Website Luyện thi trực tuyến không tính tiền, mạng lưới hệ thống luyện thi trắc nghiệm trực tuyến không lấy phí, trắc nghiệm trực tuyến, Luyện thi thử thptqg không tính tiền //acthan.vn/uploads/thi-online.png
Bạn đang xem :
Hồn Trương Ba da Hàng thịt – Lưu Quang Vũ, Các dạng đề bài Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Đọc văn bản Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Chuyên đề Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Các chi tiết trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Tình huống truyện Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Hồn trương ba da hàng thịt xemtailieu com, Hồn Trương Ba
Hồn Trương Ba da Hàng thịt – Lưu Quang Vũ, Các dạng đề bài Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Đọc văn bản Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Chuyên đề Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Các chi tiết trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Tình huống truyện Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Hồn trương ba da hàng thịt xemtailieu com, Hồn Trương Ba, DA HÀNG thịt bình luận, Hồn Trương Ba, Đọc Hồn Trương Ba, da hàng thịt SGK 12, hồn trương ba, da hàng thịt tóm tắt, Kịch Hồn Trương Ba da hàng thịt, Bố cục hồn Trương Ba, da hàng thịt, hồn trương ba, da hàng thịt cadasa, Mở bài Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Hồn Trương Ba, da hàng thịt soạn ngắn, Nội dung bài hồn Trương Ba, da hàng thịt, Hồn Trương Ba, da hàng thịt tóm tắt, hồn trương ba, da hàng thịt cadasa, Hồn Trương Ba, da hàng thịt hoàn cảnh sáng tác, Chuyên đề Hồn Trương Ba, da hàng thịt, So sánh Hồn Trương Ba, da hàng thịt, các nhân vật trong hồn trương ba, da hàng thịt, Tính thời sự trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Dàn ý Hồn Trương Ba, da hàng thịt, hồn trương ba, da hàng thịt tóm tắt, Hồn Trương Ba, da hàng thịt violet, Hồn Trương Ba, da hàng thịt cảm nhận, soạn bài hồn trương ba, da hàng thịt giáo an, hồn trương ba, da hàng thịt cadasa, Hồn Trương Ba, da hàng thịt hoàn cảnh sáng tác, Hồn Trương Ba, da hàng thịt sáng tác Nam nào, Hồn Trương Ba, da hàng thịt soạn ngắn, Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Kịch
Hồn Trương Ba da Hàng thịt – Lưu Quang Vũ
Phân tích “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” của Lưu Quang Vũ– Phân tích 1
Trong làng kịch nói Việt Nam, có lẽ ai cũng biết đến Lưu Quang Vũ – một hiện tượng đặc biệt của sân khấu kịch trường những năm tám mươi của thế kỉ XX. Tuy có tài ở nhiều lĩnh vực như viết truyện ngắn, soạn kịch, làm thơ, vẽ tranh… nhưng ông được xem là một trong những nhà soạn kịch tài năng nhất của nền văn học nghệ thuật Việt nam hiện đại. Trong các vở kịch của Lưu Quang Vũ, đáng chú ý nhất là vở “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”. Bằng nghệ thuật xây dựng nội tâm độc đáo, cảnh VII, đoạn cuối vở kịch đem đến cho người đọc nhiều vấn đề tư tưởng sâu sắc qua nhân vật Trương Ba trong thân xác anh hàng thịt.
Xem thêm: 5 loại trà giải nhiệt trị mụn hiệu quả nhất cho mùa hè
Xem thêm: 5 loại trà giải nhiệt trị mụn hiệu quả nhất cho mùa hè
