Hệ điều hành là phần mềm gì năm 2024

Trong thời đại công nghệ thông tin bùng nổ mạnh mẽ như hiện nay, hệ điều hành có lẽ đã trở thành một thuật ngữ rất đỗi quen thuộc với nhiều người. Nhưng liệu bạn đã bao giờ đặt ra câu hỏi “Hệ điều hành là gì?”, nó hoạt động ra sao hay sở hữu những chức năng nào? Trong bài viết dưới đây, Tiki sẽ cùng bạn đi tìm kiếm lời giải cho những câu hỏi trên đồng thời bật mí cho bạn rất nhiều kiến thức thú vị liên quan đến các hệ điều hành trên máy tính mà có thể bạn chưa biết.

Xem thêm:

• Cách tắt update Window 10, 11 vĩnh viễn hiệu quả tức thì
• Error 0x0 0x0 | [Review] Cách fix lỗi 0x0 0x0 Windows 10, nhanh chóng, chi tiết nhất
• Mở khóa Mod Skin và những lưu ý mà game thủ cần biết
  Các hệ điều hành khác nhau với chức năng khác nhau (Nguồn: Internet)

Hệ điều hành là gì? Khái niệm về hệ điều hành

Các hệ điều hành trên máy tính

Đúng như tên gọi của mình, các hệ điều hành trên máy tính được phát triển để sử dụng trên những sản phẩm công nghệ như máy tính để bàn (PC), laptop và MacBook. Đặc trưng của các hệ điều hành này là chúng đều dùng GUI (giao diện đồ họa người dùng). Vì thế, chúng cho phép người dùng sử dụng chuột để bấm vào các biểu tượng hiển thị trên màn hình.

Ở mỗi hệ điều hành khác nhau, GUI sẽ sở hữu một giao diện khác nhau. Tuy nhiên, điểm chung của chúng là đều có thiết kế trực quan, sinh động và thân thiện nhằm giúp người dùng dễ sử dụng.

Các hệ điều hành trên máy tính đều sử dụng giao diện đồ họa người dùng (Nguồn: Internet)

Các hệ điều hành trên điện thoại

Các hệ điều hành trên điện thoại được nhà sản xuất phát triển để phục vụ cho những thiết bị công nghệ như máy tính bảng và điện thoại thông minh với những nhu cầu cơ bản như lướt web giải trí, liên hệ,… Chính bởi thế mà chúng sẽ không được tích hợp nhiều tính năng như các hệ điều hành trên máy tính.

Các hệ điều hành trên điện thoại không có nhiều tính năng như các hệ điều hành trên máy tính (Nguồn: Internet)

Ví dụ về hệ điều hành

Tất cả các thiết bị như máy tính để bàn, máy tính xách tay, máy tính bảng, điện thoại thông minh, đồng hồ thông minh đều cần có một hệ điều hành. Ở các thiết bị khác nhau, hệ điều hành cũng sẽ khác nhau. Tùy vào khả năng của thiết bị cũng như nhu cầu sử dụng mà người dùng có thể lựa chọn phiên bản phù hợp của hệ điều hành.

Cụ thể, hiện nay, hệ điều hành Windows được trang bị trên những dòng máy tính như: Dell, Asus, Lenovo,… với các phiên bản như: Windows 11, Windows 10, Windows 8, Windows 7, Windows Vista và Windows XP. Trong khi đó, các dòng MacBook đến từ nhà Apple lại sử dụng hệ điều hành Mac OS với các phiên bản: OS X 10.11, Mac OS 10.12,… Trong khi đó, các dòng điện thoại thông minh trên thị trường thì sử dụng những hệ điều hành khác nhau như: Android trên những sản phẩm đến từ Samsung, Xiaomi, Oppo,… và iOS trên Iphone.

Ví dụ về hệ điều hành trên các thiết bị khác nhau (Nguồn: Internet)

Tham khảo thêm về: Loa bluetooth chính hãng, giá tốt.

Hệ điều hành dành cho máy tính và điện thoại có gì khác nhau?

Với mục đích sử dụng khác nhau nên hệ điều hành trên máy tính và hệ điều hành trên điện thoại cũng có nhiều điểm khác biệt. Nếu như hệ điều hành trên máy tính được thiết kế với mục đích là phục vụ cho công việc thì hệ điều hành trên điện thoại lại thiên về nhu cầu lướt web, liên lạc, giải trí nhiều hơn. Tuy nhiên, những năm gần đây, các nhà sản xuất đang không ngừng nâng cấp các sản phẩm của mình để chúng có thể sở hữu được toàn bộ các tính năng này.

