Năm 242 TrCN, Tần Thuỷ Hoàng lên ngôi, dùng tư tưởng pháp gia – điển hình là Lý Tư, Hàn Phi – chỉ trong vòng gần hai mươi năm mà diệt Triệu, Ngụy, Sở, Yên, Tề thống nhất thiên hạ hình thành nên đế chế Tấn hùng mạnh. Tuy nhiên chỉ trong thời gian ngắn sau khi Tần Thủy Hoàng mất, nước Tần bị diệt bởi vô số cuộc khởi nghĩa của nhiều phe phái khác nhau, trong đó có cuộc khởi nghĩa nông dân của Lưu Bang – người lập nhà Hán.
Bạn đang xem: Vì sao nhà tần sụp đổ
Tại sao một đế chế hùng mạnh như Tần lại suy tàn nhanh chóng, điều gì khiến cuộc khởi nghĩa nông dân của Lưu Bang – những người nông dân chân đất – lại thành công? Lịch sử đã qua đi hàng nghìn năm nhưng bài học đó vẫn còn, đem chuyện xưa xét lại dưới góc nhìn hiện đại lại phát hiện ra điều mới mẻ.
Tư tưởng pháp gia được ươm mầm từ thời Xuân Thu, cũng là giai đọan của các triết gia như Khổng Tử thuyết về đức trị, Lão Tử thuyết về nhân trị…Bức tranh của pháp gia được vẽ lại như vầy. Họ cho rằng quan lại không cần đạo đức, nhân nghĩa và tri thức mà chỉ cần có quyền lực và địa vị. Họ xem dân chúng là đám đông ngu muội, tham lam nên không thể dùng đức giáo hoá được mà phải dùng luật. Tư tưởng pháp gia có phần tiến bộ hơn các học thuyết khác là coi trọng pháp luật, quan lại cũng như thứ dân hễ phạm tội thì bị trừng phạt như nhau. Pháp luật phải để cho dân biết mà thực thi theo, nghĩa là khi làm luật xong phải công bố cho dân chúng xem. Pháp luật là thượng tôn nên dân chúng không được bình phẩm, chê bai mà chỉ có tuân theo; để pháp lụât được thực thi Nhà Tần tổ chức đào tạo một tầng lớp quan lại học các bộ luật đó.
Tuy nhiên, thực tế đây là hình thức đánh lừa dân chúng. Nó mâu thuẩn ở chỗ nhà Tần không coi trọng giáo dục, dân không biết chữ, những bộ luật của nhà Tần lại khó hiểu, người dân không không biết vận dụng để bảo vệ cho mình. Cho nên cuối cùng thì công lý và cái pháp luật ấy lại nằm trong miệng bọn nhà quan – pháp gia gọi là những học sĩ am hiểu pháp luật. Loại pháp luật mà hiểu sao cũng được chỉ làm công cụ cho sự cai trị, tăng cường quyền lực và điều kiện để quan lại vơ vét nên dân chúng lại càng khốn khổ hơn các triều đại khác.
Tư tưởng của pháp gia đặt quyền lợi quốc gia là trên hết, dân phải vì quốc gia mà hy sinh. Đại diện cho quốc gia là vua, là tầng lớp quan lại am hiểu pháp luật và lực lượng sĩ binh có công với nước Tần. Ý thức được lực lượng đông đảo của tầng lớp nông dân nên nhà Tần ưu ái xếp nông dân vào tầng lớp được ưu tiên thứ 3 sau quan lại và binh sĩ. Phải nói rằng tư tưởng pháp gia đã có chủ trương ý thức về giai cấp nên đã xây dựng Nhà nước dựa trên lực lượng lớn này. Tuy nhiên do phải hy sinh vì quyền lợi quốc gia quá nhiều như xây đền đài, đi lính…nên nông dân thời Tần là tầng lớp khốn khổ nhất và cũng chính họ cũng là lực lượng chủ yếu của cuộc cách mạng do Lưu Bang lãnh đạo sau này.
Tư tưởng pháp gia coi trọng kinh tế nhà nước, ý đồ quốc hữu hoá một số ngành kinh tế trọng yếu như sắt, muối…Quan điểm của họ cho rằng đây là thành phần bóc lột dân và để bọn tư sản nắm quyền lực kinh tế là nguy cơ cho nhà nước. Nhà Tần tìm cách triệt tiêu tầng lớp tư sản cũ bằng cách đi bắt đày, tịch thu tài sản.
