1Khô và nhức mỏi mắt là gì?
- Khô mắt là tình trạng rối loạn điều tiết nước mắt: nước mắt bị giảm về số lượng, chất lượng hoặc nước mắt bốc hơi quá nhanh dẫn đến hiện tượng nhãn cầu không được làm ẩm và nuôi dưỡng đầy đủ khiến cho mắt bị khô.
- Nhức mỏi mắt là hiện tượng khó chịu ở mắt, mắt nhìn mờ, nhức và đỏ mắt hay mắt bị nhạy cảm với ánh sáng do cơ mắt làm việc quá mức mà không được nghỉ ngơi.
2
Triệu chứng, biểu hiện của khô và nhức mỏi mắt
Khi bị khô và nhức mỏi mắt, bệnh nhân thường gặp phải những triệu chứng như sau:
- Đỏ mắt, mắt cảm thấy nhức, ngứa, nóng, lộm cộm như có vật lạ trong mắt....
- Thị lực giảm hoặc không ổn định, lúc mờ lúc rõ.
- Tăng tiết chất nhầy và nước mắt để bù trừ thiếu hụt dẫn đến chảy nước mắt sống, rất thường gặp ở người lớn tuổi.
- Nhạy cảm với ánh sáng, có cảm giác sợ ánh sáng, khi ở trong môi trường ánh sáng mạnh phải nheo mắt.
- Khó nhắm mở mắt, có hiện tượng mi mắt và nhãn cầu dính vào nhau mỗi khi chớp mắt.
- Đau đầu, mỏi cổ, khó tập trung.
- Mắt cảm giác căng, khó chịu và càng tăng lên mỗi khi đọc sách báo hay xem TV.
3
Nguyên nhân gây nên khô và nhức mỏi mắt
Khô mắt có thể gây ra bởi những nguyên nhân như:
- Tuổi tác: Ở người lớn trên 50 tuổi, thường nước mắt sẽ giảm cả số lượng lẫn chất lượng.
- Thói quen sinh hoạt: Việc quá tập trung vào màn hình máy tính, tivi, sách báo… mà quên đi việc chớp mắt khiến cho nước mắt không được tiết ra và bao phủ trên bề mặt nhãn cầu.
- Môi trường: Không khí ô nhiễm, khói bụi, tia cực tím, và khi ở trong môi trường sử dụng máy điều hòa, độ ẩm thấp, dẫn đến nước mắt bốc hơi nhanh hơn khiến cho mắt dễ bị khô..
- Chế độ dinh dưỡng: Việc ăn uống hàng ngày không đầy đủ chất để nuôi dưỡng tế bào thị giác, nhất là vitamin A.
- Bệnh kèm theo: Bệnh nhân từng phẫu thuật Lasik hoặc dùng contact lens, bị viêm nhiễm hoặc tăng nhãn áp cũng có thể gây nên khô và nhức mỏi mắt.
- Thuốc: Một số thuốc như thuốc kháng Histamin [Loratadine...] hay thuốc xịt mũi, thuốc giảm huyết áp, thuốc chống trầm cảm [Amitryptiline...] có thể gây ra tình trạng khô mắt.
- Cố gắng làm việc trong tình trạng mệt mỏi, kiệt quệ.
- Học tập, làm việc trong môi trường thiếu ánh sáng.
- Tật khúc xạ ở mắt như viễn thị, cận thị, loạn thị nhưng lại không đeo kính phù hợp.
Những đối tượng thường mắc hội chứng khô và nhức mỏi mắt:
- Phụ nữ đặc biệt là phụ nữ mang thai hoặc tiền mãn kinh.
- Nhân viên văn phòng do máy lạnh, máy tính, sổ sách.
- Học sinh, sinh viên do tiếp xúc nhiều với điện thoại, máy tính.
- Làm việc ở ngoài trời, nhiều gió, khói, bụi.
4
Điều trị khô và nhức mỏi mắt
Khô và nhức mỏi mắt tuy không phải là bệnh cấp tính nhưng nếu không được điều trị có thể dẫn đến loét giác mạc và mù loà. Tuỳ từng nguyên nhân gây ra hiện tượng khô và nhức mỏi mắt mà phương pháp điều trị sẽ khác nhau.
Điều trị không dùng thuốc: áp dụng khi hội chứng khô và nhức mỏi mắt gây ra bởi cách học tập, làm việc không hợp lý.
- Thay đổi môi trường và cách sinh hoạt, ví dụ như hạn chế nhìn quá lâu vào máy vi tính, điện thoại, đồng thời phải để mắt thư giãn bằng cách chớp mắt thường xuyên để tuyến nước mắt tiết ra, tráng đều trên bề mặt nhãn cầu, học tập và làm việc trong môi trường đủ ánh sáng.
