Phong cách sáng tác của Nguyễn thế Hoàng Linh
Thơ mạng đương đại việt nam (qua trường hợp nguyễn thế hoàng linh và nguyễn phong việt) ( Luận văn thạc sĩ)Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (964.64 KB, 85 trang ) VIỆN HÀN LÂM Chương 3. NHỮNG PHƯƠNG DIỆN NGHỆ THUẬT TRONG THƠ NGUYỄN THẾ HOÀNG LINH VÀ NGUYỄN PHONG VIỆT ............... 44 3.1. Thể thơ ..................................................................................................... 44 3.2. Giọng điệu ................................................................................................ 59 3.3 Ngôn ngữ ................................................................................................... 66 KẾT LUẬN .................................................................................................... 76 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 78 DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Tần suất xuất hiện các từ ngữ biểu đạt tâm trạng tiêu cực trong thơ Nguyễn Phong Việt ......................................................................................... 23 Bảng 2.2: Tần suất xuất hiện các từ ngữ biểu đạt tâm tạng tích cực .............. 23 Bảng 2.3: Tổng kết phân loại tâm trạng của chủ thể trữ tình trong thơ Nguyễn Phong Việt ....................................................................................................... 23 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Mạng internet ra đời đã làm thay đổi có tính bước ngoặt các quan niệm của chúng ta về thế giới, văn bản, hệ thống kí hiệu, sự thu phát thông tin, giao dịchỞ Việt Nam, mạng internet xuất hiện từ năm 1997 nhưng phải đến đầu những năm 2000 mới phổ cập rộng rãi. Văn học mạng Việt Nam ra đời trong kỉ nguyên số bùng nổ đó và trở thành một phần không thể thiếu của văn chương Việt Nam đương đại. Theo số liệu của Tổ chức thống kê số liệu internet quốc tế, năm 2015, Việt Nam có khoảng 45,5 triệu người dùng chiếm khoảng 48% dân số, trong đó số lượng người dùng facebook chiếm hơn 30% , con số đó nói lên một thực trạng, đó là có sự tồn tại song song giữa hai thế giới : thực và ảo, trong đó, các cây bút trẻ trên mạng có sức ảnh hưởng nhất định tới đời sống văn học đương đại. Bên cạnh sự phát triển của văn học mạng nói chung sẽ không thể không nhắc đến bộ phận thơ mạng đang ngày càng lan rộng và chiếm người đọc bằng tốc độ lan truyền và tính thời sự. Do đặc tính của không gian tồn tại, thơ mạng hàm chứa trong mình hai đặc tính: Thơ và internet, từ chủ thể cho đến người tiếp nhận cùng với môi trường lưu truyền, tồn tại đều thuộc về đặc tính thứ hai này. Trong rất nhiều tài khoản facebook làm thơ, có một số địa chỉ được cộng đồng chú ý như hai cái tên Nguyễn Phong Việt và Nguyễn Thế Hoàng Linh. Đây là hai nhà thơ mạng tiêu biểu cần phải nhắc đến trong phác thảo, nhận diện thơ mạng Việt Nam đương đại. Địa chỉ facebook Nguyễn Phong Việt tính đến thời điểm làm luận văn, có 20.405 người theo dõi, trên trang mạng xã hội facebook có ba trang fanpage của anh, mỗi trang có đều có hàng chục nghìn người lile (lượt thích). Còn Nguyễn Thế Hoàng Linh có 9.091 người theo dõi. Những con số ấn tượng đó phần nào cho thấy vị thế của hai tác giả trên văn đàn thơ mạng đương đại. Và các tập thơ của họ đều nằm trong danh sách best seller của nhà xuất bản, như tập thơ Đi qua thương nhớ của Nguyễn Phong Việt cho đến giờ đã được tái bản đến lần thứ 8 (2017) với hơn 80.000 