Bảo hiểm ô tô bắt buộc là gì?
Bảo hiểm ô tô bắt buộc là loại hình bảo hiểm trách nhiệm dân sự đối với tất cả các chủ sở hữu xe ô tô đều phải tham gia theo quy định. Bởi nếu bị cảnh sát giao thông, cơ quan chức năng có thẩm quyền kiểm tra mà chủ sở hữu xe không có bảo hiểm ô tô bắt buộc thì sẽ bị coi là vi phạm quy định của pháp luật và sẽ bị xử phạt theo quy định.
Ngoài ra, khi mua bảo hiểm ô tô bắt buộc ở đâu đi chăng nữa thì bạn cũng nên đọc thêm các quy định và các phạm vi bảo hiểm, điểm loại trừ của bảo hiểm bắt buộc ô tô này để được công ty bảo hiểm chi trả bồi thường. Mức phí bảo hiểm ô tô bắt buộc sẽ là khác nhau đối với từng loại xe chuyên dụng, thông thường, trọng tải, số ghế ngồi.
Những lợi ích của bảo hiểm bắt buộc xe ô tô
Bảo hiểm bắt buộc xe ô tô là bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới. Theo quy định của pháp luật, chủ xe ô tô đều phải tham gia loại bảo hiểm này. Khi chủ xe gây tai nạn, bảo hiểm sẽ chi trả cho bên thứ 3 [người bị va chạm với chủ xe]. Số tiền bồi thường sẽ do đơn vị bảo hiểm quy định.
Điều kiện để được các công ty bảo hiểm chi trả tiền bồi thường là phải có người đại diện của cơ quan chức năng như cảnh sát giao thông [CSGT] xác nhận lỗi vi phạm thuộc về ai. Công ty bảo hiểm không chi trả bồi thường theo sự thỏa thuận của người gây tai nạn và người bị nạn.
Theo các chuyên gia tư vấn ô tô, chủ xe ô tô không mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự sẽ bị xử phạt do vi phạm quy định của pháp luật nếu bị CSGT kiểm tra. Trong một số trường hợp, bảo hiểm bắt buộc xe ô tô có thể giúp chủ xe không bị truy cứu hình sự do thể hiện trách nhiệm khi xảy ra tai nạn.
Do đó, khi mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự, chủ xe phải nắm được các quy định và phạm vi được bồi thường bảo hiểm để đòi hỏi quyền lợi chính đáng của mình với công ty bảo hiểm.
Các loại hình bảo hiểm ô tô hiện nay
1. Bảo hiểm trách nhiệm dân sự xe ô tô: hay còn gọi là bảo hiểm ô tô bắt buộc áp dụng đối với mọi chủ xe cơ giới tham gia giao thông trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
2. Bảo hiểm tai nạn lái phụ xe và người ngồi trên xe: là bảo hiểm dành cho lái phụ xe và người ngồi trên xe trong quá trình tham gia giao thông, lên xuống xe trong quá trình tham gia giông thông không may bị tai nạn.
3. Bảo hiểm vật chất xe ô tô: là loại hình bảo hiểm ô tô tự nguyện hay còn có tên gọi khác là bảo hiểm thân vỏ xe ô tô.
4. Bảo hiểm trách nhiệm dân sự tự nguyện: là phần trách nhiệm tăng thêm ngoài mức bảo hiểm ô tô bắt buộc của nhà nước mà chủ xe muốn tham gia.
5. Bảo hiểm trách nhiệm dân sự hàng hóa: là trách nhiệm dân sự của Chủ xe đối với hàng hóa trong quá trình vận chuyển theo hợp đồng vận chuyển giữa Chủ xe và chủ hàng.
6. Bảo hiểm ô tô hai chiều: là cách gọi thông thường của cánh tài xế hay chủ xe và nghĩ rằng bảo hiểm ô tô hai chiều sẽ được chi trả trong bất cứ vụ tai nạn nào. Điều đầu tiên ở đây tôi muốn khẳng định, trên thị trường chưa xuất hiện bảo hiểm nào gọi là bảo hiểm ô tô hai chiều.
Đây là cách hiểu đơn giản, theo cách hiểu như trên, bảo hiểm ô tô hai chiều sẽ bao gồm 2 loại hình bảo hiểm: Bảo hiểm trách nhiệm dân sự xe ô tô [Bồi thường cho người thứ ba và tài sản của người thứ ba]; Bảo hiểm vật chất xe ô tô [Bồi thường cho chính chiếc xe của mình].
