặt tên bởi Thượng viện Hoàng gia. 5.3 Thụy Điển Vua Thụy Điển, mặc dù là nguyên thủ quốc gia, nhưng không có quyền lực chính trị xác định và đóng vai trò nghi lễ chủ yếu. Tất cả quyền lập pháp được trao cho Riksdag, một cơ quan lập pháp bao gồm các đại diện được bầu cử dân chủ. 5.4 Nhật Bản Trong chế độ quân chủ lập hiến đông dân nhất trên thế giới, Hoàng đế Nhật Bản không có vai trò hiến pháp nào trong chính phủ và được giao các nhiệm vụ nghi lễ. Được thành lập vào năm 1947 trong thời kỳ Hoa Kỳ chiếm đóng đất nước sau Thế chiến thứ hai, hiến pháp Nhật Bản quy định cơ cấu chính phủ tương tự như của Hoa Kỳ. Cơ quan hành pháp được giám sát bởi một thủ tướng được chỉ định bởi hoàng gia, người kiểm soát chính phủ. Cơ quan lập pháp, được gọi là Quốc hội, là một cơ quan lưỡng viện được bầu phổ thông bao gồm Hạ viện và Hạ viện. Tòa án tối cao Nhật Bản và một số tòa án cấp dưới tạo thành cơ quan tư pháp, có chức năng độc lập với các ngành hành pháp và lập pháp. 6. So sánh điểm giống và khác nhau giữa chế độ chuyên chế và chế độ quân chủ lập hiến?– Điểm giống nhau: cả 2 chế độ đều có vua đứng đầu – Khác biệt: Một chế độ quân chủ tuyệt đối là do Yu nắm giữ mọi quyền lực. Chế độ quân chủ lập hiến luôn có vua đứng đầu, nhưng người nắm mọi quyền lực không phải là vua mà là giai cấp tư sản mới và tầng lớp quý tộc. Thế nào là chế độ quân chủ?Chế độ quân chủ hoặc quân chủ chế hay còn gọi là Chế độ quân quyền, là một thể chế hình thức chính quyền mà trong đó người đứng đầu nhà nước là một vị vua. Lập hiến khác gì quân chủ chuyên chế?So sánh sự giống nhau và khác nhau của quân chủ chuyên chế và quân chủ lập hiến? - Khác nhau: + Quân chủ chuyên chế là do vu nắm mọi quyền hành. + Quân chủ lập hiến thì vẫn có vua đứng đầu nhưng người nắm mọi quyền hành lại không phải vua mà là các giai cấp tư sản và quý tộc mói. Chế độ quân chủ lập hiến ở Anh là gì?5. Chế độ quân chủ lập hiến ở Vương quốc anh. Chế độ quân chủ lập hiến là một hình thức chính phủ trong đó quân chủ - thường là vua hoặc nữ hoàng - đóng vai trò là nguyên thủ quốc gia theo các tiêu chuẩn của hiến pháp thành văn hoặc bất thành văn. Chính thể quân chủ lập hiến còn được gọi là gì?Quân chủ lập hiến hay quân chủ đại nghị là một hình thức tổ chức nhà nước giữ nguyên vai trò nguyên thủ quốc gia của vua hay nữ hoàng từ thời phong kiến, nhưng nhà vua không có quyền lực tuyệt đối như chế độ quân chủ chuyên chế, mà quyền lực của vua được giới hạn bởi hiến pháp. |