bản in. Các tập thơ của anh đều 1 được in ấn với những con số vô cùng ấn tượng giữa nền thơ ca đang có phần ảm đạm của văn học nước nhà, với 5.000 bản in cho đợt đầu của Sao phải đau đến như vậy. Đến nay Nguyễn Phong Việt đã có 120.000 bản thơ được tiêu thụ trên thị trường. Cụ thể: Đi qua thương nhớ là 80.000 bản; Từ yêu đến thương là 20.000 bản; Sinh ra để cô đơn là 15.000 bản; Sống một cuộc đời bình thường là 15.000 bản và Về đâu những vết thương là 10.000 bản. Nguyễn Thế Hoàng Linh là một tác giả có sức viết dồi dào, anh là tác giả của tiểu thuyết Chuyện của thiên tài khá nổi tiếng. Bỏ dở đại học để viết văn, đến nay, anh đã có nhiều tập thơ ra mắt đọc giả như Mầm sống, Uống một ngụm nước biển, Em giấu gì ở trong lòng thế, Bé tập tô, Hở, Ra vườn nhặt nắng... Với những thành tựu nhất định, thơ Nguyễn Phong Việt và Nguyễn Thế Hoàng Linh đã được người đọc và giới phê bình quan tâm. Hiện nay, có nhiều bài viết nhận xét, đánh giá về thơ của hai tác giả trên, chủ yếu đó là tình cảm yêu mến của những người hiểu về tâm hồn thơ của tác giả. Tuy nhiên cho đến nay vẫn còn thiếu những công trình nghiên cứu mang tính chuyên sâu về thơ Nguyễn Phong Việt và Nguyễn Thế Hoàng Linh. Đây là lí do chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu ''Thơ mạng đương đại Việt Nam (Qua trường hợp Nguyễn Thế Hoàng Linh và Nguyễn Phong Việt)'' với mong muốn phát hiện những nét đặc sắc trong thơ của một số gương mặt nhà thơ mạng và sự đóng góp của họ trong tiến trình phát triển của văn học mạng Việt Nam đương đại. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Cho đến thời điểm hiện tại, Internet đã có mặt tại Việt Nam được hơn 20 năm. Người Việt đã trở nên quen thuộc với một không gian mạng. Số lượng báo in so với một trang online của chính tờ báo đó, một ấn phẩm in trên giấy so với lượng tải về hay lượt xem trên mạng đều là những con số chênh lệch vô cùng lớn. Đây là mảnh đất không giới hạn dành cho văn nghệ sĩ thể hiện tài năng cũng như là miền đất hứa cho những đứa con tinh thần này của họ. Mạng Internet khiến các nhà thơ Việt có một nơi để công bố các tác phẩm của mình . Trên các diễn đàn văn chương, các blog cá nhân hay trên các trang 2 mạng xã hội như Facebook, Instagramthơ phát triển mạnh mẽ về số lượng với lực lượng sáng tác đông đảo trong đó có hai địa chỉ sáng về thơ trên mạng đó là Nguyễn Thế Hoàng Linh và Nguyễn Phong Việt. Nghiên cứu về thơ mạng, nhà phê bình Nguyễn Thanh Tâm đánh giá: Sau khi văn bản được post lên mạng, đời sống của tác phẩm mới thực sự bắt đầu. Quá trình sáng tác có thể khởi sự từ trước, nung nấu lâu dài, nhưng chỉ khi nó hiện ra theo một cách nào đó trong không gian mạng, khi đó văn bản thơ mạng mới được ghi nhận một cách đúng nghĩa [40] . Nhà nghiên cứu Trần Ngọc Hiếu thì có một nhận định tổng quan về thơ mạng: Diện mạo thơ ca trên mạng trong gần 20 năm qua chia thành hai chặng [11]. Chặng thứ nhất, 10 năm đầu với nhiều cách tân thẩm mĩ, thách thức tầm đón đợi của độc giả. Chặng thứ hai, thập niên thứ hai của thế kỉ XXI, thơ mạng quay trở lại với những giãi bày, tâm sự nỗi niềm. Đánh giá về Nguyễn Thế Hoàng Linh, nhà văn Hồ Anh Thái, trong bài giới thiệu tiểu thuyết Chuyện của thiên tài đã gọi Nguyễn Thế Hoàng Linh là một người làm thơ của thời đại internet [50] . Ở bài viết này, Hồ Anh Thái đánh giá cao sự phá cách trong đổi mới hình thức thơ của Linh ở thể lục bát. Điều này cho thấy, Nguyễn Thế Hoàng Linh đã thuần