Khi mua ô tô, ngoài bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc, hầu hết các chủ xe thường mua thêm bảo hiểm thân vỏ, là dạng bảo hiểm tự nguyện, đặc biệt với người mới lái trong vài năm đầu sở hữu xe. Không giống như bảo hiểm bắt buộc có mức giá cố định, ví dụ 480.700 đồng với xe 5 chỗ, bảo hiểm thân vỏ có nhiều mức khác nhau, tùy xe và nhà cung cấp.
Vậy bảo hiểm thân vỏ là gì, tác dụng ra sao và những lưu ý khi mua là gì?
Tác dụng
Bảo hiểm thân vỏ tự nguyện hỗ trợ khách hàng khắc phục hậu quả thiệt hại về xe trong trường hợp chủ xe tự gây ra các tổn thất không mong muốn mà không có tác động của bên thứ ba.
Ví dụ: tự lùi xe và cột, tự đâm vào tường… Ở đây có thể hiểu, khi có va chạm với một xe hay vật thể khác thì đơn vị bảo hiểm sẽ căn cứ vào tính đúng sai của sự việc và mức độ hư hại để đưa ra phương án bồi thường và hỗ trợ khách hàng.
Giả sử xe A và B va chạm, xe A mua bảo hiểm, B không mua. A sai, bảo hiểm vẫn bồi hoàn cho bên A để hỗ trợ tai nạn, nhưng chỉ được một phần nhỏ hoặc tùy theo điều khoản hợp đồng. Hoặc trong trường hợp xe B sai bảo hiểm cũng bồi hoàn cho A nhưng sau đó sẽ yêu cầu B bồi hoàn lại.
Chủ xe nào nên mua bảo hiểm
Những người mới sử dụng ô tô, chưa tự tin vào khả năng lái xe tốt nhất nên mua bảo hiểm, để giảm bớt tổn thất nếu xảy ra tai nạn. Tất nhiên, ngay cả những tài xế lâu năm, nếu cẩn thận vẫn nên mua thêm bảo hiểm thân vỏ, vì những sự cố bất ngờ có thể xảy ra bất cứ lúc nào.
Trong trường hợp chủ xe mua qua hình thức trả góp, vay ngân hàng thì hầu hết các ngân hàng sẽ yêu cầu bắt buộc phải mua bảo hiểm thân vỏ. Bởi lẽ, khi khách hàng chưa trả hết tiền vay, chiếc xe được khách thế chấp nên chính là tài sản của ngân hàng. Khi ấy, ngân hàng cần phải được bảo hiểm cho tài sản của mình nhưng đang được người khác sử dụng. Có nhiều trường hợp, khi xảy ra tai nạn chủ xe thường bỏ xe và không sửa chữa.
Hình thức gói bảo hiểm
Sẽ có một gói cơ bản cho bảo hiểm ô tô và mở rộng từ gói này tùy thuộc vào nhu cầu của chủ xe:
Bảo hiểm cơ bản: đây là gói bảo hiểm với khung cơ sở là bảo vệ chủ xe trong trường hợp có hư hỏng, va chạm bên ngoài, máy móc.
Chủ xe có thể mua thêm các gói bảo vệ kèm theo, ví dụ: mất cắp bộ phận, thủy kích, cháy nổ.
Mất cắp bộ phận: Chủ xe sẽ được bồi thường khi có bộ phận nào trên xe bị trộm. Các hãng bảo hiểm thường sẽ giới hạn số lần mất cắp trong một năm, căn cứ vào tình trạng mất cắp trên thực tế. Các bộ phận hay bị mất cắp phổ biến nhất là gương, logo, camera lùi.
Thủy kích, ngập nước: là các sự cố nặng nên thường chủ xe phải mua thêm gói này, khi xảy ra ngập nước hoặc thủy kích, chủ xe được hỗ trợ 100% phí sửa chữa. Chi phí sửa xe bị thuỷ kích vốn rất đắt đỏ, với xe sang có thể tới vài trăm hoặc cả tỷ đồng.
Cháy nổ: khi xe xảy ra sự cố về cháy nổ do nguyên nhân từ bên ngoài hoặc từ xe, chủ xe có thể được bồi hoàn số tiền tương ứng để mua xe mới hoặc được bảo hiểm mua một chiếc xe tương tự để thanh toán rủi ro.
Bảo hiểm miễn thường: Miễn thường là giới hạn tổn thất mà tại đó, công ty bảo hiểm sẽ không phải chịu trách nhiệm. Thông thường mức miễn thường bảo hiểm thân vỏ ô tô vào khoảng 500.000 đồng đến 2 triệu đồng. Ví dụ, nếu khách mua bảo hiểm với mức miễn thường là 1 triệu thì khi người dùng mang xe đi sửa chữa, chi phí sửa chữa hết 3 triệu, bảo hiểm chỉ chịu 2 triệu, còn lại khách chịu 1 triệu.
