I.Phân vô cơ
1. Phân vô cơ là gì? Phân vô cơ [phân hóa học ] là những dạng muối khoáng thu được nhờ trải qua các quá trình vật lý và hóa học có chứa các yếu tố dinh dưỡng để bón cho cây trồng, được sản xuất theo quy trình công nghiệp.
Phân vô cơ gồm các loại chính như: Phân đạm, Phân lân, Phân kali, Phân phức hợp, Phân hỗn hợp và Phân vi lượng.
2. Ảnh hưởng của phân vô cơ đối với đất đai, cây trồng, môi trường và sức khoẻ con người Ngoài việc góp phần thúc đẩy và tăng năng suất cây trồng, giúp cây trồng phát mạnh mẽ ngay sau khi sử dụng nhưng sẽ không duy trì được lâu dài, tính bền vững. Trường hợp bà con nhà nông bón không đúng cách, không đúng liều lượng, không đúng thời điểm và quá lạm dụng phân bón vô cơ sẽ gây những ảnh hưởng xấu đến đất đai, cây trồng, môi trường và con người. - Phân hóa học đa số có nguồn gốc từ acid nên sẽ làm chua đất, giảm độ pH, đất đai bị nhiễm độc, tích luỹ các kim loại nặng, phá vỡ cấu trúc đất. - Nó còn gây ô nhiễm môi trường, mất cân bằng sinh thái, gia tăng sự mẫn cảm của cây trồng với các loại bệnh hơn qua việc tiêu diệt các vi sinh vật [VSV] hữu ích trong đất. - Gây tổn thương cho bộ rễ ảnh hưởng tới sự hấp thu chất dinh dưỡng và tạo điều kiện bệnh hại xâm nhập.
- Phân hóa học gây giảm chất lượng nông sản do tồn dư chất hóa học trong cây quá lớn, dẫn tới ảnh hướng tới sức khỏe của người tiêu dùng. Gây các bệnh methaemoglobin và ung thư tiềm tàng nếu ăn phải thực phẩm có tồn dư NO2- và NO3-... Và nhiều bệnh lý khác gặp phải khi ăn phải cây trồng bị nhiễm độc hoá học từ phân bón.
II.Phân hữu cơ
1. Phân hữu cơ là gì?Phân hữu cơ là hợp chất hữu cơ được dùng trong sản xuất nông nghiệp, hình thành [nguồn gốc] từ các chất thải sinh hoạt, nhà bếp, phân động vật, lá cây và cành cây,..... Phân bón giúp tăng thêm độ phì nhiêu, màu mỡ, độ tơi xốp cho đất bằng việc cung cấp, bổ sung thêm các chất hữu cơ, chất mùn và các dinh dưỡng thiết yếu cho cây trồng.
Phân hữu cơ gồm có các loại sau: Phân hữu cơ truyền thống, phân bón hữu cơ sinh học, phân bón hữu cơ vi sinh và Phân hữu cơ khoáng.
- Phân bón hữu cơ giúp cải tạo đất, bổ sung cho đất một lượng lớn mùn, axit Humic, vi sinh vật hữu ích, các chất dinh dưỡng giúp đất tơi xốp, thoáng khí, tăng độ phì nhiêu, phân giải các độc tố trong đất. - Hạn chế xói mòn đất và rửa trôi các chất dinh dưỡng, tăng khả năng thoát nước, tránh hiện tượng ngập ủng, hạn chế hiện tượng đóng váng bề mặt, ổn định nhiệt độ trong đất. - Tạo môi trường tốt cho các vi sinh vật có lợi trong đất hoạt động,Cung cấp nguồn dinh dưỡng đa trung vi lượng cho đất, tăng cường hoạt động của các vi sinh vật có trong đất, giúp bộ rễ phát triển thuận lợi, tăng hiệu lực hấp thụ chất dinh dưỡng của cây. - Phân bón hữu cơ hạn chế sâu bệnh hại, giúp các bộ phận cành, lá cây cứng cấp hơn, lá dày, khả năng chống chịu đựng các điều kiện bất lợi cũng tốt hơn, nên sâu bệnh cũng ít hơn. Tăng cường vi sinh vật hữu ích, nấm đối kháng, tăng tính đề kháng cho cây trồng gây ức chế cho hoạt động của vi sinh vật và nấm bệnh gây hại,tạo điều kiện cho bộ rễ phát triển. - Góp nâng cao chất lượng nông sản, đảm bảo cây trồng phát triển khỏe mạnh, ổn định, tăng sức đề kháng nên sâu bệnh ít, hạn chế được việc sử dụng phân bón hóa học và thuốc BVTV làm chất lượng nông sản tăng lên.
