Hướng dẫn cách nuôi chạch lấu chạch chấu năm 2024
Kỹ thuật nuôi cá chạch lấu trong bể nổi lót bạt. Cá chạch lấu còn gọi là theo nhiều tên khác nhau như; cá chạch bông, chạch làn, chạch chấu, đây là loại cá sống ở môi trường nước ngọt, có màu sắc xanh đậm, đen xám. Show Kỹ thuật nuôi cá chạch lấu trong bể nổi lót bạt. Cá chạch lấu còn gọi là theo nhiều tên khác nhau như; cá chạch bông, chạch làn, chạch chấu, đây là loại cá sống ở môi trường nước ngọt, có màu sắc xanh đậm, đen xám. Các bước kỹ thuật nuôi cá chạch lấu trong ao nổi lót bạtĐể nuôi cá chạch lấu hiệu quả, bà con cần tham khảo những bước cần thiết để nuôi cá chạch theo một quy trình khoa học tốt nhất Bước 1: Thiết kế ao nổi lót bạt nuôi cá chạch lấu- Nên sử dụng ao khung sắt lót bạt sẽ tiện lợi hơn, khi ao lót bạt có bề mặt trơn mềm không làm trầy xước, viêm loét cho cá - Cá chạch lấu sống và thích nghi tốt nhất ở nhiệt độ từ 250C – 270C. Vì vậy khi làm bể nuôi phải có mái che - Ao phải có hệ thống cấp thoát nước dễ dàng - Khi đã thiết kế xây dựng được ao, bà con gây tạo màu nước để chuẩn bị thả cá - Nguồn nước cấp vào ao phải sạch và dùng phân xanh gây màu nước khoảng 3-4 ngày là thả cá chạch lấu Ao khung sắt lót bạt có mái che nuôi cá chạch lấu hiệu quả Bước 2: Phải chọn giống cá chạch lấu chất lượng- Khâu chọn giống rất quan trọng nó sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự thành bại trong vụ nuôi của bạn - Con giống cá chạch lấu phải bơi nhanh nhẹn, không viêm loét, kích thước đều nhau khoảng 2-3g/con là thích hợp - Mật độ thả cá chạch lấu không nên thả quá dày, chỉ nên thả khoảng từ 100-200 con/m2 Bước 3: Chăm sóc nuôi dưỡng cá chạch lấuCá chạch lấu gần giống về cách ăn của cá trê là loại háu ăn, ăn tạp. Nhưng cá chạch ăn thường thay đổi theo sự tăng trưởng và phát triển của cơ thể, nên bà con cần lưu ý điều này - Cá chạch dài cỡ khoảng 5cm thích và phù hợp nhất là ăn râu ngành, chân chèo, động vật phù du - Cá chạch dài cỡ 5cm-8cm thức ăn phù hợp nhất là ăn động vật phù du, giun nhỏ - Cá chạch dài cỡ 8cm-10cm cá ăn tảo khuê, thân lá cây cỏ non, các loại hạt ngũ cốc - Cá chạch dài cỡ trên 10cm cá thích nhất là ăn thực vật \=> Muốn cá chạch phát triển mạnh bà còn cần bổ sung thức ăn công nghiệp chất lượng, cám gạo, cá tạp, ốc xay, nhộng ruồi lính đen… - Cho ăn khoảng 5-8% bẳng trọng lượng cơ thể cá và khoảng 4-5 lần trong ngày - Cách nhau 15 ngày phải bổ sung vitamin C vào thức ăn cho cá để tăng cường hệ miễn dịch, sức đề kháng cho cá Bước 4: Cách phòng và điều trị bệnh cho cá chạch lấu- Cá chạch lấu là loài cá có sức sống cao nhưng bà con phải lưu ý chăm sóc môi trường nuôi tốt để tránh gây bệnh cho cá - Cá chạch là loài da trơn, nhớt nên rất dễ cho các vi khuẩn, nấm ký sinh gây viêm lở loét + Cách trị bệnh cho cá - Nếu cá bị nấm nên tắm bằng nước muối trong vòng 10-15 phút - Bệnh đường ruột cũng khá đơn giản, khi thường ngày cho ăn bà con đã bổ sung vitamin C và men tiêu hóa 2 lần/ tháng là có thể yên tâm Bước 5: Thu tỉa cá chạch- Bà con nên quan sát sự tăng trưởng của cá có đều nhau không, nếu như có sự chênh lệch thì việc thu tỉa hết sức đáng làm - Lọc thu con lớn xuất ao, nếu để cá có sự chênh lệch nhiều sẽ gây hiện tượng tranh