Bất thường bộ phận sinh dục bé gái

Khi “chú chim” quá bé nhỏ

Ở trẻ sơ sinh, có đầy đủ hai tinh hoàn khi kéo nhẹ dương vật và đo từ gốc đến ngọn, loại trừ đám mô mỡ vùng mu để có chiều dài tính từ gốc, nếu dương vật dưới 1,9cm thì coi là dương vật bé. Hiện tượng này có thể hiểu là: Bé trai đã mang đầy đủ nhiễm sắc thể giới tính nhưng có bất thường trong tiến trình biệt hoá giới diễn ra trong 6-7 tuần lễ đầu của thời kỳ thai nhi, vì vậy có thể sinh ra với dương vật bé hay thậm chí có cơ quan sinh dục ngoài không rõ ràng.

Mặt khác, có nguyên nhân từ khi còn là bào thai làm cho dương vật không phát triển: Lượng hormon androgen gây ảnh hưởng ở 2 thời điểm phát triển của thai để đảm bảo sự tạo thành một dương vật bình thường (Ở giai đoạn sớm của đời sống thai nhi để nam tính hoá các mầm mống bào thai, chuẩn bị chuyển thành dương vật và bìu. Ở giai đoạn muộn hơn của đời sống thai nhi để làm cho dương vật to ra.) Dương vật nhỏ hay xảy ra ở người có cặp nhiễm sắc thể giới XY tức là con trai về mặt gene học, có 2 tinh hoàn, có bài tiết androgen ở giai đoạn sớm của đời sống thai nhi nhưng về sau lại bài tiết ít nên dương vật không phát triển được về kích thước.

Khám bộ phận sinh dục cho bé trai 3 tuổi tại một trường mầm non thuộc quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Ảnh : Q. Anh

Ngoài ra, hiện tượng dương vật của bé nhỏ và quá ngắn còn có thể gặp trong các tình trạng sau:

Dương vật bị kẹt, dính: Một phần dương vật bị kẹt hoặc dính trong đám mô mỡ ở vùng mu. Tình trạng này dễ làm cho trẻ bị nhiễm khuẩn đường tiết niệu do bị ứ đọng nước tiểu.

Dương vật tụt: Tuy dương vật có kích thước bình thường nhưng bị che lấp bởi đám mô mỡ ở vùng mu. Tình trạng này còn được gọi là dương vật bị vùi hay bị giấu. Một số trẻ từ khi mới sinh ra đã “tụt” và số khác bị sau khi cắt bao quy đầu, hay gặp ở trẻ trai tuổi chập chững, đôi khi ở cả vị thành niên béo phì.

Dương vật có vạt da hai bên thân: Kích thước bình thường nhưng mảnh da hai bên bìu phát triển và dính vào thân dương vật. Tình trạng này có thể bẩm sinh hoặc do cắt chít bao quy đầu quá rộng gây dính da bìu vào da dương vật. Dương vật có vạt da thường không gây ra vấn đề gì và có thể khắc phục bằng ngoại khoa.

Một điều mà cha mẹ cần lưu ý là ở một trẻ trai bình thường, phát triển chiều cao và cân nặng phù hợp lứa tuổi, nhưng do lượng nội tiết tố nam trong cơ thể vẫn “đang ngủ yên” cho đến lứa tuổi dậy thì mới trỗi dậy sản sinh mạnh mẽ nên dù trẻ có hình thể lớn hơn những năm đầu đời nhưng cơ quan sinh dục vẫn chưa phát triển tương ứng hình thể. Tuy nhiên, khi gặp tình trạng trẻ có dương vật quá nhỏ và ngắn, phụ huynh cần đưa trẻ tới khám chuyên khoa để có giải pháp xử trí kịp thời.

Những dấu hiệu bất thường ở cơ quan sinh dục ngoài của bé gái

“Dính môi” bộ phận sinh dục

Bộ phận sinh dục của nữ gồm hai “môi bé” và hai “môi lớn”, nằm phía trước âm đạo. Nếu môi bình thường thì chúng sẽ tách nhau ra, thuận lợi cho bé gái đi tiểu. Tuy nhiên, trong trường hợp trẻ bị dính “môi” sẽ có các tình huống sau:

Trẻ “dính môi” nhưng vẫn hở một khe nhỏ để đi tiểu: Với bệnh lý này, bé vẫn đi tiểu được bình thường và ít có dấu hiệu nhận biết rõ ràng. Một số khác có thể bị nhiễm trùng vùng tiểu do cấu tạo “vùng tam giác” của bé gái phức tạp dính môi, bé sẽ quấy khóc, đau rát khi đi tiểu, đau bụng... Khi đó, cần đưa bé đi khám và phẫu thuật gấp.

