Ngạt mũi khó thở là tình trạng các mạch máu và mô xoang bị viêm sưng do tích tụ chất lỏng khiến người bệnh không thể thở được. Sự tắc nghẽn này có thể gây kích thích, tiết dịch khiến cho việc thở trở nên khó khăn.
Mũi chịu trách nhiệm trao đổi không khí và khứu giác. Mũi cũng chịu trách nhiệm làm sạch, làm ấm và giữ ẩm không khí để đảm bảo an toàn cho mũi.
Trong một số trường hợp, mũi có thể không thực hiện được chức năng do sự tắc nghẽn. Ngạt mũi khó thở là một hiện tượng tương đối phổ biến và có thể liên quan đến một số nguyên nhân bao gồm:
Cảm lạnh thông thường là nguyên nhân phổ biến nhất có thể gây ngạt mũi và khó thở. Tình trạng này thường do virus gây ra và có thể ảnh hưởng đến tất cả mọi lứa tuổi, chủng tộc.
Khi virus cảm lạnh xâm nhập vào khoang mũi sẽ gây tắc nghẽn bề mặt khoang mũi. Tình trạng này khiến khoang mũi bị viêm dẫn đến giảm độ rộng của lỗ mũi và dòng khí lưu thông.
Một người bị cảm lạnh có thể bị sốt và kèm theo tình trạng đau đầu. Tuy nhiên, cảm lạnh thường không nguy hiểm và có thể tự cải thiện trong 5 – 7 ngày. Người bệnh chỉ cần thực hiện các biện pháp vệ sinh và phòng tránh sự lây lan của vi khuẩn để hạn chế các triệu chứng cảm lạnh.
Dị ứng là phản ứng của cơ thể với các tác nhân thường vô hại trong môi trường. Khi tiếp xúc với tác nhân dị ứng, hệ thống miễn dịch sẽ tự động phản ứng lại, mũi sẽ tiết nhiều chất nhầy để ngăn chặn các tác nhân dị ứng đi vào cơ thể. Tình trạng này dẫn đến việc tắc nghẽn mũi và khó thở.
Dị ứng có thể dẫn đến hắt hơi, ngứa vùng mặt, chảy nước mắt hoặc nước mũi. Nghẹt mũi do dị ứng có thể kéo dài hơn 10 ngày. Tuy nhiên, cách tốt nhất để khắc phục tình trạng này tránh xa các tác nhân gây dị ứng.
Một số tác nhân có thể dẫn đến dị ứng bao gồm:
- Phấn hoa
- Khói, bụi
- Nấm mốc
- Lông, vảy, da thú nuôi
- Khói thuốc lá
- Thức ăn
Viêm xoang là tình trạng nhiễm trùng các xoang. Viêm khiến các xoang bị tắc nghẽn, chứa đầy chất nhầy và chất thải khác. Viêm xoang chủ yếu là do vi khuẩn gây ra, tuy nhiên đôi khi bệnh có thể được gây ra bởi dị ứng và virus.
Các triệu chứng viêm xoang tương đối giống với cảm lạnh như thường nghiêm trọng hơn. Các triệu chứng phổ biến bao gồm:
- Đau, nhức ở phần trước của đầu
- Đau răng
- Nghẹt mũi, khó thở
- Đau mặt
- Sốt
- Hôi miệng
- Ho
- Nước mũi màu vàng hoặc xanh nhạt
Viêm thường có thể khỏi trong khoảng 10 ngày điều trị tích cực. Do đó, trao đổi với bác sĩ về các loại thuốc xịt mũi và kháng sinh nếu viêm xoang do nhiễm trùng gây ra. Nếu sau 10 ngày mà tình trạng viêm xoang không được cải thiện, người bệnh có thể cân nhắc sử dụng kháng sinh đường uống.
Polyp mũi là việc những khối u mềm, không đau xuất hiện bên trong mũi. Sự phát triển quá mức của các khối polyp có thể dẫn đến nhiễm trùng xoang. Khi các khối polyp phát triển đủ lớn có thể dẫn đến tắc nghẽn mũi và gây khó thở.
