Kết quả của chiến dịch đánh Đường 14 - Phước Long cuối năm 1974 đầu năm 1975 không cho thấy
(Bqp.vn) - Mùa khô 1974 - 1975, trên chiến trường B2, quân và dân ta đã mở chiến dịch Đường số 14 - Phước Long và giành thắng lợi to lớn. Đây là chiến thắng quan trọng, mang ý nghĩa chiến lược, lần đầu tiên giải phóng hoàn toàn một tỉnh ở miền Nam trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước với nhiều nét nghệ thuật đặc sắc. Bộ đội chủ lực tiến công giải phóng cứ điểm Bộ Chỉ huy cảnh sát Ngụy ở Phước Long. (ảnh tư liệu) Thực hiện bước 1 của Kế hoạch chiến lược năm 1975 của Bộ Chính trị, cuối năm 1974, Quân ủy Trung ương quyết định mở “đợt tiến công có mức độ, chủ yếu ở đồng bằng sông Cửu Long và miền Đông Nam Bộ”, nhằm tiếp tục phát triển thế, lực chiến lược có lợi cho ta trên chiến trường miền Nam; đồng thời, có thêm cơ sở để Bộ Chính trị chính thức hạ quyết tâm chiến lược. Triển khai chủ trương trên, Bộ Tư lệnh Miền giao nhiệm vụ cho Quân đoàn 4 mở chiến dịch Đường số 14 - Phước Long. Đây là Chiến dịch rất quan trọng, không chỉ tiêu diệt một bộ phận chủ lực địch, mở rộng vùng giải phóng, tạo thêm bàn đạp tiến công vùng ven Sài Gòn, mà còn nhằm từng bước thăm dò phản ứng của địch. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, cán bộ, chiến sĩ Quân đoàn 4 đã vượt qua mọi khó khăn, tập trung nghiên cứu, đánh giá tình hình, xây dựng quyết tâm, xác định cách đánh linh hoạt, sáng tạo và giành thắng lợi to lớn. Sau 25 ngày đêm chiến đấu liên tục (từ ngày 13/12/1974 đến ngày 6/1/1975), ta đã tiêu diệt, bắt và làm tan rã toàn bộ quân địch ở Phước Long, thu nhiều vũ khí và phương tiện chiến tranh, giải phóng 50 vạn dân, thực hiện thắng lợi mục tiêu chiến dịch. Đặc biệt, với chiến thắng Đường số 14 - Phước Long, lần đầu tiên ta đã giải phóng hoàn toàn một tỉnh miền Đông Nam Bộ, đánh dấu bước phát triển mới về nghệ thuật tổ chức và thực hành tác chiến chiến dịch, với nhiều nét nghệ thuật đặc sắc, được thể hiện ở một số nội dung cơ bản sau: Một là, lựa chọn địa bàn tác chiến chiến dịch đúng đắn, phù hợp và có giá trị về chiến lược. Thời điểm cuối năm 1974, trong hệ thống phòng thủ của Quân đoàn 3 Ngụy, địa bàn Phước Long - Đường số 14 là một khâu tương đối sơ hở, mỏng yếu. Tuy nhiên, nếu nghiên cứu tổng thể mới thấy hết vai trò đặc biệt quan trọng của địa bàn Phước Long - Đường số 14 về chiến lược. Trước hết, Phước Long là một tỉnh có vị trí quan trọng trong thế trận phòng thủ từ xa bảo vệ Sài Gòn, nhưng lại là nơi tương đối xung yếu, thuận tiện cho chủ lực của ta cơ động, triển khai tiến công. Nếu chiếm được Phước Long ta sẽ mở ra thế trận uy hiếp Sài Gòn từ hướng Tây Bắc; đồng thời, tạo thế cơ động, triển khai lực lượng rộng rãi từ hướng Tây và Tây Bắc vào Sài Gòn - sào huyệt cuối cùng của chế độ Việt Nam cộng hòa. Địa thế Phước Long có giá trị án ngữ, khống chế các trục giao thông