- Massage cho mắt: mí mắt và cơ bắp trên trán và má 1-2 lần mỗi ngày.
- Chườm ấm cho mắt mỗi ngày trước khi ngủ.
Điều trị dùng thuốc:
- Sử dụng nước mắt nhân tạo [nước muối sinh lý] hay các loại thuốc chứa hoạt chất làm tăng độ nhầy cũng giúp giảm tình trạng khô mắt tạm thời.
- Khô và nhức mỏi mắt do viêm nhiễm: việc điều trị tình trạng viêm nhiễm sẽ giúp nước mắt được tiết bình thường trở lại.
- Khô và nhức mỏi mắt do tật khúc xạ: chọn kính thích hợp với kiểu tật như cận, viễn hay loạn thị.
5
Phòng ngừa khô và nhức mỏi mắt
Khô và nhức mỏi mắt gây cảm giác khó chịu, ảnh hưởng đến công việc hằng ngày. Do đó, việc chăm sóc mắt để phòng tránh khô và nhức mỏi mắt là điều cần nên làm.
- Đặt sách, máy tính, hay xem thiết bị điện tử như tivi, điện thoại ở khoảng cách không quá gần, không nhìn gần quá lâu [trên 60 phút], nên thư giãn mắt vài phút giữa giờ làm [ngồi tại chỗ nhắm 2 mắt hoặc nhìn ra xa]
- Ăn uống đủ chất, bổ sung đủ dinh dưỡng cho mắt bằng với các loại thức ăn chứa nhiều vitamin A như rau cải xanh, cà rốt, gan cá, thịt bò…
- Giữ vệ sinh nơi ở, nơi học tập, làm việc. Nên trồng nhiều cây xanh để làm mát không khí, giúp không khí không bị khô và giảm bớt khói bụi.
- Đeo kính khi ra ngoài để bảo vệ mắt tránh ánh nắng, gió, khói bụi, môi trường ô nhiễm.
- Hạn chế ngồi trực diện máy điều hòa, quạt gió.
- Hạn chế cọ xát vào mắt như dụi mắt.
- Sử dụng các loại thuốc nhỏ mắt để vệ sinh mắt và làm dịu mắt, phòng tránh, giảm thiểu các triệu chứng khô và nhức mỏi mắt.
Xem thêm: Những thói quen khi ngồi làm việc khiến bạn bị mỏi mắt
Xem thêm: Các bài tập thể dục cho đôi mắt sáng khỏe
Cách sinh hoạt và làm việc không khoa học là nguyên nhân chính gây nên hội chứng khô và nhức mỏi mắt.
Để phòng ngừa khô và nhức mỏi mắt, cần cân bằng giữa học tập, công việc cùng với ăn uống, luyện tập thể dục thể thao một cách hợp lý.
Khi có những biểu hiện bất thường, bệnh nhân nên đi khám ở chuyên khoa Mắt để được hướng dẫn và điều trị kịp thời, tránh việc tự chữa trị có thể gây hậu quả nghiêm trọng.
[Hình ảnh tổng hợp từ allaboutvision.com, wit-ecogreen.com.vn, me.phununet.com, google,...]
Hơn 4 năm trước 972
Bác sĩ chuyên khoa 1 Mai Thị Hương Thảo Bệnh viện Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh [Cơ sở 2]
03/06/2021
Hàng ngày, chúng ta dành 6-7 tiếng cho giấc ngủ để thư giãn hoàn toàn cơ thể và đôi mắt, 17-18 tiếng còn lại đôi mắt luôn đồng hành cùng chúng ta trong mọi hoạt động, chính vì thời gian dài mắt làm việc liên tục, không được nghỉ ngơi khiến cho mắt rơi vào tình trạng căng thẳng, mỏi mắt.
Mỏi mắt hay còn gọi là mỏi điều tiết mắt là tình trạng phổ biến xảy ra khi mắt phải duy trì cự ly nhìn gần liên tục trong một khoảng thời gian dài. Tình trạng này gây ra cảm giác khó chịu nhưng không quá nghiêm trọng, mắt sẽ cải thiện tốt hơn sau khi được nghỉ hoặc thực hiện các phương pháp thư giãn, giảm bớt sự khó chịu. Trong một số trường hợp mỏi điều tiết kéo dài, không thuyên giảm, thì cần thực hiện thăm khám và điều trị.
Biểu hiện thường gặp của mỏi điều tiết
- Mắt căng thẳng, đau nhức, mệt mỏi thị giác
- Nheo mắt, nhìn mờ khi thay đổi khoảng cách giữa xa và gần
- Nhìn chữ nhảy trên màn hình
- Chảy nước mắt, chớp mắt nhiều lần
- Nhạy cảm với ánh sáng
- Khô mắt, cay mắt
- Đỏ, ngứa, cộm, xốn
- Đau đầu, mỏi vai, cổ và lưng
Nguyên nhân khiến mắt bị mỏi điều tiết
- Nhìn vào màn hình của các thiết bị điện tử liên tục trong nhiều giờ
- Đọc tài liệu, đọc sách liên tục không để mắt nghỉ ngơi.