Xem thêm : Hồn Trương Ba, da hàng thịt là vở kịch được Lưu Quang Vũ viết năm 1981, công diễn lần tiên phong năm 1984, sau đó được diễn lại nhiều lần trong và ngoài nước. Từ diễn biến dân gian, Lưu Quang Vũ đã thiết kế xây dựng lại thành một vở kịch nói tân tiến và lồng vào đó nhiều triết lí nhân văn về cuộc sống và con người. Trong tác phẩm, Trương Ba là một ông lão gần sáu mươi, thích trồng vườn, yêu cái đẹp, tâm hồn thanh nhã, giỏi đánh cờ. Chỉ vì sự tắc trách của Nam Tào gạch nhầm tên mà Trương Ba chết oan. Theo lời khuyên của “ tiên cờ ” Đế Thích, Nam Tào, Bắc Đẩu “ sửa sai ” bằng cách cho hồn Trương Ba được liên tục sống trong thân xác của anh hàng thịt mới chết gần nhà. Nhưng điều đó lại đưa Trương Ba và một nghịch cảnh khi linh hồn mình phải trú và người khác. Do phải sống tạm bợ, chịu ràng buộc, Trương Ba dần bị xác hàng thịt làm mất đi thực chất trong sáng, ngay thật của mình. Ý thức được điều đó, Trương Ba dằn vặt, đau khổ và lao lý chống lại bằng cách tách ra khỏi xác thịt. Qua những cuộc đối thoại của Trương Ba, tác giả dần tạo nên một mạch truyện dẫn dắt người xem hiểu sâu hơn về Trương Ba. Có thể nói Trương Ba đã chết một cách phi lí, ai cũng biết cái chết của Trương Ba là do sự vô tâm và tắc trách của Nam Tào. Nhưng sự sửa sai của Nam Tào và Bắc Đẩu theo lời khuyên của Đế Thích nhằm mục đích trả lại công minh cho Trương Ba lại đẩy Trương Ba vào một nghịch cảnh phi lí hơn là linh hồn mình phải trú nhờ trong thể xác của kẻ khác. Do phải sống nhờ thể xác anh hàng thịt, hồn Trương Ba đành phải chiều theo một số ít nhu yếu hiển nhiên của xác thịt. Linh hồn nhân hậu, trong sáng, bản tính ngay thật của Trương Ba xưa kia, nay vì phải sống mượn, chắp vá, tạm bợ và chịu ràng buộc nên chẳng những đã không sai khiến được xác thịt thô phàm của anh hàng thịt mà trái lại còn bị cái xác thịt ấy điều khiển và tinh chỉnh. Đáng sợ hơn, linh hồn Trương Ba từ từ bị nhiễm độc bởi cái tầm thường của xác thịt anh đồ tể. Hồn Trương Ba đang ở trong tâm trạng vô cùng bức bối, đau khổ [ Những câu cảm thán ngắn, dồn dập cùng với ước nguyện khắc khoải ]. Hồn bức bối bởi không thể nào thoát ra khỏi cái thân xác mà hồn ghê tởm. Hồn đau khổ bởi mình không còn là mình nữa. Trương Ba giờ đây vụng về, thô lỗ, phũ phàng lắm. Hồn Trương Ba cũng càng lúc càng rơi vào trạng thái đau khổ, vô vọng. Ý thức được điều đó linh hồn Trương Ba dằn vặt, đau khổ và quyết định hành động chống lại bằng cách tách ra khỏi xác thịt để sống sót độc lập, không phụ thuộc vào thể xác. Xác hàng thịt biết rõ những nỗ lực đó là vô ích, đã cười nhạo hồn Trương Ba, công bố về sức mạnh âm u, đui mù ghê gớm của mình, ranh mãnh dồn hồn Trương Ba vào thế đuối lí và hơn nữa, ve vãn hồn Trương Ba thoà hiệp vì theo lí lẽ của xác thịt là “ chẳng còn cách nào khác đâu ”, vì cả hai “ đã hoà vào nhau làm một rồi ”. Trước những “ lí lẽ ti tiện ” của xác thịt, Trương Ba đã nổi giận, đã khinh bỉ, đã mắng mỏ xác thịt hèn nhát nhưng đồng thới cũng ngậm ngùi thấm thía nghịch cành mà mình đã lâm vào, đành nhập trở lại vào xác thịt trong vô vọng. Hai hình tượng hồn Trương Ba và xác hàng thịt ở đây mang ý nghĩa ẩn dụ : Một bên đại điện cho sự trong sáng, nhân hậu và khát vọng sống thanh cao, xứng danh với danh nghĩa con người và một bên là sự tầm thường, dung tục. Nội dung cuộc đối thoại xoay quanh một yếu tố giàu tính triết lí, biểu lộ cuộc đấu tranh dai dẳng giữa hai mặt sống sót trong một con người. Từ đó nói lên khát vọng hướng thiện của con người và tầm quan trọng của việc tự ý thức, tự thắng lợi bản thân Màn đối thoại này cho thấy : • Trương Ba được trả lại đời sống nhưng là một đời sống đáng hổ thẹn vì phải sống chung với sự dung tục và bị sự dung tục ấy đồng hoá. • Không chỉ đừng lại ở đó, tác giả cảnh báo nhắc nhở : khi con người phải sống trong dung tục thì tất yếu cái dung tục sẽ ngự trị, sẽ thắng thế, sẽ ép chế và sẽ tàn phá những gì trong sáng, xinh xắn, cao quý trong con người. Màn đối thoại giữa Trương Ba với người thân trong gia đình : Không phải ngẫu nhiên mà tác giả không đưa anh con trai thực dụng của Trương Ba vào cuộc đối thoại của Trương Ba với những