Trẻ em uống sữa nhiều có tốt không

Tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng thấp còi làm giảm chất lượng cả thế hệ. Một quan niệm sai lầm đối với cha mẹ là luôn ép trẻ tăng cân quá nhanh, trong khi lại ít chú trọng đến việc cân đối giữa tăng cân và phát triển chiều cao.

BS Hậu cho biết: “Hiện nay, chiều cao trung bình của nam giới Việt Nam là 1m64, trong khi con số đó ở Thái Lan là 1m69, ở Nhật Bản là 1m7 và Hàn Quốc là 1m74. Bên cạnh đó, chiều cao trung bình nữ giới cũng thấp hơn các nước trong khu vực. Trong khi cải thiện chiều cao là một biện pháp để phòng ngừa béo phì.”

Các nguy cơ dẫn đến béo phì bao gồm: mẹ thừa cân, mẹ tăng > 15kg trong thai kỳ; cai sữa mẹ trước 12 tháng; điều kiện kinh tế khá nhưng trẻ có thói quen dinh dưỡng xấu (thích ăn ngọt, thích  ăn nhiều cơm, thích ăn thịt, không thích ăn rau). Không chỉ có vậy, một quan niệm sai lầm khiến trẻ dễ bị béo phì là uống quá nhiều sữa.

Theo BS. Hậu, trẻ con được ăn được uống, sẽ phát triển rất tốt. Hấp thu dinh dưỡng không chỉ cung cấp năng lượng cho các cơ quan trong cơ thể hoạt động, mà còn giúp trẻ tăng chiều cao - cân nặng, và trí tuệ. Thông qua dinh dưỡng, hệ miễn dịch của bé cũng được nâng đỡ. Đặc biệt các bệnh chuyển hoá khi trưởng thành bắt nguồn từ chế độ ăn ở những lứa tuổi lên 3 lên 5.

Trẻ nên tăng cân và phát triển chiều cao đúng chuẩn. Sữa và các sản phẩm từ sữa thường được nằm trong danh sách các loại thực phẩm không nên lạm dụng vì sữa vẫn là một loại thực phẩm cao năng lượng. Điều này còn liên quan đến hoạt động thể chất, giai đoạn tăng trưởng của từng trẻ.

Thông thường, sữa nguyên chất là 3,9% chất béo (tức là chứa chất béo 3,9g mỗi 100g), sữa tách béo là 1,7% chất béo, sữa không béo 1% chứa 1% chất béo và sữa tách kem chỉ có 0,3% chất béo. Mỗi ngày bé trong giai đoạn mẫu giáo chỉ nên uống 1 -2 ly sữa. Trẻ có nguy cơ thừa cân, béo phì nên uống sữa gầy (sữa tách kem).

Trẻ em béo phì có thể dẫn đến hơn 1/2 béo phì khi trưởng thành, nguy cơ mắc bệnh mãn tính cao gấp 5 lần: rối loạn chuyển hóa, tăng mỡ máu, nguy cơ cao huyết áp, tiểu đường, chậm vận động, mắc các bệnh lý về khớp, dậy thì sớm. Dậy thì sớm cũng là một trong những nguyên nhân làm “ngừng” tăng trưởng chiều cao.

Chính vì vậy, theo BS. Hậu, ở tuổi 3 - 5, bữa ăn học đường đóng vai trò vô cùng quan trọng khi trẻ chủ yếu sống ở trường. Các bữa ăn họ đường cung cấp >2/3 nhu cầu dinh dưỡng hàng ngày cho trẻ. Bữa ăn chính và bữa phụ có thể thay đổi thường xuyên.

Sinh hoạt, ăn uống theo khoa học, có thời gian biểu rõ ràng, có bạn nên trẻ dễ ăn hơn ở nhà. Cô giáo mầm non có thể kết hợp với cha mẹ, điều chỉnh chế độ dinh dưỡng cho trẻ béo phì: Hạn chế béo, ngọt, cơm; tăng rau, ăn độn trái cây lạt; uống nước đủ; cho trẻ uống sữa không béo, không đường; cho trẻ chơi vận động nhằm tăng tiêu hao năng lượng.