Xem thêm: Hướng Dẫn Thiết Kế Web Wordpress [Có Video], Hướng Dẫn Tạo Website Bằng Wordpress 2021
Qua cuộc cải cách ruộng đất và thể chế tạo điều kiện cho tầng lớp tư sản mới hình thành, tầng lớp tư sản địa chủ có gắn kết quyền lợi với quan lại trong chính quyền nhà nước. Quan điểm phân phát đất đai cho dân là tư tưởng tiến bộ của nhà Tần, tuy nhiên với cơ chế quản lý quan lại bằng lợi ích đan chéo trong chính quyền, điều đó làm nhà nước trung ương không thể kiểm soát được hành vi của quan chức mà để nông dân rơi vào ách nô lệ của tầng lớp tư sản địa chủ mới. Với quyền lực và địa vị trong tay tầng lớp này ra sức bóc lột và đàn áp nông dân thẳng tay, điều này làm cho dân chúng ngày càng đánh mất lòng tin vào nhà nước trung ương.
Về văn hoá, tư tưởng pháp gia chủ trương kiểm soát tư tưởng quần chúng, các đề tài về pháp luật, nhà nước, quan lại là đề tài cấm kỵ, không được bàn cải…những học giả hoặc dân chúng tham gia chê bai, chế giễu đều bị ghép vào tội âm mưu lật đổ nhà nước Tần. Truyện Hán Sở Tranh Hùng có dẫn: Một lần Trương Lương – nước Hàn – nghe được câu chuyện than thân trách phân của các bô lão về trời đất; Trương Lương tham gia góp chuyện bằng lên tiếng chê bai nhà nước Tần, liền thì các bô lão co giò bỏ chạy do sợ hãi khi bàn luận đến chính trị.
Nước Tần xem các tư tưởng Khổng, Lão…là những tư tưởng “tư học” đối lập với tư tưởng “quốc học” là học về pháp luật – cái được nhà nước khuyến khích. Do đó nhà Tần không coi trọng giáo dục, đóng cửa các trường tư, xem các học giả có kiến thức là mầm loạn, bởi vì họ hiểu biết nên nói những điều giễu cợt bề trên, chỉ trích luật pháp, nói điều thật làm mê hoặc quần chúng khiến cho bề trên khó ứng xử mà dân chúng dễ nghe theo mà làm loạn. Lớp trí thức này phải thủ tiêu bằng mọi cách như giết, chôn sống…những sách vỡ truyền bá các tư tưởng “tư” đều bị đốt, ai đọc đều bị xem là có mưu đồ làm loạn.
Trong đối nội thì pháp gia đề ra chủ trương lừa dối, kiểm soát giữa quan lại với nhau. Tức là phải làm cho quan lại vì lợi ích lâu dài mà phải trung thành với vua, chứ không mong gì tính trách nhiệm hay lòng yêu nước của họ. Hàn khuyên vua không nên tin quan lại mà chỉ cần cho họ quyền lợi, quan lại sẽ vì bảo vệ quyền lợi của họ mà bảo vệ vua. Tư tưởng pháp gia đánh vào lòng tham danh lợi của con người vì Hàn Phi biết rằng nếu xây dựng ý thức hệ dựa trên lòng trung, lòng nhân của Khổng, Lão thì nhà nước khó đứng vững. Điều đó cũng dễ hiểu vì xây dựng lực lượng quan lại điều hành nhà nước mà không có kiến thức, nhân nghĩa, lòng yêu nước thì còn mong gì hơn là ban cho họ chút quyền lợi để họ cùng giữ nhà nước Tần duy trì đến “vạn thế”.
Thử tưởng tượng tầng lớp quan lại của nhà nước Tần giống như câu chuyện ba người vốn ghét nhau cùng đi trên một chiếc thuyền, đi đến giữa sông thì thuyền thủng đáy, để khỏi cùng chết họ sẽ liên kết lại người chèo, kẻ tát nước cố gắn bơi vào bờ khi có thể. Cái liên kết của họ là sự liên kết của quyền lợi và địa vị, nó chặt chẽ từ trên xuống dưới nên khó mà phá vỡ được, điều hay ở tư tưởng pháp gia là ở đấy. Nếu nhà Tần sử dụng quan lại là những người có lòng nhân, lòng yêu nước, có trí thức thì có lẽ họ sẽ vì dân mà chống lại nhà Tần, tượng tự như là một cuộc đảo chánh lật đổ Tần Thuỷ Hoàng chẳng hạn?