Sự khác nhau giữa hệ điều hành trên điện thoại và hệ điều hành trên máy tính (Nguồn: Internet)

Chức năng chính của hệ điều hành

• Hệ điều hành chính là nơi quản lý các thông tin phần cứng như quản lý bộ nhớ, quản lý mạng, quản lý CPU, quản lý hệ thống tập tin, quản lý thiết bị.
• Hệ điều hành cung cấp cho người dùng một giao diện phù hợp giúp họ có thể dễ dàng sử dụng các phần mềm trên máy tính.
• Trong quá trình vận hành của máy tính, hệ điều hành sẽ tối ưu hóa các hoạt động trong đó có cả các thao tác hay nhập liệu.
• Đây là nơi kết nối giữa người dùng và phần cứng, giúp người dùng nhanh chóng truy cập, vận hành các tài nguyên khác.
• Hệ điều hành hỗ trợ xử lý, giải quyết các xung đột xảy ra lúc hoạt động giữa chương trình hệ thống và chương trình khác.
  Các chức năng chính của hệ điều hành (Nguồn: Internet)

Nhiệm vụ của hệ điều hành đối với máy tính

Vậy nhiệm vụ của hệ điều hành là gì? Hệ điều hành nắm vai trò quan trọng trong hoạt động của thiết bị:

• Triển khai những thao tác cơ bản như: viết, đọc hay quản lý kho dữ liệu và hệ thống tập tin.
• Hỗ trợ quản lý và điều khiển phần cứng hiệu quả.
• Điều khiển, đem lại những thông tin để máy vận hành.
• Cung cấp một giao diện cơ bản cho các phần mềm, ứng dụng trên máy.
  Nhiệm vụ của hệ điều hành là gì? (Nguồn: Internet)

Xem thêm:

• Cổng game ZingPlay giải trí đa nền tảng đầu tiên ở Việt Nam
• CPU Là Gì? Loại CPU Nào Được Sử Dụng Rộng Rãi Nhất?
• Hướng dẫn cách cài Win 10 bằng USB Boot chi tiết từ A-Z

Các loại hệ điều hành phổ biến nhất cho máy tính, laptop

Hệ điều hành Windows

Windows là hệ điều hành phổ biến toàn thế giới, được ra mắt lần đầu vào năm 1980 bởi Microsoft. Từ khi ra đời đến nay, hệ điều hành này đã có rất nhiều phiên bản. Trong đó, Windows 7 và Windows 10 là những phiên bản được sử dụng nhiều nhất.

Ưu điểm ​

• Dễ sử dụng.
• Tính tương thích, ổn định cao.
• Đầy đủ tính năng có thể phục vụ tốt cho nhu cầu công việc và giải trí của người dùng.

Nhược điểm

• Lượng người dùng lớn nên luôn thu hút sự quan tâm của các hacker, tin tặc…
• Rất nhiều phần mềm virus, gián điệp, mã độc… được thiết lập để hoạt động trên hệ điều hành này.

Tham khảo các phần mềm máy tính giá tốt tại Tiki.vn

Hệ điều hành Windows (Nguồn: Internet)

Hệ điều hành MacOS

MacOS là hệ điều hành được sáng lập bởi thương hiệu đình đám Apple và được cài đặt sẵn trên tất cả thiết bị của hãng gồm iPhone và MacBook. MacOS chính là phiên bản nâng cấp từ OS X đã được Apple ra mắt vào năm 2015.

Ưu điểm

• Giao diện đẹp, mượt mà.
• Tính ổn định, bảo mật cao.
• Được cài đặt sẵn trên tất cả các thiết bị thông minh mà Apple bán ra.

Nhược điểm

• Lượng người dùng sử dụng MacOS chưa đông nên vẫn còn một số phần mềm chưa được phát triển để sử dụng trên hệ điều hành này.
  Hệ điều hành MacOS (Nguồn: Internet)

Hệ điều hành Linux

Linux là một hệ điều hành không được phổ biến như Windows hay MacOS. Tuy nhiên, điểm nổi bật của Linux là bạn có thể chỉnh sửa, thao tác bất kỳ điều gì trên hệ điều hành.

Ưu điểm

• Miễn phí sử dụng.
• Tính bảo mật cao.
• Hoạt động mượt mà, thích hợp với những dòng máy tính có cấu hình yếu.