- Dễ dàng phân hủy sinh học và không gây ô nhiễm môi trường, bảo vệ đa dạng sinh học, cân bằng hệ sinh thái, tạo ra nguồn nông sản sạch đảm bảo sức khỏe và an toàn với con người.
Từ những ảnh hưởng xấu của phân bón hóa học, nền nông nghiệp đang dần có những chuyển biển sang hướng canh tác nông nghiệp hữu cơ, không dùng phân bón hóa học, thuốc BVTV, thuốc kích thích và sinh vật biển đổi gen. Chính vì vậy việc sử dụng các loại phân bón hữu cơ sinh học trở thành giải pháp tối ưu cho việc cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng, giảm chi phí, bảo vệ môi trường, an toàn với sức khỏe con người.
Vai trò của phân bón hữu cơ và vô cơ đối với cây trồng
Không ai có thể phủ nhận được vai trò của phân bón đối với cây trồng, dù là phân vô cơ hay hữu cơ thì chúng cũng sẽ cung cấp dinh dưỡng cho cây phát triển. Tuy nhiên thì tại sao lại phải phân ra hai loại phân vô cơ và hữu cơ? Chúng có gì khác nhau trong sự phát triển của cây trồng? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu ngay bây giờ.
Hiện nay trên thị trường đang cố vô vàn các loại phân bón, được chia ra theo công dụng, thương hiệu hay thành phần khác nhau. Hiểu rõ hơn về phân bón sẽ đưa tới lựa chọn thích hợp nhất đối với cây trồng của mình. Vậy thì giữa phân bón vô cơ và hữu cơ, đâu mới là lựa chọn tối ưu nhất cho trường hợp của mình?
Khái niệm phân bón hữu cơ
Để hiểu được vai trò của phân bón hữu cơ, thì trước tiên chúng ta phải hiểu phân hữu cơ là gì? Đây là phân bón có dinh dưỡng với chất dinh dưỡng thuộc hợp chất hữu cơ ở dạng đa lượng, trung lượng và cả vi lượng. Chúng được dùng trong nông nghiệp trồng cây, được tạo nên từ các loại chất thải của cả động vật lẫn thực vật. Phân bón hữu cơ được chia ra làm 2 loại gồm:
- Phân bón hữu cơ truyền thống: phân xanh, phân trùn quế, các loại rác và phân chuồng…
- Phân bón hữu cơ công nghiệp: là các loại phân hữu cơ khoáng, vi sinh hoặc là sinh học.
Thông thường thì phân hữu cơ được làm từ chất thải nhà bếp, sinh hoạt hàng ngày, quá trình sản xuất thủy hải sản…. Khi sử dụng thì vai trò của phân bón sẽ giúp cho đất tăng thêm độ phì nhiêu, trở nên tươi xốp và góp phần cải tạo đất. Chúng sẽ bổ sung thêm chất hữu cơ, vi sinh vật cùng chất mùn cho cả cây trồng lẫn vùng đất canh tác.
Vai trò của phân bón hữu cơ
Như đã nói thì vai trò của phân bón sẽ cải tạo vùng đất canh tác cũng như cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng. Tuy nhiên thì tác dụng cụ thể của chúng ra sao? Hãy cùng nhau tìm hiểu về sự hữu ích của phân bón hữu cơ ngay bây giờ.
Cung cấp dinh dưỡng
Trong phân bón hữu cơ có đầy đủ dinh dưỡng đa lượng, trung lượng và cả vi lượng cho cây trồng. Những nguyên tố này được hấp thu dễ dàng bởi cây trồng và đem lại khả năng phát triển cân đối. Những dinh dưỡng cung cấp sẽ được phân giải và cây trồng hấp thu trong thời gian dài, đảm bảo cho cây trồng có được dưỡng chất phù hợp mà không gặp phải tình trạng bị dư thừa đạm.
Tăng vi sinh vật
Một vai trò của phân bón hữu cơ nữa đó là tăng cường các vi sinh vật hữu ích, những vi sinh vật này mang lại khả năng phân giải lân hoặc cellulose hay cố định đạm. Sử dụng đều đặn thì các vi sinh vật hữu ích này sẽ phát triển và mang tới môi trường phù hợp dành cho cây trồng. Không những vậy mà những vi sinh vật có hại đối với thực vật cũng sẽ được tiêu trừ đi.
