• 1

TUYỂN TẬP ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9 MÔN HÓA HỌC được soạn dưới dạng file word/PDF/ powerpoint gồm 49 trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.

• YOPO.VN---ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9 MÔN HÓA.docx 318.2 KB · Lượt xem: 0

Nội dung Text: Đề thi HSG môn Hóa học lớp 9 năm 2022-2023 có đáp án - Sở GD&ĐT Quảng Nam

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 VÀO TRƯỜNG TẠO THPT CHUYÊN NĂM HỌC 2022 ­ 2023 TỈNH QUẢNG NAM Môn thi: HÓA HỌC Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề) (Đề gồm có 02 trang) Khóa thi ngay: ̀ 14 ­ 16/6/2022 Cho: H= 1; He= 4; C= 12; O= 16; Na= 23; Mg= 24; Al= 27; Ca= 40; Fe= 56. Câu 1. (2,0 điểm) 1.1. Tục ngữ Việt Nam có câu: Cá không ăn muối cá ươn Con cãi cha mẹ trăm đường con hư. a. Viết công thức hóa học của hợp chất ( chất X) là thành phần chính của muối trong câu tục ngữ trên. b. Viết phương trình hóa học của phản ứng (mỗi chất một phương trình): ­ Từ chất X tạo thành: H2, AgCl. ­ Từ Na, NaOH tạo thành chất X. 1.2. Hiện nay, muối (chất X) ở Việt Nam chủ yếu được sản xuất từ nước biển bằng phương pháp phơi cát và phơi nước. Với phương pháp phơi nước, nước biển được phơi dưới nắng lần lượt qua các ao lớn (1, 2, ...­ Hình vẽ) để tăng độ mặn và lắng cặn. Khi đủ độ mặn, nước biển được dẫn vào ao kết tinh, ở đây, nước tiếp tục bốc hơi một phần, muối dần kết tinh thành các tinh thể rắn. Trước khi thu hoạch, người ta tháo phần nước còn lại trong ao về ao phơi rồi thu hoạch muối. Giả sử ở một ao kết tinh, người ta cho vào 23 m3 nước biển có khối lượng riêng 1,29 g/cm3, nồng độ phần trăm của chất X đạt 22,24 %. Lượng nước tháo ra khỏi ao ngay trước khi thu hoạch là 7 m3 (ở 35 0C), khối lượng riêng 1,36 g/cm3. Độ tan1 của chất X trong nước ở 35 0C là 36,2 g. a. Tính khối lượng chất X đã kết tinh trong ao đến thời điểm trước khi thu hoạch. b. Biết rằng sản phẩm thu được ở ao kết tinh chứa 85 % chất X về khối lượng, tính khối lượng tối đa sản phẩm thu được. Câu 2. (2,0 điểm) 1 Độ tan của một chất trong nước là số gam chất đó hòa tan trong 100 gam nước để tạo thành dung dịch bão hòa ở một nhiệt độ xác định. Trang 1
2. 2.1. Trình bày cách nhận biết 4 mẫu chất rắn riêng biệt, dạng bột sau đây: CaCO3, Na2CO3, NaCl, CaCl2 (Chỉ được dùng cốc thủy tinh, ống nghiệm, kẹp gỗ, ống hút nhỏ giọt, đũa thủy tinh, thìa nhựa và dung dịch HCl loãng). 2.2. Cho a gam kim loại R phản ứng hoàn toàn với lượng dư dung dịch H2SO4 loãng, thu được a lít khí H2 (ở đktc). Xác định khối lượng oxi phản ứng vừa đủ với 5,6 gam R. Câu 3. (2,0 điểm) 3.1. Lần lượt cho giấy quỳ tím vào các dung dịch riêng biệt của các chất: HCl, NaOH, NaCl, Cl2. Nêu hiện tượng xảy ra. 3.2. Hai nguyên tố X, Y (MX