giành thức ăn, thậm chí cắn nhau Cá chạch lấu là loài cá nước ngọt đây là điểm sáng nhất cho sự phân bố rộng rãi khắp cả nước, nuôi tại nhiều nơi khác nhau từ đồng bằng đến miền núi. Cá có giá trị dinh dưỡng và xuất khẩu cao, giá trên thị trường thường từ 280.000-350.000đ/kg. Ao ương di động xin chúc bà con làm đúng kỹ thuật nuôi cá chạch lấu và luôn thuận lợi đạt được năng suất vụ nuôi cao nhất I - THÔNG TIN CHUNG: 1. Xuất xứ quy trình. Quy trình kỹ thuật nuôi thương phẩm cá Chạch lấu (Mastacembelus favus) trong ao đất quy mô công nghiệp phù hợp với điều kiện Nghệ An do Trung tâm giống thủy sản Nghệ An chủ trì biên soạn dựa trên kết quả thực hiện chuyên đề sự nghiệp: “Ứng dụng tiến bộ KHCN thử nghiệm nuôi thương phẩm cá Chạch lấu (Mastacembelus favus) trong ao đất quy mô công nghiệp tại Nghệ An”, được Trung tâm giống thủy sản Nghệ An chủ trì thực hiện năm 2021. 2. Đối tượng và phạm vi áp dụng. 2.1. Đối tượng áp dụng: Quy trình này quy định trình tự, nội dung và yêu cầu kỹ thuật nuôi thương phẩm cá Chạch lấu (Mastacembelus favus) trong ao đất quy mô công nghiệp. 2.2. Phạm vi áp dụng: Áp dụng cho các cơ sở, hộ dân nuôi thuỷ sản nước ngọt trên địa bàn tỉnh Nghệ An. 3. Các yêu cầu kỹ thuật phải đạt được. - Thời gian nuôi: 10 - 12 tháng - Hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR): 2.0 - 2.2 - Tỷ lệ sống đạt: 70 - 75%; Kích cỡ thu hoạch trên: 250 g/con. - Năng suất đạt trên: 10 tấn/ha/vụ II - MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC:
PHẦN II - KỸ THUẬT NUÔI THƯƠNG PHẨM CÁ CHẠCH LẤU TRONG AO ĐẤT QUY MÔ CÔNG NGHIỆP Có nhiều hình thức nuôi cá Chạch lấu như nuôi trong ao, ruộng, bể lót bạt/xi măng... Trong khuôn khổ bài viết này chúng tôi xin giới thiệu kỹ thuật nuôi thương phẩm cá Chạch lấu trong ao đất quy mô công nghiệp tại Nghệ An. 1. Chuẩn bị ao nuôi: - Ao đất có kích thước từ 500 m trở lên, độ sâu không được vượt quá 1,5 m, nếu mực nước thấp (50 - 60 cm) thì ao phải được che mát để giữ nhiệt độ nước trong ao nuôi luôn ổn định. - Đáy ao bằng phẳng, dốc về phía cống tiêu nước - Trước khi nuôi phải nạo vét bớt bùn đáy, tẩy dọn sạch ao diệt tạp bằng cách bón vôi lượng 10kg/100 m2 và phơi đáy ao 2 - 3 ngày. - Cấp nước vào ao qua lưới lọc. Mức nước tối ưu nhất để nuôi chạch lấu dao động từ 1,2 - 1,5m. - Nguồn nước trong ao cần đảm bảo các chỉ tiêu chất lượng như sau: Nhiệt độ dao động từ 27 - 320C, pH từ 7,5 - 8,5 và DO (hàm lượng oxy hòa tan) > 5mg/l. Bố trí một số chà trong ao để cá làm nơi trú ẩn bằng cách cắt các loại cây không có tinh dầu như tre, trúc khô… hoặc ống nhựa với độ dài 30 - 35cm và bó thành từng bó làm chà. - Khung cho cá ăn: Sử dụng lưới thưa tạo thành từng bó, cố định trong thùng xốp tạo thành khu trú ẩn và là khung cho Chạch ăn. Búi lưới nằm sát mặt nước, cách phần nổi của thùng xốp trên mặt nước tầm 15 - 20cm. - Lắp đặt hệ thống quạt nước để đảo nước, cung cấp thêm oxy hoà tan trong nước đảm bảo cho Chạch sinh trưởng và phát triển tốt nhất. 2. Chọn và thả cá giống: Hiện nay con giống cá Chạch lấu đã được sản xuất nhân tạo thành công với số lượng rất lớn, do đó người nuôi có thể hoàn toàn chủ động được con giống thả nuôi. Người nuôi nên chọn mua giống cá chạch lấu