Mỗi khi khí hậu dần dần trở lạnh, thức ăn khan hiếm thì có nhiều động vật đã đi vào ngủ đông. Bởi vậy, hiện tượng ngủ đông là một phương thức thích nghi của động vật trong cuộc đấu tranh sinh tồn đối với môi trường không thuận lợi.
Động vật ngủ đông, suốt cả mùa đông không ăn gì cũng không bị chết đói. Bởi vì trước khi ngủ đông chúng đã sớm bắt đầu công việc chuẩn bị ngủ đông, để vượt qua được thời kì khó khăn này. Công tác chuẩn bị trước khi ngủ đông của những động vật này rất đặc biệt. Bắt đầu từ mùa hè trong cơ thể của chúng đã dần dần tích trữ chất dinh dưỡng, đặc biệt là tích trữ mỡ. Khi kì ngủ đông sắp đến, chất dinh dưỡng tích trữ trong cơ thể tương đối nhiều, động vật béo hẳn lên. Những chất dinh dưỡng được tích trữ này đủ để đáp ứng nhu cầu của cơ thể trong cả quá trình ngủ đông.
Dù trong cơ thể tích trữ một lượng lớn chất dinh dưỡng nhưng kì ngủ đông kéo dài nhiều tháng như vậy thì làm sao mà đủ dùng được? Hoá ra trong thời gian ngủ đông, động vật nằm ở trong hang ổ, không ăn cũng không hoạt động, hoặc chỉ hoạt động rất ít, số lần thở giảm bớt, thân nhiệt cũng hạ thấp, máu tuần hoàn chậm chạp, trao đổi chất rất yếu, chất dinh dưỡng bị tiêu hao cũng ít. Bởi vậy, chất dinh dưỡng được tích trữ đủ để cung cấp cho cơ thể. Đợi đến khi chất dinh dưỡng được tích trữ trong cơ thể sắp dùng hết thì kì ngủ đông cũng gần kết thúc. Cơ thể của động vật sau kì ngủ đông gầy yếu rõ rệt. Sau khi tỉnh dậy, động vật ngủ đông phải ăn một lượng lớn thức ăn để bổ sung dinh dưỡng, và nhanh chóng khôi phục lại trạng thái bình thường của cơ thể.
Nhiều loài gấu ngủ đông hơn nửa năm mà không cần ăn uống gì. Nhiều gấu mẹ vẫn có thể cho con bú mà không cần rời hang. Chúng lấy nước cho cơ thể nhờ chuyển hóa chất béo dự trữ, và quá trình này có tạo ra chất thải. Một số loại ếch cũng như rùa con thậm chí còn ngủ qua những tháng lạnh nhất của mùa đông, sau đó mới tỉnh dậy dần dần vào mùa xuân ấm áp.
Với rất nhiều các loài động vật, ngủ đông là một chiến thuật cho phép chúng sinh tồn. Nhưng với nhiều loài, đó không phải chỉ là một giấc ngủ đơn thuần cho qua mùa đông. Dù cho con vật có mạnh khỏe thế nào, vẫn có những tổn thương nhất định. Động vật sau khi ngủ đông sẽ gầy yếu rõ rệt và khi tỉnh dậy chúng sẽ tiêu thụ một lượng thức ăn lớn để cơ thể hồi phục.
Tổng hợp
Thời gian ngủ đông của gấu ở một số khu vực có thể kéo dài khoảng 6 tháng, trong giai đoạn này chúng sẽ tự tiêu hao mỡ để sống, để giảm tiêu hao năng lượng chúng sẽ tự giảm quá trình trao đổi chất. Ví dụ, gấu đen có thể làm nhịp tim của thay đổi so với ban đầu. Trong số 55 nhịp một phút, nó giảm xuống 9 nhịp một phút và nhịp thở giảm từ 6-10 nhịp một phút xuống còn khoảng 1; nhiệt độ cơ thể cũng sẽ thấp hơn bình thường. Theo các biện pháp này, quá trình trao đổi chất của gấu đen đã giảm xuống còn 1/4 so với các hoạt động thông thường của chúng.
Để giảm tiêu thụ hết mức có thể, gấu đen sẽ ngủ quên trong suốt mùa đông, vì vậy câu hỏi đặt ra là nếu loài ăn thịt tìm thấy chúng vào thời điểm này, liệu chúng có bị thú ăn thịt tấn công hay không?