3. a. Squalen thuộc loại hợp chất hữu cơ gì? Xác định công thức phân tử của Squalen. b. Viết phương trình hóa học (dạng công thức phân tử) phản ứng cháy của Squalen; phản ứng giữa Squalen với H2 dư (xúc tác Ni, t0). Cho các phản ứng xảy ra hoàn toàn. 5.2. Chất X (C, H, O) là hợp chất hữu cơ đóng vai trò quan trọng trong các quá trình sinh hóa, là tác nhân chính tạo nên cảm giác mỏi cơ khi vận động nhiều. Biết rằng tỉ khối hơi của X so với He là 22,5; phân tử chứa 6,67 % H, 40 % C về khối lượng. a. Trình bày cách tính toán để xác định công thức phân tử của X. b. Viết công thức cấu tạo của X, biết phân tử X chứa các nhóm ­COOH, ­ OH và ­ CH3. c. Cho dung dịch chất X nồng độ a % phản ứng vừa đủ với dung dịch NaOH nồng độ 8 %, thu được dung dịch có nồng độ 8,96 %. Xác định giá trị của a. ­­­­­­­­­­ HẾT ­­­­­­­­­­ Học sinh được sử dụng bảng hệ thống tuần hoàn. Họ và tên thí sinh: ................................................... Số báo danh: ................... SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 VÀO TRƯỜNG TẠO THPT CHUYÊN NĂM HỌC 2022 ­ 2023 TỈNH QUẢNG NAM Khóa thi ngay: ̀ 14 ­ 16/6/2022 HƯỚNG DẪN CHẤM Môn: HÓA HỌC (Hướng dẫn chấm này có 05 trang) Câu 1. (2,0 điểm) 1.1. (1,0 điểm) Tục ngữ Việt Nam có câu: Cá không ăn muối cá ươn Con cãi cha mẹ trăm đường con hư. a. Viết CTHH của hợp chất (chất X) là thành phần chính của muối trong câu tục ngữ trên. b. Viết phương trình hóa học của phản ứng (mỗi chất một phương trình): ­ Từ chất X tạo thành: H2, AgCl. ­ Từ Na, NaOH tạo thành chất X. a. X là NaCl. 0,25 b. 2NaCl + 2H2O 2NaOH + H2 + Cl2. (Hs không ghi “Điện phân có màng ngăn thì không được điểm ở ý 0,25 này) NaCl + AgNO3 AgCl + NaNO3. 0,25 2Na + Cl2 2NaCl. 0,25 NaOH + HCl NaCl + H2O. Trang 3
4. 1.2. (1,0 điểm) 1.2. Hiện nay, muối (chất X) ở Việt Nam chủ yếu được sản xuất từ nước biển bằng phương pháp phơi cát và phơi nước. Với phương pháp phơi nước, nước biển được phơi nắng lần lượt qua các ao lớn (1, 2, ...­ Hình vẽ) để tăng độ mặn và lắng cặn. Khi đủ độ mặn, nước biển được dẫn vào ao kết tinh, ở đây, nước tiếp tục bốc hơi một phần, muối dần kết tinh thành các tinh thể rắn. Trước khi thu hoạch, người ta tháo phần nước còn lại trong ao về ao phơi rồi thu hoạch muối. Giả sử ở một ao kết tinh, người ta cho vào 23 m 3 nước biển có khối lượng riêng 1,29 g/cm3, nồng độ phần trăm của chất X đạt 22,24 %. Lượng nước tháo ra khỏi ao ngay trước khi thu hoạch là 7 m3 (ở 35 0C), khối lượng riêng 1,36 g/cm3. Độ tan2 của chất X trong nước ở 35 0C là 36,2 g. a. Xác định khối lượng chất X kết tinh trong ao ngay trước khi thu hoạch. b. Biết rằng sản phẩm thu được ở ao kết tinh chứa 85 % chất X về khối lượng, tính khối lượng tối đa sản phẩm thu được. a. Khối lượng nước biển vào ao: 23*1,29= 29,67 tấn. 0,25 Khối lượng NaCl trong nước vào ao: 29,67*22,24/100= 6,60 tấn. Khối lượng nước tháo khỏi ao: 7*1,36= 9,52 tấn. 0,25 Khối lượng NaCl tháo khỏi ao: 9,52*36,2/(36,2+100)= 2,53 tấn. Khối lượng NaCl kết tinh: 6,60- 2,53 = 4,07 tấn. 0,25 b. Khối lượng sản phẩm tối đa thu được: 4,07*100/85= 4,79 tấn. 0,25 2 Độ tan của một chất trong nước là số gam chất đó hòa tan trong 100 gam nước để tạo thành dung dịch bão hòa ở một nhiệt độ xác định. Trang 4