Trong một số trường hợp, polyp mũi có thể gây chảy máu mũi, suy giảm khứu giác và ngáy khi ngủ. Polyp mũi cần được điều trị để tránh các rủi ro có thể xảy ra. Bác sĩ thường kê thuốc Steroid hoặc thuốc xịt để điều trị polyp mũi. Đôi khi bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật điều trị nếu thuốc không có hiệu quả điều trị.
Vách ngăn mũi là một vách mô mỏng ngăn cách từng lỗ mũi. Do đó, nếu vách ngăn này bị lệch có thể dẫn đến việc ngạt một bên mũi. Tình trạng này khiến oxy tồn động tại mũi gây ra cảm giác ngạt thở.
Lệch vách ngăn mũi cần có biện pháp khắc phục và phòng ngừa để tránh gây sưng mô mũi.
Van mũi được đặt bên trong và ở bên ngoài của mũi. Các van này điều khiển luồng không khí và sự chuyển động của các hạt như bụi và các mảnh vụn nhỏ.
Khi các van này quá hẹp hoặc bị tổn thương, sưng, viêm có thể khiến người bệnh cảm thấy khó chịu và tắc nghẽn múi. Ngoài ra, van mũi yếu hoặc bị lệch vị trí cũng có thể dẫn đến các triệu chứng ngạt mũi khó thở.
Các mô ngoài mũi xoăn có trách nhiệm giữ ẩm không khí chúng ta hít thở. Do đó, khi các mô này bị nhiễm trùng hoặc dị ứng, chúng có thể phát triển quá mức về kích thước. Khi phát triển đủ lớn, các mô này sẽ gây ra tình trạng tắc nghẽn toàn bộ mũi và gây ra tình trạng khó thở.
Trong một số trường hợp, người bệnh có khoang mũi nhỏ hẹp khiến cho các mô ngoài mũi xoăn phát triển lớn và dẫn đến việc hạn chế luồng không khí. Trong trường hợp này, người bệnh cần phẫu thuật định hình mũi để tránh ngạt mũi mạn tính và các vấn đề phát sinh khác.
Trong nhiều trường hợp, tình trạng ngạt mũi khó thở có thể được cải thiện bằng một số biện pháp, bao gồm:
Máy tạo độ ẩm có thể hỗ trợ cải thiện tình trạng ngạt mũi một cách nhanh chóng. Máy chuyển nước thành độ ẩm và làm ẩm không khí trong phòng. Hít thở không khí ẩm có thể làm dịu các mô bị kích thích và giúp các mạch máu ở xoang giảm viêm, sưng.
Máy tạo độ ẩm cũng hỗ trợ làm loãng chất nhầy trong mũi và giúp không khí lưu thông dễ dàng hơn. Do đó, hãy đặt máy tạo độ ẩm trong phòng để cải thiện tình trạng tắc nghẽn mũi.
Việc tắm nước nóng có thể giúp không khí lưu thông dễ dàng hơn, ít nhất là trong một thời gian cố định. Hơi nước từ nước nóng có thể giúp khoang mũi giảm viêm, hỗ trợ làm loãng chất nhầy và giúp người bệnh hít thở dễ dàng hơn.
Ngoài ra, người bệnh có thể xông hơi thảo dược để hỗ trợ lưu thông mũi. Tuy nhiên, thực hiện quá trình xông hơi cẩn thận để tránh nước hoặc hơi nóng làm bỏng mặt và cơ thể.
Giữ nước cho cơ thể có thể làm loãng nước mũi. Do đó, hãy uống nhiều nước bao gồm nước lọc, nước trái cây, canh hầm xương. Điều này có thể hỗ trợ đẩy chất nhầy ra khỏi mũi và làm giảm áp lực lên xoang. Giảm áp lực sẽ giúp kiểm soát viêm và kích ứng ở xoang mũi.
Nếu ngạt mũi khí thở đi kèm với tình trạng đau họng, người bệnh có thể sử dụng trà thảo dược hoặc canh ấm để giảm bớt khó chịu ở họng.
