Các dạng toán về di truyền quần thể năm 2024

Bài tập di truyền quần thể là phần nội dung kiến thức trọng tâm trong đề thi THPT Quốc Gia. Vì vậy, việc nắm chắc kiến thức cơ bản và luyện tập thường xuyên các dạng bài tập di truyền học quần thể là vô cùng quan trọng đối với các bạn học sinh. Trong bài viết dưới đây, BTEC FPT đã tổng hợp lại các dạng bài tập di truyền quần thể thường xuyên xuất hiện trong các đề thi và danh sách 100 bài tập đi kèm.

các dạng bài tập di truyền quần thể

Di truyền quần thể là một phân ngành của di truyền học nghiên cứu về sự biến đổi của tần số alen và thành phần kiểu gen của quần thể qua các thế hệ. Các bài tập về di truyền quần thể được chia thành các dạng sau:

Dạng 1: Bài tập về thành phần kiểu gen của quần thể

Các bài tập dạng này thường yêu cầu tính toán số lượng cá thể có kiểu gen trội, kiểu gen lặn, kiểu gen dị hợp của một gen hoặc nhiều gen trong quần thể. Để giải các bài tập dạng này, cần áp dụng các công thức sau:

Công thức tính số lượng cá thể có kiểu gen trội:

x = p2 + 2pq

Trong đó:

• x: Số lượng cá thể có kiểu gen trội
• p: Tần số alen trội
• q: Tần số alen lặn

Công thức tính số lượng cá thể có kiểu gen lặn: y = q2

Công thức tính số lượng cá thể có kiểu gen dị hợp: z = 2pq

👉 Xem thêm: Đề thi thpt quốc gia 2024 môn sinh mới nhất 👉 Xem thêm: Bộ 30 đề thi thử thpt quốc gia 2024 môn sinh 👉 Xem thêm: Tài liệu ôn thi thpt quốc gia 2024 môn sinh mới nhất 👉 Xem thêm: Cấu trúc đề thi thpt quốc gia 2024 môn sinh mới nhất

Dạng 2: Bài tập về tần số alen của quần thể

Dạng bài tập này yêu cầu học sinh biết tính toán tần số alen trội, tần số alen lặn của một gen hoặc nhiều gen trong quần thể.

• Công thức tính tần số alen trội: p = x/(x+y)
• Công thức tính tần số alen lặn: q = y/(x+y)

Dạng 3: Bài tập về cân bằng di truyền

Dạng bài tập này yêu cầu học sinh cần xác định được quần thể có đang ở trạng thái cân bằng di truyền hay không bằng cách áp dụng các điều kiện sau:

• Quần thể phải được cách li di truyền với các quần thể khác
• Quần thể phải không có chọn lọc tự nhiên
• Quần thể phải không có di nhập gen

Dạng 4: Bài tập về chọn lọc tự nhiên

Các bài tập dạng này thường yêu cầu tính toán tác động của chọn lọc tự nhiên đối với tần số alen của quần thể. Để giải các bài tập dạng này, cần áp dụng các công thức sau:

Công thức tính tần số alen của quần thể sau một thế hệ chọn lọc tự nhiên: p' = p/(1+2pqs)

Trong đó:

• p': Tần số alen trội sau một thế hệ chọn lọc tự nhiên
• p: Tần số alen trội ban đầu
• q: Tần số alen lặn ban đầu
• s: Hệ số chọn lọc tự nhiên

Dạng 5: Bài tập về di nhập gen

Bài tập về di nhập gen thường yêu cầu tính toán tác động của di nhập gen đối với tần số alen của quần thể.

Công thức tính tần số alen của quần thể sau một thế hệ di nhập gen:

p' = (p*(N-m) + p'm)/(N)

Trong đó:

• p': Tần số alen trội sau một thế hệ di nhập gen
• p: Tần số alen trội ban đầu
• q: Tần số alen lặn ban đầu
• m: Số lượng cá thể nhập cư
• N: Tổng số lượng cá thể trong quần thể

Ngoài ra, còn có một số dạng bài tập khác về di truyền quần thể như:

• Dạng bài tập về tiến hóa
• Dạng bài tập về các quá trình biến động di truyền

Để giải các bài tập về di truyền quần thể, cần nắm vững các kiến thức cơ bản về di truyền quần thể, đồng thời cần vận dụng linh hoạt các công thức tính toán và luyện tập thường xuyên.

👉 Xem thêm: 100 bài tập quy luật di truyền 👉 Xem thêm: 100 bài tập cơ chế di truyền và biến dị

Ví dụ bài tập di truyền quần thể

Ví dụ 1:

Một quần thể ngẫu phối có 100 cá thể, trong đó 36 cá thể có kiểu gen trội (AA), 48 cá thể có kiểu gen dị hợp (Aa), 16 cá thể có kiểu gen lặn (aa). Tần số alen trội và alen lặn của quần thể này là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải:

Theo công thức tính tần số alen trội và alen lặn, ta có:

p = x/(x+y) = 36/(36+16) = 0,6

q = y/(x+y) = 16/(36+16) = 0,4

Vậy, tần số alen trội của quần thể này là 0,6, tần số alen lặn là 0,4.

Ví dụ 2:

Một quần thể ngẫu phối có tần số alen trội là 0,7. Tỉ lệ cá thể có kiểu gen trội trong quần thể này là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải:

Theo công thức tính tỉ lệ cá thể có kiểu gen trội, ta có:

x = p2 + 2pq = 0,72 + 2*0,7*0,3 = 0,56

Vậy, tỉ lệ cá thể có kiểu gen trội trong quần thể này là 56%.

Ví dụ 3:

Một quần thể ngẫu phối đang ở trạng thái cân bằng di truyền về một gen có hai alen A và a. Biết rằng tần số alen A trong quần thể này là 0,6. Tỉ lệ cá thể có kiểu gen trội trong quần thể sau một thế hệ chọn lọc tự nhiên có hệ số chọn lọc tự nhiên là 0,5 là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải:

Theo công thức tính tần số alen của quần thể sau một thế hệ chọn lọc tự nhiên, ta có:

p' = p/(1+2pqs) = 0,6/(1+2*0,6*0,4*0,5) = 0,72

Vậy, tỉ lệ cá thể có kiểu gen trội trong quần thể sau một thế hệ chọn lọc tự nhiên là 72%.

Tham khảo danh sách 100 bài tập di truyền quần thể tại:

• Bai_tp_di_truyn_qun_th.pdf
• Ôn tập sinh 12 di truyền học quần thể chương 3
• Cách giải các dạng bài di truyền học quần thể
  ví dụ bài tập di truyền quần thể

Trên đây là danh sách 100 bài tập di truyền học quần thể được chúng mình tổng hợp lại. Hy vọng bộ tài liệu này sẽ giúp ích cho các bạn học sinh trong quá trình học tập và ôn luyện. BTEC FPT chúc bạn đạt điểm cao trong kỳ thi sắp tới!