- Lái xe đường dài trong thời gian lâu hoặc thực hiện các hoạt động khác liên quan đến việc tập trung mắt quá nhiều như may vá, sửa các thiết bị vi mạch.
- Tiếp xúc với ánh sáng hoặc ánh sáng chói.
- Mắt bị căng thẳng trong khi tập trung nhìn với ánh sáng mờ.
- Khô mắt hoặc mắt bị tật [khúc xạ mắt].
Hướng dẫn làm giảm mỏi điều tiết mắt
Hạn chế nguy cơ mỏi mắt do liên tục tập trung vào màn hình khi làm việc bằng cách rời mắt khỏi máy tính ít nhất 20 phút một lần và nhìn vào một vật ở xa [cách xa ít nhất 20 feet] hoặc nhìn ra ngoài không gian rộng trong ít nhất 20 giây. Đây chính là "quy tắc 20-20-20”. Việc nhìn ra xa giúp thư giãn các cơ mắt để giảm mệt mỏi.
- Sử dụng ánh sáng thích hợp
Ánh sáng trong phòng quá mức hoặc ánh sáng mặt trời quá gắt chiếu qua cửa sổ sẽ khiến mắt chúng ta dễ bị căng mỏi mắt khi làm việc. Loại bỏ ánh sáng bên ngoài bằng cách che rèm, giảm ánh sáng bên trong bằng cách sử dụng ít bóng đèn hơn hoặc sử dụng bóng đèn led có độ sáng dịu. Ngoài ra, nếu có thể, hãy đặt màn hình máy tính của bạn bên cạnh cửa sổ, thay vì ở phía trước hoặc phía sau nó để mắt cảm thấy thoải mái hơn.
- Giảm thiểu ánh sáng xanh từ màn hình
Ánh sáng xanh từ màn hình thiết bị điện tử là tác nhân lớn gây nên hiện tượng nhức mỏi mắt, tật khúc xạ nếu sử dụng trong thời gian lâu, do đây là loại ánh sáng có bước sóng ngắn cùng năng lượng cao, dễ dàng xuyên qua giác mạc và thủy tinh thể, gây tổn thương các tế bào cảm thụ ánh sáng ở giác mạc. Do vậy nên sử dụng kính ngăn ánh sáng xanh khi làm việc lâu với máy tính, laptop. Thông thường kính chống ánh sáng xanh chất lượng cao sẽ chống được 90-95% ánh sáng, tạo cảm giác thoải mái hơn khi làm việc nhiều giờ với máy tính.
- Thăm khám mắt và nhận tư vấn từ bác sỹ nhãn khoa
Trong một số trường hợp việc mỏi điều tiết kéo dài có thể dẫn đến tình trạng co quắp điều tiết ở mắt khiến thị lực suy giảm và không thuyên giảm kể cả khi đã thực hiện các bài tập thư giãn ở mắt. Lúc này việc thăm khám với bác sỹ là cần thiết để được kê đơn các loại thuốc hỗ trợ.
Bên cạnh đó việc thăm khám mắt định kỳ cần được duy trì ít nhất 6 tháng/lần để giúp phát hiện các tật khúc xạ hoặc các rối loạn ở mắt để có phương án điều trị kịp thời
Mỏi mắt là hiện tượng không tránh khỏi do cường độ sử dụng mắt ngày càng lớn trong các hoạt động hàng ngày của chúng ta, việc hiểu rõ và áp dụng những lưu ý trên đây sẽ giúp mắt luôn khỏe mạnh, hạn chế và làm giảm triệu chứng của mỏi điều tiết mắt.
Một bài tập khác là nhìn xa một vật trong vòng 10 - 15 giây, sau đó nhìn vào vật ở gần trong 10 - 15 giây, rồi lại nhìn vật ở xa, thực hiện điều này 10 lần. Bài tập này sẽ giúp luyện điều tiết, tránh mắt bị co quắp điều tiết do nhìn gần vào màn hình máy tính quá lâu.
Nên nghỉ ngơi ngắt quãng thường xuyên: khoảng 5 phút và nghỉ 4 lần trong thời gian làm việc để đi lại trong phòng, duỗi chân tay, cổ vai, nhìn ra không gian ngoài cửa sổ để làm giảm tình trạng mỏi cổ, đau lưng, hoặc tranh thủ bổ sung nước cho cơ thể khỏe mạnh hơn và hạn chế khô mắt.