[thitruongtaichinhtiente.vn] - Thực tế hiện nay, rất đông nhà đầu tư [NĐT] cá nhân mới [F0] tham gia vào thị trường chứng khoán chưa trang bị đủ kiến thức, kinh nghiệm cũng như kỹ thuật mua/chốt lãi hoặc cắt lỗ khi thị trường biến động, nhiều NĐT F0 thực hiện lệnh mua/bán thông qua khuyến nghị của tư vấn/môi giới chứng khoán. Trong bối cảnh thị trường biến động giảm điểm sâu, rất nhiều NĐT bị thua lỗ. Vậy làm thế nào để NĐT có thể khắc phục và thích ứng tốt hơn với quyết định đầu tư của mình?
NĐT cần quan tâm đến tính thanh khoản của cổ phiếu
Thanh khoản của cổ phiếu là tổng giá trị giao dịch của cổ phiếu đó trong một phiên, kinh nghiệm chọn thanh khoản cho danh mục của NĐT có thể phân bổ theo tỷ lệ. Ví dụ như mã cổ phiếu nào có tính thanh khoản thấp thì NĐT nên đầu tư vào tỷ trọng thấp và ngược lại. Vậy nên trước khi đầu tư vào một mã cổ phiếu nào đó, thì cần xem xét tính thanh khoản. Nếu như, NĐT đầu tư tỷ trọng lớn nhưng chọn cổ phiếu thanh khoản thấp trong phiên hoặc hoặc cổ phiếu giao dịch bị hạn chế [tức là cổ phiếu chỉ giao dịch buổi chiều hoặc cổ phiếu chỉ giao dịch một ngày trong một tuần] lúc thị trường biến động thì cổ phiếu đó rất dễ giảm sàn liên tục các phiên tiếp theo và khó xử lý dễ dẫn đến tình trạng thua lỗ nặng.
Có chiến lược đầu tư và kế hoạch hành động
Nếu là những nhà đầu cơ ngắn hạn, xác định lướt cổ phiếu T+ thì khi chốt được có lãi từ 5% trở lên thì tốt nhất nên chốt lãi và nếu trường hợp NĐT lỗ từ 5 đến 7% cũng nên cắt lỗ nếu diễn biến thị trường lúc này có dấu hiệu tiêu cực.
Hiện nay, đa phần NĐT cá nhân có chung tâm lý chưa phân biệt giữa các hình thức đầu tư lướt hay trung dài hạn, nên rất dễ dẫn đến tình trạng bất đắc dĩ trở thành "cổ đông lâu dài". Điều này rất rủi ro và có thể làm cho NĐT bị thiệt hại nặng khi mất kiên nhẫn và bán cổ phiếu khi đã giảm quá sâu, trường hợp xấu hơn là NĐT sử dụng margin ở tỷ lệ cao trong lúc này. Do đó, quan điểm đầu tư giữa dài hạn và đầu cơ lướt sóng là hoàn toàn khác nhau, cần xác định và hành động phù hợp. Ngoài ra, để hạn chế thua lỗ trên thị trường thì NĐT nên biết mình đang đầu tư mục đích gì nhằm chủ động hành động vì mục đích đó, mặt dù đầu tư trung dài hạn hay lướt sóng ngắn hạn thì mỗi phương thức đầu tư đều có những ưu, nhược điểm riêng tuỳ thuộc mục đích và thời điểm mà NĐT áp dụng hiệu quả.
Nên đầu tư những doanh nghiệp có sự am hiểu cơ bản
Thực tế hiện nay, nhiều NĐT cá nhân tham gia vào thị trường chứng khoán chỉ quan tâm đến “ba chữ cái” của cổ phiếu đầu tư, trong khi không tìm hiểu lĩnh vực hoạt động cốt lõi, phân tích tình hình hoạt động kinh doanh, phân tích tài chính cũng như xu hướng tiềm năng phát triển sắp tới của doanh nghiệp và phân tích rủi ro ảnh hưởng lợi nhuận kỳ vọng bị ảnh hưởng bởi chính sách vĩ mô, rủi ro ngành... Do vậy, NĐT cần có sự am hiểu về cơ bản và xu hướng phát triển trong tương lai của doanh nghiệp, từ đó sẽ có sự chọn lựa cổ phiếu phù hợp để đầu tư, nắm giữ và kỳ vọng chính xác hơn về sự tăng trưởng trong tương lai.