Gấu ngủ đông
Mặc dù gấu và rắn đều cần ngủ đông nhưng lý do tại sao gấu và rắn lại ngủ đông không giống nhau. Rắn ngủ đông vì rắn không thể tự điều chỉnh nhiệt độ cơ thể và chỉ có thể thay đổi theo sự thay đổi của nhiệt độ bên ngoài, khi nhiệt độ bên ngoài thấp hơn 15 độ C thì các enzym trong cơ thể chúng sẽ khó tham gia phản ứng, và điều này sẽ khiến chúng khó di chuyển. Có thể tìm một nơi an toàn để ngủ đông. Điều này cũng khiến rắn không có khả năng phản công trong quá trình ngủ đông, và khiến những người bắt rắn ở một số nơi sẽ đi săn rắn vào mùa đông.
Sự khác biệt giữa gấu và rắn là gấu là loài sinh vật biến nhiệt, chúng có thể sản sinh ra năng lượng để duy trì nhiệt độ cơ thể nên chúng có thể di chuyển thoải mái ngay cả trong mùa đông. Tuy nhiên, gấu là loài ăn tạp, một số loài gấu ăn 60% thức ăn từ thực vật và chỉ 40% là thịt [tỷ lệ thịt ở gấu Bắc Cực cao hơn nhiều]. Vào mùa đông lạnh giá, nhiệt độ xuống cực thấp sẽ khiến cây cối khô héo và bị tuyết dày bao phủ. Động vật sẽ ngủ đông trong mùa lạnh, chẳng hạn như sóc, hoặc di cư đến nơi khác, hoặc trực tiếp bị chết cóng. Điều này dẫn đến việc gấu vào mùa lạnh rất khó kiếm đủ thức ăn, để tiết kiệm năng lượng, chúng phải ngủ đông để trải qua mùa đông dài.
Tuy nhiên, không phải tất cả các con gấu đều rơi vào trạng thái ngủ đông, nếu nơi ở của gấu đủ điều kiện hoặc nhiệt độ cao thì chúng sẽ vẫn hoạt động trong suốt mùa đông.
Nếu bạn may mắn tìm được một nơi mà con gấu ngủ đông trong suốt mùa đông, thì bạn không được làm phiền nó, cách tốt nhất là chạy đi trước khi nó thức giấc. Điều này là do mặc dù gấu có thể ngủ đông, chúng vẫn có ý thức và cảnh giác trong quá trình ngủ đông, và chúng có thể thức dậy sớm nhất có thể khi gặp các tình huống khẩn cấp trong quá trình ngủ đông.
Ở những nơi gấu đen và gấu nâu sinh sống, những con hổ ăn thịt lớn cũng sinh sống, và loài hổ đã có tập tính săn mồi từ thời cổ đại. Dựa trên kết quả phân tích các loài hổ ăn thịt trong Khu bảo tồn thiên nhiên Sikhote Alin từ năm 1992 đến 2013, các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng hổ địa phương săn mồi gấu nâu và đen. Trong đó, tỷ lệ ăn thịt của gấu nâu là 1,2% và tỷ lệ ăn thịt của gấu đen. gấu là 1%.
Đối với hổ, gấu không phải là thức ăn chính của chúng, nhưng vào những mùa khan hiếm thức ăn thì gấu cũng là một món ngon hiếm có.
Đối với những con gấu đực, tình hình của chúng tương đối an toàn. Nhưng gấu cái và gấu con rất dễ bị hổ đực quấy rầy, nhất là vào những mùa khan hiếm thức ăn, vì vậy để đảm bảo an toàn khi ngủ đông, gấu sẽ lựa chọn những kho ngủ đông phù hợp để trú đông.
Khi gấu chọn hố ngủ đông sẽ có 3 sự lựa chọn, thứ nhất là hố không có vật gì ẩn giấu, ưu điểm là hố dễ tìm hơn nhưng nhược điểm là rất dễ bị hổ phát hiện. Trên thực tế, nhiều con gấu bị hổ ăn thịt khi ngủ đông vì chuồng ngủ đông của chúng là chuồng trên mặt đất.
Loại nhà ngủ đông thứ hai là nhà trên cây héo ở giữa thân cây, có đủ không gian để chứa gấu, có thể ngăn hổ quấy phá.
