Cúng ông công ông táo thế nào là đúng năm 2024
Cuốn sách "Nghi lễ thờ cúng cổ truyền Việt Nam" hướng dẫn nghi lễ cúng ông Công ông Táo đúng và chuẩn theo phong tục. Show
Cuốn sách "Nghi lễ thờ cúng cổ truyền Việt Nam" của tác giả Nguyễn Quốc Thái do Thượng toạ Thích Quảng Đại thẩm định, chỉnh lý và được NXB Hồng Đức phát hành đã hướng dẫn các gia chủ nghĩ lễ cúng ông Công ông Táo đúng và chuẩn theo phong tục của người Việt. Theo đó, mỗi gia đình sau khi sắp đủ lễ vật, sẽ thắp đèn hoặc nến sáng lên ban thờ rồi châm hương. Có người không dùng lửa ở đèn thờ để châm hương, mà dùng lửa khác để châm hương. Hương thường được dùng số lẻ "1, 3, 5" vì số lẻ thuộc về Dương. Theo dịch lý thì Dương tượng trưng cho Trời và cho sự nảy nở của muôn vật nên dùng số lẻ là như vậy. Và nếu trên ban thờ có hai, ba hoặc bốn bát nhang cũng đều phải châm số lượng nén hương như nhau. Sau khi châm hương, người chủ gia đình vái 4 vái rồi đọc văn khấn hoặc khấn không có văn, khấn xong lại vái 4 vái (vái khác với vái "cúc cung bái" khi tế). Nghi lễ cúng ông Công ông Táo đúng và chuẩn phong tục. Ảnh: Thùy LinhKhi vái hoặc bái, hai bàn tay áp sát vào với nhau hoặc cài ngón vào nhau đều là biểu tượng của sự giao hoà, là cảm ứng của âm - dương, nên không được chắp tay hoặc cài ngón cẩu thả, để so le. Và điều cốt yếu khi vái hoặc bái là người thực thi phải tâm thành, phải trầm tư như trước mặt mình là Gia thần, Gia tiên. Sự thành kính, nghiêm túc sẽ khiến cho Thần linh chứng giám, nếu thiếu sự thành tâm, bày lễ lên lấy lệ, khấn vái không nghiêm túc thì đó là sự nhạo báng. Khi cháy gần hết tuần nhang, gia chủ thắp tiếp tuần nhang khác, vái 4 vái xin phép Gia thần, Gia tiên hoá vàng. Khi hoá vàng xong thì đổ vào đống tro một chén rượu (dân gian cho rằng đổ chén rượu vào đống tro thì cõi âm mới nhận được số vàng mà cõi dương chuyển đến). Hoá vàng xong thì hạ lễ và khi hạ lễ cũng phải vái 4 vái để xin phép. Có luận điểm còn cho việc thắp hương 3 nén nhang là là tượng cho 3 ngôi Trời, Đất, Người (Thiên, Địa, Nhân) là biểu hiện tương cảm, tương ứng của nguyên lý vũ trụ phương Đông. Theo phong tục thì ông Táo là vị Thần được Thượng đế phân công cai quản ở một nhà nên khi gia đình có việc lễ đều phải kêu với ông Táo trước, để ông Táo biết việc làm của gia chủ, rồi mới lễ đến Gia tiên. Như vậy, phần văn khấn Táo Quân trước, rồi mới khấn đến ban thờ Gia tiên. Nếu ban thờ Gia thần cùng chung với ban thờ Gia tiên (hoặc chỉ thêm một bát hương Gia thần hơi cao hơn bát hương Gia tiên một chút), văn khấn cũng phải đọc phần Gia thần (Táo Quân) trước rồi sau đó mới khấn đến Gia tiên. (Lichngaytot.com) Cúng ông Công ông Táo 2024 ngày nào đẹp, cần lưu ý những điểm gì, sắm lễ vật gì, bài văn khấn nào chuẩn nhất, nên tiến hành vào ngày giờ đẹp nào, kiêng kỵ những điều gì... Lưu ý: Nói "Cúng ông Công ông Táo năm 2024" ở đây ám chỉ theo lịch âm dương là năm Quý Mão. Nhưng vì thời điểm dương lịch đã sang năm 2024 nên gọi chung như vậy. Theo Lịch Vạn Niên, tháng Chạp năm Quý Mão có 3 ngày đẹp, được cho là “cát khánh”, mang tới phước lành, may mắn khi tiến hành cúng Táo quân. Cụ thể về ngày giờ đẹp cúng ông Công ông Táo 2024 như sau: Ngày 20 tháng Chạp (30/1/2024 dương lịch)
