Thuốc tránh thai khẩn cấp là gì năm 2024

Viên thuốc tránh thai khẩn cấp có thể được sử dụng trong các trường hợp quan hệ tình dục không được bảo vệ hoặc dùng biện pháp tránh thai thất bại. Ảnh: Pexels.

Là biện pháp tránh thai dễ sử dụng, thuốc tránh thai khẩn cấp có thể bảo vệ người dùng tránh việc mang thai ngoài ý muốn sau khi quan hệ tình dục không an toàn.

Thạc sĩ Đỗ Thị Huyền, Điều dưỡng trưởng khoa Sinh đẻ - Kế hoạch hóa gia đình, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, khuyến cáo một số tình huống phụ nữ có thể dùng thuốc tránh thai khẩn cấp và những sai lầm phổ biến khiến viên thuốc này không phát huy tác dụng.

Thời điểm dùng thuốc tránh thai khẩn cấp

Theo thạc sĩ Đỗ Thị Huyền, thuốc tránh thai khẩn cấp có chứa hormone nữ progestin tương tự viên tránh thai hàng ngày. Tuy nhiên, hàm lượng kích thích tố progestin trong thuốc tránh thai khẩn cấp cao hơn.

Điều này giúp ức chế hoặc trì hoãn rụng trứng, làm đặc chất nhầy cổ tử cung, ngăn cản sự di chuyển của tinh trùng vào lòng tử cung, cản trở sự thụ tinh, ức chế sự phát triển của nội mạc tử cung, ngăn cản quá trình làm tổ của trứng đã thụ tinh.

Viên thuốc tránh thai khẩn cấp có thể được sử dụng trong các trường hợp quan hệ tình dục không được bảo vệ hoặc dùng biện pháp tránh thai thất bại như bao cao su bị rách.

Ngoài ra, phụ nữ có thể cân nhắc viên thuốc tránh thai khẩn cấp trong 2 trường hợp:

- Đang uống thuốc uống tránh thai hàng ngày nhưng quên uống từ 2 ngày trở lên.

- Đang sử dụng thuốc tiêm tránh thai nhưng tiêm vaccine làm bị chậm kỳ kinh, tính sai thời điểm rụng trứng.

Ngoài ra, viên thuốc tránh thai khẩn cấp cũng được dùng khi nữ giới bị cưỡng bức quan hệ tình dục.

Sai lầm khiến thuốc tránh thai khẩn cấp hết tác dụng

Trên thị trường, thuốc tránh thai khẩn cấp phổ biến dưới 2 hình thức: Vỉ một viên và vỉ 2 viên.

Đối với thuốc tránh thai loại một viên, người dùng chỉ uống một viên cho liều duy nhất. Đối với thuốc loại 2 viên, mọi người nên uống cùng lúc hoặc uống viên thứ 2 sau viên đầu tiên 12 giờ.

Tác dụng tránh thai của thuốc tránh thai khẩn cấp có thể giảm dần theo thời gian. Ảnh: Shutterstock.

"Phụ nữ nên uống thuốc tránh thai khẩn cấp ngay càng sớm càng tốt, trong vòng 72 giờ sau giao hợp không an toàn. Nếu uống thuốc trong vòng 24 giờ, tỷ lệ tránh thai lên tới 95%. Tỷ lệ này giảm dần xuống còn 85% nếu uống thuốc trong vòng 24-48 giờ và 58% nếu cách thời gian giao hợp 48 giờ", thạc sĩ Huyền phân tích.

Tuy nhiên, nếu ngày giao hợp là ngày rụng trứng hoặc uống thuốc khi trứng đã thụ tinh, biện pháp tránh thai này gần như không có tác dụng.

Ngoài ra, thạc sĩ Huyền khuyến cáo thuốc tránh thai có thể ảnh hưởng tới nội tiết tố nữ, do đó, không nên sử dụng biện pháp này với tần suất quá thường xuyên. Cụ thể, thuốc tránh thai khẩn cấp không được sử dụng trên 2 lần trong một kỳ kinh nguyệt.

"Nếu uống thuốc tránh thai khẩn cấp với tần suất quá thường xuyên, bạn có thể gặp hiện tượng nhờn thuốc, giảm khả năng tránh thai và ảnh hưởng tới chức năng sinh sản trong tương lai", thạc sĩ Huyền khuyến cáo.

Bên cạnh đó, khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp, người uống có thể gặp tác dụng phụ như chảy máu âm đạo, buồn nôn hoặc nôn mửa. Trong trường hợp xảy ra hiện tượng nôn mửa, mọi người cần uống lại thuốc để đảm bảo tác dụng tối đa.

Trước kia, thuốc tránh thai có tác dụng khi phụ nữ sử dụng theo một liệu trình nhất định. Ngày nay, sau khi làm chuyện ấy phụ nữ có thể sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp. Tuy nhiên, sử dụng loại thuốc này có thật sự an toàn? Khi nào nên sử dụng thuốc để đạt hiệu quả tốt nhất?