Xác định giá trị thực của cổ phiếu
Thường NĐT cá nhân mới trong trạng thái luôn tích cực cộng hưởng với tâm lý fomo [fear of missing out] nên quên việc nhận định, đánh giá thực tế giá trị cổ phiếu mình đầu tư hay nói cách khác là quan điểm giá cổ phiếu sẽ luôn luôn gia tăng, NĐT thiếu sự xem xét việc khi mua vào lúc này là giá cổ phiếu đã tăng khá xa so với giá trị thực tế và khi giá cổ phiếu đã tăng cao vượt kỳ vọng thì việc chốt lãi mạnh dẫn đến giá cổ phiếu sụt giảm mạnh là điều tất yếu. Do đó, khi đầu tư lúc này sẽ mang lại rủi ro cao hơn so với lợi ích mà NĐT đạt được; tiêu cực hơn thị trường rơi vào giai đoạn giảm điểm sâu thì NĐT bị thua lỗ là điều khó tránh khỏi.
Ngoài ra, một vấn đề nữa mà NĐT cá nhân mới tham gia vào thị trường thường gặp phải là chọn đầu tư cổ phiếu ngành nghề kinh doanh mà mình thích. Tuy nhiên, thực tế xu hướng vận động của thị trường phụ thuộc nhiều vào các yếu tố vĩ mô, vi mô và chính sách điều tiết nền kinh tế nơi thị trường đó vận động. Do đó, cảm nhận chủ quan cá nhân sẽ không mang lại hiệu quả khi đầu tư.
Trong hơn một năm qua, nhà đầu tư mang tên F0 đã trở nên quen thuộc với thị trường chứng khoán Việt Nam. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, thế hệ "lính mới" trên kênh đầu tư này đã không chỉ còn là "gà mờ", mà đã xuất hiện cả những "F0 cá mập".
Số liệu thống kê từ đầu tháng 5 đến nay cho thấy, các cá nhân trong nước chiếm đến 87% tổng giá trị giao dịch của thị trường chứng khoán. Trong khi đó, với tỷ trọng giao dịch chưa đến 7%, vị thế đầu tư của khối ngoại bị lép vế hoàn toàn.
F0 không còn đơn thuần "3 không"
Trong 5 tháng đầu năm 2021, thị trường chứng khoán Việt Nam đón nhận gần 480.500 tài khoản chứng khoán của nhà đầu tư trong nước mở mới, vượt 20% số tài khoản mở mới của cả năm 2020, gấp 2,5 lần tài khoản mở mới cả năm 2019. Hiện có hơn 3,25 triệu tài khoản chứng khoán, bằng 3,2% dân số Việt Nam.
"Binh đoàn lính mới" này liên tục nhồi tiền vào chứng khoán giúp thị trường liên tiếp chứng kiến các phiên có thanh khoản từ 32.000 tỷ đến hơn 38.000 tỷ đồng [tương đương 1,4-1,7 tỷ USD], vượt trội hơn hẳn mức bình quân 7.420 tỷ đồng/phiên của năm 2020.
Lâu nay, thuật ngữ "nhà đầu tư F0" là để nói về những nhà đầu tư mới với kiến thức còn hạn hẹp, tâm lý muốn lướt sóng nhanh, kiếm lời lớn nên đầu tư theo cảm xúc, không dựa trên “chất lượng” cổ phiếu. Trong bối cảnh lãi suất tiền gửi ngân hàng thấp, họ sẵn sàng rút tiền đổ vào kênh có lợi nhuận cao như chứng khoán.
Điều này làm dấy lên lo ngại thị trường chứng khoán tăng mạnh nhưng không dựa trên "thực lực" của doanh nghiệp hoạt động kinh doanh tốt. Thậm chí có người còn đưa ra câu hỏi: liệu có xảy ra "bong bóng" giống như giai đoạn 2007-2008 hay không?
Tuy nhiên, nhìn vào những gì đang diễn ra trên thị trường chứng khoán có thể thấy, các lo ngại trên là khó có thể xảy ra. Có một mối tương quan thú vị giữa thị trường chứng khoán và giãn cách xã hội, đó là tài khoản chứng khoán mở mới tăng mạnh mỗi đợt dịch bùng phát.
