Bệnh truyền nhiễm và miễn dịch violet
|
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Bài giảng Sinh lớp 10 Bài 32: Bệnh truyền nhiễm và miễn dịch, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút TẢI VỀ ở trên SINH HỌC 10CƠ BẢNNĂM HỌC 2013- 2014GV: THÂN THỊ DIỆP NGAKIỂM TRA BÀI CŨCâu 1. Hãy kể tên và nêu tác hại của các virut gây bệnh cho thực vật,Câu 2. Hãy nêu vai trò của virut trong thực tiễnSINH HỌC 10 CƠ BẢNBÀI 32BỆNH TRUYỀN NHIỄM VÀMIỄN DỊCHNỘI DUNG:BỆNH TRUỀN NHIỄM1- Bệnh truyền nhiễm2- Phương thứ lây truyền3- Các bệnh truyền nhiễm thường gặpII- MIỄN DỊCHMiễn dịch không đặc hiệuMiễn dịch đặc hiệu3- Phòng chống bệnh truyền nhiễmI. BỆNH TRUYỀN NHIỄM Quan sát các hình sau và cho biết đặc điểm chung cuả các bệnh này?Bệnh đậu mùaBệnh sởi ở trẻ emBệnh lao phổiNgười bị bệnh thanBệnh bạch hầu Một vài thông tin: - Mỗi năm có khoảng 250.000 đến 500.000 người chết vì bệnh cúm trên thế giới. - Mỗi năm, có khoảng 1 đến 2,7 triệu người, phần lớn ở Phi châu, chết vì bệnh sốt rét (mỗi ngày bệnh sốt rét lấy đi 3000 sinh mạng trẻ em Phi châu) - Bệnh lao giết chết gần 2 triệu người hàng năm, và 98% những người chết vì lao sống trong các nước đang phát triển. - Trên bình diện toàn cầu, bệnh AIDS/HIV làm chết 3 triệu người hàng năm ( 61,000 trẻ em) Trong khi đó - Tai nạn giao thông giết chết 300.000 người Á châu hàng năm; - Cuộc xâm chiếm Iraq do Mĩ và Anh cầm đầu giết chết ít nhất là 10.000 người (2.300 thường dân). 1.Bệnh truyền nhiễm: Bệnh truyền nhiễm là bệnh lây lan từ cá thể này sang cá thể khác.VD : Bệnh thuỷ đậu, Cúm, HIV/AIDS,.Thế nào là bệnh truyền nhiễm?I. BỆNH TRUYỀN NHIỄMTác nhân gây bệnh truyền nhiễm? Tác nhân gây bệnh truyền nhiễm rất đa dạng: Vi khuẩn, vi nấm, động vật nguyên sinh, vi rút..Vi khuẩn bạch hầuVi khuẩn laoVi khuẩn gây bệnh thanVi khuẩn dịch hạchVi khuẩn gây bệnh ho gàVi khuẩn thương hànMột số tác nhân gây bệnh truyền nhiễmVirut đậu mùaVirut H5N1Virut SởiVirut cúmMột số tác nhân gây bệnh truyền nhiễmVirut viêm gan CVirut viêm não NBVi nấm dermatophytes gây bệnh viêm da.Trùng Sốt rét Trùng Kiết lịTrùng roi gây bệnh gia liễuMột số tác nhân gây bệnh truyền nhiễmMuốn gây bệnh phải đủ những 3 điều kiện :I. BỆNH TRUYỀN NHIỄMVi sinh vật muốn gây bệnh phải đủ những điều kiện nào?- Độc lực (mầm bệnh và độc tố)- Số lượng nhiễm đủ lớn- Con đường xâm nhập thích hợpTiến trình gây bệnh truyền nhiễm gồm những giai đoạn nào?Giai đoạn 1: Cơ thể tiếp xúc với tác nhân gây bệnh, còn gọi là phơi nhiễm.Giai đoạn 2: Tác nhân gây bệnh xâm nhập và phát triển trong cơ thể, đó là thời gian ủ bệnhGiai đoạn 3: Biểu hiện các triệu chứng, khi chức năng bình thường cuả cơ thể bị mất hoặc suy giảm, đó là giai đoạn ốm.Giai đoạn 4: Triệu chứng giảm dần và cơ thể bình phục.