Phong trào bóng đá 5 người hiện đang phát triển vô cùng mạnh mẽ, nhận được sự ủng hộ và hưởng ứng tích cực từ những người hâm mộ đam mê trái bóng tròn. Các câu lạc bộ bóng đá 5 người và các sân cỏ nhân tạo phục vụ cho nhu cầu giao lưu của các cầu thủ hiện đang là 1 trong những phong trào thể thao rất lành mạnh và cần được khuyến khích nhận rộng.
Bóng đá 5 người là một thể thức thi đấu bóng đá rất phát triển trên thế giới. Ở thể thức này mỗi đội bóng sẽ tham gia với 5 cầu thủ với luật thi đấu khác biệt so với bóng đá 7 người, 9 người hay 11 người. Bóng đá 5 người cũng có hệ thống giải đấu rất chuyên nghiệp và được người hâm mộ bóng đá trên toàn thế giới quan tâm theo dõi. Ở Việt Nam, thể thức thi đấu bóng đá 5 người thường được tổ chức trên 2 mặt sân là sân cỏ [cỏ tự nhiên và cỏ nhân tạo sân bóng] hoặc sân cứng [ bằng thảm futsal pvc, tấm nhựa PP chuyên nghiệp hoặc gỗ trong các nhà thi đấu]. Dù thi đấu ở mặt sân nào, bóng đá cũng cần một bộ luật để giúp tổ chức các sự kiện một cách chuyên nghiệp nhất.
Để áp dụng một cách thống nhất luật thi đấu trên phạm vi toàn quốc, liên đoàn bóng đá Việt Nam đã ban hành bộ luật thi đấu bóng đá 5 người, luật ra đời đã giúp các giải đấu được tổ chức bài bản và quy củ hơn, giúp phát triển bóng đá một cách rất tích cực. Luật gồm 18 điều như sau.
1. Quy định về sân thi đấu
1.1 Kích thước sân
Sân hình chữ nhật, chiều dọc tối đa 42m và tối thiểu 25m, chiều ngang tối đa 25m và tối thiểu 15m. Trong mọi trường hợp chiều dọc sân phải lớn hơn chiều ngang sân. Đặc biệt, Kích thước sân bóng đá mini 5 người tiêu chuẩn để tổ chức các sự kiện là 40m chiều dài và 20m chiều rộng.
Xem thêm: Kích thước sân thi đấu 11 người
1.2 Các đường giới hạn
Các đường giới hạn trên sân phải kẻ rõ ràng có bề rộng 8cm. Đường giới hạn theo chiều dọc sân gọi là đường biên dọc và đường giới hạn theo chiều ngang sân gọi là đường biên ngang. Đường giới hạn nửa sân được kẻ theo suốt chiều ngang của sân. ~ chính giữa đường giới hạn này có một điểm rõ ràng gọi là tâm của sân. Lấy điểm này làm tâm, kể một vòng tròn có bán kính 3m.
1.3 Khu phạt đền và điểm phạt đền
Từ biên ngang của mỗi phần sân, lấy chân 2 cột dọc cầu môn làm tâm kẻ vào trong sân 1/4 đường tròn có bán kính 6m, nối điểm cuối của 2 cung 1/4 đường tròn được đoạn thẳng dài 3,16m song song và cách đều đường biên ngang [đường cầu môn] 6m. Khu vực trong giới hạn bởi những đường kẻ đó gọi là khu phạt đền. Đường giới hạn này gọi là đường 6m.Trên đường 6m và ở giữa đoạn thẳng 3,16m có một điểm rõ ràng. Đó là điểm phạt đền thứ nhất.
Trên đường thẳng góc với biên ngang ở vị trí cách biên ngang 10m có một điểm rõ ràng. Đó là điểm phạt đền thứ hai.1.4 Khu phạt góc
Lấy giao điểm của đường biên ngang và đường biên dọc làm tâm, kẻ vào phần trong sân 1/4 đường tròn bán kính 25cm. Đây là vị trí để người chơi đặt bóng khi thực hiện đá phạt góc.