thục thể thơ cổ điển trước khi phá vỡ nó ra. Nhà nghiên cứu Nguyễn Thị Minh Thái trong lần ra mắt tập thơ Hở của Nguyễn Thế Hoàng Linh đã nhận xét: Thơ của Nguyễn Thế Hoàng Linh mang sắc vẻ trẻ trung nhưng cũng già dặn xa cách với những gì phù phiếm [54], bà đã chỉ ra được động lực bên trong thôi thúc Nguyễn Thế Hoàng Linh sáng tác đó chính là khát khao được cống hiến, có thể thực hiện lí tưởng lớn lao của mình. Vì lẽ đó, thơ Linh rất sâu đậm và triết lí. Nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên đưa ra lời khen dành cho Nguyễn Thế Hoàng Linh: Đọc thơ Linh thì thấy thơ rất dễ, nhưng sau đấy lại thấy làm thơ rất khó. Dễ vì đọc thơ Linh thấy cái gì đời sống đô thị hôm nay cũng có, đó là cuộc sống của những người trẻ hôm nay đối diện, bắt gặp, suy tư, thích nghi [54]. Lời nhận xét này cho thấy Phạm Xuân Nguyên đã có sự khảo sát kĩ lưỡng về thơ Linh để khái quát được dấu ấn đô thị trong thơ của chàng trai này. Nhà báo Việt Quỳnh của báo Thể thao và Văn hóa thì hài 3 hước cho rằng Nguyễn Thế Hoàng Linh làm thơ kiểu thiên tài bởi hành động thơ tưởng như rất ngẫu hứng của Linh mà Việt Quỳnh cho rằng điều này làm nên giọng thơ đặc biệt khác lạ của anh. Nguyễn Phong Việt từ khi ra mắt văn đàn đã được định danh cho những mỹ từ nhà thơ best seller, hiện tượng xuất bản. Vì lẽ đó có nhiều ý kiến đánh giá về thơ Nguyễn Phong Việt. Nhà báo Hòa Bình, cây bút mảng văn hóa của báo điện tử Dantri.com.vn cho rằng: Nguyễn Phong Việt làm thơ có chất bolero [57], giữa thời buổi nhà nhà, người người hát nhạc bolero. Cách định danh này xuất phát từ chất tự sự, tình cảm, kí ức vấn vương, thương nhớ vốn là đặc sản của thơ Nguyễn Phong Việt. Và ông cho rằng thơ Nguyễn Phong Việt hút người đọc chính bởi điều này. Nhà thơ Nguyễn Hữu Việt trong lần tuyển chọn và giới thiệu thơ Nguyễn Phong Việt trên báo điện tử Nhân dân đã nhận định về hành vi làm thơ của Việt là chỉ viết về những gì mình thích, đồng cảm, quen thuộc nhất, viết để giải tỏa cảm xúc chứ không nghĩ mình đang sáng tạo hay làm điều gì to tát. Với ý kiến này, Nguyễn Hữu Việt đã hiểu rất rõ động cơ viết của Nguyễn Phong Việt. Ông còn cho rằng thơ Việt có nét duyên riêng ở chính cấu trúc có phần đơn điệu thường thấy và những điều nhỏ nhặt người đọc bắt gặp trong thơ anh thật nhẹ nhàng mà không kém phần trân quý. Các nhà nghiên cứu đã thấy được những nét phác thảo đầu tiên của loại hình thơ mạng nhưng tất cả mới chỉ dừng lại ở những gợi mở ban đầu. Thơ mạng có đóng góp gì cho nền văn học đương đại của chúng ta? Tương lai của thơ mạng ra sao? Vị thế và đóng góp của Nguyễn Thế Hoàng Linh và Nguyễn Phong Việt cho nền thơ trên mạng ở nước ta là gì? Đều là những vấn đề còn bỏ ngỏ. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Trước hết đề tài Thơ mạng Việt Nam đương đại (Qua trường hợp Nguyễn Thế Hoàng Linh và Nguyễn Phong Việt), nhằm mục đích định vị vị trí của hai tác giả trên trong nền thơ mạng Việt Nam. 4 Mục đích chủ yếu của đề tài là tìm ra đặc điểm phong cách của thơ Nguyễn Thế Hoàng Linh và Nguyễn Phong Việt và qua đó có thể nắm bắt quá trình tiếp nhận các tác phẩm thơ mạng của đối tượng công chúng trẻ tuổi. Nghiên cứu và tìm hiểu một số hình thức nghệ thuật đặc sắc của hai nhà thơ. Qua đó, khái quát được cá tính sáng tạo, thành công nghệ thuật của Nguyễn Thế Hoàng Linh và Nguyễn Phong Việt cũng như những đóng góp của họ trong sự nghiệp đổi mới và cách tân thơ ca Việt Nam đương đại. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Để thực hiện nội dung chính của đề tài, chúng tôi tiến hành khảo sát những tác phẩm thơ tồn tại trên các website, diễn đàn văn học, các nhật kí điện tử (blog), địa chỉ facebook viết bằng tiếng Việt ở cả trong nước và hải ngoại, nhưng chủ yếu là ở trong nước. Facebook và blog cá nhân của Nguyễn Thế Hoàng Linh và Nguyễn Phong Việt. Những tác phẩm văn học được lưu trữ trong các thư viện online của hai tác giả trên cũng các tập thơ đã được xuất bản của họ. - Nhà thơ Nguyễn Thế Hoàng Linh với 6 tập thơ Lẽ giản đơn (2006), Nxb Hội nhà văn. Mỗi quốc gia một thế giới (2009), Nxb Hội nhà văn. Hở (2011), Nxb Hội nhà văn Mật thư (2012), Nxb Văn hoá thông tin Em giấu gì trong lòng thế (2013), Nxb Văn hoá Thông tin Ra vườn nhặt nắng (2015), Nxb Thế giới. Nhà thơ Nguyễn Phong Việt với Đi qua thương nhớ (2012), Nxb Văn học Sống một cuộc đời bình thường (2013), Nxb Lao động Sinh ra để cô đơn (2014), Nxb Văn học Từ yêu đến thương (2015), Nxb Hội nhà văn Về đâu những vết thương (2016), Nxb Hội nhà văn Sao phải đau đến như vậy (2017) Nxb Văn nghệ 5 Trong quá trình nghiên cứu, Luận văn liên hệ mở rộng đến một vài sáng tác văn học, nghệ thuật khác của hai tác giả. 5 . Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Khảo sát bức tranh toàn cảnh thơ mạng Việt Nam đương đại Qua những tác phẩm thơ đã đăng trên mạng tạo được dư luận cùng các tập thơ đã xuất bản của Nguyễn Thế Hoàng Linh và Nguyễn Phong Việt tìm ra đặc điểm cơ bản về nội dung và hình thức của thơ mạng Việt Nam đương đại, đặc biệt là thơ trẻ. Là đề tài mang tính thời sự, cập nhật và rất mới mẻ, nên việc thực hiện mục đích chính của luận văn là mô tả diện mạo của thơ mạng Việt Nam đương đại qua hai trường hợp Nguyễn Thế Hoàng Linh và Nguyễn Phong Việt, chúng tôi còn tiếp cận đối tượng ở nhiều góc độ với văn học giấy đương đại, luận văn sẽ góp phần vào nhiệm vụ tìm hiểu sự vận động và phát triển của nền văn học nước nhà thời kì đương đại. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình nghiên cứu chúng tôi đã sử dụng các phương pháp chủ yếu sau đây: Phương pháp cọn mẫu do khối lượng sáng tác trên mạng của cả hai tác giả rất lớn nên chúng tôi không tiến hành nghiên cứu tất cả mà chỉ lựa chọn một số đơn vị thơ. Phân tích tác phẩm theo đặc trưng thể loại. Phương pháp hệ thống, so sánh. Phân tích tổng hợp Nghiên cứu thi pháp học và phong cách học Ngoài ra chúng tôi còn vận dụng linh hoạt một số phương pháp khác để nhằm thực hiện tốt những yêu cầu đặt ra của đề tài. 6 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Lần đầu tiên thơ mạng được tìm hiểu một cách hệ thống với nhiều phương diện để có thể giúp bạn đọc nhận diện một cách khái quát về diện mạo của thơ mạng Việt Nam trong lịch sử phát triển của văn học mạng thế giới, qua nghiên cứu trường hợp Nguyễn Thế Hoàng Linh và Nguyễn Phong Việt. Đóng góp lớn nhất của luận văn là chỉ ra những đặc điểm của thơ ca mạng với những đóng góp, ảnh hưởng qua hai gương mặt tiêu biểu. Nghiên cứu thơ đương đại Việt Nam qua sự phát triển của thơ mạng là một góc nhìn mới sẽ giúp luận văn có những đóng góp nhất định đối với lịch sử phát triển của nền văn học nước nhà. 7. Cơ cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và phần kết luận , luận văn gồm 80 trang, được chia thành ba chương: Chương 1: Khái lược về thơ mạng Việt Nam đương đại. Chương 2: Thơ Nguyễn Thế Hoàng Linh và Nguyễn Phong Việt nhìn từ chiều