Ví dụ về giao dịch chứng khoán phái sinh

Chia sẻ trên:    257399

Chứng khoán phái sinh là một khái niệm đã trở nên quen thuộc với không ít nhà đầu tư tại Việt Nam. So với cổ phiếu phải chờ T+2 hàng về tài khoản & chỉ có lời trong chiều tăng, phái sinh đem đến cho bạn cơ hội có lời trong cả 2 chiều tăng/giảm của thị trường, giao dịch trong ngày (T+0), tỷ lệ đòn bẩy vượt trội. Một sản phẩm có rất nhiều điểm hấp dẫn và đáng quan tâm. Mời bạn tìm hiểu về chứng khoán phái sinh qua bài viết dưới đây:

1. Khái niệm chứng khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh là các công cụ tài chính có giá trị phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở nhằm nhiều mục tiêu khác nhau như phân tán rủi ro, bảo vệ lợi nhuận hoặc tạo lợi nhuận. Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh được chia thành 2 dạng chính là hàng hóa như thực phẩm/nông sản, năng lượng…hoặc công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất, …

Nói 1 cách dễ hiểu và trực quan hơn, tại thị trường Việt Nam, chứng khoán phái sinh là 1 sản phẩm cho phép bạn đặt cược vào cửa tăng hoặc giảm của chỉ số VN30. Nếu chỉ số VN30 thay đổi đúng như kỳ vọng, bạn có lời. Sản phẩm phái sinh này có tên chính xác là Hợp đồng tương lai chỉ số VN30.

Tìm hiểu rõ hơn về Phái sinh - Hợp đồng tương lai chỉ số VN30 qua video clip sau:

Như đã đề cập ở phần đầu bài viết, chứng khoán phái sinh có rất nhiều ưu điểm vượt trội hơn so với cổ phiếu, trái phiếu. Bên cạnh đó cũng có một số hạn chế. Cụ thể:

Ưu điểm	Nhược điểm
Đòn bẩy cao	Rủi ro cao
Có thể có lời trong cả 2 chiều tăng/giảm của thị trường	Cần dành nhiều thời gian để quan sát biến động của thị trường.
Giao dịch T+0, không phải chờ hàng về
Rủi ro cho nhà đầu tư nhỏ lẻ được hạn chế vì sự ra đời của sở giao dịch, trung tâm lưu ký, thanh toán bù trừ.

  
Với đặc tính trên, sản phẩm chứng khoán phái sinh tại Việt Nam phù hợp với những người chấp nhận rủi ro cao, giao dịch nhiều, đã có kinh nghiệm đầu tư. Bên cạnh đó, phái sinh cũng phù hợp với các tổ chức, như là 1 khoản bảo hiểm cho tài sản trên thị trường chứng khoán cơ sở khi thị trường giảm. Kỹ thuật này gọi là hedging.

Lời khuyên: Nếu bạn là nhà đầu tư mới bắt đầu, hãy quan sát thị trường trong 1 khoảng thời gian, sau đó đầu tư với số vốn nhỏ. 

3. Kiếm tiền từ chứng khoán phái sinh như thế nào?

Nhà đầu tư dự đoán chiều tăng (long)/ giảm (short) của chỉ số VN30 bằng cách đặt lệnh giao dịch (mở vị thế long/short). 

• Nếu chỉ số VN-30 thay đổi đúng chiều dự đoán, bạn đóng vị thế và có lãi. 

• Ngược lại, nếu NĐT dự đoán ngược chiều, bạn đóng vị thế và bị lỗ.

Video: Kiếm tiền từ chứng khoán phái sinh như thế nào?

Chúng tôi cũng biên tập các bản tin chứng khoán phái sinh hằng ngày giúp bạn cập nhật tin tức thị trường, tham khảo chiến lược đầu tư, điểm Long/Short hằng này. Mời bạn xem các bản tin:

Overnight review: Cập nhật trước phiên giao dịch

4. Các bước để tham gia thị trường chứng khoán phái sinh

Bạn cần thực hiện các bước sau đây để có thể bắt đầu giao dịch chứng khoán phái sinh:

Bước 1: Mở tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh

Tài khoản chứng khoán phái sinh khác với tài khoản chứng khoán cơ sở, nếu bạn chưa có tài khoản phái sinh, có thể đăng ký mở tài khoản phái sinh online tại đây:

Sau khi mở tài khoản, sẽ có nhân viên hỗ trợ liên hệ để hướng dẫn bạn làm tiếp các bước phía dưới đây

Xem thêm: 4 quyền lợi đặc biệt bạn nhận được khi mở tài khoản chứng khoán tại HSC Online

Bước 2: Nộp tiền kỹ quỹ ban đầu

Để được kích hoạt tài khoản, bạn cần nộp tiền ký quỹ ban đầu theo quy định. Tại HSC, bạn cần ký quỹ 18% giá trị hợp đồng để tham gia giao dịch.