- Truyền ngang:2.Phương thức lây truyền.+ Qua hô hấp: Lao, cúm, thương hàn,+ Qua đường tiêu hoá :Tả, lị, viêm gan A,..+ Qua tiếp xúc trực tiếp, vết thương. VD: Uốn ván, đậu mùa, sởi,..+ Qua quan hệ tình dục.VD: HIV/AIDS, viêm gan B, C,. + Qua ĐV cắn, côn trùng đốt.VD: Dại, sốt rét, sốt xuất huyết,- Truyền dọc: Từ mẹ truyền sang con.Nêu các phương thức lây truyền bệnh truyền nhiễm, cho ví dụ và cách phòng tránh3.Các bệnh truyền nhiễm thường gặp do virut- Bệnh đường hô hấp : Viêm phổi, viêm phế quản, bệnh SARS,- Bệnh đường tiêu hoá: viêm gan, quai bị, tiêu chảy,- Bệnh hệ thần kinh: Viêm não,viêm màng não, dại,- Bệnh đường sinh dục: viêm gan ,HIV/AIDS, hecpet,- Bệnh da: đậu mùa, sởi, mụn cơmBệnh cúm A H1N1Virut cóm3- Các bệnh truyền nhiễm thường gặp do virutBệnh thuỷ đậuvirus varicella-zosterMột số virut gây bệnh ở người chưa có phương pháp điều trị hiệu quả. SARSVirut HIVVirut EbolaII. MIỄN DỊCH- Miễn dịch được chia làm hai loại:+ Miễn dịch không đặc hiệu+ Miễn dịch đặc hiệuXung quanh ta có rất nhiều các vi sinh vật gây bệnh nhưng vì sao đa số chúng ta vẫn sống khoẻ mạnh?Có mấy loại miễn dịch?- Miễn dịch là khả năng của cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh. 1.Miễn dịch không đặc hiệu.II. MIỄN DỊCHMiễn dịch không đặc hiệu là loại miễn dịch như thế nào ?- Miễn dịch không đặc hiệu : là miễn dịch tự nhiên mang tính bẩm sinh.+ Không đòi hỏi phải có sự tiếp xúc trước với kháng nguyên.+ Có vai trò quan trọng khi cơ chế miễn dịch đặc hiệu chưa kịp phát huy tác dụng.- Bao gồm hàng rào vật lí, hoá học, vi sinh vật.2.Miễn dịch đặc hiệu.II. MIỄN DỊCHMiễn dịch đặc hiệu là miễn dịch xảy ra khi có kháng nguyên xâm nhập.Có mấy loại miễn dịch đặc hiệu ?- Miễn dịch đặc hiệu được chia làm hai loại:+ Miễn dịch dịch thể+ Miễn dịch tế bào.Miễn dịch dịch thểMiễn dịch tế bàoMiễn dịch đặc hiệuĐiểm phân biệtĐặc điểmTác dụngCó sự tham gia của tế bào T độc.Làm nhiệm vụ ngưng kết, bao bọc các loại virut, VSV gây bệnh, lắng kết các độc tố do chúng tiết ra.Tiết ra Prôtêin làm tan các tế bào bị nhiễm độc và ngăn cản sự nhân lên của virut.Sản xuất ra kháng thể nằm trong dịch thể (máu, sữa, )Phiếu học tập - TG : 5 phút . Hãy nghiên cứu TT SGK trang 127 Hoàn thành bảng sau :Trong các bệnh do vi rút, miễn dịch nào đóng vai trò chủ lực ?Trong các bệnh do vi rút, miễn dịch tế bào đóng vai trò chủ lực vì vi rút nằm trong tế bào nên thoát khỏi sự tấn công của kháng thể.3.Inteferon.Inteferon là gì ? Inteferon là những prôtêin đặc biệt do nhiều loại tế bào của cơ thể tiết ra, xuất hiện trong tế bào bị nhiễm virut. Inteferon có tác dụng gì ?