kích hiện thực. Chương 3: Những phương diện nghệ thuật trong thơ Nguyễn Thế Hoàng Linh và Nguyễn Phong Việt 7 Chương 1 KHÁI LƯỢC VỀ THƠ MẠNG VIỆT NAM ĐƯƠNG ĐẠI 1.1.Thơ mạng Việt Nam đương đại 1.1.1. Khái niệm văn học mạng Văn học mạng hay văn học internet là một thuật ngữ của thời đại internet, đến nay, vẫn chưa có một khái niệm thống nhất. Ra đời trong thời đại công nghệ số, văn học mạng mang là một loại hình chứa đựng các yếu tố như: Số hoá sách (văn học số từ văn bản đến siêu vân bản, xuất bản số văn học truyền thống). Văn học dùng những công nghệ hiện đại hỗ trợ. Văn học mạng. Như vậy khi cần cụ thể hoá khái niệm văn học mạng, chúng tôi cho rằng, văn học mạng là quá trình tạo ra một tác phẩm văn học có sự gắn liền với internet. Internet là môi trường để tác giả viết, công bố sản phẩm của mình, độc giả cũng là các cư dân mạng, mọi nhận xét, góp ý thậm chí sự nối dài tác phẩm đều được viết trên internet. Đặc biệt lúc này, mối quan hệ giữa tác giả và độc giả trở nên gần gũi hơn bao giờ hết, người sáng tác tiếp thu ý kiến của độc giả để sữa chữa hay thêm bớt tác phẩm. Ngày 21/3/2008, tại Hội thảo Văn học mạng Việt Nam và trên thế giới nhà thơ Inrasara đã trình bày quan điểm của mình văn học mạng qua bài tham luận Viết - Đọc - Cảm nhận văn chương mạng, ông cho rằng: Văn học mạng gồm ba bộ phận: Các tác phẩm trên giấy viết trước hay cùng thời điểm được đưa lên trên mạng. Người viết ưu tiên dành đăng sáng tác ở mạng bởi nhiều lí do. 8 Bộ phận thứ ba là những tác giả chỉ xuất hiện trên không gian của internet. Họ sống trong đúng không gian diễn xướng của mình, nghĩa là, tác phẩm văn chương của họ được thai nghén, công bố trên mạng, chúng tồn tại, nhận được sự tương tác cũng trên mạng. Những tác giả này là những cư dân mạng toàn phần. Như vậy trong ba bộ phận này, chỉ có bộ phận thứ ba mới là văn chương mạng thực thụ. Nhưng con số này của văn học mạng Việt Nam chưa thực sự nhiều, điều này khá khác biệt với văn học mạng của Trung Quốc nơi nhà văn có thể thu tiền tác quyền do lượng người xem rất lớn; các tác giả văn học mạng Việt Nam nếu chỉ dừng lại ở việc đăng tác phẩm của mình lên mạng thì người sáng tác khó có thể sống nổi bằng nghề. Đây cũng chính là một hạn chế của văn học mạng. 1.1.2. Bối cảnh thời đại và sự xuất hiện của văn học mạng Thành tựu về công nghệ thông tin là điều đáng kể hơn cả trong thế kỉ XX, có thể nói như vậy vì nó làm thay đổi diện mạo của toàn nhân loại. Mạng internet ra đời kể từ lần đầu tiên với ba máy tính thuộc Đại học Massacchusette, đã có một bước tiến thần kì để đạt tới phạm vi sử dụng toàn cầu ngày nay. Trong vô vàn các tiện ích mạng đem lại có việc tạo ra một không gian sống khác cho con người. Những trang web văn học, blog, báo điện tử, mạng xã hội đã kéo gần internet tới địa hạt của văn chương. Năm 1997, internet vào Việt Nam, cũng giống như lịch sử quá khứ có sự song song cùng tồn tại hai phương thức lưu truyền của văn học, đó là, truyền miệng và văn học viết. Giờ đây, văn học đã có thêm một nơi mà nó có thể ấp ủ, công bố, bình phẩm, đánh giá hình hài, hồn cốt sản phẩm của mình. Văn học mạng mới đầu được khởi nguồn từ các diễn đàn (forum) rồi sau đó là thời kì thống trị của các trang cá nhân (blog). Rất nhiều các diễn đàn trực tuyến thu hút con số theo dõi, thành viên lên tới hàng chục, hàng trăm triệu người, bao gồm nội dung riêng như: mục tâm sự thảo luận, tác phẩm dịch, 9 Luận văn đầy đủ ở file:Luận văn Full |