Thái độ tâm trạng và những suy nghĩ của nhân vật tôi

(Văn mẫu lớp 11) – Em hãy phân tích tâm trạng, thái độ và suy nghĩ của Lê Hữu Trác quan đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh

(trích Thượng kinh kí sự)

(Bài làm của học sinh Hữu Duy)

Đề bài: Phân tích tâm trạng, thái độ và suy nghĩ của Lê Hữu Trác quan đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh

(trích Thượng kinh kí sự)

BÀI LÀM:

      Trong Thượng kinh kí sự, Lê Hữu Trác ghi lại những điều tai nghe mắt thấy diễn ra trong phủ chúa khá sắc sảo, khách quan, không bộc lộ trực tiếp thái độ, tâm trạng. Người đọc chỉ có thể thấy được phần nào tâm trạng, thái độ, của người viết qua giọng điệu và cảm xúc rải rác đây đó suốt tác phẩm.

     Trước hết thái độ, tâm trạng và ý nghĩ của Lê Hữu Trác thể hiện ở việc ông xác định vị trí và góc nhìn của người thầy thuốc và “nhà kí sự”. Nên nhớ rằng, Lê Hữu Trác là cậu Chiêu Bảy của một gia đình quý tộc ở làng Liêu Xá, huyện Đường Hào, trấn Hải Dương. Thuở trẻ đã từng học để mong thi đỗ làm quan, sau quay sang học tập binh thư và sung vào quân đội của chúa Trịnh. Đến khi lập được ít nhiều công trạng, ông lại đột ngột bỏ về quê mẹ ở xã Tình Diễm, huyện Hương Sơn, trấn Nghệ An, này thuộc tỉnh Hà Tĩnh, học nghề thuốc rồi lặn lội đi chữa bệnh ở các miền quê. Ông tự nguyện trở thành người thầy thuốc của nhân dân lao động, ông coi thường mọi thứ danh lợi tầm thường ở chốn cung vua phú chúa. Ông không phải là quan Thái y. Năm 1781, Lê Hữu Trác bị triệu ra Kinh đô Thăng Long chữa bệnh cho chúa và thế tử ngót một năm rồi lại trở về Hương Sơn. Đó là một việc phải làm và một chuyến đi bất đắc dĩ không hề hào hứng nhưng không thể chối bỏ. Ông đứng về phía người thầy thuốc chân quê và người dân lao động để nhìn và ghi lại “những việc trong phủ chúa”. Ông nói rõ ý nghĩ và tâm trạng, ông bày tỏ thái độ ấy trong bài thơ:

Quê mùa, cung cấm chưa quen,

Khác gì ngư phủ đào nguyên thuở nào!

      Câu thơ “Cả trời Nam sang nhất là đây !” thật giàu màu sắc biểu cảm: là ca ngợi hay mỉa mai, là khen hay chê, là ngưỡng vọng hay ngầm phê phán? Tùy người đọc tự xác định.

Thái độ tâm trạng và những suy nghĩ của nhân vật tôi

     Trước cảnh sinh hoạt ở phủ chúa, tác giả thiên kí sự chăm chú, tỉ mỉ quan sát và ghi chép cho chân thực, nhưng thỉnh thoảng xen vào nhận xét nhẹ nhàng, tinh tế. Khi được mời ăn sáng, ông thật thà thú nhận “mâm vàng, chén bạc, đồ ăn toàn là của ngon vật lạ, tôi bấy giờ mới biết cái phong vị của nhà đại gia”. Ông không giấu giếm chất “nhà quê tỉnh lẻ” của mình, nhưng “cái phong vị của nhà đại gia” mà ông vừa nói đến với cái giộng “nửa quê nửa tỉnh” ấy là ý làm sao? Ánh mắt của “ông già nhà quê chánh án” nhìn vào cảnh, vào người, vào mọi việc đang diễn ra nửa như thật thà, khờ khạo, nửa như tò mò, tinh quái, còn giọng điệu câu văn thì thể hiện cái hóm hỉnh của người rất thông minh. Khi đi qua “độ năm, sáu lần trướng gấm” để vào nội cung thế tử, ông buông lời nhận xét: “Ở trong tối om, không thấy có cửa ngõ gì cả”. Nói về bệnh của thế tử, ông bảo “vì thế tử ở trong chốn màn the trướng phủ, ăn quá no, mặc quá ấm nên tạng phủ yếu đi”, vừa là sự thật vừa là ngầm chê. Có thể khen cái đẹp cái sang ở phủ chúa, nhưng thái độ của tác giả dửng dưng trước cái sang vật chất và kín đáo chê cảnh sống phè phởn về vật chất, thiếu sinh khí ở chốn cung đình.