Trẻ “dính môi” hoàn toàn, không có khe hở: bé không thể đi tiểu được, bàng quang căng tức, khó chịu, đau buốt, quấy khóc và có thể sốt. Bé cần được phẫu thuật ngay lập tức vì đây là tình trạng dính môi nặng.

Lưu ý, không tự ý dùng tay tách môi bộ phận sinh dục của trẻ và bôi các loại kem vì có thể dẫn tới viêm nhiễm âm hộ.

Âm vật phì đại như dương vật

Những trường hợp này tương đối phức tạp và liên quan đến việc xác định giới tính của trẻ. Đây có thể là triệu chứng của một số bệnh như: lưỡng giới giả nam (bộ nhiễm sắc thể giới tính là nam nhưng cơ thể lại phát triển theo hướng nữ), bệnh tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh ở trẻ gái (bộ nhiễm sắc thể giới tính là nữ nhưng do tuyến thượng thận tiết ra quá nhiều hormon nam nên cơ thể dần thay đổi như nam), trẻ bị u buồng trứng…

Trong những trường hợp này, việc điều trị còn tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và có thể phải kết hợp nhiều biện pháp khác nhau. Cha mẹ nên cho con đi khám chuyên khoa sớm để được điều trị kịp thời.

Bác sĩ Phạm Tấn Đức - Phó khoa Niệu, Bệnh viện Nhi đồng 2 TP.HCM - cho rằng cơ quan sinh dục ngoài bất thường là một trong những nguy cơ khiến trẻ bị mơ hồ giới tính.

Khi trẻ mới sinh ra, phụ huynh nên kiểm tra cơ quan sinh dục của con và đưa đi khám tại khoa tiết niệu nhi ngay nếu thấy sự bất thường như: da bao quy đầu lộ, dư da mặt lưng dương vật, sờ không thấy tinh hoàn trong bìu, bìu nhỏ hơn bình thường, âm vật bị phì đại, lỗ tiểu thấp...

Ở bệnh viện, trẻ sẽ được thăm khám, có thể chụp CT, làm sinh thiết tuyến sinh dục và làm nhiễm sắc thể đồ để xác định giới tính.

Bị ung thư tinh hoàn mới phát hiện mình là... nam

Nguyên nhân và thời điểm can thiệp

Những nguyên nhân phổ biến gây bất thường cơ quan sinh dục là sự tăng sinh tuyến thượng thận. Ở bé gái, tăng sinh tuyến thượng thận khiến hoóc môn sinh dục nam tăng sinh một cách bất thường. Do đó, bé gái sinh ra có âm vật bị phì đại, trông giống như dương vật nên dễ bị nhầm lẫn thành bé trai. Tăng sinh tuyến thượng thận xảy ra ở bé trai thường gây ra tình trạng dương vật bé to một cách bất thường.

Ngoài vấn đề rối loạn nội tiết tố liên quan đến giới tính thì tăng sinh tuyến thượng thận còn có thể gây nên tình trạng bất thường về chuyển hóa muối nước, rối loạn nước điện giải, ảnh hưởng nghiêm trọng sức khỏe một bệnh nhân. Không ít em bé phải nhập viện trong tình trạng hôn mê nặng vì tăng sinh tuyến thượng thận. Do đó, nếu thấy con có cơ quan sinh dục của con to một cách bất thường, thì phụ huynh nên đi khám sớm để có hướng can thiệp. Với bệnh lý này, bệnh nhân sẽ được điều trị nội tiết tố trước và sửa chữa lại cơ quan sinh dục phù hợp với giới tính nếu cần thiết. Thời điểm can thiệp phẫu thuật nên tiến hành khi trẻ được 2 tuổi. Đây là thời điểm tốt để bé có thể bảo tồn được các dây thần kinh.

Định nhầm giới tính: Từ tinh hoàn ẩn đến bị bạn nữ tố là... nam

Với những bé có tinh hoàn ẩn, nếu tinh hoàn nằm trong ổ bụng thì nguy cơ ung thư tinh hoàn cao gấp 10 lần bình thường. Bởi nhiệt độ trong ổ bụng cao hơn trong bìu. Tinh hoàn ẩn nằm “lơ lửng” trong ổ bụng hoặc bẹn còn dễ xảy ra tình trạng xoắn dây tinh, teo tinh hoàn nếu không được phát hiện kịp thời.