quan trọng, như: Đường 14 nối với Nam Tây Nguyên, Đường số 2 từ Đồng xoài đi Phước Bình, trục lộ 311 nối với Đường số 13…; đồng thời nối thông với hành lang tuyến đường 559 chiến lược của ta. Không những thế, địa hình nơi đây bao gồm cả rừng núi, trung du, đồng bằng và đô thị, lại nằm gần Căn cứ không quân lớn Biên Hòa và Sở chỉ huy Quân đoàn 3 Ngụy. Vì thế, khi ta tiến công Đường 14 - Phước Long sẽ buộc địch phải tập trung đối phó; từ đó chúng sẽ bộc lộ rõ thực lực, khả năng và ý đồ tác chiến, còn ta sẽ có cơ sở để hoạch định các kế hoạch xa hơn, lớn hơn. Mặt khác, với khả năng thực tế của chủ lực Miền lúc đó thì chọn địa bàn tác chiến Phước Long là mục tiêu vừa sức để bảo đảm giành thắng lợi. Trên cơ sở phân tích đánh giá tình hình các mặt, Bộ Tư lệnh Miền quyết định chọn Phước Long - Đường số 14 là địa bàn tác chiến chủ yếu của bước 1 năm 1975. Đây là quyết định đúng đắn, sáng tạo và là nét nghệ thuật đặc sắc. Với việc chọn địa bàn tác chiến chiến dịch này, chúng ta đã nhận thức đúng và biết đặt Phước Long - Đường số 14 vào những ý định chiến lược lớn, xa hơn mà trong thời điểm đó địch chưa đánh giá được. Thực tiễn diễn biến Chiến dịch đã chứng minh, khi ta tiêu diệt các mục tiêu: Bù Đăng, Bù Na và uy hiếp Đồng Xoài, địch vẫn chủ quan cho rằng đó chỉ là hoạt động phối hợp chiến trường của các đơn vị nhỏ và địa phương. Và, đến khi ta mở đợt tiến công tiêu diệt Đồng Xoài, đánh chiếm thị xã Phước Long và giải phóng hoàn toàn tỉnh Phước Long thì địch hoàn toàn bất ngờ và phản ứng yếu ớt. Mặc dù đích thân Tổng thống Việt Nam cộng hòa Nguyễn Văn Thiệu chủ trì cuộc họp về giải cứu Phước Long… nhưng tất cả đều lúng túng, bất lực, bởi những nhận định, đánh giá sai lầm cùng những yếu kém của Ngụy quân, Ngụy quyền Sài Gòn; để rồi phó mặc cho Quân khu 3 Ngụy tự xoay sở trước thế trận chiến lược được triển khai chặt chẽ, hiểm hóc của ta. Đặc biệt, đồng minh Mỹ cũng chỉ phản ứng bằng một vài tuyên bố mang tính tượng trưng và tỏ thái độ vô vọng nhìn Phước Long thất thủ. Như vậy, với việc chọn địa bàn tác chiến đúng đắn, phù hợp, Chiến dịch không chỉ tiêu diệt nhiều sinh lực địch, giải phóng đất đai, mà còn là cơ sở để Bộ Chính trị đánh giá thực lực của chủ lực Ngụy và khả năng can thiệp trở lại của Mỹ, tiến tới hạ quyết tâm chiến lược giải phóng hoàn toàn miền Nam năm 1975. Hai là, tạo lập thế trận chiến dịch vững chắc, chuyển hóa linh hoạt, luôn đánh địch ở thế chủ động giành thắng lợi. Để giữ bí mật ý định hành động của ta trong giai đoạn chuẩn bị chiến dịch cũng như Kế hoạch chiến lược trong năm 1975, Bộ Tư lệnh Chiến dịch chủ trương đẩy mạnh hoạt động nghi binh của Sư đoàn 9 và một bộ phận của Sư đoàn 7 trên Đường số 7 và Đường số 16 (đi Tân Uyên), nhằm thu hút sự chú ý của Quân đoàn 3 Ngụy. Tận dụng sơ hở của địch, các lực lượng Chiến dịch bí mật triển khai hình thành thế trận hiểm hóc, vững