người thân trong gia đình. Các cuộc đối thoại với vợ con dâu và cháu gái càng làm cho Trương Ba đau khổ hơn. Ông hiểu những gì mình đã, đang và sẽ gây ra cho người thân trong gia đình là rất tệ hại mặc dầu ông không hề muốn điều đó. Thái độ của vợ trương Ba, con dâu và cháu gái trước sự biến hóa và tha hoá của Trương Ba : • Vợ Trương Ba buồn bã, đau khổ nhưng vốn bàn tính vị tha nên định nhường Trương Ba cho cô vợ anh hàng thịt. • Chị con dâu là người thâm thúy, chín chắn, hiểu điều hơn lẽ thiệt. Chị cảm thấy thương bố chồng trong tình cảnh trớ trêu. Chị biết ông khổ lắm, “ khổ hơn xưa nhiều lắm ”. Nhưng nỗi buồn đau trước tình cảnh mái ấm gia đình “ như sắp tan hoang ra cả ” khiến chị không hề bấm bụng mà đau, chị đã thốt thành lời cái nỗi đau đó : “ Thầy bảo con : Cái bên ngoài là không đáng kể, chỉ có cái bên trong, nhưng thầy ơi, con sợ lắm, bởi con cảm thấy, đau đớn thấy … mỗi ngày thầy một đổi khác dần, mất mát dần, tổng thể cứ như xô lệch, nhòa mờ dần đi, đến nối có lúc chính con cũng không nhận ra thầy nữa … ”. • Trái lại, cái Gái, cháu Trương Ba thì phản ứng kinh khủng và kinh hoàng. Tâm hồn tuổi thơ vốn trong sáng, không gật đầu sự tầm thường, dung tục nên không đồng ý người ông trong thể xác anh hàng thịt thô lỗ. Cái Gái, cháu ông giờ đây đã không cần phải giữ ý. Nó một mực khước từ tình thân [ tôi không phải là cháu ông … Ông nội tôi chết rồi ]. Cái Gái yêu quý ông nó bao nhiêu thì giờ đây nó không hề đồng ý cái con người có “ bàn tay giết lợn ”, bàn chân “ to bè như cái xẻng ” đã làm “ gãy tiệt cái chồi non ”, “ giẫm lên nát cả cây sâm quý mới ươm ” trong mảnh vườn của ông nội nó. Nó hận ông vì ông chữa cái diều cho cu Tị mà làm gãy nát khiến cu Tị trong cơn sốt mê man cứ khóc, cứ tiếc, cứ bắt đền. Với nó, “ Ông nội đời nào thô lỗ, phũ phàng như vậy ”. Nỗi tức giận của cái Gái đã biến thành sự xua đuổi kinh khủng : “ Ông xấu lắm, ác lắm ! Cút đi ! Lão đồ tể, cút đi ! ”. Tuy nhiên, họ chỉ là những người dân thường, họ không giúp gì được cho thực trạng hiện tại của Trương Ba. Tình huống kịch thôi thúc Trương Ba phải lựa chọn và sau màn độc thoại nội tâm [ hồn Trương Ba thử thách xác anh hàng thịt : “ có thật là không còn cách nào khác ? ” và phản kháng kinh khủng : “ Không cần đến cái đời sống do mày mang lại ! Không cần ! ” ]. ! ”. Đây là lời độc thoại có đặc thù quyết định hành động dẫn tới hành vi châm hương gọi Đế Thích một cách dứt khoát. Màn đối thoại giữa Trương Ba với Đế Thích : Gặp lại Đế Thích, Trương Ba biểu lộ thái độ nhất quyết chối từ, không gật đầu cái cảnh phải sống bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo nữa và muốn được là mình một cách toàn vẹn “ Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn ”. Qua lời thoại này của nhân vật Trương Ba. Lưu Quang Vũ muốn gửi gắm vào đó thông điệp : Con người là một thể thống nhất, hồn và xác phải hài hoà. Không thể có một tâm hồn thanh cao trong một thể xác phàm tục tội lỗi. Khi con người bị chi phối bởi những nhu yếu bản năng của thân xác thì đừng đỗ lỗi cho thân xác và tự an ủi, vỗ về mình bằng vẻ đẹp siêu hình của tâm hồn. Lúc đầu Đế Thích kinh ngạc nhưng khi hiểu ra thì khuyên Trương Ba nên đồng ý vì thế giới vốn không toàn vẹn, dưới đất, trên trời đều thế cả. Nhưng Trương Ba không đồng ý lí lẽ đó. Trương Ba thẳng thắn chỉ ra sai lầm đáng tiếc của Đế Thích : “ Sống nhờ vào đồ vật, của cải người khác đã là chuyện không nên nay đến cái thân tôi cũng phải sống nhờ anh hàng thịt. Ông chỉ nghĩ đơn thuần là cho tôi sống, nhưng sống thế nào thì ông chẳng cần biết ”. Sống thực sự cho ra con người quả không hề thuận tiện, đơn