Rửa mũi hoặc xịt mũi bằng nước muối có thể hỗ trợ làm tăng độ ẩm trong mũi. Điều này có thể làm loãng chất nhầy, giảm viêm các mạch máu và giúp không khí lưu thông dễ dàng hơn.
Tuy nhiên, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ hoặc người có chuyên môn trước khi sử dụng nước xịt mũi. Trong một số trường hợp, nước muối có thể làm tình trạng ngạt mũi thêm nghiêm trọng và gây ra một số tác dụng phụ.
Chườm một miếng gạt ấm lên trán hoặc mũi có thể hạn chế tình trạng ngạt mũi từ bên ngoài. Hơi ấm có thể hỗ trợ giảm viêm ở mũi và giúp người bệnh thở dễ dàng hơn.
Có thể chườm ấm nhiều lần trong ngày hoặc bất cứ khi nào cảm thấy cần thiết.
Nếu tình trạng ngạt mũi nghiêm trọng, người bệnh có thể trao đổi với bác sĩ để sử dụng các loại thuốc thông mũi. Thuốc có thể giúp giảm sưng và đau liên quan đến tình trạng kích ứng mũi.
Nhiều thuốc thông mũi có sẵn ở nhà thuốc dưới dạng thuốc xịt và thuốc viên đường uống. Trước khi sử dụng thuốc vui lòng trao đổi với bác sĩ hoặc dược sĩ để được tư vấn về liều dùng và cách sử dụng an toàn.
Ngoài ra, không nên sử dụng thuốc thông mũi liên tục ba ngày. Sau ba ngày, thuốc có thể làm cho tình trạng ngạt mũi trở nên nghiêm trọng và làm tăng nguy cơ tác dụng phụ.
Nếu tình trạng ngạt mũi khó thở có liên quan đến dị ứng, người bệnh có thể sử dụng thuốc kháng Histamine hoặc thuốc dị ứng để điều trị. Cả hai loại thuốc này đều có thể làm giảm sưng mũi và hỗ trợ thông mũi. Ngoài ra, các loại thuốc kết hợp có thẻ hỗ trợ giảm áp lực xoang và sưng do dị ứng gây ra.
Sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ kê đơn. Lạm dụng thuốc có thể khiến tình trạng bệnh thêm nghiêm trọng và làm tăng nguy cơ tác dụng phụ. Ngoài ra thuốc kháng Histamine có thể gây buồn ngủ. Do đó, không lái xe hoặc vận hành máy móc khi sử dụng thuốc.
Nếu tình trạng ngạt mũi khó thở kéo dài và các biện pháp khắc phục tại nhà không mang lại hiệu quả, hãy đến bệnh viện. Trong một số trường hợp, người bệnh có thể cần được chẩn đoán và điều trị y tế chuyên môn để tránh các rủi ro.
Nghẹt mũi có thể là dấu hiệu tăng tiết dịch mũi khi bị kích thích thông thường hoặc là triệu chứng bệnh viêm mũi, viêm xoang,… Những cách trị nghẹt mũi đơn giản dưới đây sẽ giúp bạn xử lý nhanh, loại bỏ tình khó chịu này ngay lập tức.
1. Hiểu về cơ chế gây chứng nghẹt mũi
Nghẹt mũi là do các niêm mạc trong đường mũi hoặc xoang bị kích thích, tăng tiết chất nhờn để đào thải những chất lạ gây dị ứng hoặc vi sinh vật gây bệnh. Nguyên nhân thường gây nghẹt mũi bao gồm: cảm cúm, cảm lạnh và dị ứng.
Nghẹt mũi do tăng tiết dịch nhầy trong mũi khi bị kích thích
Cảm cúm và cảm lạnh làm phù nề lớp niêm mạc trong đường mũi, vi khuẩn hoặc virus gây bệnh là nguyên nhân gây kích ứng. Dịch mũi được tiết ra nhiều hơn để làm sạch những tác nhân gây bệnh này cùng với kháng thể chết do chống lại tác nhân gây bệnh.
