Bài giảng nội dung và hình thức của văn bản văn học
I. Các khái niệm của nội dung và hình thức trong văn bản văn học
1. Các khái niệm thường được coi là thuộc về mặt nội dung của văn bản a. Đề tài - Đề tài là lĩnh vực đời sống được nhà văn nhận thức, lựa chọn, khái quát, bình giá và thể hiện trong văn bản. Ví dụ: Đề tài của Tắt đèn là cuộc sống bi thảm của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám năm 1945, trong những ngày sưu thuế. b. Chủ đề - Chủ đề là vấn đề cơ bản được nêu ra trong văn bản. Chủ đề thể hiện điều quan tâm cũng như chiều sâu nhận thức của nhà văn đối với cuộc sống. Ví dụ: Chủ đề của Tắt đèn là sự mâu thuẫn giữa nông dân với bọn địa chủ, cường hào quan lại trong nông thôn Việt Nam. - Một văn bản có thể có một hoặc nhiều chủ đề tùy quy mô cũng như ý định của tác giả. c. Tư tưởng của văn bản - Tư tưởng của văn bản là sự lí giải đối với chủ đề đã nên lên, là nhận thức của tác giả muốn trao đổi, nhắn gửi, đối thoại với người đọc. Tư tưởng là linh hồn của văn bản. Ví dụ: Trong Tắt đèn, tư tưởng lên án những thế lực hắc ám hoành hành ở nông thôn Việt Nam thời kì Pháp thuộc và sự trân trọng yêu thương người nông dân bị áp bức. d. Cảm hứng nghệ thuật - Cảm hứng nghệ thuật là nội dung tình cảm chủ đạo của nhà văn. Những trạng thái tâm hồn, những cảm xúc được thể hiện đậm đà, nhuần nhuyễn trong văn bản sẽ truyền cảm và hấp dẫn người đọc. Qua cảm hứng nghệ thuật, người đọc cảm nhận được tư tưởng, tình cảm của tác giả nêu lên trong văn bản. Ví dụ: Cảm hứng trong Tắt đèn là lòng căm phẫn, là sự tố cáo bọn lí hào quan lại ở nông thôn cũng như chính sách dã man của thực dân Pháp. Đồng thời tác phẩm còn thể hiện tấm lòng gắn bó với nông thôn, yêu thương, trân trọng những phẩm chất tốt đẹp của người nông dân ở nhà văn Ngô Tất Tố.
2. Các khái niệm thường được coi là thuộc về mặt hình thức của văn bản a. Ngôn từ - Ngôn từ là yếu tố đầu tiên của văn bản văn học. Các chi tiết, các sự việc, các hình tượng, các nhân vật,…và các thành tố khác được tạo nên nhờ lớp ngôn từ. Không có ngôn từ, ta không có căn cứ cụ thể để tìm hiểu, để thưởng thức văn bản. Ví dụ: Ngôn từ trong sáng, tinh tế của Thạch Lam; ngôn từ đậm màu sắc Nam Bộ của nhà văn Sơn Nam… b. Kết cấu - Kết cấu là sự sắp xếp, tổ chức các thành tố của văn bản thành một đơn vị thống nhất, hoàn chỉnh, có ý nghĩa. - Bất kì văn bản nào cũng có một kết cấu nhất định. c. Thể loại - Thể loại là những quy tắc tổ chức hình thức văn bản thích hợp với nội dung văn bản: hoặc có chất thơ, chất tiểu thuyết, chất kịch,.. - Thể loại có cải biến, đổi mới theo thời đại và mang sắc thái riêng của tác giả. Ví dụ: Thể loại thơ, kịch,..
II. Ý nghĩa quan trọng của nội dung và hình thức văn bản văn học - Văn bản văn học cần phải có sự thống nhất giữa nội dung và hình thức – thống nhất nội dung tư tưởng cao đẹp và hình thức nghệ thuật hoàn mĩ. GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 10Giáo án bài Nội dung và hình thức của văn bản văn học được biên soạn kỹ lưỡng bởi đội ngũ giáo viên giàu kinh nghiệm giúp thầy cô hướng dẫn các em học sinh nắm vững kiến thức về văn bản văn học như: đề tài, chủ đề và tư tưởng của văn bản, cảm hứng nghệ thuật.