     Tâm trạng của danh y khi chữa bệnh cho thế tử diễn biến có phức tạp hơn. Là một danh y, ông hiểu rõ căn nguyên bệnh của thế tử, ông đưa ra những luận giải hợp lí và có thể chữa chạy hiệu quả ngay, nhưng lại ngại bị nhà chúa trói buộc vào quyền chức, danh lợi ở chốn phủ chúa đáng sợ này, cuộc đời sẽ mất tự do, tự chủ. Để tránh hiểm họa cho bản thân, ông định chữa bệnh theo kiểu cầm chừng, vô thưởng vô phạt. Nhưng Lê Hữu Trác là một danh y có y đức, giàu từ tâm, không thể phụ lòng ông cha. Giữa phủ chúa uy nghiêm, giữa những Thái y của cung đình, một thầy thuốc chân quê dám thẳng thắn bảo vệ ý kiến chuyên môn của mình, bảo vệ chân lí khoa học vì sự sống của con người, dù người đó là ai. Ý kiến của Lê Hữu Trác trái với ý kiến của các quan Thái y làm cho quan Chánh đường phải ngần ngại “tỏ ý kiến nói đi nói lại mấy lần”.

      Lê Hữu Trác là danh y uyên bác, giàu kinh nghiệm thực tế, có y đức cao quý, có lương tâm trong sáng. Ông là bậc đại trí thức có phẩm hạnh thanh cao, có nhân cách cứng cỏi, coi thường danh lợi, quyền quý, yêu tự do và trọng  nếp sống thanh đạm, mộc mạc đậm đà tình quê hương. Ông dứt khoát “chối bỏ” cuộc sốn nơi cung đình. Khát vọng “về núi” thường trực trong ông đối nghịch gay gắt với cách sống của tập đoàn thống trị nhà chúa. Đó là sự đối lập giữa thiện và ác, giữa đẹp và xấu, giữa trong và đục.

      Thượng kinh kí sự nói chung và đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh nói riêng có giá trị hiện thực sâu sắc.

>>> XEM THÊM : 

Thái độ tâm trạng và những suy nghĩ của nhân vật tôi

Bánh Bao

Phân tích một số chi tiết cụ thể (suy nghĩ, cách nhìn nhận về thầy Ha-men và thái độ đối với việc học tiếng Pháp) để làm rõ diễn biến tâm trạng của nhân vật "tôi" trong "buổi học cuối cùng":

- Thấy thầy Ha-men ăn mặc trang trọng, nói năng dịu dàng.

- Nhận thấy lớp học có cái gì đó khác thường và trang trọng.

-Tiếc nuối vì đã không chăm chỉ học hành.

- Thương, tội nghiệp thầy.

=> Diễn biến tâm trạng: cố gắng đi học => thấy lớp học có điều khác thường => nhận ra sẽ không còn được học tiếng Pháp và cảm thấy tiếc nuối => thương thầy => chăm chú nghe giảng, học bài.

Trả lời hay

1 Trả lời 17:04 16/06

  • Thái độ tâm trạng và những suy nghĩ của nhân vật tôi

    Bánh Tét

    - Cậu bé đến lớp hơi muộn và ngạc nhiên khi thấy lớp học có vẻ khác thường.