chắc trên các hướng. Vì địa bàn rộng, các mục tiêu địch cách xa nhau, lại phải quán triệt, thực hiện chỉ đạo của chiến lược là tiết kiệm lực lượng và không để địch phát hiện ý định lớn, nên việc triển khai thế trận chiến dịch phải bảo đảm bí mật, toàn diện, chắc thắng và xử lý được các tình huống nảy sinh. Do đó, Chiến dịch đã tích cực, chủ động triển khai thế trận trên các hướng: hướng chủ yếu (Bù Đăng - Vĩnh Thiện), hướng thứ yếu (Bù Na - cầu 11 đi Đồng Xoài), hướng phối hợp (Bù Đốp lưu vong) và hướng sẵn sàng đánh địch ứng cứu giải tỏa (trên Đường số 13, Đường số 7)… Với cách bố trí đó, ta đã hình thành thế trận bao vây, chia nhỏ, cô lập từng mục tiêu địch trên Đường số 14 và địch ở Đồng Xoài, tạo thế chủ động và đưa địch vào thế bị động để tiêu diệt. Chỉ sau 5 ngày tiến công của đợt 1, ta đã tiêu diệt nhiều đồn bốt địch, giải phóng và làm chủ hơn 80 km Đường số 14 (đoạn từ Bù Đăng đến sát Đồng Xoài), mở ra thế trận bao vây, uy hiếp Đồng Xoài và thị xã Phước Long. Cùng với đó, việc chuyển hóa, phát triển thế trận chiến dịch nhanh cũng là nét nghệ thuật đặc sắc. Ngay từ khi chưa kết thúc đợt 1, khi thấy thời cơ mở ra, ta đã mạnh dạn đưa Trung đoàn 12, 1 tiểu đoàn của Trung đoàn 429 cùng một bộ phận hỏa lực triển khai ở Nam Bù Đốp - Phước Tín; đồng thời, đưa lực lượng vào bao vây, bức rút các căn cứ: Phước Lộc, Phước Quả… để tạo thế cho đợt 2. Trong khi địch bị thu hút về hướng Bù Đốp và tập trung lo phòng giữ Tây Ninh, với thế trận được triển khai từ trước, ta nhanh chóng bao vây, tiến công chi khu quân sự Đồng Xoài. Mặc dù địch phòng thủ kiên cố, có quân đông, hỏa lực mạnh, nhưng trong thế bị bao vây, cô lập, tinh thần binh lính sa sút, nên chỉ sau 5 giờ chiến đấu ta đã tiêu diệt, làm chủ hoàn toàn căn cứ Đồng Xoài. Phát huy kết quả và lợi thế chiến đấu, đến gần cuối đợt 2, ta lại đưa Trung đoàn 12 áp sát Nam Phước Bình, làm cơ sở hình thành thế tiến công trên hướng chủ yếu của đợt 3. Trong đợt 3, cùng với nổ súng bước 1, ta đã triển khai lực lượng hình thành thế bao vây cho bước 2 - bước quyết định để làm chủ hoàn toàn thị xã Phước Long. Do cách hình thành, chuyển hóa thế trận linh hoạt, sáng tạo đó, ta vừa rút ngắn được thời gian chuyển tiếp giữa các đợt, vừa chủ động tiến công các mục tiêu mới khi địch chưa kịp triển khai kế hoạch đối phó, làm cho thị xã Phước Long vốn đã bị cô lập lại càng bị chia cắt triệt để hơn, khiến địch nhanh chóng suy sụp và bị tiêu diệt. Ba là, vận dụng cách đánh chiến dịch sáng tạo. Đây là nội dung quan trọng nhằm nâng cao hiệu suất chiến đấu của Chiến dịch và cũng là nét nghệ thuật nổi bật trong tác chiến chiến dịch Đường số 14 - Phước Long. Khi bước vào Chiến dịch, trên địa bàn tỉnh Phước Long có ba mục tiêu lớn, quan trọng của địch là: các chi khu Bù Đăng, Đồng Xoài và thị xã Phước Long. Để tiến công tiêu diệt ba mục tiêu trên, Chiến dịch sử dụng