Do đó, bất kỳ những bất thường nào về tinh hoàn của trẻ đều nên được can thiệp. Thời điểm can thiệp dành cho trẻ nam có tinh hoàn sờ thấy (trên bẹn) là trên 6 tháng tuổi. Trường hợp tinh hoàn nằm trong ổ bụng, thời điểm can thiệp cho trẻ tốt nhất là sau 1 tuổi. Can thiệp tinh hoàn ẩn sớm giúp bệnh nhân duy trì được chức năng nội tiết lẫn chức năng sinh sản.

Bi hài chuyện giáo dục giới tính: Người lớn né tránh, trẻ sẽ 'tự xử'

Với trẻ có dị tật lỗ tiểu đóng thấp, nếu không được can thiệp sớm sẽ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản trong tương lai do dương vật bị cong. Lứa tuổi can thiệp phẫu thuật lỗ tiểu thấp tốt nhất nên từ 12 - 18 tháng tuổi, không để bé lớn lên mới can thiệp. Bởi trong môi trường tiếp xúc với bạn bè ở trường học, trẻ bắt đầu quan sát, so sánh và thấy sự bất thường của mình. Trẻ có thể có những ảnh hưởng tâm lý.

Bác sĩ Đức lưu ý thêm, việc can thiệp phẫu thuật tạo hình cơ quan sinh dục hiện nay không phải là kỹ thuật khó. Tuy nhiên, với những bệnh nhân đang mơ hồ giới tính, việc lựa chọn giới tính với họ đôi khi rất khó khăn do chi phối bởi yếu tố tâm lý, quan điểm xã hội... Do đó, trước khi can thiệp tạo hình lại cơ quan sinh dục, đưa trẻ về một giới tính nam hoặc nữ, bác sĩ và gia đình, bệnh nhân cần thảo luận để có sự thống nhất, không nên can thiệp chỉ dựa trên kết quả xác định giới tính.

Tin liên quan

Kết quả siêu âm ghi nhận: Bóng cản âm trong lòng âm đạo, kích thước16x30mm. Theo dõi dị vật âm đạo.

Hình ảnh chụp X-quang bụng không sửa soạn

Bệnh nhi được các bác sĩ Khoa Ngoại Thận – Tiết niệu chuyển phòng mổ để thám sát lấy dị vật.

Sau khi thám sát, bác sĩ đã lấy ra được dị vật là một viên pin đã bị ăn mòn và thủng lỗ cùng nhiều bột than bị thoát ra ngoài.

Ghi nhận của ThS. BS Hồ Trung Cường, BS Nguyễn Tài Ân- là các Bác sĩ trực tiếp tham gia điều trị: “Sau khi lấy dị vật ra ngoài bằng kẹp phẫu tích, chúng tôi quan sát thấy bên trong còn nhiều dịch mủ, giả mạc và mụi than đen trong âm đạo của bé do viên pin đã nằm ở đó một thời gian dài bị ăn mòn và thoát than ra ngoài. Chúng tôi tiến hành đưa ống nhỏ vào trong lòng âm đạo để không làm tổn thương màng trinh, bơm rửa đến khi nước trong”.

Cũng từ trường hợp này, ThS. BS Hồ Trung Cường chia sẻ thêm “Tại khoa Ngoại Thận – Tiết niệu, Bệnh viện Nhi Đồng 1, chúng tôi cũng thường xuyên tiếp nhận các trường hợp tai nạn sinh hoạt dị vật âm đạo ở bé gái với biểu hiện tiết dịch âm đạo bất thường, viêm âm đạo kéo dài hoặc người nhà tận mắt chứng kiến các cháu nhét dị vật vào trong âm đạo…Dị vật có thể là bông gòn (từ trong thú nhồi bông hoặc gối), viên bi, nam châm, viên pin…hoặc bất cứ đồ chơi nào có kích thước nhỏ có khả năng nhét vừa. Chính vì vậy, người nhà nên thận trọng khi cho cháu chơi với những đồ chơi nhỏ, để ý những hành động bất thường của cháu đồng thời nên cho cháu đi khám sớm khi có tiết dịch âm đạo bất thường hoặc viêm âm đạo ở trẻ em.