Bước 3: Giao dịch phái sinh

Bạn có thể tiến hành đặt lệnh sau khi nộp đầy đủ tiền ký quỹ. 

Bước 4: Thanh toán bù trừ

Bạn phải thanh toán toàn bộ lãi lỗ phát sinh theo hợp đồng hàng ngày. Lãi lỗ sẽ được tính toán dựa theo giá giao dịch đóng cửa của hợp đồng tương lai. Riêng với các hợp đồng đến ngày đáo hạn, lãi/lỗ sẽ được tính toán dựa trên giá đóng cửa của chỉ số tại ngày đáo hạn của hợp đồng tương lai đó.

• Nếu tài khoản chứng khoán phái sinh của bạn lỗ ròng: Bạn sẽ phải thanh toán đầy đủ toàn bộ số lỗ phát sinh chậm nhất đến 9h sáng ngày hôm sau.

• Nếu tài khoản chứng khoán phái sinh của bạn lãi ròng: Bạn sẽ nhận được đầy đủ số lãi phát sinh sau 11h sáng ngày hôm sau.

Bước 5: Theo dõi các loại tỷ lệ

Nếu tài khoản có số dư ký quỹ dưới mức quy định, bạn sẽ bị gọi ký quỹ (margin call) bởi công ty chứng khoán, yêu cầu bổ sung vào tài khoản. Ngược lại, nếu giá trị tài sản ký quỹ vượt giá trị ký quỹ yêu cầu, bạn có thể rút bớt phần này. Để biết thêm chi tiết về quy định ký quỹ phái sinh hợp đồng tương lai, nhà đầu tư xem tại đây: Quy định ký quỹ phái sinh. 

Kết luận

Chứng khoán phái sinh là một sản phẩm nhiều ưu điểm vượt trội hơn so với cổ phiếu, trái phiếu, nhưng nó cũng mang theo mức độ rủi ro cao, bạn có thể kiếm lời rất nhanh những cũng có thể mất số tiền đáng kể.

Là người mới tham gia thị trường, bạn cần những chuyên gia dày dạn kinh nghiệm giao dịch phái sinh dẫn dắt. Tại HSC Online, chúng tôi xây dựng đội ngũ chuyên gia & hệ thống tư vấn có hàng trăm nhà đầu tư tin tưởng và kiếm lợi nhuận mỗi ngày.

ĐẶC BIỆT, tham gia room tư vấn là HOÀN TOÀN MIỄN PHÍ. Đăng ký tại đây để tham gia ngay hôm nay.

​Hotline hỗ trợ mở tài khoản & đăng ký dịch vụ tư vấn phái sinh: (84 28) 38 233 298/ Email:

Vượt xa hình thức giao dịch truyền thống, chứng khoán phái sinh hiện đang là hình thức giao dịch đang rất phổ biến với các nhà đầu tư trẻ bởi những ưu điểm vượt trội của nó như: chi phí giao dịch thấp, đòn bẩy cao,…Vượt trội là thế nhưng vẫn còn rất nhiều người chưa biết hay vẫn còn khá mông lung chưa hiểu rõ chứng khoán phái sinh là gì, đặc điểm cũng như cách chơi chứng khoán phái sinh.

1. Chứng khoán phái sinh là gì? 

Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng mà giá trị của nó phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở. Tài sản cơ sở ở đây có thể là hàng hóa như kim loại, nông sản,…hoặc các công cụ tài chính như lãi suất, cổ phiếu, trái phiếu,..

Chứng khoán phái sinh chính là quyền lợi và nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng có trách nhiệm thanh toán và chuyển giao tài sản cơ sở với một mức giá đã được thỏa thuận trước đó vào một thời điểm nhất định trong tương lai.

Ví dụ về chứng khoán phái sinh

Xem ví dụ dưới đây để hiểu rõ hơn về chứng khoán phái sinh:

Chứng khoán phái sinh có đặc điểm gì?