Nhược điểm

• Số lượng ứng dụng hỗ trợ trên hệ điều hành Linux còn hạn chế.
• Giao diện cổ điển.
• Người dùng sẽ cần thời gian để tập làm quen khi mới sử dụng hệ điều hành này.
  Hệ điều hành Linux (Nguồn: Internet)

Xem thêm:

• Cách Chọn Máy Tính Để Bàn, Review & Hướng Dẫn Lắp Đặt
• 10+ Cách khắc phục máy tính bị đơ, laptop treo màn hình
• 4 Cách chia đôi màn hình máy tính, laptop Windows đơn giản

Các loại hệ điều hành phổ biến nhất cho điện thoại

Hệ điều hành Android

Hệ điều hành Android được phát triển bởi Android Inc, được Google mua lại vào năm 2005 và được ra mắt lần đầu vào năm 2007. Android được trang bị trên rất nhiều dòng điện thoại thông minh như: Samsung, OPPO, Realme,… với số lượng người dùng chiếm tới 87,7% thị phần (theo số liệu thống kê năm 2017). Do đó, có thể nói đây là hệ điều hành trên điện thoại phổ biến nhất hiện nay.

Ưu điểm

• Dễ sử dụng, phổ biến.
• Có kho ứng dụng lớn.
• Khả năng tùy biến cao, người dùng có thể cài đặt lại thiết bị nếu như quên mật khẩu.

Nhược điểm

• Độ bảo mật không được cao như hệ điều hành iOS.
  Hệ điều hành Android (Nguồn: Internet)

Hệ điều hành iOS

iOS là hệ điều hành được thiết lập dành riêng cho các dòng điện thoại thông minh, máy tính bảng do Apple sản xuất. Lần đầu tiên ra mắt vào năm 2007, iOS đã mở ra một kỷ nguyên mới cho thế giới hệ điều hành. Hệ điều hành này nhanh chóng được người dùng đón nhận và đánh giá cao.

Ưu điểm

• Khả năng hoạt động ổn định.
• Tính bảo mật cao.
• Khả năng tối ưu phần mềm tốt.

Nhược điểm

• Phục vụ độc quyền cho thiết bị điện thoại của Apple.
• Kho ứng dụng không được nhiều như hệ điều hành Android.
  Hệ điều hành iOS (Nguồn: Internet)

Quá trình cập nhật của hệ điều hành diễn ra như thế nào?

Cập nhật hệ điều hành cho Windows

Bước 1: Bạn nhấn vào biểu tượng “Windows” trên thanh công cụ và chọn “Setting”.

Bước 2: Bạn chọn tiếp “Update & Security” > ”Windows Update”.

Bước 3: Tiếp theo, bạn chọn vào “Download and install now” và chờ để hệ thống cập nhật hệ điều hành mới.

Bước 4: Sau quá trình cập nhật, bạn khởi động lại thiết bị bằng cách nhấn vào “Restart Now”. Lúc này, máy tính của bạn đã hoàn tất quá trình cập nhật hệ điều hành.

Cách cập nhật hệ điều hành Windows (Nguồn: Internet)

Cập nhật hệ điều hành cho Mac

Bước 1: Trên thanh Menu, bạn nhấn vào biểu tượng quả táo ở góc bên trái.

Bước 2: Bạn nhấn chọn tiếp vào “Software Update”.

Bước 3: Tiếp theo, bạn cần đợi để hệ thống update và thiết lập các thông tin của phiên bản mới nhất.

Bước 4: Sau quá trình cập nhật, MacBook sẽ yêu cầu bạn khởi động lại máy để sử dụng hệ điều hành mới này.

Cách cập nhật hệ điều hành MacOS (Nguồn: Internet)

Cập nhật hệ điều hành Android

Bước 1: Bạn nhấn chọn vào phần “Cài đặt” (Setting).

Bước 2: Bạn chọn “Cập nhật phần mềm” (Software updates).

Bước 3: Bạn chọn tiếp “Tải về và cài đặt” (Download and install) để bắt đầu cập nhật hệ điều hành.

Bước 4: Cuối cùng, bạn chỉ cần chờ một vài phút để hệ thống cập nhật là hoàn thành.

Cách cập nhật hệ điều hành Android (Nguồn: Internet)

Cập nhật hệ điều hành iOS

Bước 1: Bạn chọn “Cài đặt” (Settings) > “Cài đặt chung” (General) > “Cập nhật phần mềm” (Software Update):

Bước 2: Lúc này, điện thoại sẽ tiến hành kiểm tra bản cập nhật. Nếu có bản cập nhật mới nhất, bạn sẽ thấy được các thông tin bao gồm số phiên bản và thông tin chi tiết về bản cập nhật. Trong trường hợp iPhone chưa tải xuống bản cập nhật, bạn hãy nhấn “Tải về và cài đặt” (Download and Install).