thuần. Khi sống nhờ, sống gửi, sống chắp vá, khi không được là mình thì đời sống ấy thật không có ý nghĩa. Lòng tốt hời hợt thì chẳng đem lại điều gì thực sự có ý nghĩa cho ai mà sự vô tâm còn tệ hại hơn, nó đẩy người khác vào nghịch cảnh, vào thảm kịch ! Đế Thích định liên tục sửa sai của mình và của Tây Vương Mẫu bằng một giải pháp khác, tệ hại ít hơn là cho hồn Trương Ba nhập vào xác cu Tị nhưng Trương Ba đã nhất quyết khước từ, không đồng ý cái cảnh sống giả tạo, mà theo ông là chỉ có lợi cho đám chức sắc, tức lão lí trưởng và đám trương tuần, không đồng ý cái đời sống mà theo ông là còn khổ hơn là cái chết. Trương Ba lôi kéo Đế Thích hay sửa sai bằng một việc làm đúng, đó là trả lại linh hồn cho bé Tị. Đế Thích sau cuối cũng đã thuận theo đề xuất của Trương Ba với lời nhận xét : “ Con người hạ giới những ông thật lạ mắt ”. Người đọc, người xem hoàn toàn có thể nhận ra những ý nghĩa triết lí thâm thúy và thấm thía qua hai lời thoại này. Thứ nhất, con người là một thể thống nhất, hồn và xác phải hài hòa. Không thể có một tâm hồn thanh cao trong một thân xác phàm tục, tội lỗi. Khi con người bị chi phối bởi những nhu yếu bản năng của thân xác thì đừng chỉ đổ tội cho thân xác, không hề tự an ủi, vỗ về mình bằng vẻ đẹp siêu hình của tâm hồn. Thứ hai, sống thực sự cho ra con người quả không hề thuận tiện, đơn thuần. Khi sống nhờ, sống gửi, sống chắp vá, khi không được là mình thì đời sống ấy thật không có ý nghĩa. Những lời thoại của Hồn Trương Ba với Đế Thích chứng tỏ nhân vật đã ý thức rõ về tình cảnh trớ trêu, đầy đặc thù bi hài của mình, thấm thía nỗi đau khổ về thực trạng ngày càng vênh lệch giữa hồn và xác, đồng thời càng chứng tỏ quyết tâm giải thoát nung nấu của nhân vật trước lúc Đế Thích Open. Qua màn đối thoại, hoàn toàn có thể thấy tác giả gửi gắm nhiều thông điệp vừa trực tiếp vừa gián tiếp, vừa can đảm và mạnh mẽ, kinh khủng vừa kín kẽ và thâm thúy về thời tất cả chúng ta đang sống. Tuy vậy, chỉ cần nhấn mạnh vấn đề ở đây vẻ đẹp tâm hồn của những người lao động trong cuộc đấu tranh chống lại sự dung tục, giả tạo để bảo vệ quyền được sống toàn vẹn, hợp với lẽ tự nhiên cùng sự triển khai xong nhân cách. Chất thơ của kịch Lưu Quang Vũ cũng được thể hiện ở đây. Màn kết : Trương Ba trả lại xác cho anh hàng thịt, gật đầu cái chết để linh hôn được trong sáng và hoá thân vào những sự vật thân thương, sống sót vĩnh viễn bên cạnh những người thân yêu của mình. Cuộc sống lại tuần hoàn theo quy luật của muôn đời. Màn kết với chất thơ sâu lắng đã đem lại âm hưởng thanh thoát cho một thảm kịch sáng sủa đồng thời truyền đi thông điệp về sự chiến thăng của cái Thiện, cái Đẹp và của sự sống đích thực. Không chí có ý nghĩa triết lí về nhân sinh, về niềm hạnh phúc con người, trong vở kịch nói chung và đoạn kết nói riêng, Lưu Quang Vũ muốn góp thêm phần phê phán một số ít bộc lộ xấu đi trong lối sống lúc bấy giờ : Thứ nhất, con người đang có rủi ro tiềm ẩn chạy theo những ham muốn tầm thường về vật chất, chỉ thích tận hưởng đến nỗi trở nên phàm phu, thô thiển. Thứ hai, lấy cớ tâm hồn là quý, đời sống ý thức là đáng trọng mà chẳng chăm sóc thích đáng đến hoạt động và sinh hoạt vật chất, không phấn đấu vì niềm hạnh phúc toàn vẹn. Cả hai ý niệm, cách sống trên đều cực đoan, đáng phê phán. Ngoài ra, vở kịch còn đề cập đến một yếu tố cũng không kém phần bức xúc, đó là thực trạng con người phải sống giả, không dám và cũng không được sống là bản thân mình. Đấy là rủi ro tiềm ẩn đẩy con người đến chỗ bị tha hóa do danh và lợi. Với toàn bộ những ý nghĩa đó, đoạn trích rất tiêu biểu vượt trội cho phong thái viết kịch của Lưu Quang Vũ .