Lực lượng F0 với số lượng đông đảo các cá nhân trong nước đang thể hiện sức mạnh vượt trội, có thể “cân” hết lượng bán ròng khoảng 30.000 tỷ đồng của khối ngoại từ đầu năm. Lượng mua mới cũng giúp thị trường chung ghi nhận các mức kỷ lục về chỉ số và thanh khoản.
Theo ông Vicente Nguyen, Giám đốc một quỹ đầu tư 60 triệu USD, nhà đầu tư F0 đã giúp cho thị trường tăng trưởng vượt bậc, giúp cho các doanh nghiệp huy động được một nguồn vốn lớn. Lớp nhà đầu tư này vẫn sẽ là nội lực giúp thị trường tăng trưởng trong thời gian tới, cũng như số lượng F0 còn tiếp tục tăng lên.
“Tôi không nghĩ họ sẽ chóng đến rồi chóng đi. Những người đầu tư để tìm kiếm lợi nhuận ngắn hạn có thể rời bỏ thị trường, nhưng cũng có các nhà đầu tư khác sẽ ở lại lâu hơn”, ông Vicente nói.
Nhận định của ông Vicente là hoàn toàn có cơ sở khi không phải ai gia nhập thị trường cũng mới toanh và mang đặc tính "3 không", mà có thể tuỳ theo giai đoạn, vị thế, tư duy và tiềm lực mà phân loại ra các lớp F0 khác nhau.
Xuất hiện thế hệ F0 khác
Đây có thể là một lực lượng nhà đầu tư đã giải nghệ trong thời gian dài và quay lại thị trường trong thời điểm gần đây. Đó là lớp nhà đầu tư gục ngã bởi sự khắc nghiệt của thị trường ở giai đoạn đại khủng hoảng kinh tế toàn cầu 2007 - 2008 và giai đoạn khủng hoảng nội tại kinh tế Việt Nam 2010 - 2012, với những di chứng tâm lý lâu dài.
Do đó, khi quay trở lại trong bối cảnh hiện nay thì tính thận trọng và tư duy định hình ở quá khứ sẽ là tâm thế chủ đạo của họ để gia nhập thị trường.
Hay như theo ông Huỳnh Minh Tuấn - Giám đốc môi giới hội sở Công ty chứng khoán Mirae Asset, lớp nhà đầu tư F0 của hiện tại đã không chỉ có "gà mờ", mà còn có cả "cá mập, cá voi..." từ những ngành khác đổ bộ, sẵn sàng chi hàng trăm tỷ đồng để đầu tư thêm ở kênh chứng khoán.
Đây là các nhà đầu tư gia nhập thị trường để định hình cuộc chơi đầy chủ động và tư duy kinh doanh đầu tư vượt trội.
"Có thể miêu tả tổng quát họ là những đại gia, những tổ chức đầu tư chuyên nghiệp và gia nhập thị trường với đầy đủ trang bị từ kiến thức tới công cụ và thông tin để tìm kiếm cơ hội một cách rõ ràng và chủ động nhất. Có thể họ không có kiến thức, kinh nghiệm và trải nghiệm đầu tư tại thị trường mới mẻ này, nhưng lại có cái mà ai cũng thấy là tiền", ông Tuấn cho biết.
Thực tế, với tiềm lực tài chính mạnh, những nhà đầu tư này sẽ trang bị xung quanh mình đội ngũ phân tích, tư vấn chuyên nghiệp, đánh giá kỹ lưỡng về cơ hội từ vi mô tới vĩ mô, từng doanh nghiệp mục tiêu một cách chi tiết nhất.
Ngoài ra, sự “bắt tay" nhau của các "F0 cá mập" này cũng tạo nên những thương vụ M&A hấp dẫn và bom tấn của thị trường bởi tài lực của họ.
Ông Phan Dũng Khánh, Giám đốc tư vấn đầu tư Maybank Kim Eng Việt Nam cho rằng, thời gian tới nhà đầu tư F0 vẫn đóng vai trò chủ đạo và có tỷ suất sinh lời tốt hơn, bởi có "máu liều" hơn.