Ngày 21 tháng Chạp (31/1/2024 dương lịch)
Ngày 23 tháng Chạp (2/2/2024 dương lịch)
2. Giờ đẹp cúng ông Công ông Táo năm Quý MãoTương ứng với 3 ngày đẹp cúng ông Công ông Táo 2024 phía trên là những khung giờ Hoàng đạo mà các gia chủ có thể lựa chọn sao cho phù hợp. Cụ thể như sau: 2.1 Khung giờ tốt cúng ông Táo ngày 20 tháng Chạp
2.2 Khung giờ lành cúng Táo quân ngày 21 tháng Chạp
2.3 Khung giờ đẹp cúng ông Công ông Táo ngày 23 tháng Chạp
Riêng với giờ Ngọ (11h-13h): Bạch Hổ Dân gian tương truyền, giờ Ngọ ngày 23 tháng Chạp là thời điểm các vị Thần Bếp quy tụ để chuẩn bị lên trời. Đây được coi là khung giờ tối linh thiêng, thích hợp để đưa tiễn ông Công, ông Táo về chầu trời hơn cả (tốt hơn hết là trước 12h trưa). Tuy nhiên, trong ngày 23 tháng Chạp năm Quý Mão, giờ Ngọ là giờ Hắc đạo Bạch Hổ. Do vậy, tùy quan niệm mỗi gia đình mà chọn ra khung giờ phù hợp, thuận tiện nhất. Không nhất thiết phải cúng vào lúc giữa trưa (chính Ngọ), mà có thể cúng vào các khung giờ đẹp nêu trên (như giờ Thìn hoặc Tị) trong ngày này. Xem chi tiết tại: Ngày giờ đẹp cúng ông Công ông Táo 2024 3. Lễ vật cúng Táo quân năm Quý Mão Lễ vật cúng ông Công ông Táo truyền thống, chung nhất thường gồm: - Mũ ông Công ba cỗ hay ba chiếc: hai mũ đàn ông và một mũ đàn bà. Mũ dành cho các ông Táo thì có hai cánh chuồn, mũ Táo bà thì không có cánh chuồn. Nhiều người chỉ cúng một cỗ mũ ông Công (có hai cánh chuồn) để tượng trưng. - Cá chép: Tượng trưng cho phương tiện di chuyển của ông Công, ông Táo. Bạn có thể sử dụng cá chép giấy hoặc cá chép thật đều được. Thường ở miền Bắc người ta còn cúng một con cá chép sống thả trong chậu nước ngụ ý "cá chép hóa rồng" nhưng tại Nam Bộ thường dùng cá chép giấy nhiều hơn. - Tiền vàng - 1 chiếc áo - 1 đôi hia bằng giấy Những đồ "vàng mã" (mũ, áo, hia và một số vàng thoi bằng giấy) sẽ được đốt đi sau lễ cúng ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp cùng với bài vị cũ. Sau đó người ta lập bài vị mới cho Táo quân. Lưu ý quan trọng khi đốt mã ông Công ông Táo:Đôi khi các chủ tiệm hàng mã sẽ bán kèm luôn trong bộ ông Công ông Táo một bộ trang phục của Quan Hành khiển, mà mọi người vẫn thường gọi là bộ mã thần linh. Người ta tin rằng có 12 vị hành khiển sẽ luân phiên nhau xuống trần gian hằng năm để trông coi mọi việc. Đúng vào thời điểm Giao thừa thì các quan hành khiển sẽ đi thị sát trần gian, làm lễ bàn giao công việc năm cũ sang năm mới. Và bộ mã thần linh này sẽ sử dụng để cúng trong đêm Giao thừa. Chính vì nhiều người không biết, khi mua đồ mã ngày ông Công ông Táo mua luôn cả bộ ông Táo và bộ thần linh mà khi hóa vàng ngày 23 tháng Chạp lại hóa luôn cả bộ thần linh là không đúng.
4. Mâm cỗ cúng Táo quân 2024Tùy theo từng gia cảnh, ngoài các lễ vật chính kể trên, người ta hoặc làm lễ mặn (với xôi gà, chân giò luộc, các món nấu nấm, măng…) hay lễ chay (với trầu cau, hoa quả, giấy vàng, giấy bạc…) để tiễn Táo quân. Thông thường vào ngày này, mọi người cúng cỗ mặn. Mâm cỗ mặn cúng ông Táo về cơ bản gồm có:
Gia chủ có thể cúng đồ chay hay mặn, đồ cúng nhiều hay ít tùy vào gia cảnh từng nhà, không phải cứ mâm cao cỗ đầy là được hưởng nhiều lộc, mâm cỗ đơn giản mà gia chủ tâm thành kính vẫn tốt hơn. 5. Lễ cúng Táo quân có cần mấy con cá chép?
