5 nhà lãnh đạo hàng đầu của Liên Xô được xếp hạng theo lông mày của họ năm 2022

NGA - MIKHAIL GORBACHEV

Đăng ngày: 31/08/2022 - 11:04

Là tổng thống đầu tiên là cũng là tổng thống cuối cùng của Liên Xô, ông Mikhail Gorbachev đã được phương Tây xem là một nhà lãnh đạo có đầu óc cải tổ đã mang lại tự do cho người dân Liên Xô lúc ấy, nhưng tại Nga, cho tới khi ông qua đời, Gorbachev vẫn bị nhiều người xem là kẻ đã đào mồ chôn Liên Bang Xô Viết. 

Chính là với Gorbachev mà từ vựng của phương Tây có thêm hai từ “perestroika” (tái cấu trúc) và “glasnost” (công khai), hai từ mang tính biểu tượng cho chính sách cải tổ do ông đề xướng, mở đường cho những đảo lộn to lớn, dẫn đến sự sụp đổ của khối Liên Xô. 

Thật ra thì sự nghiệp chính trị của ông Gorbachev ban đầu cũng đã diễn tiến giống như bao lãnh đạo khác của chế độ Cộng Sản. Sinh năm 1931, gia nhập Đoàn Thanh Niên Cộng sản từ năm 14 tuổi, có thẻ đảng từ năm 18 tuổi, Gorbachev đã từng nắm giữ nhiều chức vụ trong các cơ quan của Đảng tại Stavropol, thành phố sinh quán của ông từ thập niên 1960. Sau đó, ông đã nhanh chóng thăng quan tiến chức cho đến khi giành được chức tổng bí thư Ban chấp hành trung ương Đảng Cộng Sản Liên Xô năm 1985.

Khi lên cầm quyền, Gorbachev chỉ mới 54 tuổi, đại diện cho thế hệ trẻ, đối lập với một ban lãnh đạo già nua bảo thủ, thối nát. Ông đã cố gắng thúc đẩy cải tổ, đề ra chính sách perestroika, với mong muốn chuyển nền kinh tế tập trung, thiếu hiệu quả của Liên Xô lúc ấy thành một nền kinh tế thị trường phi tập trung hóa. Tuy vậy, tân lãnh đạo của Đảng Cộng Sản Liên Xô vẫn không cải tổ hệ thống chính trị, mà chỉ cố làm cho nó hiệu quả hơn, linh động hơn. 

Nhưng chính sách cải tổ của ông đã không giúp vực dậy nền kinh tế Liên Xô trên đà suy thoái, mà chỉ khiến người dân bất mãn vì mức sống của họ càng thêm sụt giảm. Ngược lại, ban đầu giới trí thức ở Liên Xô hoan nghênh chính sách glasnost của Gorbachev, vì nhờ ông mà họ được hưởng quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí. Nhưng giới trí thức cũng đã nhanh chóng mất hết ảo tưởng về một Gorbachev cấp tiến. 

Sau những cuộc biểu tình rầm rộ, không còn kiểm soát được Liên Bang trước đà trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc tại các nước Cộng Hòa, ngày 25/12/1991, Gorbachev đã phải từ chức tổng thống Liên Xô, chính thức nhìn nhận sự tan rã Liên Xô, sau khi Ukraina, Belarus và Nga ký hiệp định thành lập Cộng đồng các quốc gia độc lập.

Nhưng trước khi từ chức, Gorbachev coi như đã bị giam lỏng ở Crimée, bất lực nhìn một nhóm lãnh đạo bảo thủ tiến hành đảo chính để cứu vãn Liên Xô. Cuộc đảo chính bất thành vì dân Nga và phương Tây lúc ấy chỉ ủng hộ Boris Yeltsin.

Kể từ khi từ chức, ông Gorbachev chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và trong nhiều thập niên đã đi diễn thuyết khắp thế giới để cổ vũ cho dân chủ, cho đến năm 2017, khi sức khỏe suy sụp, không thể đi lại được nữa. 

Trong những năm gần đây, cựu tổng thống Liên Xô đã nhiều lần chỉ trích tổng thống Nga Vladimir Putin. Nhưng ông ủng hộ việc Matxcơva sáp nhập vùng Crimée của Ukraina năm 2014, nên đã bị chính quyền Kiev lên án, cấm nhập cảnh Ukraina trong 5 năm.