Website Luyện thi trực tuyến không lấy phí, mạng lưới hệ thống luyện thi trắc nghiệm trực tuyến không tính tiền, trắc nghiệm trực tuyến, Luyện thi thử thptqg không lấy phí //acthan.vn/uploads/thi-online.pngBạn đang xem : Soạn bài hồn trương ba da hàng thịt violet Hồn Trương Ba da Hàng thịt – Lưu Quang Vũ, Các dạng đề bài Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Đọc văn bản Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Chuyên đề Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Các chi tiết cụ thể trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Tình huống truyện Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Hồn trương ba da hàng thịt xemtailieu com, Hồn Trương Bangữ văn 12H ồn Trương Ba da Hàng thịt – Lưu Quang Vũ, Các dạng đề bài Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Đọc văn bản Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Chuyên đề Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Các cụ thể trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Tình huống truyện Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Hồn trương ba da hàng thịt xemtailieu com, Hồn Trương Ba, DA HÀNG thịt phản hồi, Hồn Trương Ba, Đọc Hồn Trương Ba, da hàng thịt SGK 12, hồn trương ba, da hàng thịt tóm tắt, Kịch Hồn Trương Ba da hàng thịt, Bố cục hồn Trương Ba, da hàng thịt, hồn trương ba, da hàng thịt cadasa, Mở bài Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Hồn Trương Ba, da hàng thịt soạn ngắn, Nội dung bài hồn Trương Ba, da hàng thịt, Hồn Trương Ba, da hàng thịt tóm tắt, hồn trương ba, da hàng thịt cadasa, Hồn Trương Ba, da hàng thịt thực trạng sáng tác, Chuyên đề Hồn Trương Ba, da hàng thịt, So sánh Hồn Trương Ba, da hàng thịt, những nhân vật trong hồn trương ba, da hàng thịt, Tính thời sự trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Dàn ý Hồn Trương Ba, da hàng thịt, hồn trương ba, da hàng thịt tóm tắt, Hồn Trương Ba, da hàng thịt violet, Hồn Trương Ba, da hàng thịt cảm nhận, soạn bài hồn trương ba, da hàng thịt giáo an, hồn trương ba, da hàng thịt cadasa, Hồn Trương Ba, da hàng thịt thực trạng sáng tác, Hồn Trương Ba, da hàng thịt sáng tác Nam nào, Hồn Trương Ba, da hàng thịt soạn ngắn, Hồn Trương Ba, da hàng thịt, KịchTrong làng kịch nói Nước Ta, có lẽ rằng ai cũng biết đến Lưu Quang Vũ – một hiện tượng kỳ lạ đặc biệt quan trọng của sân khấu kịch trường những năm tám mươi của thế kỉ XX. Tuy có tài ở nhiều nghành nghề dịch vụ như viết truyện ngắn, soạn kịch, làm thơ, vẽ tranh … nhưng ông được xem là một trong những nhà soạn kịch năng lực nhất của nền văn học thẩm mỹ và nghệ thuật Việt nam tân tiến. Trong những vở kịch của Lưu Quang Vũ, đáng chú ý quan tâm nhất là vở “ Hồn Trương Ba, da hàng thịt ”. Bằng nghệ thuật và thẩm mỹ kiến thiết xây dựng nội tâm độc lạ, cảnh VII, đoạn cuối vở kịch đem đến cho người đọc nhiều yếu tố tư tưởng thâm thúy qua nhân vật Trương Ba trong thân xác anh hàng thịt. Xem thêm : Cách Làm Dọc Mùng Không Ngứa, Mẹo Chế Biến Dọc Mùng Không Bị Ngứa Hồn Trương Ba, da hàng thịt là vở kịch được Lưu Quang Vũ viết năm 1981, công diễn lần tiên phong năm 1984, sau đó được diễn lại nhiều lần trong và ngoài nước. Từ diễn biến dân gian, Lưu Quang Vũ đã thiết kế xây dựng lại thành một vở kịch nói văn minh và lồng vào đó nhiều triết lí nhân văn về cuộc sống và con người. Trong tác phẩm, Trương Ba là một ông lão gần sáu mươi, thích trồng vườn, yêu cái đẹp, tâm hồn thanh nhã, giỏi đánh cờ. Chỉ vì sự tắc trách của Nam Tào gạch nhầm tên mà Trương Ba chết oan. Theo lời khuyên của “ tiên cờ ” Đế Thích, Nam Tào, Bắc Đẩu “ sửa