- Mấy con cá chép là đủ?Trong ngày lễ tiễn Táo quân chầu trời, cá chép là đồ lễ không thể thiếu. Đây là loài cá duy nhất có khả năng vượt Vũ Môn để hóa Rồng nên được chọn là phương tiện đưa các Táo về trời. Vậy cá chép cúng Táo quân cần mấy con? Có người cho rằng nên cúng nhiều cá chép hoặc ít nhất cũng phải là 3 con (tương ứng 3 vị thần), cũng có người lại nói chỉ cần 1 con hay 1 cặp cá chép là đủ. Theo quan niệm dân gian, nếu gia chủ gia cảnh tốt thì nhiều cá chép là tốt, còn không thì 3 con cá chép làm lễ cúng là đủ. Tuy nhiên, việc cúng nhiều cá chép quá mức thì chỉ mang ý nghĩa phóng sinh mà thôi, còn số cá lễ cúng thực sự cần chỉ là 3, không phải là 1 chục, 1 cặp hay 1 con. Cúng cá chép thật hay cá chép giấy?Đây cũng là thắc mắc của khá nhiều người. Lịch Ngày Tốt xin lý giải như sau: Tùy từng điều kiện mà các gia đình có thể dùng cá chép thật hay giấy để cúng lễ táo quân. Các hộ gia đình ở chung cư hay các khu đô thị có quy định nghiêm ngặt về an toàn cháy nổ, hạn chế đốt đồ vàng mã thì có thể dùng cá chép thật để làm lễ cúng. Với những gia đình sống ở thành thị hoặc ở những nơi không có ao hồ gần nhà thì việc đi thả cá chép thật là chuyện khá khó khăn. Đã có nhiều trường hợp đi xa nhà thả cá mà gặp phải tai nạn giao thông do đi vào trời tối muộn, tầm nhìn kém. Cũng có trường hợp tuy gần ao hồ sông suối nhưng không có bậc thang, thềm đi xuống để thả cả mà thả cá từ trên cao khiến cá bị choáng, sốc hay ném cả túi nilon đựng cá xuống sông suối thì cũng không tốt chút nào. Lại có người vì đi xuống bờ sông thả cá mà trượt chân sảy ngã…. Chính vì tránh những chuyện không may xảy ra lúc cuối năm Tết đến Xuân về, nhiều gia đình lựa chọn dùng cá chép giấy để cúng Táo quân. Sau khi thực hiện xong lễ cúng, thay vì đi thả cá thì có thể mang cá chép giấy đi hóa cùng với đồ vàng mã, mũ áo Táo quân. Xem chi tiết ở bài viết: 6. Văn khấn ông Công ông Táo 2024 chuẩn nhấtNam mô a di đà Phật! (3 lần) Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương Con kính lạy Ngài đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân. Tín chủ (chúng) con là: …………… Ngụ tại:………… Hôm nay ngày 23 tháng Chạp tín chủ chúng con thành tâm sắp sửa hương hoa phẩm luật, xiêm hài áo mũ, kính dâng tôn thần. Thắp nén tâm hương tín chủ con thành tâm kính bái. Chúng con kính mời ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân hiển linh trước án hưởng thụ lễ vật. Cúi xin Tôn thần gia ân xá tội cho mọi lỗi lầm trong năm qua gia chủ chúng con sai phạm. Xin Tôn thần ban phước lộc, phù hộ toàn gia chúng con, trai gái, già trẻ sức khỏe dồi dào, an khang thịnh vượng, vạn sự tốt lành. Chúng con lễ bạn tâm thành, kính lễ cầu xin, mong Tôn thần phù hộ độ trì. Nam mô a di đà Phật! (3 lần) 7. Cúng Táo quân ở đâu: Trên bếp hay ban thờ gia tiên?Tùy theo quan niệm hay phong tục tập quán của từng địa phương mà việc chọn nơi cúng Táo quân có nhiều khác biệt. Theo văn hóa dân gian, đặt bàn thờ ông Táo thường là trong bếp. Nếu nhà nào có bàn thờ ông Táo như vậy thì đặt mâm cỗ cúng các Táo tại đây. Trường hợp không có bàn thờ ông Táo riêng thì có thể đặt chung với ban thờ gia tiên, chứ không nên để ở mâm cỗ ở bếp hay