cách đánh: lần lượt tiến công đột phá từng mục tiêu kết hợp sử dụng lực lượng, phương tiện tăng dần từng bước. Đây là cách đánh không mới, thậm chí xét về lý luận, ở quy mô chiến dịch thông thường thì cách đánh lần lượt trên có thể dẫn đến những hạn chế nhất định. Tuy nhiên, trong điều kiện cụ thể của chiến dịch Đường số 14 - Phước Long, cách đánh trên lại là nét sáng tạo và mang lại hiệu quả to lớn. Vận dụng cách đánh đột phá lần lượt từ ngoài vào trung tâm là sự lựa chọn đúng đắn trong điều kiện địch tại địa bàn tương đối mỏng yếu, các khu vực địch bị cô lập và căng kéo trên toàn chiến trường; lực lượng ta tương đối ít, vũ khí trang bị hạn chế. Hơn nữa, mục tiêu của Chiến dịch không chỉ tiêu diệt địch, giải phóng đất đai, mà cao hơn phải từng bước thăm dò chính xác khả năng đối phó của địch ở từng cấp độ khác nhau để phục vụ cho ý đồ chiến lược thì sử dụng cách đánh trên là rất cần thiết. Mặt khác, ta còn chủ động và khéo kết hợp chặt chẽ giữa tiến công đột phá với bao vây, chia cắt và nghi binh rộng rãi trên các hướng, làm cho địch không phát hiện ra hướng chủ yếu và lực lượng nào là chủ công của Chiến dịch, nên cách đánh trên càng phát huy hiệu quả, diệt địch nhanh, gọn. Ngoài ra, quá trình tác chiến, ta đã vận dụng linh hoạt các hình thức tập kích, cường tập, vận động tiến công, truy kích, tiến công bằng sức mạnh hiệp đồng binh chủng, cùng với các thủ đoạn bao vây, chia cắt, vu hồi, thọc sâu, tập kích hỏa lực… trong từng trận và các đợt chiến dịch đã tạo được hiệu suất chiến đấu cao, hạn chế được thương vong tổn thất. Chính vì thế, các mục tiêu địch từ Bù Đăng, Bù Na, Bù Đốp, Đồng Xoài… và cuối cùng là thị xã Phước Long lần lượt bị ta tiêu diệt trong một thời gian tương đối ngắn cũng là nét đặc sắc về nghệ thuật tác chiến của Chiến dịch. Thắng lợi của chiến dịch Đường số 14 - Phước Long không chỉ ở phạm vi chiến dịch mà còn có ý nghĩa chiến lược, góp phần làm sáng tỏ nhiều vấn đề, giúp Bộ Chính trị khẳng định kết luận đặc biệt quan trọng: trên chiến trường miền Nam, ta đang phát triển thế chủ động chiến lược, đẩy địch vào thế bị động phòng ngự. Sức chiến đấu của ta đã hơn hẳn chủ lực cơ động của Ngụy. Mỹ không thể đưa quân trở lại, nếu có cũng khó lòng cứu Ngụy khỏi sụp đổ. Chúng ta đang đứng trước thời cơ chiến lược lớn, có đủ điều kiện mọi mặt thực hiện quyết tâm chiến lược: giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Đại tá Nguyễn Đồng Thụy, Viện Chiến lược Quốc phòng nguồn: Tạp chí QPTD Page 2(Bqp.vn) - Mùa khô 1974 - 1975, trên chiến trÆ°á»ng B2, quân và dân ta đã mở chiến dịch ÄÆ°á»ng số 14 - PhÆ°á»›c Long và già nh thắng lợi to lá»›n. Äây là chiến thắng quan trá»ng, mang ý nghÄ©a chiến lược, lần đầu tiên giải phóng hoà n toà n má»™t tỉnh ở miá»n Nam trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nÆ°á»›c vá»›i nhiá»u nét nghệ thuáºt đặc sắc. Bá»™ Ä‘á»™i