NỘI DUNG VÀ HÌNH THỨC CỦA VĂN BẢN VĂN HỌCA. Mục tiêu bài học
B. Phương tiện thực hiện SGK, SGV, thiết kế bài dạy C. Phương pháp Chia nhóm, thảo luận, nêu vấn đề D. Các bước lên lớp 1. Ổn định 2. Bài cũ: Kiểm tra việc làm bài tập của học sinh. 3. Bài mới: Lời vào bài
Link tải Giáo án Ngữ Văn 10 Nội dung và hình thức của văn bản văn học 1. Kiến thức LỚP 10A2, 10A3 : - Các khái niệm về nội dung văn bản văn học và hình thức của văn bản văn học. LỚP 10A8 : - Các khái niệm về nội dung văn bản văn học : đề tài, chủ đề, tư tưởng của văn bản, cảm hứng nghệ thuật. - Các khái niệm về hình thức của văn bản văn học : ngôn từ, kết cấu, thể loại. 2. Kĩ năng - Xác định được các khái niệm về nội dung và hình thức văn bản văn học khi đọc một truyện ngắn hay một bài thơ ngắn. - Cảm nhận có chiều sâu văn bản văn học. 3. Thái độ, phẩm chất - Trân trọng các văn bản văn học – sản phẩm tinh thần của các tác giả; thấu hiểu, đồng cảm với những điều các tác giả kí ngụ trong mỗi văn bản, với vẻ đẹp của mỗi văn bản. Hiểu được những giá trị thẩm mỹ cơ bản của tác phẩm văn học. Trân trọng tâm huyết, tài năng và sự sáng tạo của các tác giả. 4. Định hướng phát triển năng lực - Năng lực tự chủ và tự học, năng lực hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; năng lực thẩm mỹ, năng lực tư duy; năng lực sử dụng ngôn ngữ. 1. Giáo viên SGK, SGV Ngữ văn 10, Tài liệu tham khảo, Thiết kế bài giảng 2. Học sinh SGK, vở soạn, tài liệu tham khảo Gv kết hợp phương pháp đối thoại, trao đổi, nêu vấn đề, thảo luận, quy nạp. 1. Ổn định tổ chức lớp Sĩ số: .............................................. 2. Kiểm tra bài cũ - Nêu định nghĩa phép điệp và phép đối. Lấy ví dụ minh họa. 3. Bài mới Hoạt động 1. Hoạt động khởi động Ca dao VN có những câu nói đặc sắc về mối quan hệ giữa nội dung và hình thức: “Trông mặt mà bắt hình dong/ Con lợn có béo thì lòng mới ngon”, “Chim khôn kêu tiếng rảnh rang/ Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe”, “Đất rắn trồng cây khẳng khiu/ Những người thô tục nói điều phàm phu”... Mối quan hệ giữa nội dung và hình thức của VBVH cũng là mối quan hệ mật thiết, ko thể tách rời nhau. Nội dung được hiện thực hóa bằng một hình thức cụ thể và hình thức phải biểu hiện một nội dung nhất định. Tuy nhiên, khi cần tìm hiểu chuyên sâu về một phương diện nào đó của VBVH, người ta có thể chỉ đề cập đến 1 trong 2 mặt trên.
Hoạt động 5. Hoạt động bổ sung 4. Củng cố - Các khái niệm của nội dung và hình thức trong VBVH. 5. Dặn dò - Học bài và hoàn thiện các bài tập vào vở. Sưu tầm các văn bản văn học hay. - Chuẩn bị bài : Các thao tác nghị luận. Xem thêm các bài soạn Giáo án Ngữ văn lớp 10 hay khác:
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k6: fb.com/groups/hoctap2k6/ Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube: Loạt bài Giáo án Ngữ văn lớp 10 chuẩn nhất của chúng tôi được biên soạn bám sát nội dung sgk Ngữ văn 10 Tập 1 và Tập 2 theo chuẩn Giáo án của Bộ GD & ĐT. Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn. |