ngoài ban công, vì sẽ không có tác dụng. Hướng đặt ban thờ ông Táo cũng không quá quan trọng, theo phong thủy thì "nhất vị nhị hướng", quan trọng nhất là vị trí bếp phải ở chỗ tốt, ban thờ ông Táo (nếu có) khi đó cũng đặt ở chỗ tốt. Chỉ cần chú ý, tránh dựa lưng vào nhà vệ sinh, hay quay bàn thờ ra nhà vệ sinh. Tuy nhiên, việc làm lễ cúng Táo quân ở đâu thực sự không quá quan trọng. Lễ cúng này có thể thực hiện tùy theo lệ thường của từng gia đình hay phong tục của từng địa phương. Việc cúng bái thần linh quan trọng ở lòng thành, chỉ cần gia chủ thành tâm thờ cúng là thần linh sẽ phù hộ độ trì. Xem chi tiết vị trí đặt lễ cúng Táo quân ở bài viết: Cúng Táo quân ở đâu mới chuẩn? 8. Kiêng kỵ khi cúng Táo quân năm 2024
9. Khi nào Táo quân quay trở lại dương gian?Vì vậy, vào đêm giao thừa, nhiều gia đình thường tổ chức mâm cơm thịnh soạn để đón giao thừa, vừa đón ông Công ông Táo về với gia đình mong các vị thần phù hộ độ chì cho gia đình một năm mới sung túc, an lành, hạnh phúc. 10. Hậu Táo quân, gia chủ nên làm gì để gặp may mắn?Hậu Táo quân nên làm gì, trong 7 ngày ông Công ông Táo lên chầu trời, thông thường các gia chủ sẽ tiến hành những việc như sau:
11. Không cúng Táo quân có sao không?Từ xa xưa, tục thờ cúng Táo quân (Thần Bếp) được trân quý và lưu truyền qua các thế hệ. Người ta tin rằng “Đất có Thổ Công, sông có Hà bá”, nên việc thờ phụng, cúng bái để được thần linh phù hộ là điều nên làm. Tuy nhiên, đó chỉ là tín ngưỡng dân gian, không hề có cơ sở khoa học nào cả. Theo đó, tùy vào quan điểm, sự lựa chọn của mỗi người, có thể tiếp tục duy trì tập tục này hoặc không làm theo. Khi tiến hành lễ cúng Táo quân, nếu tâm thành kính, nếu bạn tin rằng điều đó sẽ mang lại may mắn an lành cho bản thân và gia đình. Còn nếu chính bản thân bạn cũng nửa tin nửa ngờ, chỉ làm vì tất cả mọi người đều làm chứ thực lòng không hề tin tưởng thì có lẽ bạn nên xem xét lại. Trên thực tế, không ít người không làm nghi lễ thờ cúng cúng ông Táo ngày 23 tháng Chạp. Tuy nhiên, họ vẫn giữ được cái hồn của tập tục qua việc giữ cho bếp núc gọn gàng, cả gia đình quây quần bên nhau trong những bữa cơm hạnh phúc. Ngoài ra, họ thường làm việc thiện với cái tâm trong sáng, trao đi những gì mình có thể, tránh làm điều xấu, điều ác. Như vậy dù không thờ cúng nhưng cũng không có thần linh nào trách phạt. Cuộc sống của những người này vẫn êm ả yên bình, đôi khi còn suôn sẻ, thuận lợi nữa. Tựu chung lại, quan niệm thờ cúng tâm linh là của mỗi người, không gượng ép. Nhưng cuộc sống này có tốt đẹp hay không đều do nỗ lực của chính bản thân mình trong quá khứ, hiện tại và tương lai. Muốn cuộc sống nhẹ nhàng hơn hãy làm những gì bản thân mình thấy không cần thiết thì đừng gượng ép. Việc cúng hay không cúng ông Táo đều không có vấn đề gì. Tùy theo tư tưởng và suy nghĩ của mỗi người về việc có thờ cúng ông mà có cách lựa chọn khác nhau. Khi đã chọn thờ cúng thì cần có sự thành tâm nhất. 12. Có cần cúng ông Công ông Táo ở cửa hàng, cơ sở kinh doanh?Theo nhiều chuyên gia nghiên cứu về phong thủy và văn hóa dân gian, trong đó có ông Nguyễn Mạnh Linh cho hay, việc cúng Táo quân thường chỉ làm tại gia đình hay cửa