Có thể kẻ phía ngoài sân một đoạn thẳng vuông góc với đường biên ngang cách điểm góc sân 5mđể xác định vị trí đứng của cầu thủ đội phòng thủ khi đối phương thực hiện quả phạt góc.1.5 Khu vực thay cầu thủ dự bí của mỗi đội
Trên đường biên dọc, mỗi đội bóng có khu vực thay đổi cầu thủ dự bị của đội mình có độ dài 5m, cách đường giới hạn nửa sân 5m. Khi thay người, các cầu thủ phải ra vào trong khu vực này dành cho riêng đội mình.1.6 Khung cầu môn
Khung thành sân bóng đá mini 5 người của mỗi đội gồm hai cột dọc vuông góc với mặt sân cách nhau 3m và được nối với nhau bằng xà song song cách mặt sân 2m. Bề rộng và bề dày của cột dọc và xà ngang phải cùng kích thước 8cm.
Khung cầu môn có thể tháo rời được, nhưng trước trận đấu phải lắp đặt chặt chẽ, an toàn và gắn cố định xuống mặt sân. Lưới phải có khung đỡ thích hợp phía sau cầu môn và được mắc chắc chắn vào xà ngang, cột dọc và mặt sân1.7 Mặt sân và lưới
Mặt sân phải đảm bảo phẳng không thô nhám. Không dùng chất liệu bê tông hoặc tráng nhựa đường để làm mặt sân bóng.
Lưới phải làm bằng sợi vải, sợi đay hoặc dây nilong.Có thể bạn quan tâm Quy trình thi công sân bóng đá cỏ nhân tạo 5 người
2. Quy định về quả bóng đá trên sân 5 người
Trong thi đấu bóng đá 5 người quy định, quả bóng sử dụng phải đạt những tiêu chuẩn cụ thể như sau:
Quả bóng đá phải là hình tròn và có lớp vỏ ngoài được làm bằng da hoặc chất liệu khác được công nhận. Tuyệt đối không dùng những chất liệu gây nguy hiểm cho các cầu thủ.
Áp suất của quả bóng từ 400 - 600 gr/cm2.
Chu vi quả bóng dao động từ 62-64cm. Trọng lượng quả bóng lúc bắt đầu trận đấu tuyệt đối không được nhẹ hơn 400g và nặng hơn 440g.
Chỉ các trọng tài chính trong trận đấu mới có quyền thay đổi bóng.Trong luật bóng đá mini 5 người nếu quả bóng bị hỏng trong quá trình thi đấu thì:
Tạm dừng trận đấu lại.
Trận đấu sẽ bắt đầu lại khi trọng tài thả quả bóng mới ở nơi bóng bị hỏng.Trong trường hợp bóng bị hỏng ngoài cuộc như khi bắt đầu trận đấu, đá phạt, phạt trực tiếp, phạt góc, đá biên hay penalty thì:
Trận đấu sẽ bắt đầu lại theo các tình huống phù hợp với luật thi đấu bóng đá 5 người.
Chỉ có trọng tài mới được thay thế bóng trong trận đấu.3. Luật về cầu thủ thi đấu
Khi tham gia thi đấu bóng đá 5 người, các cầu thủ phải tuân thủ các quy định cụ thể sau đây:
Mỗi đội có tối đa 5 cầu thủ, trong đó có 1 thủ mônQuy định trong luật bóng đá 5 người cũng nêu rõ, bất cứ giải đấu chính thức nào do FIFA, Liên đoàn bóng đá quốc gia, Liên đoàn bóng đá Châu lục thì cầu thủ dự bị đều được thay thế. Cụ thể:
Số lượng cầu thủ dự bị tối đa là 7. Không giới hạn số lượng thay người, cầu thủ đã thay ra sân vẫn có quyền vào lại sân.
Việc thay cầu thủ dự bị phải được thực hiện đúng trong phạm vi khu vực thay người của đội mình và cầu thủ vào sân phải đợi đồng đội bị thay đã hoàn toàn ra ngoài sân.