Sữa tươi là nguồn dinh dưỡng rất tốt, giúp trẻ phát triển, đặc biệt là về chiều cao và cân nặng. Sữa tươi chứa nhiều canxi, phốt pho, vitamin A và D có lợi cho cơ, xương và răng; chất béo tốt cho trí não của trẻ; protein và hydro carbon giúp tăng trưởng nhanh. Tuy nhiên, nếu cho trẻ uống sữa tươi không đúng cách, sẽ ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của trẻ.

1. Độ tuổi cho trẻ uống sữa tươi thích hợp
Theo các nhà khoa học, chỉ nên cho trẻ uống sữa tươi khi trẻ đã hơn 1 tuổi. Do sữa tươi có hàm lượng đạm, can-xi và phốt-pho cao, nếu cho trẻ dưới 1 tuổi uống sẽ dễ có nguy cơ khiến thận bị quá tải và về lâu dài, làm trẻ có nguy cơ bị cao huyết áp, béo phì ở tuổi trưởng thành. Ngoài ra, lượng đạm cao trong sữa gây đầy bụng, khó tiêu, chán ăn. Sữa tươi có hàm lượng sắt và vi chất dinh dưỡng ít không đủ đáp ứng nhu cầu của trẻ dưới 1 tuổi.
2. Lượng sữa và thời điểm uống hàng ngày
Ngoài các bữa ăn đầy đủ dinh dưỡng hàng ngày, nên cho trẻ uống thêm sữa như sau:
Trẻ từ 1-2 tuổi, cho con uống khoảng 2 ly sữa tươi/ngày, tương đương với khoảng 200 – 300ml sữa. Nên cho trẻ uống xen kẽ những loại sữa công thức (dạng bột pha hay dạng pha sẵn) vì đã được bổ sung sắt, kẽm, vi chất… cần thiết cho nhu cầu phát triển của trẻ theo các lứa tuổi.
Trẻ từ 2 -3 tuổi cần khoảng 300 – 400 ml sữa mỗi ngày.
Trẻ từ 4-8 tuổi sẽ có nhu cầu canxi cao hơn, nên cho trẻ uống khoảng 600ml sữa mỗi ngày.
Thời điểm uống sữa trong ngày: Trước bữa ăn chính 2 giờ thì không nên cho trẻ uống sữa tươi cũng như các thức ăn vặt khác, vì có thể làm trẻ no và biếng ăn khi vào bữa. Chỉ nên cho trẻ uống sữa sau bữa ăn từ 1-2 giờ hoặc trước khi đi ngủ.
Sữa rất tốt cho sức khỏe và sự phát triển của trẻ, nhưng nếu ép trẻ uống quá nhiều sữa mỗi ngày có thể khiến trẻ bị béo phì hoặc khiến trẻ không muốn ăn thêm gì khác sau khi uống sữa, lâu dài dễ dẫn đến phát triển không cân đối, suy dinh dưỡng, thiếu chất xơ gây táo bón,...
2. Chọn sữa phù hợp với trẻ
Đối với trẻ từ 1- 2 tuổi, nếu uống sữa tươi nên chọn sữa nguyên kem, không nên chọn sữa tách béo (trừ khi có chỉ định của bác sĩ), vì lúc này não cần chất béo để phát triển. Trẻ trên 2 tuổi nếu đã thừa cân, béo phì thì nên dùng sữa tách béo một phần hoặc toàn phần. Nếu trẻ đã đủ cân nặng nên cho trẻ uống sữa không đường để giảm hấp thu đường vào cơ thể, hạn chế thừa cân, béo phì.
Sữa tươi bao gồm 3 loại là sữa vắt trực tiếp, sữa thanh trùng và tiệt trùng. Tuy nhiên chỉ nên cho trẻ uống sữa thanh trùng, tiệt trùng để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Không nên cho trẻ uống sữa bò vắt trực tiếp vì không đảm bảo vệ sinh, có nguy cơ nhiễm khuẩn tiêu hóa. Khi sử dụng sữa cần xem hạn sử dụng và sữa thanh trùng phải bảo quản trong tủ lạnh./.

Lệ Giang (TH)