Bước 3: Sau khi hoàn tất quá trình tải xuống, trên màn hình sẽ xuất hiện một thông báo với nội dung “Bạn có muốn cài đặt bản cập nhật bây giờ”. Tiếp theo, bạn hãy nhấn “Cài đặt bây giờ” (Install Now).

Bước 4: Sau khi cài đặt xong, thiết bị sẽ tiến hành khởi động lại.

Bước 5: Cuối cùng, bạn nhập mật khẩu mở khóa điện thoại, nhấn đồng ý với các điều khoản của Apple là hoàn thành.

Cách cập nhật hệ điều hành iOS (Nguồn: Internet)

Xem thêm:

• USB Type C là gì? Dùng cho máy nào? Ưu nhược điểm so với USB thông thường
• Microsoft OneDrive là gì: Cách tải cho PC / điện thoại cá nhân và ưu nhược điểm
• Microsoft Teams là gì? Cách tải, đăng nhập và họp trực tuyến với Teams trên Web và App

Thành phần của hệ điều hành

Hệ điều hành là một phần rất quan trọng của các thiết bị máy tính, điện thoại. Nó sở hữu một cấu tạo tương đối phức tạp với đa dạng các bộ phận. Thông thường, một hệ điều hành sẽ bao gồm các thành phần chính sau đây:

• Kernel: Chức năng của Kernel là cung cấp và kiểm soát các tính năng ở mức cơ bản của các thiết bị phần cứng của máy tính. Vai trò chính của chúng là đọc, ghi dữ liệu vào bộ nhớ, tiến hành xử lý các lệnh thực hiện và xác định cách thức dữ liệu được nhận, gửi thông qua các thiết bị như: bàn phím, chuột, màn hình. Bên cạnh đó, Kernel cũng có khả năng xác định cách diễn giải những dữ liệu nhận được từ mạng.
• API là viết tắt của cụm từ Application Programming Interfaces, có nghĩa là giao diện lập trình ứng dụng. API cho phép các nhà phát triển ứng dụng có thể viết mã code dạng module. Ngoài ra, API còn nắm vai trò trong việc quyết định cách các thành phần hoặc hệ thống có thể tương thích và sử dụng một ứng dụng nhất định.
• User Interface (giao diện người dùng): Đây là bộ phận cho phép hệ thống có thể tương tác với người dùng thông qua màn hình, cửa sổ lệnh hoặc các biểu tượng đồ họa.
  Các thành phần có trong một hệ điều hành (Nguồn: Internet)

So sánh giữa hệ điều hành 32 bit và 64 bit

Bạn có thể dễ dàng phân biệt và đánh giá hiệu năng của hệ điều hành 32 bit và 64 bit theo các tiêu chí dưới đây:

Tiêu chíHệ điều hành 32-bitHệ điều hành 64-bitKhông gian địa chỉDung lượng 4 GBDung lượng 16 GBHỗ trợ ứng dụngCác ứng dụng và chương trình của hệ điều hành 64-bit sẽ không thể hoạt động.Các ứng dụng và chương trình 32-bit vẫn hoạt động bình thường.Hỗ trợ đa tác vụKhông tối ưu để có thể hỗ trợ chạy đa tác vụ.Có thể thực hiện đa tác vụ hiệu quả.Yêu cầu về hệ điều hành và CPUCần hệ điều hành 32 bit cùng các ứng dụng yêu cầu CPU 32 bit.Cần hệ điều hành 64 bit cùng các ứng dụng yêu cầu CPU 64 bit.Hệ thống có sẵnChạy được trên các phiên bản Windows 7, Windows 8, Windows Vista, XP Professional và Linux.Hỗ trợ Windows 7, Windows 8, Windows 10, XP Professional, Windows Vista, Linux và Mac OS X.Giới hạn bộ nhớGiới hạn ở mức 3.2 GB RAM.Cho phép người dùng lưu trữ dữ liệu lên tới 128 GB RAM.

So sánh giữa hệ điều hành 32 bit và hệ điều hành 64 bit (Nguồn: Internet)

Câu hỏi thường gặp

Khi nào hệ điều hành sẽ được khởi động?

Hệ điều hành nắm giữ vai trò là tạo ra môi trường làm việc cho các chương trình khác nên nó sẽ khởi động trước khi các chương trình ứng dụng của máy tính hoạt động.

Hệ điều hành đầu tiên có tên gì?