    - Choáng váng khi nghe thầy Ha-men nói đây là buổi học cuối cùng: Phrăng nghe tin mà rụng rời. Khuôn mặt cậu đỏ bừng vì tức giận, rồi chuyển dần sang tái nhợt vì choáng váng. Đôi mắt đen láy ngây thơ không còn hiện lên vẻ tinh nghịch mà thay vào đó là một nỗi mất mát, một nỗi sợ mơ hồ. Đôi bàn tay nhỏ bé run run lấy sách từ trong cặp để lên bàn, lật giở từng trang thật nhẹ nhàng. Ánh mắt của Phrăng dõi theo thầy Ha - men như thể sợ thầy có thể biến mất. Lúc được gọi lên đọc bài, Phrăng lúng túng và đung đưa người trên chiếc ghế dài, lòng rầu rĩ, không dám ngẩng đầu lên vì xấu hổ. Cậu quan sát lớp học, những khuôn mặt, hành động và sự nhẫn nại của thầy Ha - men để khắc sâu hồi ức về buổi học này trước khi bị ép học tiếng Đức. Suốt cả buổi học, Phrăng chăm chú nghe thầy giảng như nuốt lấy từng lời cho đến khi tiếng chuông cầu nguyện buổi trưa vang lên báo hiệu giờ học kết thúc.

    - Tiếc nuối và ân hận vì bấy lâu nay đã bỏ phí thời gian, đã trốn học đi chơi và ngay sáng nay cậu cũng phải đấu tranh mãi mới quyết định đến trường.

    → Phrăng đã nghe và hiểu được những lời nhắc nhở tha thiết nhất của thầy Ha-men, nhận thức và tâm trạng của cậu đã có những biến đổi sâu sắc. Phrăng đã hiểu được ý nghĩa thiêng liêng của việc học tiếng Pháp và tha thiết muốn được học tập, nhưng đã không còn cơ hội để được tiếp tục học tiếng Pháp ở trường nữa.

    0 Trả lời 17:03 16/06

    • Thái độ tâm trạng và những suy nghĩ của nhân vật tôi

      Biết Tuốt

      - Diễn biến tâm trạng của nhân vật “tôi” trong Buổi học cuối cùng” được thể hiện:

      + Suy nghĩ:

      * Cái đầu rỗng tuếch của em trước đó không có chỗ cho những cuốn sách, giờ đây những cuốn sách trở nên thân thiết như người bạn cố tri.

      * Nếu được chuộc lỗi dù chỉ một lần, một lần tỏ ra không phụ công thầy giáolà “đọc thật to, thật dõng dạc, không phạm một lỗi nào” cái quy tắc về phân từ khi thầy gọi đến thì dù “có phải đánh đổi gì cũng cam”

      + Cách nhìn nhận thầy Ha-men:

      * Cách ăn mặc của thầy: long trọng, trang nghiêm đến mức thầy phải mặc áo rơ-đanh-gốt, đội mũ tròn bằng lụa đen thêu (thường chỉ dùng vào những hôm có thanh tra hoặc phát phần thưởng).

      * Bài giảng của thầy hôm nay khúc chiết, trong sáng (kể cả môn ngữ pháp rắc rối), như rót vào tai học trò, biến cái khó thành cái dễ một cách đáng ngạc nhiên.


      * Người thầy “muốn truyền thụ toàn bộ tri thức của mình, muốn đưa ngay một lúc tri thức ấy vào đầu óc chúng tôi”.

      * Đồ dùng dạy học được thầy chuẩn bị kĩ càng: những tờ mẫu mới tinh, những con chữ viết bằng chữ “rông” của thầy thật đẹp.

      + Thái độ học tiếng Pháp:

      * Chuẩn bị buổi học thì có ý định trốn đi chơi.

      * Khi nghe thầy nói buổi học cuối cùng được học tiếng Pháp thì Phrăng có phần ăn năn hối lỗi, phải dừng lại một môn học chỉ “mới biết viết tập toạng”…

      * Trong giờ ngữ pháp hôm nay, chính Phrăng đã kinh ngạc thấy mình sao lại hiểu nhanh đến thế.

      0 Trả lời 17:03 16/06