chủ lá»±c tiến công giải phóng cứ Ä‘iểm Bá»™ Chỉ huy cảnh sát Ngụy ở PhÆ°á»›c Long. (ảnh tÆ° liệu) Thá»±c hiện bÆ°á»›c 1 của Kế hoạch chiến lược năm 1975 của Bá»™ ChÃnh trị, cuối năm 1974, Quân ủy Trung Æ°Æ¡ng quyết định mở “đợt tiến công có mức Ä‘á»™, chủ yếu ở đồng bằng sông Cá»u Long và miá»n Äông Nam Bá»™â€, nhằm tiếp tục phát triển thế, lá»±c chiến lược có lợi cho ta trên chiến trÆ°á»ng miá»n Nam; đồng thá»i, có thêm cÆ¡ sở để Bá»™ ChÃnh trị chÃnh thức hạ quyết tâm chiến lược. Triển khai chủ trÆ°Æ¡ng trên, Bá»™ TÆ° lệnh Miá»n giao nhiệm vụ cho Quân Ä‘oà n 4 mở chiến dịch ÄÆ°á»ng số 14 - PhÆ°á»›c Long. Äây là Chiến dịch rất quan trá»ng, không chỉ tiêu diệt má»™t bá»™ pháºn chủ lá»±c địch, mở rá»™ng vùng giải phóng, tạo thêm bà n đạp tiến công vùng ven Sà i Gòn, mà còn nhằm từng bÆ°á»›c thăm dò phản ứng của địch. Äể hoà n thà nh tốt nhiệm vụ được giao, cán bá»™, chiến sÄ© Quân Ä‘oà n 4 đã vượt qua má»i khó khăn, táºp trung nghiên cứu, đánh giá tình hình, xây dá»±ng quyết tâm, xác định cách đánh linh hoạt, sáng tạo và già nh thắng lợi to lá»›n. Sau 25 ngà y đêm chiến đấu liên tục (từ ngà y 13/12/1974 đến ngà y 6/1/1975), ta đã tiêu diệt, bắt và là m tan rã toà n bá»™ quân địch ở PhÆ°á»›c Long, thu nhiá»u vÅ© khà và phÆ°Æ¡ng tiện chiến tranh, giải phóng 50 vạn dân, thá»±c hiện thắng lợi mục tiêu chiến dịch. Äặc biệt, vá»›i chiến thắng ÄÆ°á»ng số 14 - PhÆ°á»›c Long, lần đầu tiên ta đã giải phóng hoà n toà n má»™t tỉnh miá»n Äông Nam Bá»™, đánh dấu bÆ°á»›c phát triển má»›i vá» nghệ thuáºt tổ chức và thá»±c hà nh tác chiến chiến dịch, vá»›i nhiá»u nét nghệ thuáºt đặc sắc, được thể hiện ở má»™t số ná»™i dung cÆ¡ bản sau: Má»™t là , lá»±a chá»n địa bà n tác chiến chiến dịch đúng đắn, phù hợp và có giá trị vá» chiến lược. Thá»i Ä‘iểm cuối năm 1974, trong hệ thống phòng thủ của Quân Ä‘oà n 3 Ngụy, địa bà n PhÆ°á»›c Long - ÄÆ°á»ng số 14 là má»™t khâu tÆ°Æ¡ng đối sÆ¡ hở, má»ng yếu. Tuy nhiên, nếu nghiên cứu tổng thể má»›i thấy hết vai trò đặc biệt quan trá»ng của địa bà n PhÆ°á»›c Long - ÄÆ°á»ng số 14 vá» chiến lược. TrÆ°á»›c hết, PhÆ°á»›c Long là má»™t tỉnh có vị trà quan trá»ng trong thế tráºn phòng thủ từ xa bảo vệ Sà i Gòn, nhÆ°ng lại là nÆ¡i tÆ°Æ¡ng đối xung yếu, thuáºn tiện cho chủ lá»±c của ta cÆ¡ Ä‘á»™ng, triển khai tiến công. Nếu chiếm được PhÆ°á»›c Long ta sẽ mở ra thế tráºn uy hiếp Sà i Gòn từ hÆ°á»›ng Tây Bắc; đồng thá»i, tạo thế cÆ¡ Ä‘á»™ng, triển khai lá»±c lượng rá»™ng rãi từ hÆ°á»›ng Tây và Tây Bắc và o Sà i Gòn - sà o huyệt cuối cùng của chế Ä‘á»™ Việt Nam cá»™ng hòa. Äịa thế PhÆ°á»›c Long có giá trị án ngữ, khống chế các trục giao thông quan trá»ng, nhÆ°: ÄÆ°á»ng 14 nối vá»›i Nam Tây Nguyên, ÄÆ°á»ng số 2 từ Äồng xoà i Ä‘i PhÆ°á»›c Bình, trục lá»™ 311 nối vá»›i ÄÆ°á»ng số 13…; đồng thá»i nối thông vá»›i hà nh lang tuyến Ä‘Æ°á»ng 559 chiến lược của ta. Không những thế, địa hình