Cầu thủ muốn thay vị trí của thủ môn phải báo trước trọng tài và việc thay người phải tiến hành vào lúc trận đấu tạm dừng để thay trang phục.4. Quy định về trang phục thi đấu của cầu thủ
Cầu thủ không được mang bất cứ vật gì gây nguy hiểm cho các cầu thủ khác.
Trang phục cơ bản: bắt buộc phải có giày đá bóng bằng vải, da mềm, hoặc giày đế cao su mềm; quần đùi, áo thun, bít tất dài, bịt ống khuyển.
Số áo cầu thủ trong đội phải khác nhau, màu áo của 2 đội cũng khải khác nhau và khác màu áo của trọng tài.
Thủ môn được phép mặc quần dài và màu áo cũng khác với đồng đột cũng như trọng tài để dễ phân biệt. Thủ môn được phép sử dụng găng tay thủ môn.5. Luật trọng tài trong sân bóng 5 người
Trong giải bóng đá, trọng tài bóng đá là người giúp trận đấu diễn ra công bằng. Do vậy họ là người có những quyền hạn nhất định trong giải đấu.
5.1. Trọng tài chính
Tại giải bóng đá 5 người sẽ có 1 trọng tài chính. Người này có quyền xử phạt tất cả các lỗi vi phạm kể cả cho tạm dừng trận đấu hoặc khi bóng ra ngoài. Những quyền hạn và nhiệm vụ cụ thể của trọng tài chính khi vào sân bóng đá 5 người gồm có:
Đảm bảo việc áp dụng Luật bóng đá
Không thổi phạt những lỗi có thể tạo lợi thế cho đội phạm lỗi
Ghi nhận mọi sự cố diễn biến trước, trong và sau trận đấu
Đảm nhiệm việc theo dõi thời gian thi đấu trong trường hợp không có thư ký bấm giờ hay trọng tài thứ ba.
Có quyền dừng trận đấy nếu phát hiện hành vi vi phạm Luật bóng đá.
Có quyền cảnh cáo đối với bất kì hành vi khiếm nhã vi phạm Luật bóng đá cuả bất kì cầu thủ nào. Truất quyền thi đấu bất cứ cầu thủ nào theo nhanah định của trọng tài đối với hành vi phạm lỗi thô bạo, bạo lực,… của cầu thủ.
Không cho phép bất cứ ai vào sân khu chưa được sự đồng ý của trọng tài chính.
Dừng trận đấu khi có cầu thủ bị chấn thương. Và ra hiệu tiếp tục trận đấu sau mỗi lần dừng lại.5.2. Trọng tài thứ hai
Trọng tài thứ 2 hoạt động ở phía đối diện trọng tài chính và có các nhiệm vụ sau đây:
Trận đấu không có thư ký bấm giờ và trọng tài thứ 3, trọng tài thứ 2 chịu trách nhiệm theo dõi thời gian 2 phút phạt dành cho đội có cầu thủ bị truất quyền thi đấu.
Theo dõi việc thay đổi cầu thủ có đúng quy định của Luật này hay không.
Theo dõi thời gian hội ý: 1 phút.5.3. Trọng tài thứ ba và thư ký bấm giờ
Ở các giải đấu quốc tế, trọng tài thứ 2 và thư ký bấm giờ nhất định phải có.
Nhiệm vụ của trọng tài thứ 3 là:
Theo dõi những hoạt động của thư ký bấm giờ.
Theo dõi và ghi chép 5 lỗi S tổng hợp đầu của từng đội bóng trong mỗi hiệp đấu và báo hiệu cho trọng tài.
Ghi chép những lần tạm dừng: nguyên nhân, những cầu thủ ghi bàn, phạt thẻ vàng, thẻ đỏ và cung cấp thông tin có liên quan tới trận đấu.