Dưới đây là các đặc điểm của chứng khoán phái sinh:

• Chứng khoán phái sinh là chứng khoán có thời hạn, có ngày hiệu lực và ngày kết thúc. Mỗi một chứng khoán phái sinh sẽ được thành lập trên tối thiểu một tài sản cơ sở và giá trị của nó sẽ gắn liền với giá trị của tài sản cơ sở này.
• Loại chứng khoán này không xác nhận quyền sở hữu với tài sản cơ sở mà nó chỉ là sự cam kết về quyền và nghĩa vụ phát sinh giữa các bên tham gia vào hợp đồng. 
• Chứng khoán phái sinh gắn liền với đòn bẩy tài chính, cho nên nó chủ yếu mang tính chất đầu tư dựa trên sự biến động giá trị của tài sản chứ không phải là sự đầu tư vào một loại tài sản thực tế nào.

2. Các loại chứng khoán phái sinh

Các loại chứng khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh gồm có 4 loại chính sau:

• Hợp đồng kỳ hạn: là thỏa thuận giữa 2 bên tham gia để mua – bán một loại tài sản ở một thời điểm nhất định trong tương lai và với mức giá đã được xác định ở thời điểm hiện tại.
• Hợp đồng tương lai: là một loại hợp đồng kỳ hạn được chuẩn hóa, được niêm yết và giao dịch trên sở giao dịch chứng khoán như một loại trái phiếu và cổ phiếu.
• Hợp đồng quyền chọn: là hợp đồng mà người nắm giữ hợp đồng có quyền nhưng không có nghĩa vụ mua – bán tài sản cơ sở trong tương lai với mức giá xác định từ trước. 
• Hợp đồng hoán đổi: là sự thỏa thuận giữa 2 bên về việc hoán đổi dòng tiền của một công cụ tài chính bên này lấy một dòng tiền của một công cụ tài chính bên còn lại trong một khoảng thời gian nhất định

Trong 4 loại chứng khoán phái sinh trên thì hợp đồng tương lai là sản phẩm đầu tiên được niêm yết và giao dịch trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

3. Ưu điểm – nhược điểm của chứng khoán phái sinh

Mặc dù chứng khoán phái sinh có nhiều ưu điểm vượt trội hơn so với cổ phiếu và trái phiếu. Nhưng bên cạnh đó vẫn còn tại những hạn chế. Sau đây là ưu nhược điểm của chứng khoán phái sinh:

3.1 Ưu điểm 

Tính thanh khoản cao

• Giao dịch bù – trừ nhanh chóng 
• Không giới hạn nắm giữ bao nhiêu cổ phiếu 
• Các nhà đầu tư có thể liên tục dự đoán xu thế thị trường.

Số lượng niêm yết

Chứng khoán phái sinh không giới hạn số lượng niêm yết, nhưng nó cũng có giới hạn vị thế: 

• Với các nhà đầu tư chuyên nghiệp: 20.000 vị thế/tài khoản
• Nhà đầu tư là tổ chức: 10.000 vị thế
• Nhà đầu tư là cá nhân: 5.000 vị thế

Bán khống chứng khoán

Đối với chứng khoán phái sinh, nhà đầu tư được phép bán khống chứng khoán.

Phòng tránh rủi ro do biến động giá

Hợp đồng tương lai được sử dụng để phòng tránh rủi ro đối với vị thế của một tài sản cơ sở. Nhờ vậy mà các nhà đầu tư có thể giảm được thiệt hại thậm chí thua lỗ khi tài sản của mình trên đà biến động giá bất lợi.

Đầu cơ

Đây là một ưu điểm nổi trội của chứng khoán phái sinh. Vì thị trường có tính 2 chiều nên nếu các nhà đầu tư dự đoán đúng xu hướng thị trường thì có thể kiếm lợi nhuận cả khi thị trường đi lên hoặc đi xuống.

Giao dịch linh hoạt

Với đặc tính linh hoạt, ở thị trường chứng khoán phái sinh các nhà đầu tư có thể bán khống hoặc giao dịch T+0 để chốt lãi-lỗ ngay trong ngày mà không phải chờ đợi.

Đòn bẩy tài chính

Chứng khoán phái sinh cho phép các nhà đầu tư tận dụng các lợi thế đòn bẩy. Nhà đầu tư chỉ cần ký quỹ một phần tài sản nhưng có thể giao dịch với cổ phiếu có giá trị gấp 7- 10 lần số tiền ký quỹ.

Ví dụ: Bạn mua cổ phiếu X với giá 50$/1 cổ phiếu, nếu sử dụng đòn bẩy 1:50 thì bạn sẽ mua được cổ phiếu X với giá 1$/cổ phiếu.

