Rau ngót là loại rau bổ và giàu vitamin.Tuy nhiên đối với những bà bầu thì đó là thứ rau cấm kỵ vì nguy cơ sảy thai rất lớn. Các bác sĩ cũng khuyên bà bầu không nên ăn rau ngót.
Đoạn tuyệt rau ngót
Chị Vũ Thị Lộc trú tại Quan Hoa, Cầu Giấy, Hà Nội tâm sự, bình thường chị chỉ thích ăn rau ngót. Gia đình chị cũng thích rau ngót nấu canh vì dễ ăn và không nhớt như rau đay, rau mồng tơi. Hơn nữa, rau ngót nấu được nhiều món nên nó trở thành thứ rau chính trong nhà.
Tuy nhiên, từ ngày biết chị có bầu, rau ngót đã trở thành loại rau cấm ăn trong gia đình.
Chị cho biết, cấm ăn là vì theo kinh nghiệm dân gian mọi người nói với chị, bà bầu không được ăn rau ngót. Rau ngót có tác dụng làm sạch ruột, như vậy nếu ăn nhiều sẽ dẫn đến sảy thai. Chỉ nên ăn rau ngót sau khi sinh hoặc khi bị sẩy thai, nạo thai.
Vì thế mặc dù rất thích ăn rau ngót nhưng chị tuyệt đối không dám ăn, vì đang mang thai tháng thứ 3.
Không chỉ riêng chị Lộc mà hầu như bà bầu nào cũng “sợ” rau ngót dù không biết thực hư thế nào.
Chị Nguyễn Thị Dung trú tại Hà Đông, Hà Nội kể, lần mang thai cháu thứ nhất, chị thèm rau ngót nấu canh xương nên mua về nấu. Ăn chị có cảm giác đau râm rẩm ở bụng. Đi khám bác sĩ cho biết tử cung co bóp mạnh, doạ sảy thai. Chị nói do ăn rau ngót nên bác sĩ dặn chị không nên ăn thứ này.
Chỉ đến khi mang thai đến tuần thứ 41 chưa có cơn co tử cung, chị mới dám ăn rau ngót để có cơn co tử cung, sinh con cho đúng ngày, đúng tháng. Cả tuần cuối mang thai, ngày nào chị cũng ăn hai mớ rau ngót to luộc và sau khi sinh, rau ngót cũng là thứ rau chiếm 90% bữa cơm của chị.
Rau ngót gây co bóp tử cung
Lương y Vũ Quốc Trung cho biết, rau ngót là thực phẩm phổ biến ở nước ta, là loại rau xanh được yêu thích, giàu chất xơ.
Về mặt sinh học, cây rau ngót thân gỗ nhỏ, mọc đứng, cao 0,8 – 1.5 m, thường xanh tốt quanh năm, thân phân nhiều nhánh. Lá mọc so le, phiến hình trứng, méo nguyên, có cuồng ngắn.
Theo đông y, rau ngót có vị ngọt, tính mát, không độc có tác dụng điều hoà nội tạng, bổ ích cho cơ thể, tăng cường cơ năng tiêu hoá và bài tiết. Rau ngót có thể chữa các bệnh tưa lưỡi trẻ em, đái dầm, đái đục ở trẻ em, thuốc bổ dưỡng, mát máu cho người mới ốm dậy.
Lương y Trung cho biết, rau ngót có tác dụng co bóp cổ tử cung nên người ta khuyên không nên ăn ở ba tháng đầu của thai kỳ. Ngoài ra, tác dụng gây sảy thai của rau ngót, chưa có tài liệu nào nghiên cứu nên các chuyên gia thường khuyên những người từng sảy thai hoặc mang thai ở thời kỳ nguy hiểm [12 tuần đầu] nên hạn chế ăn rau ngót.
Rau ngót có nhiều axit min cần thiết. Ví dụ như trong 100g rau ngót có 0,16g lysin; 0,13g metionin; 0,05g tryp-tophan; 0,25g phenylalalin, 0,34g treonin, 0,17g valin, 0,24g leuxin và 0,17g izoleucin ....
Rau ngót thường được dùng để chữa sót nhau của người mới đẻ với các bài thuốc như lá rau ngót 100 gram rửa sạch giã nhỏ, lọc bằng nước sôi để nguội lấy 150 ml nước đặc chia 2 lần uống lúc đói, mỗi lần cách nhau 10 phút.
Ngoài ra, với những người mới ốm dậy lấy rau ngót nấu với kê gà, hà thủ ô… bồi bổ sức khoẻ rất tốt.