Kích thích phát triển
Khi sử dụng phân bón hữu cơ thì chúng sẽ phân hủy ra thành chất mụn và có nhiều axit hữu cơ để kích thích cho rễ cây phát triển. Khi rễ cây khỏe mạnh thì chúng có thể dễ dàng hấp thu được nhiều dinh dưỡng hơn. Phân hữu cơ cũng có thể được dùng để phun lên lá nhằm nâng cao khả năng quang hợp cho cây, đem lại sự phát triển mạnh mẽ hơn tới từng bộ phận trên thân cây từ rễ tới lá.
Cải tạo lại đất
Sau khi canh tác một thời gian thì đất sẽ bạc màu và mất dinh dưỡng, lúc này thì vai trò của phân bón sẽ giúp cải tạo lại đất trồng. Thông qua việc tác động tới cấu trúc của đất thì hóa học, sinh học và cả tính vật lý của đất đều được cải thiện tốt hơn. Chính vì vậy mà phân bón hữu cơ là phương pháp dùng để cải tạo đất phổ biến trong các hoạt động nông nghiệp trồng cây.
Hạn chế xói đất
Phức hệ hữu cơ – khoáng được hình thành khi những dinh dưỡng khoáng chất được kết hợp với quá trình phân giải hữu cơ. Chúng mang tới tác dụng hạn chế việc đất bị xói mòn hay là rửa trôi mất lượng dinh dưỡng vốn có. Cùng với những chất mùn có ở trong phân bón hữu cơ thì kết cấu của đất cũng trở nên được ổn định hơn, mang tới khả năng sử dụng để canh tác trong thời gian lâu dài.
Tăng sự hấp thu
Một vai trò của phân bón hữu cơ nữa đó là tăng cường sự hấp thụ cho cây trồng. Nhờ vào những dưỡng chất đa lượng, trung lượng và vi lượng thì các vi sinh vật hữu ích ở trong đất sẽ hoạt động mạnh mẽ hơn giúp cho rễ cây thuận lợi hấp thu dinh dưỡng hơn. Bộ rễ của cây cũng phát triển khỏe mạnh, cắm sâu và chặt vào trong đất để giúp cho cây có được nhiều dưỡng chất hơn nữa.
Tăng cường đề kháng
Nhờ vào sự phát triển của vi sinh vật có ích, cũng như kích thích cho bộ rễ của cây phát triển được khỏe mạnh hơn thì sức đề kháng của cây trồng sẽ được tăng cường. Chính vì thế mà cây trồng có thể chống chịu lại được cả với bệnh dịch, sâu hại cũng như tác động đến từ thời tiết được khỏe hơn. Thông qua việc này sản lượng thu hoạch từ cây trồng cũng mang lại chất lượng tốt.
Tăng cường chất lượng
Bởi vì vai trò của phân bón hữu cơ là cung cấp dinh dưỡng mà không tồn dư độc hại hoặc thừa đạm, cho nên chất lượng nông sản cũng sẽ được tăng cao. Nếu như dùng phân bón hữu cơ thì sau khi thu hoạch bạn sẽ thấy nông sản có màu sắc và hương vị đặc trưng hơn, màu sắc tự nhiên, chất lượng đảm bảo và rất an toàn đối với người sử dụng, không mang theo bất cứ chất độc hại nào.
Thân thiện môi trường
Phân bón hữu cơ có khả năng phân hủy được hoàn toàn ở trong môi trường tự nhiên, bởi vậy mà không những tăng cường được kết cấu cho đất mà còn thân thiện với môi trường. Chúng sẽ khiến cho đất lọc đi được các chất độc hại, giảm đi tính độc ở trong đất để cây trồng phát triển tốt hơn, bảo vệ cho môi trường. Đây có thể nói là ưu điểm lớn nhất đến từ phân bón hữu cơ.
Tiết kiệm chi phí
Bởi vì được làm từ chất thải của động vật, gia cầm gia súc hoặc là tác thải thực vật cho nên sử dụng phân bón hữu cơ sẽ tiết kiệm được chi phí. Thậm chí là có thể cải tạo đất, tăng khả năng giữ nước và giữ ẩm mà việc tưới tiêu cũng không cần phải thực hiện quá nhiều, tiết kiệm được cả sức lực cho người trồng cây. Đây là giải pháp tiết kiệm mà vẫn đảm bảo sự phát triển đối với cây.
Xem ngay: Phân hữu cơ là gì? Cách làm phân hữu cơ bón cây ngay tại nhà
Khái niệm phân bón vô cơ
Khác với phân bón hữu cơ, thì phân vô cơ lại được tổng hợp từ hóa học và sử dụng dưới dạng muối kháng. Để sản xuất loại phân này thì cần áp dụng những quy trình từ công nghiệp và bón cho cây trồng. Vai trò của phân bón vô cơ là cung cấp dinh dưỡng thiết yếu cho cây trồng phát triển như là đạm, lân, kali…. Thậm chí là có cả phân hỗn hợp, phân phức hợp hay la phân vi lượng nữa.