nÆ¡i đây bao gồm cả rừng núi, trung du, đồng bằng và đô thị, lại nằm gần Căn cứ không quân lá»›n Biên Hòa và Sở chỉ huy Quân Ä‘oà n 3 Ngụy. Vì thế, khi ta tiến công ÄÆ°á»ng 14 - PhÆ°á»›c Long sẽ buá»™c địch phải táºp trung đối phó; từ đó chúng sẽ bá»™c lá»™ rõ thá»±c lá»±c, khả năng và ý đồ tác chiến, còn ta sẽ có cÆ¡ sở để hoạch định các kế hoạch xa hÆ¡n, lá»›n hÆ¡n. Mặt khác, vá»›i khả năng thá»±c tế của chủ lá»±c Miá»n lúc đó thì chá»n địa bà n tác chiến PhÆ°á»›c Long là mục tiêu vừa sức để bảo đảm già nh thắng lợi. Trên cÆ¡ sở phân tÃch đánh giá tình hình các mặt, Bá»™ TÆ° lệnh Miá»n quyết định chá»n PhÆ°á»›c Long - ÄÆ°á»ng số 14 là địa bà n tác chiến chủ yếu của bÆ°á»›c 1 năm 1975. Äây là quyết định đúng đắn, sáng tạo và là nét nghệ thuáºt đặc sắc. Vá»›i việc chá»n địa bà n tác chiến chiến dịch nà y, chúng ta đã nháºn thức đúng và biết đặt PhÆ°á»›c Long - ÄÆ°á»ng số 14 và o những ý định chiến lược lá»›n, xa hÆ¡n mà trong thá»i Ä‘iểm đó địch chÆ°a đánh giá được. Thá»±c tiá»…n diá»…n biến Chiến dịch đã chứng minh, khi ta tiêu diệt các mục tiêu: Bù Äăng, Bù Na và uy hiếp Äồng Xoà i, địch vẫn chủ quan cho rằng đó chỉ là hoạt Ä‘á»™ng phối hợp chiến trÆ°á»ng của các Ä‘Æ¡n vị nhá» và địa phÆ°Æ¡ng. Và , đến khi ta mở đợt tiến công tiêu diệt Äồng Xoà i, đánh chiếm thị xã PhÆ°á»›c Long và giải phóng hoà n toà n tỉnh PhÆ°á»›c Long thì địch hoà n toà n bất ngá» và phản ứng yếu á»›t. Mặc dù Ä‘Ãch thân Tổng thống Việt Nam cá»™ng hòa Nguyá»…n Văn Thiệu chủ trì cuá»™c há»p vá» giải cứu PhÆ°á»›c Long… nhÆ°ng tất cả Ä‘á»u lúng túng, bất lá»±c, bởi những nháºn định, đánh giá sai lầm cùng những yếu kém của Ngụy quân, Ngụy quyá»n Sà i Gòn; để rồi phó mặc cho Quân khu 3 Ngụy tá»± xoay sở trÆ°á»›c thế tráºn chiến lược được triển khai chặt chẽ, hiểm hóc của ta. Äặc biệt, đồng minh Mỹ cÅ©ng chỉ phản ứng bằng má»™t và i tuyên bố mang tÃnh tượng trÆ°ng và tá» thái Ä‘á»™ vô vá»ng nhìn PhÆ°á»›c Long thất thủ. NhÆ° váºy, vá»›i việc chá»n địa bà n tác chiến đúng đắn, phù hợp, Chiến dịch không chỉ tiêu diệt nhiá»u sinh lá»±c địch, giải phóng đất Ä‘ai, mà còn là cÆ¡ sở để Bá»™ ChÃnh trị đánh giá thá»±c lá»±c của chủ lá»±c Ngụy và khả năng can thiệp trở lại của Mỹ, tiến tá»›i hạ quyết tâm chiến lược giải phóng hoà n toà n miá»n Nam năm 1975. Hai là , tạo láºp thế tráºn chiến dịch vững chắc, chuyển hóa linh hoạt, luôn đánh địch ở thế chủ Ä‘á»™ng già nh thắng lợi. Äể giữ bà máºt ý định hà nh Ä‘á»™ng của ta trong giai Ä‘oạn chuẩn bị chiến dịch cÅ©ng nhÆ° Kế hoạch chiến lược trong năm 1975, Bá»™ TÆ° lệnh Chiến dịch chủ trÆ°Æ¡ng đẩy mạnh hoạt Ä‘á»™ng nghi binh của SÆ° Ä‘oà n 9 và má»™t bá»™ pháºn của SÆ° Ä‘oà n 7 trên ÄÆ°á»ng số 7 và ÄÆ°á»ng số 16 (Ä‘i Tân Uyên), nhằm thu hút sá»± chú ý của Quân Ä‘oà n 3 Ngụy. Táºn dụng sÆ¡ hở của địch, các lá»±c lượng Chiến dịch bà máºt triển khai hình thà nh thế tráºn hiểm hóc, vững