- Inteferon có khả năng chống virut, chống tế bào ung thư và tăng khả năng miễn dịch.II. MIỄN DỊCHEM CÓ BIẾT ! Hiện nay người ta biết đến 22 gen ở nhiều loại tế bào khác nhau của cơ thể người có khả năng sản xuất Inteferon như đại thực bào, tế bào limphô,.Ở người, các gen mã hoá cho Inteferon nằm trên nhiễm sắc thể số 2,5,9 và 12.- Tiêm phòng vacxin- Giữ vệ sinh môi trường, vệ sinh ăn uống.- Tiêu diệt động vật trung gian truyền bệnh.- An toàn trong truyền máu và quan hệ tình dục.3. Phòng chống bệnh truyền nhiễm:Để phòng chống bệnh truyền nhiễm chúng ta cần phải có biện pháp gì ?3. Phòng chống bệnh truyền nhiễm:Vacxin là gì?Vacxin là chế phẩm sinh học dùng để phòng bệnh được chế từ mầm bệnh.Gồm:+ Kháng nguyên : 1 hoặc 1 số mầm bệnh bị giết hoặc làm yếu đi.+ Chất bổ trợ : gồm hoá chất để giết mầm bệnh và hoá chất để giữ kháng nguyên ổn định, tồn tại lâu trong cơ thể, tăng hiệu lực và thời gian miễn dịch. Một số biện pháp phòng chống bệnh truyền nhiễmPhun thuốc phòng dịch Tiêu huỷ gia cầmTiêu diệt ĐV trunggian truyền bệnhCủng cốSơ đồ tóm tắt các cơ chế bảo vệ chống lại bệnh tật.Tuyến bảo vệ thứ 3 (Các phản ứng MD đặc hiệu)Truyền bệnh quaĐường sinh dụcNhiễm quaSol khí chứa mầm bệnhDaHệ thống Sinh DụcHệ thốngHô hấpHệ thống tiêu hoáNước và thức ăn ô nhiễmTiếp xúc trực tiếpCác tuyến bảo vệ thứ 1 (Da và màng nhầy)Tuyến bảo vệ thứ 2 (Các yếu tố MD không đặc hiệu)Rất ít VSV gây bệnh vượt quaVượtQua tuyến Bảo vệ 1Các phản ứng MD không đặc hiệu : viêm, thực bào, gây sốt,.. Tạo kháng thể : Tạo MD dịch thể và MD tế bàoEm có biết! - Mỗi lần hắt hơi, các sol khí bắn ra với tốc độ 100m/s, mang theo khoảng 10 000 đến 100 000 vi khuẩn.- Mỗi ngày ta hít khoảng 10 000 – 20 000 lít không khí trong đó chứa khoảng 10 000 – 1 triệu tế bào vi sinh vật. THÂN ÁI CHÀO TẠM BIỆT CHÚC CÁC EM HỌC TỐT
Bài giảng: Bài 32: Bệnh truyền nhiễm và miễn dịch - Cô Nguyễn Thị Hoài Thu (Giáo viên VietJack) 1. Bệnh truyền nhiễm - Là bệnh lây lan từ cá thể này sang cá thể khác. - Nguyên nhân: Do vi khuẩn, virut, vi nấm, động vật nguyên sinh….. - Điều kiện gây bệnh: độc lực, số lượng, con đường xâm nhập thích hợp. 2. Phương thức lây truyền a. Truyền ngang - Qua đường hô hấp: sol khí bắn ra hoặc do hắt hơi. - Qua đường tiêu hóa: vi sinh vật từ phân vào cơ thể qua thức ăn, nước uống bị nhiễm. - Qua tiếp xúc trực tiếp: qua vết thương, quan hệ tình dục, qua động vật cắn hoặc côn trùng đốt… - Qua động vật cắn hoặc côn trùng