Vai trò của chính sách thu hút FDI
Báo Kiểm toán trân trọng giới thiệu tới bạn đọc một số ý kiến tham luận, thảo luận tiêu biểu tại Hội thảo. GS,TS. Đoàn Xuân Tiên - Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước Hiện tượng các DN FDI kê khai, báo lỗ khá phổ biến, chiếm khoảng 50% tổng số DN FDI đang hoạt động trên cả nước, trong đó có nhiều nguyên nhân, nhưng đáng chú ý phải kể đến hành vi “chuyển giá”. Thống kê những năm qua cho thấy, cả nước có khoảng 50% DN FDI kê khai lỗ, trong đó nhiều DN thua lỗ liên tục trong nhiều năm liên tiếp.
GS,TSKH. Nguyễn Mại - Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp đầu tư nước ngoài Tính đến tháng 3/2020, nước ta có 31.665 dự án FDI còn hiệu lực với vốn đăng ký 370,1 tỷ USD, vốn thực hiện 215,6 tỷ USD, bằng 58,3% vốn đăng ký. Trong số 63 tỉnh, thành phố đã thu hút được FDI, có 15 địa phương có trình độ phát triển cao nhất, có nguồn thu ngân sách dồi dào, không những đảm bảo được chi ngân sách của địa phương mà còn đóng góp đáng kể vào chi ngân sách của quốc gia…
Ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam Để tăng cường thu hút dòng vốn FDI có chất lượng và sử dụng hiệu quả nguồn vốn này, trước hết phải tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế, cải cách hành chính, tư pháp; cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh theo chuẩn mực quốc tế; đảm bảo vận hành hiệu quả các loại thị trường; thúc đẩy thị trường hóa các nhân tố sản xuất; tập trung khắc phục bất cập về cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực; phát triển DN trong nước…
PGS,TS. Nguyễn Thị Phương Hoa - Đại học Kinh tế quốc dân Những dấu hiệu để nhận biết hành vi chuyển giá trong DN FDI gồm: Lỗ lũy kế qua nhiều năm trong khi qui mô hoạt động và doanh số của DN FDI vẫn ổn định, thậm chí tăng trưởng qua các năm; DN FDI có tỷ suất lợi nhuận thấp hơn mức trung bình của ngành; DN FDI có lãi trong thời gian được miễm thuế, nhưng sau đó báo lỗ khi hết thời hạn miễn thuế; chi cho các dịch vụ nội bộ/trong cùng hệ thống chiếm tỷ trọng lớn và kéo dài qua nhiều năm; chi mua máy móc thiết bị, dây chuyền sản xuất, nguyên vật liệu… từ bên liên kết với tỷ trọng lớn trong tổng mua sắm từ các nguồn; các đối tượng được chuyển giao (nguyên vật liệu, máy móc thiết bị, dây chuyền công nghệ, dịch vụ đào tạo, dịch vụ tư vấn…) có tính đặc thù, trên thị trường không có đối tượng có tính so sánh được; DN FDI có giao dịch với bên liên kết có trụ sở ở nơi có thuế suất thuế Thu nhập DN bằng 0…
Ông Doãn Anh Thơ - Kiểm toán trưởng KTNN khu vực IV Chính sách ưu đãi đầu tư đối với khu vực FDI hiện nay chưa có sự ổn định, nhất quán. Các chính sách ưu đãi tài chính đối với các DN FDI chủ yếu tập trung vào 3 lĩnh vực: ưu đãi về thuế Thu nhập DN, ưu đãi về thuế xuất nhập khẩu và ưu đãi về tài chính đất đai. Việc áp dụng các chính sách ưu đãi đầu tư tại các địa phương còn nhiều bất cập.
Ông Trần Minh Khương - Kiểm toán trưởng KTNN khu vực XIII Thông qua kết quả kiểm toán hang năm, KTNN đã chỉ ra nhiều lỗ hổng trong chính sách, những mặt trái, hệ luỵ của thu hút đầu tư FDI…
TS. Nguyễn Minh Phong - Phó Vụ trưởng, Báo Nhân dân Môi trường đầu tư của Việt Nam ngày càng tạo thuận lợi, từng bước tiếp cận với thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, việc thu hút, quản lý và hoạt động đầu tư nước ngoài vẫn còn những tồn tại, hạn chế và phát sinh những vấn đề mới, cả về thể chế, chính sách cũng như chất lượng, hiệu quả thu hút và quản lý đầu tư nước ngoài. Những hạn chế trên do nguyên nhân chủ quan là chủ yếu, cả về nhận thức và thể chế.
Ông Nguyễn Ngọc Phương - Phó Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Bình Cần cho phép và tăng cường hoạt động kiểm toán của KTNN đối với khu vực FDI nhằm tăng đẩy mạnh tính công khai, minh bạch của khu vực này; hạn chế cơ chế “xin-cho”, lợi dụng chế độ ưu đãi để gian lận thụ hưởng; hạn chế tình trạng DN càng đạt lợi nhuận cao thì càng được ưu đãi hơn về miễn giảm thuế.
TS. Nguyễn Mạnh Cường - Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ (KTNN) Trong quá trình kiểm toán tài chính công, tài sản công những năm gần đây, KTNN cũng đã quan tâm đến việc kiểm tra, đối chiếu việc chấp hành nghĩa vụ thuế đối với các DN nói chung và một số DN FDI nói riêng nhằm mục đích nâng cao hiệu quả quản lý thu NSNN. Một trong những vấn đề nổi cộm đối với công tác quản lý nhà nước đối với DN FDI hiện nay đã được KTNN phát hiện, đó là hiện tượng chuyển giá, gây thất thu thuế tại các DN FDI đang diễn ra ngày càng phổ biến.
Bà Ngô Thị Lan Anh - Phó Vụ trưởng Vụ Thanh tra, Tổng cục Thuế Thời gian qua, các DN FDI đã trở thành một trong những nhân tố quan trọng đóng góp cho việc phát triển nền kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh những đóng góp tích cực, khối DN này vẫn tồn tại nhiều vấn đề, gây ảnh hưởng đến quá trình quản lý nền kinh tế.
TS. Lê Đình Thăng - Kiểm toán trưởng KTNN chuyên ngành III Thời gian qua, với chức năng được pháp luật quy định, KTNN đã từng bước thực hiện vai trò thúc đẩy, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước đối với hoạt động FDI. Cụ thể, thông qua hoạt động kiểm toán đã thúc đẩy cơ quan Nhà nước thực hiện trách nhiệm giải trình, tính minh bạch; kiểm toán cũng đã xem xét tính phù hợp, hiệu quả của các chính sách thu hút đầu tư đối với DN FDI, quyền lợi của DN FDI có được đảm bảo khi tham gia đầu tư tại Việt Nam hay không... Đây là những vấn đề quan trọng mà KTNN đã góp nhiều tiếng nói để thúc đẩy vai trò quản lý của Nhà nước đối với lĩnh vực này, qua đó góp phần thu hút DN FDI.
Về phía các DN FDI, KTNN đã tập trung thực hiện kiểm toán việc sử dụng nguồn lực công, được Nhà nước giao cho DN, đặc biệt là đánh giá việc sử dụng, hưởng ưu đãi của Nhà nước tại các DN FDI có phù hợp, có tương xứng với cam kết của DN hay không. Qua kiểm toán, thực hiện đối chiếu thuế các DN FDI để đánh giá việc tuân thủ quy định pháp luật về thuế của DN; trách nhiệm của DN đối với người lao động và với các vấn đề bảo vệ môi trường.
|