Trong trường hợp có trọng tài bị chấn thương không tiếp tục làm nhiệm vụ được, trọng tài thứ 3 có thể thay thế họ.Nhiệm vụ của thư ký bấm giờ là:
Bấm đồng hồ chạy khi bắt đầu giao bóng, đá biên, phát bóng, phạt góc, phạt trực tiếp hay những quả phạt đền...
Bấm dừng đồng hồ khi bóng ở ngoài cuộc.6. Quy định về thời gian thi đấu
Mỗi trận đấu gồm 2 hiệp, mỗi hiệp 20 phút.
Thư ký bấm giờ chịu trách nhiệm theo dõi thời gian.
Trong mỗi hiệp, các đội được phép hội ý trong thời gian 1 phút và do huấn luyện viên của mỗi đội yêu cầu đối với thư ký bấm giờ. Quyền hội ý của mỗi hiệp không được bảo lưu.
Thời gian nghỉ giữa 2 hiệp không quá 15 phút.7. Bắt đầu và bắt đầu lại trận đấu
7.1: Bắt đầu trận đấu
Trước khi trận đấu bắt đầu, việc chọn sân hoặc đá quả giao bóng phải được xác định bằng cách tung đồng tiền. Đội được quyền ưu tiên sẽ chọn sân hoặc đá quả giao bóng trước.
Sau mỗi bàn thắng, trận đấu được tiếp tục bằng quả giao bóng theo quy định nói trên. Đội vừa bị thua được quyền giao bóng.
Bắt đầu hiệp 2, hai đội đổi sân và đội không được giao bóng ở hiệp 1 được quyền giao bóng ở hiệp 2. 7.2. Hình thức xử phạt
Khi cầu thủ không giao bóng đúng quy định trên sẽ phải thực hiện lại.
Cầu thủ giao bóng lại hoặc đá bóng lần nữa trước khi cầu thủ khác chạm bóng thì đội bạn sẽ được hưởng quả phạt gián tiếp ở điểm phạm lỗi. Nếu điểm phạm lỗi nằm ở khu phạt đền thì quả phạt sẽ được thực hiện trên vạch 6m gần nơi phạm lỗi nhất.
Quả giao bóng trực tiếp vào khung thành sẽ được công nhận là một bàn thắng.
7.3: Bắt đầu lại trận đấu
Sau lúc tạm dừng trận đấu vì bất kỳ lý do gì không ghi trong Luật và lúc đó bóng chưa vượt khỏi các đường giới hạn, thì trận đấu được tiếp tục bằng quả thả bóng chạm đất⬝ do một trong hai trọng tài thực hiện tại điểm bóng dừng. Nếu lúc đó, bóng dừng ở khu phạt đền, thì quả thả bóng chạm đât⬝ sẽ được thực hiện trên vạch 6m gần vị trí bóng dừng nhất.
8. Bóng trong cuộc và bóng ngoài cuộc
Bóng ngoài cuộc là:
Bóng đã vượt khỏi hẳn biên dọc hoặc biên ngang dù ở trên sân hay trong không gian.
Sau tiếng còi dừng của trọng tài.Ngoài hai trường hợp trên, bóng được kể là trong cuộc từ lúc bắt đầu trận đấu cho đến khi kết thúc trận đấu, kể cả các trường hợp sau:
Bóng bật từ cột dọc, xà ngang của khung cầu môn vào trong sân.
Bóng bật vào sân từ trọng tài chính hoặc trọng tài thứ 2 đứng trong sân.
Khi trọng tài chưa thổi còi ngưng trận đấu sau một hành vi được coi là phạm Luật.9. Bàn thắng hợp lệ
Một bàn thắng được công nhận khi bóng vượt khỏi đường biên ngang và đi vào khung thành. Tuy nhiên, bóng đã vào lưới nhưng sẽ không được công nhận bàn thắng nếu gặp phải trường hợp sau:
Do một số trường hợp đặc biệt của luật bóng đá 5 người.