Nghẹt mũi cũng là dấu hiệu thường gặp của dị ứng, khi hệ hô hấp tiếp xúc với tác nhân gây kích ứng, niêm mạc mũi và xoang bị kích ứng, tăng tiết chất nhờn đào thải chất gây dị ứng. Kết quả khi dịch mũi tiết quá nhiều dẫn đến nghẹt mũi, cản trở hô hấp.
Nghẹt mũi có thể tự hết hoặc kéo dài, tái phát nhiều lần tùy vào nguyên nhân gây ra tình trạng này. Triệu chứng này tuy thường không nguy hiểm nhưng ảnh hưởng nhiều tới sinh hoạt của người bệnh, hãy áp dụng những cách điều trị dưới đây để loại bỏ nhanh chứng nghẹt mũi.
Nghẹt mũi ở trẻ nhỏ có thể gây khó thở cho trẻ
2. Cách trị nghẹt mũi tại nhà đơn giản
Chứng nghẹt mũi xuất hiện khiến bạn khó chịu, ảnh hưởng đến công việc và học tập? Hãy áp dụng những cách đơn giản dưới đây để hết nghẹt mũi nhanh chóng.
2.1. Trị nghẹt mũi đơn giản bằng liệu pháp massage
Massage là cách trị nghẹt mũi đơn giản, an toàn nhưng hiệu quả mà bạn có thể áp dụng ngay khi triệu chứng xuất hiện. Các vị trí cần massage bao gồm:
Điểm giữa hai cung lông mày
Massage nhẹ nhàng bằng ngón tay ở điểm giữa hai cung lông mày khoảng 1 phút, áp lực trong xoang trán sẽ được điều chỉnh và chứng nghẹt mũi cũng được cải thiện. Cách này cũng áp dụng được với tình trạng khô niêm mạc mũi.
Hai bên cánh mũi
Khi bị nghẹt mũi, hãy xoa tròn hai bên cánh mũi từ 1 - 3 phút. Cách này sẽ giúp khai thông mũi, bạn sẽ hỉ dịch mũi ra dễ dàng hơn và chứng nghẹt mũi khó chịu cũng vì thế mà được loại bỏ.
Điểm giữa mũi và môi
Khi bị nghẹt mũi, massage điểm giữa môi và mũi từ 2 - 3 phút sẽ có tác dụng giảm sưng mao mạch trong mũi hiệu quả. Khi đó, đường thở sẽ trở nên thông thoáng hơn, nghẹt mũi cũng dần biến mất.
Chú ý: Tất cả các phương pháp trên chỉ có tính chất hỗ trợ, có thể có hiệu quả trong các trường hợp nhẹ hoặc không do tác nhân vi khuẩn, virus,... Vì vậy, để điều trị hiệu quả vẫn cần thăm khám thêm và thực hiện theo chỉ định của bác sĩ Tai - Mũi - Họng.
2.2. Trị nghẹt mũi với nước muối sinh lý
Cách trị nghẹt mũi tại nhà với nước muối sinh lý được rất nhiều người áp dụng và có hiệu quả nhanh chóng. Nước muối sinh lý có khả năng kháng khuẩn, làm sạch tốt, từ đó giúp tăng độ ẩm trong xoang mũi, làm loãng dịch nhầy. Các mao mạch trong xoang mũi bị được xoa dịu, giảm sưng hơn.
Nhỏ nước muối sinh lý sẽ làm giảm nghẹt mũi
Bạn có thể mua nước muối sinh lý nhỏ mũi tại các hiệu thuốc và đem theo người sử dụng nếu thường xuyên bị nghẹt mũi.
Tuy nhiên, phương pháp này cần được thực hiện đúng kỹ thuật để tránh gây nhiễm khuẩn ngược dòng hoặc viêm vòi tai hay các xoang khác. Tốt nhất bạn nên thực hiện rửa mũi bằng nước muối sinh lý tại viện theo chỉ định của bác sĩ và được các kỹ thuật viên nhiều kinh nghiệm thực hiện.
2.3. Cách trị nghẹt mũi bằng phương pháp xông hơi
Đây là cách chữa nghẹt mũi dân gian hiệu quả, bạn thực hiện như sau:
-
Chuẩn bị thau nước nhỏ đựng đầy nước nóng, có thể thêm tinh dầu xả hoặc oải hương để tăng hiệu quả xông hơi.