Tham khảo thêm: Ký quỹ là gì? Ký quỹ trong chứng khoán

3.2 Nhược điểm 

Rủi ro khi đầu cơ

Nếu như đầu cơ là một ưu điểm vượt trội của chứng khoán phái sinh thì đây cũng chính là nhược điểm của nó. Vì nếu như giá tài sản cơ sở trên thị trường chứng khoán không đúng với dự đoán ban đầu và kết hợp với sử dụng đòn bẩy thì mức thua lỗ của bạn tính theo phần trăm số vốn đầu tư ban đầu sẽ lớn hơn rất nhiều. Bạn nên nhớ đòn bẩy là “con dao 2 lưỡi” nên hãy cẩn trọng khi sử dụng nó nhé!

Yêu cầu ký quỹ bổ sung 

Vì cơ chế của hợp đồng tương lai là thanh toán theo ngày cho nên nếu trong trường hợp bạn bị lỗ, lãi phát sinh từ hợp đồng tương lai nó cũng hiện thực hóa theo ngày và phản ánh trên tài khoản ký quỹ của bạn. Do đó, nếu tài khoản của bạn xuống bằng hoặc thấp hơn mức ký quỹ duy trì thì bạn phải thực hiện ký quỹ bổ sung.

Chính vì nguyên nhân đó mà một trong những yêu cầu khi tham gia hợp đồng tương lai là các nhà đầu tư phải có năng lực tài chính. Nếu như không thực hiện bổ sung ký quỹ kịp thời thì vị thế của nhà đầu tư sẽ bị đóng lại làm ảnh hưởng đến giao dịch gây thua lỗ, thậm chí là phá sản.

4. Chơi chứng khoán phái sinh với 4 bước

Để chơi hoặc tham gia vào thị trường chứng khoán phái sinh, bạn cần thực hiện 4 bước sau đây:

Bước 1: Mở tài khoản 

Để mở tài khoản chứng khoán phái sinh, các nhà đầu tư thực hiện mở tài khoản tại các công ty chứng khoán được cấp phép kinh doanh chứng khoán phái sinh. 

Bước 2: Nạp tiền vào tài khoản 

Nhà đầu tư thực hiện nạp tiền vào tài khoản sau đó nộp ký quỹ sang Trung tâm lưu ký chứng khoán (VSD) – Đây là đơn vị duy nhất có chức năng thanh toán và bù trừ cho các giao dịch chứng khoán phái sinh trên thị trường chứng khoán phái sinh.

Số tiền tối thiểu để bạn có thể thực hiện giao dịch chứng khoán phái sinh tương ứng với giá trị của một hợp đồng tương lai chỉ số.

Bước 3: Thực hiện giao dịch mua – bán chứng khoán phái sinh

Như đã nói ở trên, giao dịch chứng khoán phái sinh sẽ diễn ra theo chu kỳ T+0, tức là giao dịch trong ngày, vì thế mà các nhà đầu tư có thể liên tục đặt lệnh trong suốt một phiên giao dịch.

Giao dịch hợp đồng tương lai sẽ diễn ra 2 chiều vị thế như sau: 

• Vị thế mua: là việc mua tài sản cơ sở với kỳ vọng giá tài sản cơ sở đó sẽ tăng trong tương lai.
• Vị thế bán: là việc bán tài sản cơ sở với kỳ vọng giá tài sản cơ sở đó sẽ giảm trong tương lai.

Nhiệm vụ của các nhà đầu tư là tính toán và chọn một vị thế phù hợp để kiếm lời.

Ngoài ra, còn có một trường hợp khác trong giao dịch chứng khoán phái sinh là nắm giữ vị thế đến thời điểm đáo hạn. Tại thời điểm này số tiền lời lỗ xác định dựa trên tài sản cơ sở. Và với vị thế mua, nếu bạn nắm giữ hợp đồng tương lai và tài sản cơ sở cao hơn vị thế bạn nắm giữ  thì sẽ tạo ra lợi nhuận. Còn với vị thế bán, bạn sẽ có lời khi tài sản cơ sở thấp hơn vị thế bạn nắm giữ.

Bước 4: Thanh toán Lãi – Lỗ

Các nhà đầu tư phải thực hiện thanh toán lãi lỗ phát sinh theo ngày. lãi lỗ sẽ được tính dựa theo giá giao dịch đóng cửa của hợp đồng tương lai. Với hợp đồng đến hạn lãi lỗ sẽ được tính dựa trên giá đóng cửa tại ngày đáo hạn.

• Nếu bạn bị lỗ thì số lỗ phải được thanh toán chậm nhất đến 9h sáng ngày hôm sau
• Nếu bạn lãi thì bạn sẽ nhận được đầy đủ lãi sau 11h sáng ngày hôm sau

Trên đây là kiến thức tổng quát về chứng khoán phái sinh, hi vọng qua bài viết này sẽ giúp các bạn hiểu hơn về chứng khoán phái sinh và có những chiến lược đầu tư hiệu quả.