Điểm lại các cuộc khởi nghĩa chống lại nhà Tần sau khi Tần Thuỷ Hoàng mất, ta không thấy cuộc khởi nghĩa nào của tầng lớp tư sản, quan lại mới của nhà Tần mà đa số là các cuộc khởi nghĩa nông dân của Trần Thắng, Lưu Bang hay cuộc khởi nghĩa tư sản theo con đường chủ nghĩa dân tộc của Hạng Vũ…Điều đó cho thấy ma lực của địa vị, quyền lực là rất lớn cho nên họ sẽ không đầu hàng một cách dễ dàng. Vì vậy, để đánh đổ nhà Tần các lãnh tụ khởi nghĩa đã phải lập thành một liên minh chính trị lớn.
Nhà Tần nhờ tư tưởng pháp gia mà thống nhất được nhà nước, tuy nhiên cũng do sử dụng tư tưởng pháp gia trong định chế nhà nước mà nhanh chóng sụp đổ. Lối cai trị tàn bạo, dung dưỡng một tầng lớp quan lại quen vơ vét, đánh mất lòng tin với dân chúng, kiềm hãm tư tưởng tri thức là những điểm chính khiến nhà nước suy vong. Và có phải khi sang thế giới bên kia và chứng kiến cung Hàm Dương nằm rụi dưới đống tro tàn, Tần Thuỷ Hoàng mới hiểu được rằng số ít không bao giờ thắng được số đông, khi công lý bị trà đạp thì dân chúng sẽ đứng lên đòi lại.
Năm 242 TCN, Tần Thủy Hoàng lên ngôi, sử dụng tư tưởng của các luật gia – thường là Lý Tư, Hàn Phi – trong gần hai mươi năm chỉ để tiêu diệt Tam, Ngụy, Chu, Ôn và Tề để thống nhất đế chế Tấn hùng mạnh. Tuy nhiên, ngay sau khi Tần Thủy Hoàng qua đời, nước Tần đã bị tiêu diệt bởi vô số cuộc nổi dậy của nhiều phe phái khác nhau, trong đó có cuộc nổi dậy của nông dân Lữ Bang – người sáng lập ra nhà Hán.
Bạn đang xem: Vì sao nhà Tần thất thủ?
Tại sao một đế quốc hùng mạnh như Tần lại suy tàn nhanh chóng, điều gì đã khiến cuộc khởi nghĩa của nông dân Lữ Bang – những người nông dân chân đất – thành công đến vậy? Lịch sử đã trôi qua hàng nghìn năm nhưng bài học đó vẫn còn đó, đó là hãy đưa câu chuyện cổ trở lại góc nhìn hiện đại để khám phá những điều mới mẻ.
Tư tưởng luật gia đã được tiếp thu từ thời Xuân Thu, cũng như thời kỳ của các triết gia như thuyết Nhân đức của Khổng Tử, thuyết Nhân sinh quan của Lão Tử… Hình tượng luật gia đã được vẽ lại như vậy. Họ tin rằng quan lại không cần đạo đức, lòng nhân từ và tri thức, mà chỉ cần quyền lực và địa vị. Họ xem dân chúng là một lũ ngu xuẩn và tham lam nên không thể dùng đạo đức để dạy dỗ mà phải dùng luật pháp. Tư tưởng pháp luật có phần tiến bộ hơn các học thuyết khác, vì họ tôn trọng luật pháp, và những người trong lĩnh vực này, cũng như công chúng, khi phạm tội, sẽ bị trừng phạt như nhau. Luật pháp cần được người dân biết đến và thực hiện, nghĩa là khi ban hành, chúng phải được công bố rộng rãi. Luật pháp được tôn trọng, vì vậy mọi người không được phép góp ý, phê bình mà chỉ được tuân theo; Để thực thi pháp luật, nhà Tần đã tổ chức một lớp huấn luyện cho một lớp đàn anh học hỏi những điều luật đó.
Tuy nhiên, trên thực tế, đây là một hình thức gây hiểu lầm cho người dân. Có một điều mâu thuẫn là nhà Tần không coi trọng giáo dục, dân chúng mù chữ, khó hiểu luật lệ của nhà Tần, dân chúng không biết áp dụng để tự bảo vệ mình. Vì vậy, cuối cùng, công lý và luật này nằm trong miệng của luật gia – các luật gia gọi các học giả kinh nghiệm là luật. Loại luật này có thể hiểu đơn thuần là một công cụ cai trị, củng cố quyền lực và tạo điều kiện để cướp bóc của các bô lão nên dân chúng khốn khổ hơn các triều đại khác.