1. Công dụng của thuốc tránh thai khẩn cấp

thuốc tránh thai khẩn cấp là một trong những biện pháp phòng ngừa mang thai ngoài ý muốn. Thông thường loại thuốc này được sử dụng theo cách uống. Thuốc có tác dụng tránh thai nhờ cơ chế làm quá trình rụng trứng ở nữ giới bị chậm. Ngoài ra, thuốc tránh thai còn có tác dụng ngăn cản sự “gặp gỡ” giữa trứng và tinh trùng. Từ đó, thuốc có thể ngăn chặn sự thụ tinh, hoặc không cho trứng được thụ tinh được vào ổ trong tử cung.

Sử dụng thuốc ngừa thai khẩn cấp có thể hạn chế quá trình thụ tinh của trứng và tinh trùng

Sử dụng thuốc ngừa thai khẩn cấp mang lại hiệu quả cao, nhanh chóng. Tuy nhiên, việc sử dụng loại thuốc này có thể xảy ra một số tác dụng phụ không mong muốn. Do đó, các bác sĩ đã khuyến cáo không nên lạm dụng thuốc quá nhiều, chỉ nên dùng trong các trường hợp sau:

• Người phụ nữ không sử dụng thuốc tránh thai trước khi quan hệ.
• Khi thực hiện quan hệ tình dục không sử dụng bao cao su hoặc có vấn đề khi sử dụng bao cao su như thủng bao, tuột bao,...
• Khi cả hai không mong muốn có con.
• Trong trường hợp người nữ bị cưỡng bức, hiếp dâm.

2. Cách sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp

Hiện nay, trong các hiệu thuốc có bán nhiều loại thuốc ngừa thai khẩn cấp, không cần kê đơn. Do đó, chỉ cần bạn trên 17 tuổi có thể sử dụng chúng mà không cần sự cho phép của bác sĩ. Tuy nhiên, những loại thuốc phòng ngừa khẩn cấp khác nhau sẽ có cách sử dụng và liều lượng khác nhau.

Những loại thuốc thông thường: Thuốc tránh thai 24 giờ, 36 giờ, 48 giờ, 72 giờ và thuốc ngừa thai khẩn cấp 120 giờ. Cụ thể như sau:

2.1. Thuốc tránh thai 24h

Loại thuốc này được sử dụng sau khi quan hệ khoảng một ngày. Nếu chuyện đã xảy ra hơn 24 giờ đồng hồ thì việc sử dụng thuốc này không còn tác dụng. Do đó, nếu bạn lựa chọn thuốc ngừa thai 24 giờ thì phải uống trước khi quan hệ tròn 1 ngày.

Sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp 24 giờ cần lưu ý thời gian

2.2. Thuốc tránh thai 36 giờ

Cũng giống như thuốc tránh thai 24 giờ, thì thuốc tránh thai 36 giờ có tác dụng sau khi quan hệ 36 giờ. Để tránh thai, bạn phải uống thuốc trong vòng 36 giờ đổ lại.

2.3. Thuốc tránh thai 48 giờ

Đây là loại thuốc tránh thai có tác dụng sau khi quan hệ tình dục khoảng 2 ngày (48 giờ đồng hồ). Loại thuốc tránh thai này gồm 2 viên. Trong khoảng 48 giờ bạn phải uống hết 2 viên thuốc này. Khi uống bạn phải đảm bảo giữa 2 lần uống phải có khoảng cách tối thiểu là 12 giờ đồng hồ.

2.4. Thuốc tránh thai 72 giờ

Đây là thuốc có tác dụng tránh thai sau quan hệ ngoài ý muốn trong khoảng thời gian khá dài. Để hiệu quả sử dụng loại thuốc này được tốt nhất, bạn nên uống hai viên trong khoảng 3 ngày.

2.5. Thuốc tránh thai 120 giờ

Tương đương với tác dụng của các loại khác, thuốc này có tác dụng sau khi quan hệ 120 giờ. Thuốc có tác dụng sau khoảng thời gian lâu nhất (5 ngày). Để thuốc phát huy tác dụng hiệu quả nhất, bạn hãy uống trong khoảng thời gian tác dụng của thuốc bộc lộ tốt nhất.

Tuy nhiên, lời khuyên tốt nhất dành cho bạn là trong trường hợp phải dùng đến thuốc tránh thai khẩn cấp, bạn nên dùng các loại thuốc có tác dụng trong thời gian ngắn. Như vậy, bạn có thể vừa được đảm bảo sức khỏe, tác dụng của thuốc cũng được phát huy hiệu quả cao nhất có thể.

3. Sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có thật sự an toàn không?

Thành phần chủ yếu trong thuốc tránh thai là các loại hormones trong nội tiết tố nữ như: Hormones estrogen, hormones progesterone,... Các loại hormone này có tác dụng làm dày màng tử cung, hạn chế quá trình thụ tinh. Bên cạnh đó, những loại thuốc này làm tăng hàm lượng hormone trong cơ thể người phụ nữ và gây ra một số tác dụng phụ như:

• Làm thay đổi, biến động chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ như: Chậm kinh, không có kinh, rong kinh,... Thậm chí có nhiều trường hợp sử dụng thuốc quá nhiều dẫn đến tình trạng tắc ống dẫn trứng, khó rụng trứng,... dẫn đến vô sinh
• Ảnh hưởng đến cảm xúc, tâm trạng của người sử dụng. Một số người còn suy giảm ham muốn tình dục.
• Nồng độ hormon trong cơ thể thay đổi dẫn đến nội tiết tố da cũng thay đổi. Sau khi dùng thuốc phụ nữ có thể xuất hiện nhiều mụn, nám, tàn nhang, ửng đỏ, sạm da,...

Nổi nhiều mụn đỏ là một trong những hậu quả xấu do sử dụng thuốc ngừa thai khẩn cấp

• Người dùng sẽ có các biểu hiện như: Ăn không ngon, buồn nôn, mệt mỏi, đau tức ngực,... Tuy nhiên, tình trạng này sẽ biến mất sau 5 đến một tuần sử dụng thuốc.
• Nguy cơ mắc các bệnh lý về tim mạch, đái tháo đường, các bệnh về gan, thận đối với người sử dụng thuốc tránh thai là rất cao.
• Các chuyên gia đã cho rằng, phụ nữ sử dụng nhiều thuốc tránh thai khẩn cấp có nguy cơ chửa ngoài tử cung lớn hơn những phụ nữ không thường sử dụng.
• Việc sử dụng thuốc tránh thai loại khẩn cấp còn tiềm ẩn nguy cơ nhầm lẫn chảy máu cơ quan sinh dục bất thường do u xơ tử cung với tác dụng không mong muốn của thuốc.

Do đó, để hạn chế tác dụng phụ của thuốc bạn cần sử dụng thuốc đúng liều, đúng trường hợp thật sự cần thiết. Chị em cũng nên đi khám phụ khoa theo định kỳ để hạn chế khả năng xấu có thể xảy ra.

4. Những lưu ý mà bạn nên biết khi sử dụng thuốc

Như vậy, thuốc tránh thai khẩn cấp có hai mặt lợi-hại rõ ràng. Bởi vậy, những lưu ý khi sử dụng thuốc được rất nhiều người quan tâm. Những điều này nhằm hạn chế những ảnh hưởng bất lợi từ tác dụng phụ của thuốc. Bạn nên trạng bị cho mình những kiến thức liên quan đến vấn đề này để bảo vệ sức khỏe của bản thân.

Điều đầu tiên và quan trọng nhất bạn cần lưu ý khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào chính là hướng dẫn sử dụng. Bạn cần nắm rõ thành phần của thuốc, tác dụng phụ có thể xảy ra (những điều này đều có trong giấy hướng dẫn sử dụng). Làm như vậy, bạn có thể đề phòng các trường hợp xấu có thể xảy ra như: Phản ứng, dị ứng với các thành phần của thuốc,...

Thứ hai, bạn cần tuân thủ theo liệu trình, thời gian uống thuốc. Các chuyên gia đã khuyến cáo rằng, không nên uống 2 liệu trình thuốc tránh thai khẩn cấp trong vòng một tháng. Trong trường hợp bạn uống thuốc rồi mà vẫn thấy chậm kinh, hãy đến bệnh viện kiểm tra. Biện pháp này có thể phát hiện kịp thời tình huống bạn đã mang thai, bác sĩ sẽ cho bạn lời khuyên kịp thời.

Thứ ba, mặc dù thuốc tránh thai là biện pháp phòng tránh khá hiệu quả. Tuy nhiên, biện pháp này không thể ngăn chặn sự lây nhiễm các bệnh có thể lây qua đường tình dục.

Hãy sử dụng bao cao su để bảo vệ bản thân

Dựa trên cơ sở tình trạng sức khỏe, nhu cầu, tình huống cụ thể, các bạn hãy chọn lựa cho mình biện pháp an toàn. Hơn hết, bạn hãy sử dụng các biện pháp có độ an toàn mà cũng có hiệu quả cao như: Sử dụng bao cao su, đặt vòng,...

Trên đây là những kiến thức cơ bản nhất về các loại thuốc tránh thai khẩn cấp. Hy vọng, chúng tôi có thể hỗ trợ bạn trong quá trình tìm hiểu về vấn đề này. Bên cạnh đó, để tránh những rủi ro, tốt hơn hết bạn nên đến các phòng khám, bệnh viện. Các bác sĩ sẽ thực hiện các bước kiểm tra cũng như cung cấp cho bạn những phương pháp hiệu quả, thiết thực. Các chị em không nên quá lạm dụng thuốc mà hãy thực hiện cách tránh thai an toàn nếu có thể.