Nguyên nhân làm huyết tương đục

Huyết tương của bệnh nhân được lấy ra có màu trắng đục như sữa - Ảnh: T. LŨY

Bệnh nhân là chị Trần Thị L. (43 tuổi ở huyện Vị Thủy, Hậu Giang), được chuyển đến Bệnh viện Đa khoa trung ương Cần Thơ trong tình trạng đau bụng nhiều ở vùng thượng vị, nôn ói. 

Kết quả khám, xét nghiệm, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị viêm tụy cấp do tăng triglyceride máu/đái tháo đường type 2.

Đặc biệt lúc này huyết thanh của bệnh nhân có màu trắng đục như sữa, nồng độ triglyceride máu lên đến 134 mmol/L(tăng gấp 67 lần bình thường). Khai thác bệnh sử, bệnh nhân không biết mình bị bệnh lý gì do chưa từng khám sức khỏe định kỳ.

Nhận thấy bệnh nhân bứt rứt, nhịp tim nhanh, đau bụng, nôn ói, bụng căng..., tình trạng ngày càng tăng, êkíp điều trị hội chẩn quyết định chuyển bệnh nhân đến khoa hồi sức tích cực - chống độc để thay huyết tương, lọc máu cứu bệnh nhân.

Sau khi thay huyết tương cũ trắng đục như sữa bằng 16 đơn vị huyết tương tươi đông lạnh, nồng độ triglyceride máu của bệnh nhân giảm, tình trạng cải thiện dần. Ngày 17-9, bệnh nhân đã hết sốt, tỉnh táo, hết đau bụng.

Theo bác sĩ Dương Thiện Phước - trưởng khoa hồi sức tích cực - chống độc Bệnh viện Đa khoa trung ương Cần Thơ, có rất nhiều nguyên nhân gây ra viêm tụy cấp, nhiều nhất là do sỏi mật và nghiện rượu (chiếm khoảng 80%), tiếp theo đó là do tăng triglyceride máu. 

Đây là nguyên nhân thường ít được chú ý, thường chỉ được nghĩ tới khi không tìm được nguyên nhân khác hay tình cờ phát hiện khi xét nghiệm thấy triglyceride rất cao hoặc thấy mẫu máu trắng đục như sữa.

Phương pháp thay huyết tương là một phương pháp tối ưu dùng điều để điều trị viêm tụy cấp do nguyên nhân tăng triglyceride máu. 

Điều lưu ý với các trường hợp viêm tụy cấp là biến chứng đột ngột có tỉ lệ tử vong rất cao, vì vậy khi có các bệnh lý nền như tăng mỡ máu, đái tháo đường, sỏi mật, tiền sử nghiện rượu bia... phải thường xuyên khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và điều trị kịp thời.

Đau bụng nhập viện, bác sĩ phát hiện người phụ nữ bị viêm tụy cấp, có huyết tương đục như sữa (huyết tương người bình thường có màu vàng nhạt).

Các bác sĩ Khoa hồi sức tích cực – Chống độc, Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng cho biết vừa cấp cứu thành công một trường hợp người bệnh bị viêm tụy cấp do Triglyceride tăng rất cao. 

Chiều ngày 3/9/2022, cô C.T.X (43 tuổi, Đà Nẵng) được người nhà đưa đến cấp cứu trong tình trạng đau bụng dữ dội vùng thượng vị kèm nôn mửa liên tục trong 6 tiếng. Sau khi tiếp nhận và tiến hành thăm khám ban đầu, bác sĩ chỉ định thực hiện các xét nghiệm máu, chụp CT- Scan để chẩn đoán. 

Kết quả xét nghiệm cho thấy nồng độ Triglyceride máu là 97,94 mmol/L, tăng gấp 58 lần giá trị bình thường (1,70 mmol/L). Kết quả chụp cắt lớp vi tính (CT-Scan) ổ bụng thể hiện hình ảnh viêm tụy cấp thể phù nề. Các bác sĩ xác định người bệnh bị viêm tụy cấp do Triglyceride máu tăng quá cao. 

Người bệnh nhanh chóng được chuyển đến khoa Hồi sức tích cực – Chống độc, BV HMĐN và đồng thời được hội chẩn khẩn, bên cạnh các biện pháp hồi sức, điều trị hỗ trợ, bệnh nhân được tiến hành thay huyết tương (TPE) nhằm mục đích làm giảm nồng độ Triglyceride máu, điều trị tình trạng viêm tuỵ cấp.

ThS. BSNT Lê Quốc Tuấn – Khoa Hồi sức – Tích cực chống độc cho biết: “Thay huyết tương là lựa chọn an toàn, hiệu quả giải quyết dứt điểm tình trạng Triglyceride máu tăng cao cho người bệnh. Nồng độ Triglyceride máu của người bệnh rất cao, huyết tương ngày đầu được lọc ra từ máu người bệnh trắng đục như sữa. Trong những trường hợp viêm tụy cấp do Triglyceride máu tăng rất cao như thế này, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như: tắc mạch, viêm tuỵ cấp gây suy đa tạng, thậm chí tử vong”.

Sau 03 ngày điều trị, qua 02 lần thay huyết tương (TPE), nồng độ Triglyceride máu trở về trong giới hạn bình thường. Hiện tình trạng viêm tuỵ cấp cải thiện, bệnh nhân không còn đau bụng, nôn ói. Người bệnh tiếp tục được theo dõi nội khoa và dự kiến xuất viện trong vài ngày tới.  

Viêm tụy cấp là quá trình tổn thương cấp tính của tụy. Bệnh thường xảy ra đột ngột với những nhiều triệu chứng từ bình thường đến phức tạp như: viêm tụy cấp nhẹ đến mức độ nặng (thể hoại tử), với các biến chứng suy đa tạng nặng nề, tỷ lệ tử vong cao. Có nhiều nguyên nhân gây viêm tuỵ cấp như sỏi mật và nghiện rượu chiếm 80%, tăng Triglyceride chiếm từ 1,3-3,8%.

Nguyên nhân chính khiến Triglyceride máu tăng cao xuất phát từ chế độ ăn sử dụng nhiều dầu, mỡ động vật, đồ chiên rán,,… Để bảo vệ sức khỏe của bản thân, người dân cần duy trì luyện tập thể dục thể thao thường xuyên, hạn chế sử dụng thực phẩm giàu chất béo và kiểm tra sức khỏe định kỳ để đánh giá chỉ số Triglyceride. 
Hiện nay, điều trị viêm tuỵ cấp bao gồm các biện pháp hồi sức, điều trị hỗ trợ. Trong đó TPE là một phương pháp tiên tiến dùng để điều trị trong trường hợp viêm tuỵ cấp do tăng Triglycerid máu.

Thay huyết tương (TPE) là dùng máy lọc nhằm loại bỏ một phần huyết tương và các chất có trong huyết tương như: Kháng thể tự miễn, phức hợp miễn dịch, độc tố, triglyceride, các thuốc hay độc chất đang lưu hành trong huyết tương ..... giúp điều trị các bệnh lý như viêm tuỵ cấp tăng Triglyceride máu, Suy gan cấp, các bệnh lý tự miễn..

Tại Khoa Hồi sức tích cực – Chống độc, Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng, phương pháp này đã được triển khai thường quy giúp cứu sống nhiều bệnh nhân nặng, nguy kịch.