Tư tưởng của luật gia đặt lợi ích quốc gia lên trên hết, nhân dân phải hy sinh vì tổ quốc. Nhà vua đại diện cho đất nước, một tầng lớp quan lại cao cấp, thông thạo luật pháp và binh lính có công với nước Tần. Nhận thấy sức mạnh to lớn của nông dân, nhà Tần ưu tiên coi nông dân là tầng lớp ưu tiên thứ ba sau quan lại và binh lính. Phải nói rằng các nhà luật học đã bảo vệ ý thức giai cấp và xây dựng nhà nước trên cơ sở của cường quốc này. Tuy nhiên, vì phải hy sinh rất nhiều cho lợi ích quốc gia như xây dựng chùa chiền, phục dịch trong quân đội nên nông dân thời Tần là tầng lớp khốn khổ nhất và cũng là chủ lực của cuộc khởi nghĩa do Lưu Bang lãnh đạo. .
Các nhà tư tưởng pháp luật rất coi trọng kinh tế của nhà nước, nhằm quốc hữu hóa một số ngành kinh tế quan trọng như sắt, muối, v.v. Quan điểm của họ cho rằng đây là phần tử bóc lột người và cho phép giai cấp tư sản nắm quyền về kinh tế. Nó là một mối đe dọa cho nhà nước. Nhà Tần tìm cách tiêu diệt giai cấp tư sản cũ bằng cách đi đày và tịch thu tài sản.
CŨNG XEM: Hướng dẫn thiết kế web bằng WordPress [Video], Cách tạo trang web bằng WordPress 2021
Thông qua cải cách ruộng đất và cải cách thể chế, tạo điều kiện hình thành giai cấp tư sản mới, giai cấp tư sản địa chủ đã liên kết lợi ích của mình với các bô lão của chính quyền nhà nước. Quan điểm giao đất cho dân là một tư tưởng tiến bộ của nhà Tần, tuy nhiên, với cơ chế quản lý quan lại với quyền lợi chồng chéo trong chính quyền, khiến nhà nước trung ương không thể kiểm soát được hành vi của người dân. Nông dân rơi vào ách thống trị của giai cấp tư sản làm chủ ruộng đất mới. Với quyền lực và địa vị trong tay giai cấp này ra sức trực tiếp bóc lột, áp bức nông dân, làm cho nhân dân ngày càng mất lòng tin vào nhà nước tập trung.
Về văn hóa, những người ủng hộ luật gia chiếm ưu thế trong suy nghĩ của công chúng, và những chủ đề về luật pháp, nhà nước, và nhân sự là những chủ đề cấm kỵ, và không được thảo luận … Trớ trêu đều bị quy vào tội âm mưu lật đổ nước Tần. Truyện đời Hán được trích dẫn như sau: Một lần, Trung Long – nước Hàn – nghe chuyện người xưa than trời trách đất; Trương Lương tham gia cuộc trò chuyện bằng cách bày tỏ sự coi thường đối với nước Tần, và các trưởng lão ngay lập tức hoảng sợ bỏ chạy khi thảo luận về chính trị.
Nhà nước Tần coi tư tưởng Nho giáo, Lào … là tư tưởng “tư tưởng” đối lập với tư tưởng “quốc học” là luật học – vốn được nhà nước khuyến khích. Vì vậy nhà Tần không coi trọng giáo dục, đóng cửa các trường tư thục, coi những học giả uyên bác là mầm mống của sự hỗn loạn, và vì hiểu biết nên họ nói những điều để chế nhạo cấp trên, chỉ trích luật pháp và nói sai sự thật. Nó làm lóa mắt quần chúng, làm khó cho các tù trưởng, nhưng lại dễ khiến dân chúng nghe theo và gây ra hỗn loạn. Tầng lớp trí thức này phải bị tiêu diệt bằng mọi cách như giết và chôn sống .. Những cuốn sách truyền bá tư tưởng ‘bá đạo’ nên bị đốt cháy, và bất cứ ai đọc chúng đều bị coi là một âm mưu bạo loạn.
Về nội bộ, các luật gia đặt ra chính sách lừa dối và kiểm soát người già. Điều này đối với các quan vì lợi ích lâu dài mà trung thành với vua, họ không trông chờ vào trách nhiệm hay lòng yêu nước của mình. Hán khuyên vua không nên cậy danh mà chỉ giao quyền, các quan sẽ bảo vệ quyền lợi, bảo vệ vua. Nhà tư tưởng pháp luật tấn công lòng tham danh lợi của con người bởi vì Hàn Phi biết rằng nếu dựa vào tư tưởng trung thành và cống hiến của Khổng Tử và Lão, thì nhà nước sẽ khó đứng vững. Điều đó có thể hiểu được vì để xây dựng một lực lượng quan chức cao cấp điều hành nhà nước mà không có tri thức, nhân từ và yêu nước, thì còn gì tốt hơn là trao cho họ một số quyền để họ có thể cùng nhau giữ nước Tần cho đến lúc đó. “mọi điều”.