Rau ngót cũng được xem là bài thuốc trị bệnh táo bón. Có thể lấy lá ngót phơi khô, hạt sen, vừng đen, đỗ đen… phơi khô tán thành bột để pha nước uống rất hiệu nghiệm. Cây rau ngót không chỉ là một loại rau nấu canh ngon, mà còn được sử dụng như một vị thuốc với nhiều công dụng tuyệt vời như chữa sót nhau, chữa chậm kinh, chữa tưa lưỡi, chữa hóc,… Tuy nhiên có một điều hết sức lưu ý là phụ nữ đang mang thai không được ăn rau ngót, nhưng khi sinh xong rồi lại nên ăn nhiều. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về đặc điểm và tác dụng cụ thể của loại rau này. Mục Lục
Rau ngót là cây gì
- Tên gọi khác: Bù ngót, Hắc diện thần, Bồ ngót
- Tên khoa học: Sauropus androgynus [L] Merr
- Họ: Thầu dầu Euphorbiaceae.
Cái tên rau ngót được xác định trước đây là Phyllanthus elegans Wall. Tên này hiện nay được dành cho cây rau sắng Phyllanthus elegans L. thuộc cùng họ.
Tuy nhiên, mới đây nhất trong quyển Arbres forestiers du Viet Nam, tome V, 198 tr. 147, hình 73, rau sắng lại được xác định là Meliantha suavis Pierre thuộc họ Opiliaceae.
Đặc điểm của cây rau ngót
Cây nhẵn, nhỏ, có nhiều cành mọc thẳng, có thể đạt được chiều cao tối đa từ 1,5-2m.
Vì người ta thường xuyên thu hái lá nên chiều cao chỉ đạt từ 0,9-1m.
Vỏ thân cây lúc trẻ màu xanh lục, về già màu nâu nhạt.
Lá dài 4-6cm, rộng 15-30mm mọc so le, có cuống ngắn từ 1-2mm có 2 lá nhỏ kèm, phiến lá nguyên hình bầu dục hoặc trứng dài, mép nguyên.
Hoa đực mọc thành xim đơn ở phía dưới tại kẽ lá, hoa cái ở trên.
Quả nang hình cầu, hạt có vân nhỏ.
Phân bố, thu hái và chế biến rau ngót
Rau ngót thường mọc hoang, trồng ở khắp các vùng Việt Nam để lấy lá làm rau ăn, nấu canh.
Người ta chọn những cây 2 năm tuổi trở lên để làm thuốc. Hái lá tươi về dùng ngay.
Thành phần hóa học của rau ngót
Chưa rõ hoạt chất làm thuốc. Chỉ nắm được trong rau ngót có chứa 3,4% gluxit, 5,3% protit, 2,4% tro trong đó chủ yếu là vitamin C [185mg%], photpho [64,5mg%], canxi [169m%].
Rau ngót chứa rất nhiều axit amin thiết yếu, cứ 100g rau thì có 0,13g metionin, 0,16g lysin, 0,25g phenylalanin, 0,05g tryp-tophan, 0,17g valin, 0,34g treonin, 0,17g izoleuxin và 0,24g leuxin.
Trong cây rau sắng cùng họ với bồ ngót có hàm lượng protit lớn hơn [6,5%], còn thành phần axit amin gồm 0,19g metionin, 0,23g lysin, 0,25g phenylalanin, 0,08g tryptophan, 0,22g valin, 0,45g treonin, 0,23g izoleuxin và 0,26g leuxin.
Công dụng và liều dùng rau ngót
Lá rau ngót ngoài việc dùng để nấu canh, còn được làm thuốc chữa các bệnh dân gian như tưa lưỡi và sót nhau.
Dưới đây là cách làm:
Chữa sót nhau:
- Lá rau ngót 40g rửa sạch giã nát.
- Cho vào 100ml nước đã đun sôi để nguội.
- Vắt ra chia làm 2 lần uống, mỗi lần uống cách nhau 10 phút.
- Sau chừng 15-20 phút nhau sẽ ra.
Có người còn dùng đơn thuốc này chữa chậm kinh cũng hiệu quả. Có người chỉ giã nhỏ đắp vào gan bàn chân.
Chữa tưa lưỡi:
- Lấy từ 5-10g lá rau ngót tươi giã vắt lấy nước.
- Thấm bông bôi lên lưỡi, lợi và vòm miệng trẻ em, chỉ 2 ngày sau là bú được.
Chữa hóc:
- Giã cây tươi vắt lấy nước ngậm.
Tác dụng của rau ngót
Cùng tìm hiểu một số bài thuốc được sưu tầm từ rau ngót:
1. Táo bón, đổ mồ hôi trộn ở trẻ em
Lá rau ngót 30g, bầu đất 30g, bầu dục lợn 1 quả mang nấu canh cho trẻ ăn.
2. Trẻ đái dầm
Lá rau ngót tươi dùng 40g rửa sạch giã nát, chế thêm 1 ít nước đun sôi đã để nguội.
Gạn lấy nước trong chia làm 2 lần uống cách nhau 10 phút.
3. Trẻ tưa lưỡi
Lá bồ ngót tươi lấy 10g rửa sạch giã nát.
Vắt lấy nước, dùng bông thâm đánh lên lưỡi, lợi và vòm miệng trẻ.