Trong quá trình sử dụng phân bón vô cơ, nếu như không biết cách thì có thể gây ra hiện tượng tồn dư lại chất độc ở trong đất và cây trồng. Việc này sẽ mang tới hậu quả gây bệnh đối với người sử dụng sản phẩm hoa quả, thậm chí là nhiễm độc từ phân bón, ảnh hưởng nghiệm trọng đến sức khỏe. Vậy cho nên việc thay thế phân bón vô cơ bằng hữu cơ đang được khuyên dùng.
Tác động của phân bón vô cơ
Như đã biết thì vai trò của phân bón vô cơ sẽ mang đến những dinh dưỡng thiết yếu, tăng nhanh năng suất cho cây trồng và đẩy mạnh sản lượng thu hoạch. Tuy nhiên thì chúng có thể giúp cây phát triển mạnh mẽ nhưng không quá lâu dài, không có tính bền vững. Đặc biệt là khi không biết sử dụng đúng liều, đúng cách, đúng thời điểm hay đúng loại thì sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng.
Nếu như lạm dụng phân bón vô cơ thì đất đai, môi trường và cả cây cối đều bị ảnh hưởng. Có nguồn gốc chủ yếu từ axit cho nên đất bị giảm mất đi pH tự nhiên, nhiễm độc, nhiễm chua, tích tụ kim loại, phá hủy cấu trúc của đất canh tác. Đối với môi trường thì phân bón vô cơ làm mất đi sự cân bằng của hệ sinh thái, khiến cho cây trồng mẫn cảm hơn với dịch bệnh.
Phân bón vô cơ cũng khiến cho vi sinh vật hữu ích có ở trong đất bị mất đi, gây ra thương tổn đối với phần rễ của cây, ảnh hưởng tới việc hấp thụ dưỡng chất. Thậm chí là nếu như dùng phân vô cơ không hợp lý có thể khiến cho tỷ lệ nhiễm bệnh của cây trồng bị tăng cao. Đất canh tác cũng sẽ bị thoái hóa nếu dùng phân bón vô cơ một cách tràn lan, không đúng phương pháp.
Tuy nhiên thì phân bón vô cơ có tỷ lệ dưỡng chất rất cao và có thể tan dễ dàng, giúp cho cây hấp thụ một cách nhanh chóng và mạnh mẽ hơn. Chính bởi lý do này mà phân bón vô cơ vẫn được nhiều nơi sử dụng.
Nhận biết cây trồng có đủ phân bón
Với những vai trò của phân bón hữu cơ và vô cơ, thì việc bón phân là cần thiết dành cho cây. Tuy nhiên thì cái gì quá cũng không tốt, việc lạm dụng hoặc dùng phân bón không đúng lượng sẽ gây tác hại hoặc ít nhất là tốn kém chi phí, công sức của người canh tác. Vậy làm sao để nhận biết cây đã có đủ lượng phân cần thiết?
- Tình hình sinh trưởng của cây bình thường, thân – hoa – lá có màu sắc và kích thước/trạng thái bình thường.
- Cây trong vườn phát triển đồng đều về yếu tố độ khỏe mạnh, hình dáng bên ngoài, năng suất thu hoạch trong cùng khu vực.
- Chiều cao, số cành, nhánh, lá… kích thước của hạt, quả…. không có sự bất thường hay là quá khác biệt trong cùng diện tích trồng.
- Mức độ tác động của sâu hại tới cây trồng ít, không có nhiều sâu hại hoặc là mật độ ít, không gây nguy hiểm.
Với những khái niệm, sự khác biệt về vai trò của phân bón cũng như tác động của chúng đã được nêu trên bài viết, mong rằng đã cung cấp được tới bạn đọc các thông tin hữu ích. Chúc bạn sẽ lựa chọn được loại phân phù hợp và có năng suất thu hoạch như mong muốn.
Tìm hiểu thêm: Bật mí các cách bón thúc cho cây trồng hiệu quả cao
About Đức Bình
Xin chào tôi là Đức Bình , chúng tôi chuyên nghiên cứu, sản xuất và phân phối chế phẩm vi sinh - chế phẩm sinh học xử lý môi trường, xử lý nước thải và rác thải ... Các nhãn hiệu độc quyền hiện nay: Chế phẩm EMZEO, trichoderma, chế phẩm vi sinh EMGRO, EMGOC - EM1
Xem tất cả các bài viết của Đức Bình | Website