sai ” bằng cách cho hồn Trương Ba được liên tục sống trong thân xác của anh hàng thịt mới chết gần nhà. Nhưng điều đó lại đưa Trương Ba và một nghịch cảnh khi linh hồn mình phải trú và người khác. Do phải sống tạm bợ, phụ thuộc, Trương Ba dần bị xác hàng thịt làm mất đi thực chất trong sáng, ngay thật của mình. Ý thức được điều đó, Trương Ba dằn vặt, đau khổ và lao lý chống lại bằng cách tách ra khỏi xác thịt. Qua những cuộc đối thoại của Trương Ba, tác giả dần tạo nên một mạch truyện dẫn dắt người xem hiểu sâu hơn về Trương Ba. Có thể nói Trương Ba đã chết một cách phi lí, ai cũng biết cái chết của Trương Ba là do sự vô tâm và tắc trách của Nam Tào. Nhưng sự sửa sai của Nam Tào và Bắc Đẩu theo lời khuyên của Đế Thích nhằm mục đích trả lại công minh cho Trương Ba lại đẩy Trương Ba vào một nghịch cảnh phi lí hơn là linh hồn mình phải trú nhờ trong thể xác của kẻ khác. Do phải sống nhờ thể xác anh hàng thịt, hồn Trương Ba đành phải chiều theo 1 số ít nhu yếu hiển nhiên của xác thịt. Linh hồn nhân hậu, trong sáng, bản tính ngay thật của Trương Ba xưa kia, nay vì phải sống mượn, chắp vá, tạm bợ và phụ thuộc nên chẳng những đã không sai khiến được xác thịt thô phàm của anh hàng thịt mà trái lại còn bị cái xác thịt ấy tinh chỉnh và điều khiển. Đáng sợ hơn, linh hồn Trương Ba từ từ bị nhiễm độc bởi cái tầm thường của xác thịt anh đồ tể. Hồn Trương Ba đang ở trong tâm trạng vô cùng bức bối, đau khổ [ Những câu cảm thán ngắn, dồn dập cùng với ước nguyện khắc khoải ]. Hồn bức bối bởi không thể nào thoát ra khỏi cái thân xác mà hồn ghê tởm. Hồn đau khổ bởi mình không còn là mình nữa. Trương Ba giờ đây vụng về, thô lỗ, phũ phàng lắm. Hồn Trương Ba cũng càng lúc càng rơi vào trạng thái đau khổ, vô vọng. Ý thức được điều đó linh hồn Trương Ba dằn vặt, đau khổ và quyết định hành động chống lại bằng cách tách ra khỏi xác thịt để sống sót độc lập, không chịu ràng buộc vào thể xác. Xác hàng thịt biết rõ những nỗ lực đó là vô ích, đã cười nhạo hồn Trương Ba, công bố về sức mạnh âm u, đui mù ghê gớm của mình, ranh mãnh dồn hồn Trương Ba vào thế đuối lí và hơn nữa, ve vãn hồn Trương Ba thoà hiệp vì theo lí lẽ của xác thịt là “ chẳng còn cách nào khác đâu ”, vì cả hai “ đã hoà vào nhau làm một rồi ”. Trước những “ lí lẽ ti tiện ” của xác thịt, Trương Ba đã nổi giận, đã khinh bỉ, đã mắng mỏ xác thịt hèn kém nhưng đồng thới cũng ngậm ngùi thấm thía nghịch cành mà mình đã lâm vào, đành nhập trở lại vào xác thịt trong vô vọng. Hai hình tượng hồn Trương Ba và xác hàng thịt ở đây mang ý nghĩa ẩn dụ : Một bên đại điện cho sự trong sáng, nhân hậu và khát vọng sống thanh cao, xứng danh với danh nghĩa con người và một bên là sự tầm thường, dung tục. Nội dung cuộc đối thoại xoay quanh một yếu tố giàu tính triết lí, bộc lộ cuộc đấu tranh dai dẳng giữa hai mặt sống sót trong một con người. Từ đó nói lên khát vọng hướng thiện của con người và tầm quan trọng của việc tự ý thức, tự thắng lợi bản thân Màn đối thoại này cho thấy : • Trương Ba được trả lại đời sống nhưng là một đời sống đáng hổ thẹn vì phải sống chung với sự dung tục và bị sự dung tục ấy đồng hoá. • Không chỉ đừng lại ở đó, tác giả cảnh báo nhắc nhở : khi con người phải sống trong dung tục thì tất yếu cái dung tục sẽ ngự trị, sẽ thắng thế, sẽ ép chế và sẽ tàn phá những gì trong sáng, đẹp tươi, cao quý trong con người. Màn đối thoại giữa Trương Ba với người thân trong gia đình : Không phải ngẫu nhiên mà tác giả không đưa anh con trai thực dụng của Trương Ba vào cuộc đối thoại của Trương Ba với những người thân trong gia đình. Các cuộc đối thoại với vợ con dâu