chắc trên các hÆ°á»›ng. Vì địa bà n rá»™ng, các mục tiêu địch cách xa nhau, lại phải quán triệt, thá»±c hiện chỉ đạo của chiến lược là tiết kiệm lá»±c lượng và không để địch phát hiện ý định lá»›n, nên việc triển khai thế tráºn chiến dịch phải bảo đảm bà máºt, toà n diện, chắc thắng và xá» lý được các tình huống nảy sinh. Do đó, Chiến dịch đã tÃch cá»±c, chủ Ä‘á»™ng triển khai thế tráºn trên các hÆ°á»›ng: hÆ°á»›ng chủ yếu (Bù Äăng - VÄ©nh Thiện), hÆ°á»›ng thứ yếu (Bù Na - cầu 11 Ä‘i Äồng Xoà i), hÆ°á»›ng phối hợp (Bù Äốp lÆ°u vong) và hÆ°á»›ng sẵn sà ng đánh địch ứng cứu giải tá»a (trên ÄÆ°á»ng số 13, ÄÆ°á»ng số 7)… Vá»›i cách bố trà đó, ta đã hình thà nh thế tráºn bao vây, chia nhá», cô láºp từng mục tiêu địch trên ÄÆ°á»ng số 14 và địch ở Äồng Xoà i, tạo thế chủ Ä‘á»™ng và đưa địch và o thế bị Ä‘á»™ng để tiêu diệt. Chỉ sau 5 ngà y tiến công của đợt 1, ta đã tiêu diệt nhiá»u đồn bốt địch, giải phóng và là m chủ hÆ¡n 80 km ÄÆ°á»ng số 14 (Ä‘oạn từ Bù Äăng đến sát Äồng Xoà i), mở ra thế tráºn bao vây, uy hiếp Äồng Xoà i và thị xã PhÆ°á»›c Long. Cùng vá»›i đó, việc chuyển hóa, phát triển thế tráºn chiến dịch nhanh cÅ©ng là nét nghệ thuáºt đặc sắc. Ngay từ khi chÆ°a kết thúc đợt 1, khi thấy thá»i cÆ¡ mở ra, ta đã mạnh dạn Ä‘Æ°a Trung Ä‘oà n 12, 1 tiểu Ä‘oà n của Trung Ä‘oà n 429 cùng má»™t bá»™ pháºn há»a lá»±c triển khai ở Nam Bù Äốp - PhÆ°á»›c TÃn; đồng thá»i, Ä‘Æ°a lá»±c lượng và o bao vây, bức rút các căn cứ: PhÆ°á»›c Lá»™c, PhÆ°á»›c Quả… để tạo thế cho đợt 2. Trong khi địch bị thu hút vá» hÆ°á»›ng Bù Äốp và táºp trung lo phòng giữ Tây Ninh, vá»›i thế tráºn được triển khai từ trÆ°á»›c, ta nhanh chóng bao vây, tiến công chi khu quân sá»± Äồng Xoà i. Mặc dù địch phòng thủ kiên cố, có quân đông, há»a lá»±c mạnh, nhÆ°ng trong thế bị bao vây, cô láºp, tinh thần binh lÃnh sa sút, nên chỉ sau 5 giá» chiến đấu ta đã tiêu diệt, là m chủ hoà n toà n căn cứ Äồng Xoà i. Phát huy kết quả và lợi thế chiến đấu, đến gần cuối đợt 2, ta lại Ä‘Æ°a Trung Ä‘oà n 12 áp sát Nam PhÆ°á»›c Bình, là m cÆ¡ sở hình thà nh thế tiến công trên hÆ°á»›ng chủ yếu của đợt 3. Trong đợt 3, cùng vá»›i nổ súng bÆ°á»›c 1, ta đã triển khai lá»±c lượng hình thà nh thế bao vây cho bÆ°á»›c 2 - bÆ°á»›c quyết định để là m chủ hoà n toà n thị xã PhÆ°á»›c Long. Do cách hình thà nh, chuyển hóa thế tráºn linh hoạt, sáng tạo đó, ta vừa rút ngắn được thá»i gian chuyển tiếp giữa các đợt, vừa chủ Ä‘á»™ng tiến công các mục tiêu má»›i khi địch chÆ°a kịp triển khai kế hoạch đối phó, là m cho thị xã PhÆ°á»›c Long vốn đã bị cô láºp lại cà ng bị chia cắt triệt để hÆ¡n, khiến địch nhanh chóng suy sụp và bị tiêu diệt. Ba là , váºn dụng cách đánh chiến dịch sáng tạo. Äây là ná»™i dung quan trá»ng nhằm nâng cao hiệu suất chiến đấu của Chiến dịch và cÅ©ng là nét nghệ thuáºt nổi báºt trong tác chiến chiến dịch ÄÆ°á»ng số 14 - PhÆ°á»›c Long. Khi bÆ°á»›c