5. Câu 2. (2,0 điểm) 2.1. (0,75 điểm) Trình bày cách nhận biết 4 mẫu chất rắn riêng biệt, dạng bột sau đây: CaCO3, Na2CO3, NaCl, CaCl2 (Chỉ được dùng cốc thủy tinh, ống nghiệm, kẹp gỗ, ống hút nhỏ giọt, đũa thủy tinh, thìa nhựa và dung dịch HCl loãng). Trích mẫu thử. Cho từ từ đến dư mỗi chất rắn vào dung dịch HCl loãng: 0,25 Mẫu có sủi bọt khí, khi hết sủi bọt khí mà chất rắn vẫn tan: Na2CO3 (*). Mẫu có sủi bọt khí, khi hết sủi bọt khí mà chất rắn không tan: CaCO3. 0,25 Hai mẫu còn lại không có sủi bọt khí. Hòa thêm Na2CO3 vào dung dịch thu được ở (*) rồi cho phản ứng với 0,25 2 mẫu chất rắn còn lại, mẫu nào xuất hiện kết tủa trắng là CaCl2, mẫu không xuất hiện kết tủa là NaCl. 2.2. (1,25 điểm) Cho a gam kim loại R phản ứng hoàn toàn với lượng dư dung dịch H2SO4 loãng, thu được a lít khí H2 (ở đktc). Xác định khối lượng oxi phản ứng vừa đủ với 5,6 gam R. 2R + nH2SO4 R2(SO4)n + nH2. 0,25 Chọn a = 1. n(H2)= 28/30/22,4= 0,0417 mol. 0,25 nR= 0,0417*2/n. MR= 1/(0,0417*2/n)= 12n. n 1 2 3 MR 12 24 36 0,25 Loại Mg Loại R là Mg. n(Mg) = 5,6/24 mol. 2Mg + O2 2MgO. 0,25 Khối lượng oxi cần dùng: 5,6/24*16 = 3,73 gam. 0,25 Trang 5
6. Câu 3. (2,0 điểm) 3.1. (0,5 điểm) Lần lượt cho giấy quỳ tím vào các dung dịch riêng biệt của các chất: HCl, NaOH, NaCl, Cl2. Nêu hiện tượng xảy ra. HCl: Quỳ tím hóa đỏ. NaOH: Quỳ tím hóa xanh. NaCl: Quỳ tím không đổi màu. 0,5 Cl2: Quỳ tím hóa đỏ rồi chuyển sang màu trắng. Đúng 1- 2 ý: 0,25 đ; đúng 3- 4 ý: 0,5 đ. 3.2. (1,5 điểm) Hai nguyên tố X, Y (MX X, Y ở chu kì 3. X, Y (MX ZX = 12; ZY = 13. X là Mg (magie); Y là Al (nhôm). b. n(MgCl2)= 0,01 mol; n(AlCl3)= 0,01 mol; n(NaOH)= 0,056 mol. 0,25 Trang 6
7. Số mol NaOH phản ứng tạo kết tủa tối đa: 0,01*2 + 0,01*3 = 0,05. 0,25 Số mol NaOH còn sẽ phản ứng tiếp với Al(OH)3: 0,006. Số mol Al(OH)3 còn: 0,01 - 0,006= 0,004. 0,25 Khối lượng kết tủa thu được: m= 0,01*58 + 0,004*78= 0,892 gam. c. n(NaOH)= 0,4*0,03= 0,012 mol. Số mol kết tủa ban đầu trong hệ U: 0,01 + 0,004= 0,014 mol. Khi thêm hết 0,004 mol NaOH thì Al(OH)3 tan hết, còn 0,01 mol kết tủa 0,25 Mg(OH)2. Lượng kết tủa này không đổi khi thêm tiếp lượng NaOH còn lại. 0,25 Trang 7
8. 4.1. (1,25 điểm) a. Viết phương trình hóa học (kèm theo điều kiện, nếu có) của phản ứng giữa các cặp chất sau trong dung dịch: CH3COOH và NaHCO3; C2H5OH và CH3COOH; NaOH và (C17H35COO)3C3H5; (C6H10O5)n (tinh bột) và H2O. b. Giải thích vì sao khi giặt quần áo dính vết dầu ăn bằng xà phòng thì sạch hơn giặt bằng nước. a. CH3COOH + NaHCO3 CH3COONa + CO2 + H2O. C2H5OH + CH3COOH CH3COOC2H5 + H2O. (C17H35COO)3C3H5 + 3NaOH 3C17H35COONa + C3H5(OH)3. 1,0 (C6H10O5)n + nH2O nC6H12O6. Cứ 2 lỗi không ghi điều kiện hoặc sai mũi tên thì trừ 0,25 điểm. b. Vì dầu ăn tan tốt trong xà phòng nhưng không tan (ít tan) trong 0,25 nước. 4.2. (0,75 điểm) Hỗn hợp X gồm C2H4, C2H2 và C2H6. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp X, thu được sản phẩm có số mol cacbonic và nước bằng nhau. a. Xác định tỉ khối hơi của X so với H2. b. Cho 2,24 lít hỗn hợp X và 3,36 lít H2 vào bình kín, thêm xúc tác niken, đun nóng (chỉ xảy ra phản ứng cộng H2) đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được hỗn hợp Y. Tính tỉ khối hơi của Y so với H2. a. Gọi CTPT trung bình của X là C2Hx. C2 Hx 2CO2 + x/2 H2O. x/2 = 2 => x= 4. 0,25 => CTPT trung bình của X là C2H4. d(X/H2)= 28/2= 14. b. Khi X phản ứng với H2: C2 H4 + H 2 C2 H6 . 0,25 Thể tích H2 dư: 3,36- 2,24= 1,12 lít. Y gồm 2,24 lít C2H6 và 1,12 lít H2. MY= (2,24*30 + 1,12*2)/(2,24 + 1,12)= 20,67. 0,25 d(Y/H2)= 20,67/2= 10,33. Trang 8
9. 5.1. (1,0 điểm) Hằng năm, cứ đến dịp Tết Đoan ngọ, bà con ở nhiều vùng quê tỉnh Quảng Nam thường gom các loại cây, lá để đúng giờ Ngọ ngày mùng 5 tháng 5 (âm lịch) đem phơi, bọc kỹ, cất dùng dần (sắc lấy nước uống), gọi là lá Mồng 5. Một trong những loại cây tạo nên hương vị cho lá Mồng 5 là cây cúc chân vịt Ấn, còn gọi là cây bọ xít (tên khoa học là Sphaeranthus africanus L). Tinh dầu của cúc chân vịt Ấn có màu vàng, hơi nhớt, chứa thành phần Squalen với công thức cấu tạo thu gọn như hình vẽ. a. Squalen thuộc loại hợp chất hữu cơ gì? Xác định công thức phân tử của Squalen. b. Viết phương trình hóa học (dạng công thức phân tử) phản ứng cháy của Squalen; phản ứng giữa Squalen với H2 dư (xúc tác Ni, t0). Cho các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Squalen là hiđrocacbon. 0,25 CTPT Squalen: C30H50. 0,25 2C30H50 + 85O2 60CO2 + 50H2O. 0,25 0,25 C30H50 + 6H2 C30H62. 5.2. (1,0 điểm) Chất X (C, H, O) là hợp chất hữu cơ đóng vai trò quan trọng trong các quá trình sinh hóa, là tác nhân chính tạo nên cảm giác mỏi cơ khi vận động nhiều. Biết rằng tỉ khối hơi của X so với He là 22,5; phân tử chứa 6,6 7% H, 40 % C về khối lượng. a. Trình bày cách tính toán để xác định công thức phân tử của X. b. Viết CTCT của X, biết rằng phân tử X chứa các nhóm ­COOH, ­ OH và ­ CH3. c. Cho dung dịch chất X nồng độ a% phản ứng vừa đủ với dung dịch NaOH nồng độ 8 %, thu được dung dịch có nồng độ 8,96 %. Xác định giá trị của a. a. Gọi CTPT của X là CxHyOz. MX= 22,5*4= 90. x = 40/100*90/12= 3; y = 6,67/100*90= 6; z = (90- 12*3- 6)/16= 3. 0,25 X là C3H6O3. b. CTCT của X: CH3- CH(OH)- COOH. 0,25 c. CH3- CH(OH)- COOH + NaOH CH3- CH(OH)- COONa + H2O. M: 90 40 112 Chọn 1 mol NaOH => 1 mol C3H6O3 => 1 mol muối, m(muối)= 112 g. 0,25 m(NaOH)= 40 g => m(ddNaOH)= 500 g. m(C3H6O3)= 90 g => m(ddC3H6O3)= 9000/a g. mdd sau= 500 + 9000/a g. Trang 9
10. C%sau= 112/(500+ 9000/a)*100= 8,96. 0,25 => a= 12. *Lưu ý: - Học sinh giải theo cách khác nhưng đúng vẫn cho điểm tối đa. - Phương trình hóa học có hệ số cân bằng sai nhưng phần tính toán không liên quan đến hệ số cân bằng đó và cho kết quả đúng thì vẫn cho điểm phần tính toán. -HẾT- Trang 10