và cháu gái càng làm cho Trương Ba đau khổ hơn. Ông hiểu những gì mình đã, đang và sẽ gây ra cho người thân trong gia đình là rất tệ hại mặc dầu ông không hề muốn điều đó. Thái độ của vợ trương Ba, con dâu và cháu gái trước sự đổi khác và tha hoá của Trương Ba : • Vợ Trương Ba buồn bã, đau khổ nhưng vốn bàn tính vị tha nên định nhường Trương Ba cho cô vợ anh hàng thịt. • Chị con dâu là người thâm thúy, chín chắn, hiểu điều hơn lẽ thiệt. Chị cảm thấy thương bố chồng trong tình cảnh trớ trêu. Chị biết ông khổ lắm, “ khổ hơn xưa nhiều lắm ”. Nhưng nỗi buồn đau trước tình cảnh mái ấm gia đình “ như sắp tan hoang ra cả ” khiến chị không hề bấm bụng mà đau, chị đã thốt thành lời cái nỗi đau đó : “ Thầy bảo con : Cái bên ngoài là không đáng kể, chỉ có cái bên trong, nhưng thầy ơi, con sợ lắm, bởi con cảm thấy, đau đớn thấy … mỗi ngày thầy một đổi khác dần, mất mát dần, tổng thể cứ như xô lệch, nhòa mờ dần đi, đến nối có lúc chính con cũng không nhận ra thầy nữa … ”. • Trái lại, cái Gái, cháu Trương Ba thì phản ứng kinh khủng và kinh hoàng. Tâm hồn tuổi thơ vốn trong sáng, không đồng ý sự tầm thường, dung tục nên không đồng ý người ông trong thể xác anh hàng thịt thô lỗ. Cái Gái, cháu ông giờ đây đã không cần phải giữ ý. Nó một mực khước từ tình thân [ tôi không phải là cháu ông … Ông nội tôi chết rồi ]. Cái Gái yêu quý ông nó bao nhiêu thì giờ đây nó không hề gật đầu cái con người có “ bàn tay giết lợn ”, bàn chân “ to bè như cái xẻng ” đã làm “ gãy tiệt cái chồi non ”, “ giẫm lên nát cả cây sâm quý mới ươm ” trong mảnh vườn của ông nội nó. Nó hận ông vì ông chữa cái diều cho cu Tị mà làm gãy nát khiến cu Tị trong cơn sốt mê man cứ khóc, cứ tiếc, cứ bắt đền. Với nó, “ Ông nội đời nào thô lỗ, phũ phàng như vậy ”. Nỗi tức giận của cái Gái đã biến thành sự xua đuổi kinh khủng : “ Ông xấu lắm, ác lắm ! Cút đi ! Lão đồ tể, cút đi ! ”. Tuy nhiên, họ chỉ là những người dân thường, họ không giúp gì được cho thực trạng hiện tại của Trương Ba. Tình huống kịch thôi thúc Trương Ba phải lựa chọn và sau màn độc thoại nội tâm [ hồn Trương Ba thử thách xác anh hàng thịt : “ có thật là không còn cách nào khác ? ” và phản kháng kinh khủng : “ Không cần đến cái đời sống do mày mang lại ! Không cần ! ” ]. ! ”. Đây là lời độc thoại có đặc thù quyết định hành động dẫn tới hành vi châm hương gọi Đế Thích một cách dứt khoát. Màn đối thoại giữa Trương Ba với Đế Thích : Gặp lại Đế Thích, Trương Ba bộc lộ thái độ nhất quyết chối từ, không đồng ý cái cảnh phải sống bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo nữa và muốn được là mình một cách toàn vẹn “ Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn ”. Qua lời thoại này của nhân vật Trương Ba. Lưu Quang Vũ muốn gửi gắm vào đó thông điệp : Con người là một thể thống nhất, hồn và xác phải hài hoà. Không thể có một tâm hồn thanh cao trong một thể xác phàm tục tội lỗi. Khi con người bị chi phối bởi những nhu yếu bản năng của thân xác thì đừng đỗ lỗi cho thân xác và tự an ủi, vỗ về mình bằng vẻ đẹp siêu hình của tâm hồn. Lúc đầu Đế Thích quá bất ngờ nhưng khi hiểu ra thì khuyên Trương Ba nên gật đầu vì thế giới vốn không toàn vẹn, dưới đất, trên trời đều thế cả. Nhưng Trương Ba không gật đầu lí lẽ đó. Trương Ba thẳng thắn chỉ ra sai lầm đáng tiếc của Đế Thích : “ Sống nhờ vào đồ vật, của cải người khác đã là chuyện không nên nay đến cái thân tôi cũng phải sống nhờ anh hàng thịt. Ông chỉ nghĩ đơn thuần là cho tôi sống, nhưng sống thế nào thì ông chẳng cần biết ”. Sống thực sự cho ra con người quả không hề thuận tiện, đơn thuần. Khi sống nhờ, sống gửi, sống