ở các cơ sở ươm giống lai tạo uy tín đã nhiều năm sản xuất giống. - Chọn giống: Chọn cá chạch giống khỏe mạnh, đồng đều kích cỡ, hoạt động nhanh nhen, màu sắc tươi sáng, không có dấu hiệu bệnh tật, không bị lật bụng, không xây xát, mất nhớt. - Ở Nghệ An, do có mùa đông thời tiết lạnh, nhiệt độ xuống thấp. Vì vậy, nên nuôi con giống có kích cỡ từ 12 - 15 cm là phù hợp nhất. Cá giống càng lớn thì tỉ lệ hao hụt càng thấp. - Mật độ thả nuôi: Tùy theo trình độ canh tác, hình thức nuôi để có phương án thả giống hợp lý đảm bảo hiệu quả cao nhất. Mật độ thả nuôi cá chạch lấu trong ao đất quy mô công nghiệp cần duy trì 5 - 10 con/m2 là hợp lý nhất. Nếu nuôi với mật độ từ 10 con trở lên /m2 ngoài quạy nước ra cần bổ sung thêm hệ thống sục khí để tăng cường oxy cho cá. - Thả giống vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát, trước khi thả cá xuống ao cần tắm cho cá bằng nước muối pha loãng 2 - 3% trong 10 - 15 phút để tiêu diệt kí sinh trùng và sát khuẩn rồi thả từ từ bao chứa cá xuống ao nuôi để cá thích nghi dần với môi trường nước trong khoảng 15 phút, trước khi mở bao tải và để cá tự chui ra. 3. Chăm sóc và quản lý 3.1. Thức ăn cho cá Chạch lấu: Thức ăn cho cá Chạch lấu là phần quan trọng trong kỹ thuật nuôi cá chạch lấu. Để chạch lấu phát triển tốt nhất, cần cho ăn đúng, đủ định lượng theo kích cỡ kết hợp bổ sung đủ dinh dưỡng trong khẩu phần ăn. Cá chạch lấu là loài ăn tạp, háu ăn nhưng lượng ăn không nhiều. Thức ăn trong nuôi thâm canh sử dụng thức ăn công nghiệp để cho Chạch ăn có hàm lượng protein từ 40 - 44%. Kích cỡ hạt thức ăn từ 0,2 - 2 mm. Do cá có tập tính ăn chìm nên thức ăn nổi cần được tập ăn dần bằng cách nâng sàn ăn lên sát mặt nước từ từ đến khi cá ăn nổi thuần thục. Trong quá rình nuôi, để tạo chất dẫn mùi, làm tăng khả năng bắt mồi và tăng cường hàm lượng dinh dưỡng cho cá Chạch lấu nên phối trộn giun quế với thức ăn công nghiệp. Lượng giun quế phối trộn cùng thức ăn công nghiệp tỷ lệ giảm dần từ 40% - 10%. Bảng 1: Công thức phối trộn thức ăn cho cá chạch lấu Thời gian nuôi (ngày) Thức ăn công nghiệp % (40 - 44% Protein) Giun quế % 0 - 15 60 40 16 - 30 70 30 31 - 45 80 20 46 - 60 90 10 > 60 100 0 Khẩu phần ăn cho cá tùy thuộc vào độ tuổi của cá để điều chỉnh sao cho phù hợp, vừa tránh lãng phí thức ăn, vừa không làm ô nhiễm môi trường ao nuôi. Khẩu phần cho ăn từ 1,5 - 7% tùy theo từng giai đoạn phát triển của cá. Cách cho cá ăn: Hàng ngày cho cá ăn 2 lần vào sáng sớm và chiều mát. Thức ăn được cho vào sàn và đặt gần đống chà nơi cá trú ẩn. Tùy theo thời tiết từng mùa để bố trí giờ cho ăn hợp lý do cá Chạch lấu khá mẫn cảm với nhiệt độ nước: - Vào mùa hè bố trí cho cá ăn vào lúc 5h và 20h hàng ngày. - Vào mùa đông bố trí cho cá ăn vào lúc 8h và 16h hàng ngày. Để tăng cường sức đề kháng, phòng bệnh cho Chạch trong quá trình nuôi thường xuyên trộn bổ sung thêm vitamin C và định kỳ sử dụng thuốc phòng bệnh, men tiêu hóa, vi sinh đường ruột trộn vào thức ăn theo khuyến cáo của nhà sản xuất để cho chạch ăn. Thường xuyên theo dõi tình hình sử dụng thức ăn của cá, sử dụng thức ăn đảm bảo chất lượng, kích cỡ hạt, không bị ẩm mốc, hư hỏng, quá hạn. Định kỳ tiến hành kiểm tra, theo dõi tăng