hàng, cơ sở kinh doanh liên quan đến ăn uống. Theo đó, các cửa hàng kinh doanh không có bếp, không liên quan đến nấu nướng thì không cần cúng Táo quân, chỉ cần làm lễ ở nhà là được. Nhưng cần lưu ý, giống như cúng ông Táo tại gia, nghi lễ cúng ông Táo ở cửa hàng quan trọng nhất là sự thành tâm, không yêu cầu mâm cao cỗ đầy quá cầu kỳ. Vì vậy, tùy vào văn hóa vùng miền cũng như điều kiện kinh tế gia chủ mà có thể lựa chọn thực hiện nghi lễ này ở cơ sở kinh doanh hay không. Sắm lễ, mâm cỗ và văn khấn ông Táo ở cửa hàng kinh doanh: Tương tự như khi tiến hành lễ cúng ông Táo tại gia, hầu như không có điểm khác biệt. Tuy nhiên, có một vài điểm cần lưu ý:
13. Đôi nét về Thần bếp - Táo quân13.1 Sự tích về Táo quânNguồn gốc hay sự tích về ông Công ông Táo có nhiều dị bản trong dân gian. Tuy nhiên, tựu chung lại đều là câu chuyện về hoàn cảnh éo le của 3 người, 1 vợ, 2 chồng, 1 bà 2 ông. 13.2 Ý nghĩa tục cúng ông Công ông TáoTrong tín ngưỡng dân gian, Táo quân là vị thần theo sát cuộc sống của mọi người với vai trò là “tay chân” của Ngọc Hoàng đến với muôn nhà. Thường ngày, ông Công ông Táo ghi lại những công tội, tốt xấu của mọi người để đến ngày trở về trời báo cáo với Ngọc Hoàng, làm cơ sở để thưởng cho cái tốt và phạt cái xấu. Do đó, để được Táo quân phù trợ, người ta thường làm lễ tiễn đưa ông Táo về chầu trời rất trọng thể. Tục cúng Táo quân cũng từ đó mà ra. Bên cạnh đó, 1 năm mở đầu bằng Tết Nguyên Đán và kết thúc bằng Tết ông Táo vào 23 tháng Chạp âm lịch. Đến đêm 30 tháng Chạp, ông Táo trở về cùng gia đình bước vào năm mới. Như vậy, hệ thống lễ Tết làm thành một chu trình khép kín, âm dương chuyển hóa cho nhau. Cúng Táo quân chính là để chu trình này được diễn ra suôn sẻ, để mọi thành viên trong gia đình luôn mạnh khỏe, hòa thuận, học hành hay làm ăn tấn tới. 13.3 Táo Quân của Việt Nam và Trung Quốc có hoàn toàn giống nhau hay không?- Điểm giống nhau: Về cơ bản, truyền thuyết Táo quân đều xoay quanh câu chuyện của 1 bà và 2 ông. Vì gặp cảnh trớ trêu mà không thể bên nhau trọn vẹn, bị thiêu chết. Khi chết, được phong làm Thần Bếp, cai quản việc bếp núc, định rõ họa phúc. - Điểm khác nhau: + Ở Việt Nam: Bàn thờ ông Công ông Táo của người Việt thường được dựng lên ở bếp với 3 chiếc mũ (1 nữ, 2 nam) hoặc 3 bài vị tượng trưng cho 2 vị Táo. Sắm lễ gồm cỗ cúng và đồ mã cùng 1 hoặc 3 con cá chép vàng để tiễn táo lên trời. Mâm cỗ cúng Táo Quân gồm các món ăn truyền thống: cỗ mặn với bánh chưng, gà luộc, chả nem, xào thập cẩm, xôi, giò, canh măng miến; cỗ chay có hoa quả, trầu cau, gạo muối, hương đèn, chè sen, rượu thuốc. Đồ mã bao gồm 3 bộ mũ áo hài 2 nam 1 nữ cùng vàng nén, vàng thỏi làm lộ phí đi đường. 3 bộ mũ được dựng lên lập thành ban thờ thay cho bài vị, sau khi lễ kết thúc sẽ đốt đi, mỗi năm dựng một ban thờ mới. + Ở Trung Quốc: Người ta chuẩn bị cúng Táo Quân khá đơn giản. Ban thờ được lập ở bếp bằng cách dán bức tranh có in sẵn hình 3 vị Táo Quân. Mâm lễ cúng không có yêu cầu cụ thể, chỉ có hai món không thể thiếu là bánh gạo và kẹo lạc truyền thống. Phương tiện chầu trời của các vị Táo không phải là cá chép mà là ngựa nên họ cúng ngựa tre thay vì cá chép như người Việt. |