chắp vá, khi không được là mình thì đời sống ấy thật không có ý nghĩa. Lòng tốt hời hợt thì chẳng đem lại điều gì thực sự có ý nghĩa cho ai mà sự vô tâm còn tệ hại hơn, nó đẩy người khác vào nghịch cảnh, vào thảm kịch ! Đế Thích định liên tục sửa sai của mình và của Tây Vương Mẫu bằng một giải pháp khác, tệ hại ít hơn là cho hồn Trương Ba nhập vào xác cu Tị nhưng Trương Ba đã nhất quyết phủ nhận, không gật đầu cái cảnh sống giả tạo, mà theo ông là chỉ có lợi cho đám chức sắc, tức lão lí trưởng và đám trương tuần, không gật đầu cái đời sống mà theo ông là còn khổ hơn là cái chết. Trương Ba lôi kéo Đế Thích hay sửa sai bằng một việc làm đúng, đó là trả lại linh hồn cho bé Tị. Đế Thích sau cuối cũng đã thuận theo đề xuất của Trương Ba với lời nhận xét : “ Con người hạ giới những ông thật kì khôi ”. Người đọc, người xem hoàn toàn có thể nhận ra những ý nghĩa triết lí thâm thúy và thấm thía qua hai lời thoại này. Thứ nhất, con người là một thể thống nhất, hồn và xác phải hài hòa. Không thể có một tâm hồn thanh cao trong một thân xác phàm tục, tội lỗi. Khi con người bị chi phối bởi những nhu yếu bản năng của thân xác thì đừng chỉ đổ tội cho thân xác, không hề tự an ủi, vỗ về mình bằng vẻ đẹp siêu hình của tâm hồn. Thứ hai, sống thực sự cho ra con người quả không hề thuận tiện, đơn thuần. Khi sống nhờ, sống gửi, sống chắp vá, khi không được là mình thì đời sống ấy thật không có ý nghĩa. Những lời thoại của Hồn Trương Ba với Đế Thích chứng tỏ nhân vật đã ý thức rõ về tình cảnh trớ trêu, đầy đặc thù bi hài của mình, thấm thía nỗi đau khổ về thực trạng ngày càng vênh lệch giữa hồn và xác, đồng thời càng chứng tỏ quyết tâm giải thoát nung nấu của nhân vật trước lúc Đế Thích Open. Qua màn đối thoại, hoàn toàn có thể thấy tác giả gửi gắm nhiều thông điệp vừa trực tiếp vừa gián tiếp, vừa can đảm và mạnh mẽ, kinh khủng vừa kín kẽ và thâm thúy về thời tất cả chúng ta đang sống. Tuy vậy, chỉ cần nhấn mạnh vấn đề ở đây vẻ đẹp tâm hồn của những người lao động trong cuộc đấu tranh chống lại sự dung tục, giả tạo để bảo vệ quyền được sống toàn vẹn, hợp với lẽ tự nhiên cùng sự hoàn thành xong nhân cách. Chất thơ của kịch Lưu Quang Vũ cũng được thể hiện ở đây. Màn kết : Trương Ba trả lại xác cho anh hàng thịt, gật đầu cái chết để linh hôn được trong sáng và hoá thân vào những sự vật thân thương, sống sót vĩnh viễn bên cạnh những người thân yêu của mình. Cuộc sống lại tuần hoàn theo quy luật của muôn đời. Màn kết với chất thơ sâu lắng đã đem lại âm hưởng thanh thoát cho một thảm kịch sáng sủa đồng thời truyền đi thông điệp về sự chiến thăng của cái Thiện, cái Đẹp và của sự sống đích thực. Không chí có ý nghĩa triết lí về nhân sinh, về niềm hạnh phúc con người, trong vở kịch nói chung và đoạn kết nói riêng, Lưu Quang Vũ muốn góp thêm phần phê phán một số ít bộc lộ xấu đi trong lối sống lúc bấy giờ : Thứ nhất, con người đang có rủi ro tiềm ẩn chạy theo những ham muốn tầm thường về vật chất, chỉ thích tận hưởng đến nỗi trở nên phàm phu, thô thiển. Thứ hai, lấy cớ tâm hồn là quý, đời sống ý thức là đáng trọng mà chẳng chăm sóc thích đáng đến hoạt động và sinh hoạt vật chất, không phấn đấu vì niềm hạnh phúc toàn vẹn. Cả hai ý niệm, cách sống trên đều cực đoan, đáng phê phán. Ngoài ra, vở kịch còn đề cập đến một yếu tố cũng không kém phần bức xúc, đó là thực trạng con người phải sống giả, không dám và cũng không được sống là bản thân mình. Đấy là rủi ro tiềm ẩn đẩy con người đến chỗ bị tha hóa do danh và lợi. Với toàn bộ những ý nghĩa đó, đoạn trích rất tiêu biểu vượt trội cho phong thái viết kịch của Lưu Quang Vũ .