Xem thêm Giải đáp Tại sao phải ngâm rau sống trong nước muối
Hãy tưởng tượng rằng ông quan ở bang Chín giống như một câu chuyện ba người ghét nhau trên một con thuyền. Và khi họ ra đến giữa sông, thuyền xuyên đáy, để không chết chung, buộc người chèo vào những quả bóng truyện tranh, cố gắng bơi vào bờ khi có thể. Mối liên kết của họ là mối liên kết về quyền lợi và địa vị, nó hẹp từ trên xuống dưới nên rất khó phá vỡ, và điều tốt đẹp trong tư tưởng của các nhà luật học là hiện hữu. Nếu nhà Tần sử dụng những vị quan nhân từ, yêu nước và có học thức, có lẽ họ sẽ chống lại nhà Tần vì lợi ích của nhân dân, tương tự như một cuộc đảo chính lật đổ Tần Thủy Hoàng?
Điểm lại các cuộc nổi dậy chống nhà Tần sau khi Tần Thủy Hoàng qua đời, chúng ta không chứng kiến cuộc nổi dậy nào của giai cấp tư sản, những người đứng đầu nhà Tần, mà phần lớn là cuộc khởi nghĩa nông dân của Trần Thắng. Cuộc khởi nghĩa tư sản của Lưu Bang hay Hạng Vũ theo con đường phục quốc .. cho thấy sức mạnh thần tiên của địa vị và quyền lực rất lớn nên họ sẽ không dễ dàng bỏ cuộc. Vì vậy, để lật đổ nhà Tần, các thủ lĩnh của cuộc nổi dậy phải thành lập một liên minh chính trị lớn.
Nhà Tần thống nhất nhà nước nhờ luật học, nhưng sớm sụp đổ do sử dụng luật học trong các thể chế nhà nước. Sự cai trị tàn bạo, sự nuôi dưỡng của một tầng lớp già quen với cướp bóc, mất lòng tin với người dân, và sự đàn áp của tư tưởng trí thức, là những điểm chính dẫn đến sự suy tàn của nhà nước. Và khi sang thế giới bên kia và nhìn thấy cung điện Hàm Dực nằm dưới đống tro tàn, anh nhận ra rằng số ít không bao giờ có thể thắng được số đông, khi công lý bị chà đạp thì dân chúng sẽ đứng lên. Họ yêu cầu trở lại.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit.Morbi adipiscing gravdio, sit amet suscipit risus ultrices eu.Fusce viverra neque tại purus laoreet.
Tạo một tài khoản
Tại sao chế độ phong kiến nhà Tần sụp đổ? *
Vì Tần Thủy Hoàng đã chia đất nước thành các vùng
Vì sự trác táng của Tần Thủy Hoàng
Bởi vì Tần Thủy Hoàng là một vị vua tàn bạo, lợi dụng nhân dân.
Vì Tần Thủy Hoàng lợi dụng thiên hạ.
Câu hỏi tương tự
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit.Morbi adipiscing gravdio, sit amet suscipit risus ultrices eu.Fusce viverra neque tại purus laoreet.
Tạo một tài khoản
Tại sao thái ấp của nhà Tần sụp đổ? Vì Tần Thủy Hoàng đã chia đất nước thành B vùng. Vì họ đều thấy hoàng thượng giở trò đồi bại.
C vì Tần Thủy Hoàng là một vị vua tàn bạo lợi dụng nhân dân.
D. Vì Tần Thủy Hoàng lợi dụng thiên hạ
Vì vào thời nhà Tần có vua Tần Thủy Hoàng là một vị vua dã man.Sau cái chết của Tần Thủy Hoàng, hai cận thần là Lý Tư và Chow Chow Ông âm mưu đưa con trai thứ của hoàng đế lên ngôi thay vì con cả. Do sự yếu kém của Caliph và sự đàn áp và bóc lột khủng khiếp của nhà Tần, nhiều cuộc nổi dậy đã nổ ra, dẫn đến sự kết thúc của nhà Tần và mở đầu của nó. Nhà Hán.