Mức miễn thường được sinh ra để loại trừ những chủ xe “quá chăm chỉ sửa xe nhờ bảo hiểm”, nhằm giảm bớt sự thất thu bảo hiểm.
Bảo hiểm toàn bộ: Khách hàng sẽ được chi trả toàn bộ các chi phí hư hỏng xe từ thân vỏ, máy móc, ngập nước, thủy kích, cháy nổ, mất cắp [bộ phận hay toàn bộ xe].
Khi tham gia gói này khách hàng còn được chi trả chi phí đi lại trong thời gian xe nằm xưởng, ngay cả khoản thu nhập do xe mang lại. Tuy nhiên mức phí cho gói này thường sẽ rất cao.
Mức phí bảo hiểm
Số tiền mà chủ xe phải chi trả sẽ phụ thuộc vào gói bảo hiểm mà khách hàng lựa chọn, xe cũ hay mới và tỷ lệ bồi hoàn được định mức của chiếc xe.
Phí bảo hiểm được tính theo công thức: giá xuất hóa đơn [hoặc giá niêm yết] x hệ số tính bảo hiểm.
Ví dụ: Một chiếc Vios 2020 thường có hệ số bảo hiểm 1%, giá xe 570 triệu nên mức phí bảo hiểm là 1% x 570 triệu đồng = 5,7 triệu đồng. Tuy nhiên một chiếc Vios 2010 cũng có thể có mức phí khoảng 5-6 triệu đồng, vì xe cũ dễ hỏng, chi phí sửa chữa cao nên hệ số bảo hiểm cao hơn, có thể 1,5-2%.
Hai mẫu xe cùng đời mới, giá ngang nhau chưa chắc đã có hệ số bảo hiểm giống nhau. Ví dụ, chiếc Suzuki Ciaz giá tương đương Vios nhưng phí bảo hiểm tới 8-10 triệu. Theo nhân viên bảo hiểm, vì Ciaz không phổ biến, giá phụ tùng, linh kiện thay thế đắt hơn.
Kèm với những quy định về mức phí người sử dụng sẽ được hưởng các quyền lợi mở rộng kèm theo gói bảo hiểm tham gia. Ví dụ: Cứu hộ miễn phí, tặng bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc, chiết khấu…
Bảng tham khảo mức phí bảo hiểm của các dòng xe ở các phân khúc, giả sử xe mới đời 2020, hệ số bảo hiểm là 1,5%:
Quy trình yêu cầu bồi thường bảo hiểm
Khi xảy ra sự cố, chủ xe cần giữ nguyên hiện trường, gọi điện cho tổng đài hoặc số trên hotline bảo hiểm, hoặc có thể gọi cho nhân viên bán bảo hiểm để được hỗ trợ. Trong trường hợp quá 40 phút, nếu không được hỗ trợ, tài xế có thể chụp ảnh lại hiện trường và đưa xe về nếu va chạm nhẹ, xe vẫn có thể di chuyển được.
Nếu xe không di dời được, tai nạn nặng hoặc mất cắp bộ phận, thủy kích, cháy nổ, chủ xe có thể gọi cho công an khu vực đến lập biên bản để làm hồ sơ pháp lý gửi lại cho bảo hiểm phục vụ công tác thẩm định và chi trả bảo hiểm sau này.
Các kẽ hở trong quản lý bảo hiểm
Việc quản lý bảo hiểm không sát sao hoặc quá lỏng lẻo sẽ khiến bên mua có thể trục lợi bảo hiểm nhờ khai báo không đúng thông tin, tận dụng chi trả từ bảo hiểm. Ở chiều ngược lại, người mua cũng thiệt thòi khi chưa hiểu đúng hoặc không được hướng dẫn kỹ trong quá trình khai báo bảo hiểm.
Ví dụ: Nhiều chủ xe tự tháo các bộ phận như gương, logo đi bán sau đó yêu cầu bảo hiểm hỗ trợ thanh toán, cá biệt một số chủ xe còn đốt xe tạo hiện trường giả để được đổi xe mới hoặc lấy tiền mặt.
Một bất cập khác khi nhiều chủ xe hay lợi dụng việc đền bù để trục lợi bảo hiểm. Khi có va chạm với xe khác, chủ xe sau khi đòi bồi thường từ bên gây tai nạn sẽ dựng hiện trường giả và yêu cầu bảo hiểm bồi thường, nhận được tiền từ cả hai bên.
Từ phía bảo hiểm, khách hàng cũng có thiệt thòi khi nhiều đơn vị bảo hiểm không nhắc khách hàng trong việc lưu trữ hình ảnh, thông tin, các biên bản giám định để nhận được mức đền bù tối đa.