trưởng của cá. Tùy theo khối lượng thân cá, mức độ phát triển của cá từng giai đoạn, mức độ ăn, diễn biến thời tiết để điều tiết lượng thức ăn hợp lý. 3.2. Chăm sóc cá và quản lý ao nuôi: - Thường xuyên theo dõi hoạt động của cá để kịp thời phát hiện những biểu hiện bất thường như cá bơi lội yếu, nổi trên mặt nước, nằm lật bụng, xuất huyết… - Cần kiểm tra, theo dõi chặt chẽ chất lượng nước ao nuôi, mặc dù cá có thể chịu đựng được môi trường nước dơ nhưng cá sẽ bị chậm lớn và dễ mắc bệnh. Do môi trường nước càng trong sạch cá càng tăng trưởng tốt hơn nên cần thay 30% nước ao nuôi hàng ngày hoặc định kỳ 5 - 7 ngày/lần thay 50% lượng nước trong ao. Nguồn nước sử dụng phải đảm bảo sạch sẽ, không bị nhiễm thuốc bảo vệ thực vật hay nước thải từ các nhà máy, khu công nghiệp. - Đình kỳ 15 ngày/lần sử dụng vôi bột bón cho ao để khử trùng nước, ổn định chất lượng nước trong ao với lượng 2 - 2,5 kg/100 m2 ao nuôi. - Đối với ao nuôi công nghiệp, địnhh kỳ 10 - 15 ngày/lần sử dụng men vi sinh để đánh xuống ao nuôi nhằm phân hủy mùn bã hữu cơ ở đáy ao, ổn định chất lượng nước giúp cá sinh trưởng phát triển tốt, giảm thiểu khả năng bùng phát bệnh. Liều lượng sử dụng tuỳ thuộc vào loại vi sinh sử dụng, nên tuân thủ theo hướng dẫn của nhà sản xuất. - Hàng ngày kiểm tra hệ thống bờ ao, cống cấp thoát, lưới chắn vây bờ không để sự cố cá Chạch thoát ra ngoài ao. 4. Phòng và trị bệnh trên cá chạch lấu 4.1. Công tác phòng bệnh chung. Mặc dù là loài vật nuôi có sức đề kháng cao, ít bệnh tật nhưng chúng vẫn có khả năng mắc một số bệnh do môi trường nuôi ô nhiễm như: nấm, kí sinh trùng, bệnh đường ruột. Để phòng bệnh cho Chạch lấu nuôi thương phẩm, trong quá trình nuôi cần làm tốt công tác phòng bệnh chung nhằm hạn chế bị bệnh cụ thể: - Cải tạo ao nuôi đúng quy trình kỹ thuật, nguồn nước cấp cho ao nuôi phải đảm bảo trong sạch, không bị ô nhiễm. - Giống thả nuôi phải khỏe mạnh, đồng đều kích cỡ, có chất lượng đảm bảo. Thả giống đúng mùa vụ, đúng mật độ, trước khi thả giống thuần hoá nhiệt độ thích hợp với nước ao nuôi để tránh sốc. - Cho Chạch ăn đầy đủ thức ăn, đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng, đúng thời gian. Thực hiện tốt công tác quản lý thức ăn nhằm tránh thừa, thiếu thức ăn gây ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của Chạch nuôi. Không để ẩm mốc, quá hạn sử dụng. - Thực hiện tốt chế độ phòng bệnh định kỳ cho Chạch nuôi, định kỳ sử dụng thuốc phòng bệnh, thận, vi sinh hỗ trợ đường ruột và thường xuyên sử dụng Vitamin C, khoáng trộn vào thức ăn cho Chạch ăn hàng ngày để tăng sức đề kháng và giúp Chạch tăng trưởng tốt. - Quản lý ao nuôi chặt chẽ, duy trì nguồn nước trong ao sạch luôn trong sạch, từ tháng nuôi thứ 2 trở đi thay nước định kỳ đảm bảo môi trường nước trong ao luôn trong sạch. - Định kỳ 15 ngày/lần bón vôi xử lý môi trường ao nuôi với lượng 3 kg/100 m2 vừa đảm bảo môi trường nước sạch vừa có tác dụng phòng bệnh cho Chạch nuôi thương phẩm. - Định kỳ sử dụng vi sinh, chế phẩm sinh học để xử lý môi trường nước, đáy ao nuôi đảm bảo môi trường nước luôn trong sạch giúp Chạch tăng trưởng tốt nhất. 4.2. Một số bệnh thường gặp và biện pháp điều trị.
Tác giả bài viết: Nguyễn Thị Thu Thuỷ
|