Do cầu thủ sử dụng tay, cánh tay để ném, ôm, đấm bóng vào khung thành.Trong trận bóng đá, nếu đội nào khi nhiều bàn thắng hơn thì đội đó chiến thắng chung cuộc. Nếu 2 đội không ghi được bàn thắng hay số lượng bàn thắng bằng nhau thì trận đấu hòa.
10. Lỗi và hành vi thiếu đạo đức
10.1: Lỗi trực tiếp sẽ bị phạt quả phạt trực tiếp tại nơi phạm lỗi nếu vi phạm các lỗi sau
Đá hay ngáng chân đối phương
Nhảy vào người đối phương, chèn đối phương bằng vai, xô đẩy đối phương.
Đánh hoặc tìm cách đánh đối phương.
Nhổ nước bọt vào đối phương.
Xoạc bóng khi bóng trong hoặc ngoài tầm khống chế của đối phương, trừ thủ môn trong khu phạt đền của đội mình nhưng động tác không được thô bạo.
Cố tình dùng tay chơi bóng.10.2: Lỗi gián tiếp
Thủ môn phạm một trong những lỗi sau đây sẽ bị phạt quả gián tiếp:
Nếu sau khi phát bóng, lại nhận bóng trở lại từ cầu thủ đồng đội chuyển về mà bóng chưa vượt qua vạch giữa sân hoặc chưa chạm bởi cầu thủ đối phương.
Cầm bóng thuộc phần sân đội mình quá 4 giây.Tùy vào hành vi, mức độ phạm lỗi của cầu thủ mà trọng tài sẽ có thể đưa ra các hình thức cảnh cáo như thẻ vàng hoặc thẻ đỏ.
10.3. Lỗi nhận thẻ vàng
Nếu như vi phạm 1 trong những lỗi này, cầu thủ sẽ bị cảnh cáo và phạt gián tiếp ở nơi phạm lỗi.
Cầu thủ có hành vi khiến nhã.
Sử dụng lời lẽ hoặc hành động phản đối trọng tài.
Vi phạm luật bóng đá mini 5 người quá nhiều lần.
Trì hoãn việc đưa bóng vào cuộc.
Không đứng cách xa điểm phạt trong những quả phạt góc, đá phạt, đá biên, ném bóng vào sân.
Ra vào sân khi không có sự cho phép của trọng tài hoặc vi phạm quy định thay thế cầu thủ dự bị.
Tự ý rời khỏi sân khi không có sự cho phép của trọng tài.Ngoại trừ trường hợp vi phạm luật vô cùng nghiêm trọng. Nếu như phạm lỗi ở khu phạt đền của đội thì quả phạt gián tiếp sẽ được thực hiện trên vạch 6m gần vị trí phạm lỗi nhất.
10.4. Lỗi nhận thẻ đỏ
Cầu thủ có hành vi thô bạo và lối chơi bạo lực.
Nhổ nước bọt vào đối phương hoặc bất kỳ ai.
Ngăn chặn cơ hội ghi bàn rõ rệt bằng tay [trường hợp này không áp dụng với thủ môn tại khu phạt đền của đội mình].
Vi phạm lỗi thô bạo để ngăn cản cơ hội ghi bàn của đội bạn.
Dùng lời lẽ xúc phạm và thô tục.
Bị cảnh cáo lần thứ 2 trong 1 trận đấu.11. Những quả phạt
Những quả phạt được phân chia làm 2 loại:
Phạt trực tiếp
Phạt gián tiếpKhi thực hiện đá phạt, các cầu thủ đối phương phải đứng cách bóng tổi thiểu là 5m cho đến khi bóng đá rời chân và di chuyển.
12. Lỗi tổng hợp
Những quả phạt lỗi tổng hợp trực tiếp vào cầu môn được công nhận bàn thắng.
Trong 5 lỗi tổng hợp đầu của mỗi đội ở mỗi hiệp khi thực hiện quả phạt, đối phương được quyền làm hàng rào đứng cách bóng tối thiểu 5m. Từ lỗi tổng hợp thứ 6 trở đi, đối phương không được quyền làm hàng ràokhi thực hiện quả phạt.