và o Chiến dịch, trên địa bà n tỉnh PhÆ°á»›c Long có ba mục tiêu lá»›n, quan trá»ng của địch là : các chi khu Bù Äăng, Äồng Xoà i và thị xã PhÆ°á»›c Long. Äể tiến công tiêu diệt ba mục tiêu trên, Chiến dịch sá» dụng cách đánh: lần lượt tiến công Ä‘á»™t phá từng mục tiêu kết hợp sá» dụng lá»±c lượng, phÆ°Æ¡ng tiện tăng dần từng bÆ°á»›c. Äây là cách đánh không má»›i, tháºm chà xét vá» lý luáºn, ở quy mô chiến dịch thông thÆ°á»ng thì cách đánh lần lượt trên có thể dẫn đến những hạn chế nhất định. Tuy nhiên, trong Ä‘iá»u kiện cụ thể của chiến dịch ÄÆ°á»ng số 14 - PhÆ°á»›c Long, cách đánh trên lại là nét sáng tạo và mang lại hiệu quả to lá»›n. Váºn dụng cách đánh Ä‘á»™t phá lần lượt từ ngoà i và o trung tâm là sá»± lá»±a chá»n đúng đắn trong Ä‘iá»u kiện địch tại địa bà n tÆ°Æ¡ng đối má»ng yếu, các khu vá»±c địch bị cô láºp và căng kéo trên toà n chiến trÆ°á»ng; lá»±c lượng ta tÆ°Æ¡ng đối Ãt, vÅ© khà trang bị hạn chế. HÆ¡n nữa, mục tiêu của Chiến dịch không chỉ tiêu diệt địch, giải phóng đất Ä‘ai, mà cao hÆ¡n phải từng bÆ°á»›c thăm dò chÃnh xác khả năng đối phó của địch ở từng cấp Ä‘á»™ khác nhau để phục vụ cho ý đồ chiến lược thì sá» dụng cách đánh trên là rất cần thiết. Mặt khác, ta còn chủ Ä‘á»™ng và khéo kết hợp chặt chẽ giữa tiến công Ä‘á»™t phá vá»›i bao vây, chia cắt và nghi binh rá»™ng rãi trên các hÆ°á»›ng, là m cho địch không phát hiện ra hÆ°á»›ng chủ yếu và lá»±c lượng nà o là chủ công của Chiến dịch, nên cách đánh trên cà ng phát huy hiệu quả, diệt địch nhanh, gá»n. Ngoà i ra, quá trình tác chiến, ta đã váºn dụng linh hoạt các hình thức táºp kÃch, cÆ°á»ng táºp, váºn Ä‘á»™ng tiến công, truy kÃch, tiến công bằng sức mạnh hiệp đồng binh chủng, cùng vá»›i các thủ Ä‘oạn bao vây, chia cắt, vu hồi, thá»c sâu, táºp kÃch há»a lá»±c… trong từng tráºn và các đợt chiến dịch đã tạo được hiệu suất chiến đấu cao, hạn chế được thÆ°Æ¡ng vong tổn thất. ChÃnh vì thế, các mục tiêu địch từ Bù Äăng, Bù Na, Bù Äốp, Äồng Xoà i… và cuối cùng là thị xã PhÆ°á»›c Long lần lượt bị ta tiêu diệt trong má»™t thá»i gian tÆ°Æ¡ng đối ngắn cÅ©ng là nét đặc sắc vá» nghệ thuáºt tác chiến của Chiến dịch. Thắng lợi của chiến dịch ÄÆ°á»ng số 14 - PhÆ°á»›c Long không chỉ ở phạm vi chiến dịch mà còn có ý nghÄ©a chiến lược, góp phần là m sáng tá» nhiá»u vấn Ä‘á», giúp Bá»™ ChÃnh trị khẳng định kết luáºn đặc biệt quan trá»ng: trên chiến trÆ°á»ng miá»n Nam, ta Ä‘ang phát triển thế chủ Ä‘á»™ng chiến lược, đẩy địch và o thế bị Ä‘á»™ng phòng ngá»±. Sức chiến đấu của ta đã hÆ¡n hẳn chủ lá»±c cÆ¡ Ä‘á»™ng của Ngụy. Mỹ không thể Ä‘Æ°a quân trở lại, nếu có cÅ©ng khó lòng cứu Ngụy khá»i sụp đổ. Chúng ta Ä‘ang đứng trÆ°á»›c thá»i cÆ¡ chiến lược lá»›n, có đủ Ä‘iá»u kiện má»i mặt thá»±c hiện quyết tâm chiến lược: giải phóng miá»n Nam, thống nhất đất nÆ°á»›c. Äại tá Nguyá»…n Äồng Thụy, Viện Chiến lược Quốc phòng nguồn: Tạp chà QPTD |