Loại thứ ba là hang đá, chức năng bảo vệ của hang đá phụ thuộc vào kích thước lối vào của hang đá, nếu lối vào cực nhỏ, hổ có thể bị gấu giết khi vào hang đá. Nhưng nếu lối vào rộng, những con gấu đang ngủ đông cũng sẽ gặp rủi ro.
Vì có ít hố ngủ đông hơn với khả năng che giấu không tốt nên hầu hết gấu không có vị trí ngủ đông tốt, ngoài ra chúng yếu hơn bình thường trong thời gian ngủ đông và rất dễ bị hổ tấn công vào thời điểm này.
Tuy nhiên, gấu cũng có một khả năng phản công nhất định trong quá trình ngủ đông và không phải con hổ nào cũng có thể giết được chúng. Ngoại trừ hổ, các loài ăn thịt khác hầu như không đe dọa đến sự sống còn của chúng, vì vậy gấu ở trong tình trạng ngủ đông tốt hơn nhiều so với rắn.
Hồ Yên [Theo Công lý & xã hội]
Nguồn: //conglyxahoi.net.vn/van-hoa/giai-tri/tai-sao-gau-ngu-dong-lieu-gau-ngu-dong-co-phai-vi-so-bi-thu-an-thit-78075.html
- Tag
- gấu
- ngủ đông
- gấu ngủ đông
16/10/2021 08:00:37 GMT+7
Điều gì giúp nhiều loài động vật sống sót khi ngủ đông dài ngày mà không cần ăn uống gì?
Mỗi khi khí hậu dần dần trở lạnh, thức ăn khan hiếm thì có nhiều loài động vật đi tìm chỗ ngủ đông. Hiện tượng ngủ đông là một phương thức thích nghi của động vật trong cuộc đấu tranh sinh tồn đối với môi trường không thuận lợi.
Tại sao động vật ngủ đông, suốt cả mùa đông không ăn gì cũng không bị chết đói? Lý do là bởi trước khi ngủ đông chúng đã sớm bắt đầu công việc chuẩn bị ngủ đông, để vượt qua được thời kì khó khăn này. Công tác chuẩn bị trước khi ngủ đông của những động vật này rất đặc biệt. Bắt đầu từ mùa hè trong cơ thể của chúng đã dần dần tích trữ chất dinh dưỡng, đặc biệt là tích trữ mỡ. Khi kì ngủ đông sắp đến, chất dinh dưỡng tích trữ trong cơ thể tương đối nhiều, động vật béo hẳn lên. Những chất dinh dưỡng được tích trữ này đủ để đáp ứng nhu cầu của cơ thể trong cả quá trình ngủ đông.
Đa số cơ chế ngủ đông là làm chậm nhịp thở, giảm tốc độ đập của tim, số lần thở giảm bớt, thân nhiệt cũng hạ thấp, máu tuần hoàn chậm chạp, hạn chế hoạt động của cơ chế trao đổi chất. Nhờ vậy, chất dinh dưỡng được tích trữ đủ để cơ thể ngủ hết mùa đông, đến khi các chất dinh dưỡng này cạn kiệt thì cũng là lúc kỳ ngủ đông kết thúc.
Nhiều loài gấu ngủ đông hơn nửa năm mà không cần ăn uống gì. Nhiều gấu mẹ vẫn có thể cho con bú mà không cần rời hang. Chúng lấy nước cho cơ thể nhờ chuyển hóa chất béo dự trữ, và quá trình này có tạo ra chất thải. Một số loại ếch cũng như rùa con thậm chí còn ngủ qua những tháng lạnh nhất của mùa đông, sau đó mới tỉnh dậy dần dần vào mùa xuân ấm áp.
Với rất nhiều các loài động vật, ngủ đông là một chiến thuật cho phép chúng sinh tồn. Nhưng với nhiều loài, đó không phải chỉ là một giấc ngủ đơn thuần cho qua mùa đông. Dù cho con vật có mạnh khỏe thế nào, vẫn có những tổn thương nhất định. Động vật sau khi ngủ đông sẽ gầy yếu rõ rệt và khi tỉnh dậy chúng sẽ tiêu thụ một lượng thức ăn lớn để cơ thể hồi phục.
TH [Nguoiduatin.vn]