Cầu thủ thực hiện quả phạt phải đá bóng với ý đồ ghi bàn chứ không được phép chuyển bóng cho cầu thủ khác.
Nếu trận đấu phải đá thêm 2 hiệp phụ, thì những lỗi tổng hợp của hiệp 2 vẫn còn giá trị trong 2 hiệp phụ.13. Đá phạt đền trong sân bóng 5 người
Trong một đội bóng có cầu thủ phạm 1 trong những lỗi phạt trực tiếp ở khu phạt đền của đội mình khi bóng trong cuộc sẽ bị ăn quả phạt đền như sau:
Đội bóng có cầu thủ phạm một trong những lỗi phạt trực tiếp nếu vị trí phạm lỗi trong khi phạt đền của đội mình lúc bóng đang trong cuộc – sẽ bị phạt quả phạt đền.
Từ quả phạt đền, bóng được đá trực tiếp vào cầu môn đội phạm lỗi, bàn thắng được công nhận.
Khi có quả phạt đền ở phút cuối của mỗi hiệp chính, hiệp phụ, phải bù thêm thời gian để thực hiện xong quả phạt đền.14. Đá biên
Khi bóng hết biên dọc mà trúng cầu thủ của đội này thì đội không chạm bóng cuối cùng được đá biên về bất kỳ hướng nào. Lúc thực hiện, cầu thủ có thể giẫm một phần chân lên đường biên dọc hoặc đứng hẳn ngoài sân. Bóng phải đứng yên trên đường biên dọc và được coi là trong cuộc ngay khi được đá rời chân.
Cầu thủ đá biên không được chạm bóng lần thứ 2 nếu bóng chưa chạm hoặc được đá bởi cầu thủ khác, vi phạm sẽ bị phạt quả gián tiếp tại nơi phạm lỗi
Các cầu thủ đối phương phải đứng cách bóng tối thiểu 5m.
Đá biên trực tiếp vào cầu môn sẽ không được công nhận là bàn thắng.15. Phát bóng trong sân bóng 5 người
Khi quả bóng hoàn toàn vượt ra khỏi đường biên ngang dù ở mặt sân hay ở trên không, phía ngoài khung cầu môn mà người chạm bóng cuối cùng là cầu thủ đội tấn công, thủ môn đội phòng thủ được thực hiện quả ném phát bóng. Quy định quả phát bóng như sau:
Thủ môn phải dùng tay đưa vào cuộc từ trong khu phạt đền và bóng được coi là trong cuộc ngay sau khi ra khỏi khu phạt đền.
Thủ môn ném phát bóng bằng tay có thể đưa bóng trực tiếp sang sân đối phương.
Các cầu thủ đội đối phương phải đứng ngoài khu phạt đền khi thủ môn ném phát bóng.16. Quy định về quả phạt góc trong bóng đá 5 người
Luật bóng đá mini 5 người quy định, khi bóng vượt khỏi đường biên ngang ngoài khung thành mà đội bóng phòng thủ chạm bóng lần cuối thì đội tấn công được hưởng quả bóng phạt. Quy định đá phạt góc như sau:
Cầu thủ thực hiện quả phạt góc phải đặt bóng trong cung đá phạt góc.
Các cầu thủ đội đối phương phải đứng cách bóng 5m [ngang vạch quy định] cho đến khi bóng được đá vào cuộc.
Bàn thắng được công nhận nếu bóng trực tiếp vào cầu môn đội đối phương.Trên đây là những tóm tắt, hệ thống lại các thông tin đầy đủ 18 điều luật thi đấu bóng đá 5 người mà các phủi thủ cần lưu ý và tìm hiểu. Thế Giới Thể Thao hy vọng sẽ giúp mang lại cho anh em và bạn đọc những thông tin thực sự hữu ích và lý thú.
Bạn đọc có thể quản tâm: Quy trình, thiết kế thi công sân bóng đá cỏ nhân tạo
Video liên quan