Hệ điều hành đầu tiên trên thế giới có tên gọi là GM-NAA I/O. Hệ điều hành này được sản xuất bởi bộ phận nghiên cứu của General Motors – nghiên cứu cho IBM 704 của họ vào năm 1956.

Những hệ điều hành thời kỳ đó rất đa dạng, có thể chứa các tổ hợp lệnh cùng quy trình vận hành khác nhau. Khi nhà sản xuất phát minh ra một máy mới đồng nghĩa với đó là sẽ có thêm một hệ điều hành mới. Lúc này, các ứng dụng sẽ được kiểm tra và điều chỉnh lại một cách thủ công.

Hệ điều hành là phần mềm nào?

Hệ điều hành là một phần mềm nắm vai trò trong việc quản lý toàn bộ hoạt động của phần cứng và phần mềm trong thiết bị điện tử. Bên cạnh đó, hệ điều hành cũng là trung gian giao tiếp, là cầu nối giữa con người và thiết bị.

Hệ điều hành dành của máy tính sử dụng GUI (giao diện đồ họa người dùng), cho phép người dùng sử dụng chuột để điều khiển mọi thứ trên màn hình. Trong khi đó, hệ điều hành của điện thoại, máy tính bảng sẽ không được trang bị GUI nên sẽ không đầy đủ tính năng như máy tính.

Hệ điều hành nào đang được sử dụng phổ biến nhất hiện nay?

Windows đang là hệ điều hành phổ biến nhất hiện nay với tính năng sở hữu đa dạng các tác vụ làm việc văn phòng và giải trí cùng kho ứng dụng tương thích với rất nhiều dòng máy tính trên thị trường.

Windows là hệ điều hành được đông đảo người dùng lựa chọn (Nguồn: Internet)

Hệ điều hành được lưu trữ ở đâu?

Hầu như các hệ điều hành thông dụng hiện nay đều sẽ được lưu trữ ở bộ nhớ ngoài của thiết bị. Cụ thể là tại ổ đĩa cứng, đĩa CD hoặc đĩa DVD. Chính bởi đặc điểm này nên bạn sẽ không thể thay đổi hoặc xóa bỏ các thiết lập của hệ điều hành.

Bài viết trên là tổng hợp những thông tin hữu ích để giúp bạn giải đáp những thắc mắc liên quan đến câu hỏi “hệ điều hành là gì”. Hy vọng thông qua các chia sẻ trên, bạn đã có thêm thật nhiều kiến thức để từ đó có thể tìm kiếm và lựa chọn thiết bị sở hữu hệ điều hành phù hợp với nhu cầu và mục đích sử dụng của bản thân. Bên cạnh đó, bạn đừng quên ghé Tiki Blog thường xuyên để cập nhật thêm các sản phẩm, phụ kiện cho điện tử như túi chống sốc laptop, Giá tivi LG 55 inch, tivi LG 43 thú vị xoay quanh cuộc sống hàng ngày nhé.

Hệ điều hành là phần mềm gì trắc nghiệm?

Trả lời: Hệ điều hành là phần mềm hệ thống, là tập hợp các chương trình được tổ chức thành một hệ thống, hệ điều hành đảm bảo tương tác giữa thiết bị với người dùng, giữa thiết bị với các chương trình thực hiện trên máy tính và tổ chức việc thực hiện các chương trình.

Hệ điều hành là phần mềm như thế nào?

Hệ điều hành (tiếng Anh: Operating System - viết tắt: OS) là một phần mềm dùng để điều hành, quản lý toàn bộ tất cả thành phần (bao gồm cả phần cứng và phần mềm) của thiết bị điện tử. Có vai trò trung gian trong việc giao tiếp giữa người sử dụng và thiết bị.

Hệ điều hành có vai trò gì với các phần mềm?

Hệ điều hành đóng vai trò như người trung gian kết nối người dùng và thiết bị. Theo đó, hệ điều hành sẽ quản lý phần cứng máy tính, điện thoại, tài nguyên hệ thống và tối ưu hóa quá trình hoạt động của máy tính. Từ đó đem lại giao diện phù hợp để người dùng có thể sử dụng các phần mềm, ứng dụng.

Hệ điều hành quản lý gì?

Hệ điều hành (Operating System - OS) là chương trình mà sau khi được tải vào máy tính sẽ quản lý tất cả các chương trình ứng dụng khác trong máy tính. Các chương trình sử dụng hệ điều hành bằng cách đưa ra các yêu cầu cho các dịch vụ thông qua một giao diện chương trình ứng dụng (API) được xác định.