4. Sưng nhức bàn chân
Giã nhỏ lá bù ngót, thêm chút nước muối loãng.
Đắp vào chỗ chân bị sưng nhức.
5. Đau mắt đỏ gây nhức nhối khó chịu
Dùng 50g lá bồ ngót, 30g lá dâu, 30g rễ cỏ xước, 30g rau má, 30g lá tre, và 10g lá chanh tất cả đều tươi.
Sắc đặc, lấy nước chia làm nhiều lần uống trong ngày.
6. Hôn mê do tai biến mạch máu não hoặc sốt xuất huyết
Dùng 50g giun đất phơi khô, 200g lá bù ngót phơi khô sao qua, 100g đậu đen.
Cho 4 chén nước vào sắc đến khi còn nửa chén, chia làm 2 lần uống, người bệnh không uống được thì đổ vào miệng.
7. Chảy máu cam
Lá rau ngót giã nhỏ, cho thêm đường và nước vào pha uống.
Phần bã bọc vào vải nhét vào mũi.
8. Trẻ em sốt nóng nhiệt độ tăng
Lá bồ ngót rửa sạch giã nát lấy nước cho trẻ uống, phần bã đắp vào thóp.
9. Nám da
Xay sinh tốt lá rau ngót uống mỗi ngày.
Hoặc có thể giã lá rau ngót, cho thêm chút đường, đắp lên vùng da bị nám từ 20-30 rồi rửa sạch.
10. Thanh nhiệt, giải độc
Dùng lá bồ ngót tươi ép lấy nước uống hoặc nấu canh ăn.
11. Hạ huyết áp
Trong rau ngót chứa papaverin có tác dung chống co thắt cơ trơn, gây dãn mạch nên dùng để giảm huyết áp khá hiệu quả.
Cũng áp dụng được cho cả người bị tai biến mạch máu não do nghẽn mạch, tắc mạch, người bị vơ vữa động mạch [mỡ máu cao].
12. Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường
Người bị tiểu đường thường phải ăn ít thức ăn chứa nhiều tinh bột như gạo, ngũ cốc.
Ăn rau ngót giúp làm chậm quá trình hấp thụ đường nhờ chứa thành phần inulin [có khả năng sinh nhiệt chỉ bằng 1/9 chất béo].
13. Lợi sữa, tốt cho phụ nữ sau khi sinh
Rau ngót giúp lợi sữa, giúp tăng lượng sữa nhờ hợp chất sterols có tính chất estrogen.
Tốt cho phụ nữ sau sinh vì có công dụng giải độc, thanh mát, vị ngọt, thanh lọc, ít chất béo, lợi tiểu, nhiều vitamin C, điều chỉnh nồng độ cholesterol, giàu đạm thực vật, giàu chất xơ, bổ dưỡng.
14. Giảm cân
Trong 100g rau ngót chỉ chứa 36 lalori nên khả năng sinh nhiệt thấp, ít lipit và gluxit nhưng lại nhiều protein nên rất phù hợp với người đang giảm cân, bị tiểu đường hay các vấn đề về tim mạch.
Có thể nấu canh hoặc ép lấy nước uống mỗi ngày.
15. Chữa cảm nhiệt gây ho suyễn
Trong rau bồ ngót chứa ephedrin tốt cho người bị cúm gây ho suyễn.
16. Cải thiện đời sống tình dục cho nam giới
Rau ngót chứa hoạt chất sterol có công dụng như 1 hormone sinh dục giúp tăng hưng phấn quan hệ, tăng số lượng và chất lượng tinh trùng.
Nhưng lưu ý khi sử dụng rau ngót cần phải tránh
1. Gây mất ngủ
Có báo cáo ở Đài Loạn về việc uống nước ép rau ngót [150g] trong thời gian dài từ 2 tuần đến 7 tháng đã gây ra tác dụng phụ là mất ngủ, khó thở và kém ăn.
Tuy nhiên, triệu chứng này sẽ biến mất sau 1 ngày dừng sử dụng rau ngót.
2. Gây sảy thai
Như trình bày bên trên, do chứa hàm lượng papaverin cao có tác dụng làm co thắt cơ trơn tử cung, nên việc sử dụng rau ngót rất dễ gây sảy thai.
Do đó những phụ nữ có tiền sử đẻ non, sảy thai liên tiếp, thu tinh trong ống nghiệm phải tránh việc sử dụng nước rau ngót sống.
Những phụ nữ đang mang thai thỉnh thoảng có thể sử dụng rau ngót nhưng không được thường xuyên. Và cần chọn rau nào sạch, chế biến chín mưới nên ăn để đảm bảo an toàn.
3. Gây cản trở quá trình hấp thụ photpho và canxi
Quá trình trao đổi chất của rau bồ ngót hình thành nên glucocorticoid có khả năng cản trở quá trình hấp thụ photpho và canxi có trong rau ngót và của các thực phẩm ăn kèm với rau ngót.