đốt. b. Truyền dọc - Là phương thức truyền từ mẹ sang con qua nhau thai, nhiễm khi sinh nở hay qua sữa mẹ. 3. Các bệnh truyền nhiễm thường gặp do virut - Bệnh đường hô hấp: + Nguyên nhân do các loại virut gây các bệnh viêm phổi, cảm lạnh, viêm đường hô hấp… + Con đường xâm nhập: Virut từ sol khí đi qua niêm mạc vào mạch máu rồi tới các cơ quan của đường hô hấp. - Bệnh đường tiêu hóa: quai bị, tiêu chảy, viêm gan… + Virut xâm nhập qua miệng và nhân lên trong mô bạch huyết → xâm nhập vào máu tới các cơ quan khác nhau của hệ tiêu hóa hoặc vào xoang ruột để theo phân ra ngoài. - Bệnh đường thần kinh: bệnh dại, viêm màng não, bại liệt…. + Virut xâm nhập vào cơ thể → vào máu hoặc dây thần kinh ngoại vi à hệ thần kinh trung ương. - Bệnh lây qua đường sinh dục: mụn cơm sinh dục, ung thư cổ tử cung…. + Lây trực tiếp qua quan hệ tình dục - Bệnh da: đậu mùa, mụn cơm, sởi… + Virut xâm nhập vào cơ thể → máu → da + Lây trực tiếp qua tiếp xúc. 1. Khái niệm miễn dịch - Miễn dịch là khả năng của cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh. 2. Phân loại miễn dịch a. Miễn dịch không đặc hiệu - Miễn dịch không đặc hiệu là miễn dịch tự nhiên mang tính bẩm sinh. - Các hình thức miễn dịch không đặc hiệu: + Da, niêm mạc chống không cho vi sinh vật xâm nhập. + Tuyến nhung mao chuyển động đẩy các vi sinh vật ra ngoài. + Nước mắt rửa trôi vi sinh vật ra khỏi cơ thể. - Không đòi hỏi phải có sự tiếp xúc với các kháng nguyên. b. Miễn dịch đặc hiệu - Miễn dịch đặc hiệu là miễn dịch xảy ra khi có kháng nguyên xâm nhập. * Miễn dịch thể dịch là miễn dịch sản xuất ra kháng thể nằm trong thể dịch như máu, sữa, dịch bạch huyết. - Kháng nguyên phản ứng đặc hiệu với kháng thể, khớp với nhau như ổ khóa – chìa khóa. - Kháng nguyên chỉ phản ứng với loại kháng thể mà nó kích thích tạo thành. * Miễn dịch tế bào là miễn dịch có sự tham gia của các tế bào T độc có nguồn gốc từ tuyến ức. - Quá trình: Khi tế bào T phát hiện tế bào khác bị nhiễm thì nó sẽ tiết ra prôtêin độc làm tan tế bào nhiễm, khiến virut không thể nhân lên. - Miễn dịch tế bào có vai trò quan trọng đối với những bệnh do virut gây ra. 3. Phòng chống bệnh truyền nhiễm : - Sử dụng thuốc kháng sinh đúng liều lượng. - Tiêm vacxin. - Kiểm soát vật trung gian có nguy cơ truyền bệnh. - Giữ gìn vệ sinh cá nhân và cộng đồng. Xem thêm Lý thuyết Sinh học 10 ngắn gọn, chi tiết hay khác: Đã có lời giải bài tập lớp 10 sách mới:
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k6: fb.com/groups/hoctap2k6/ Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn. benh-truyen-nhiem-va-mien-dich.jsp |