-
Dùng khăn to trùm kín đầu để hơi nước bốc lên, tránh để mặt và mũi quá sát nước tránh hơi nước nóng gây phỏng da.
Cách này cũng có thể áp dụng từ 2 - 3 lần/tuần nếu bạn bị viêm mũi kéo dài và chứng nghẹt mũi thường xuyên xuất hiện.
Bên cạnh xông hơi thì bạn có thể tắm nước ấm để làm ấm cơ thể, đồng thời độ ẩm nhà tắm sẽ giúp làm lỏng dịch nhầy trong xoang mũi và giảm viêm. Nên ngâm mình thư giãn với bồn tắm nước ấm hoặc tắm nước ấm dưới vòi hoa sen, tình trạng nghẹt mũi sẽ nhanh chóng biến mất.
2.4. Uống trà gừng trị nghẹt mũi
Khi bị nghẹt mũi, một ly trà gừng mật ong nóng là cách chữa đơn giản nhưng hiệu quả, đặc biệt với người bị nghẹt mũi do cảm lạnh. Cách pha chế trà gừng như sau:
-
Rửa sạch gừng tươi, cạo sạch vỏ và thái lát nhỏ, cho vào cốc nước nóng.
-
Đợi khoảng 15 phút để nước trong cốc chuyển sang màu vàng của gừng.
-
Thêm 2 thìa cà phê mật ong, khuấy đều rồi thưởng thức.
Tuy nhiên, nếu đang mắc các bệnh lý như viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày thì cần chú ý hơn khi sử dụng gừng.
Uống trà gừng nóng giúp làm ấm cơ thể, giảm nghẹt mũi
3. Điều trị nghẹt mũi với thuốc
Với nghẹt mũi thông thường do kích ứng hoặc bệnh viêm đường hô hấp, viêm mũi, những cách trị đơn giản trên sẽ có hiệu quả. Tuy nhiên, với trường hợp bệnh nặng, nghẹt mũi kéo dài, tái phát nhiều lần ảnh hưởng đến hoạt động hít thở, đặc biệt là ở người có cơ địa hô hấp nhạy cảm thì cần dùng thuốc điều trị.
Đa phần thuốc trị nghẹt mũi là thuốc không kê đơn, bạn có thể sử dụng khi bị nghẹt mũi theo hướng dẫn của bác sĩ.
3.1. Thuốc thông mũi dạng xịt
Thuốc xịt mũi là thuốc thường dùng nhất với các trường hợp nghẹt mũi, dị ứng mũi với thành phần dược chất như Oxymetazoline, Rhinex,… Khi tiếp xúc với niêm mạc mũi, thuốc có tác dụng giảm sưng tấy, giảm áp lực xoang và giảm tiết dịch nhầy, từ đó loại bỏ chứng nghẹt mũi. Ngoài thuốc xịt thì thị trường cũng có thuốc thông mũi dạng uống song ít phổ biến hơn.
Thuốc thông mũi dạng xịt có tác dụng nhanh chống nghẹt mũi, tuy nhiên không nên lạm dụng dùng nhiều lần trong ngày và quá dài ngày có thể gây ảnh hưởng xấu đến cơ quan này. Để sử dụng thuốc một cách hiệu quả nhất và tránh các biến chứng có thể xảy ra thì bạn cần tham vấn thêm ý kiến của bác sĩ chuyên khoa Tai - Mũi - Họng.
3.2. Thuốc kháng histamine
Nếu nguyên nhân gây nghẹt mũi và các triệu chứng hô hấp khác là do dị ứng, cần dùng thuốc kháng histamin để kiểm soát dị ứng. Tuy nhiên, không nên dùng thuốc kháng histamin khi không có chỉ định của bác sĩ hoặc chưa xác định được nguyên nhân nghẹt mũi và do dị ứng.
Nghẹt mũi do dị ứng nặng cần dùng thuốc kháng histamin
Khi áp dụng các biện pháp điều trị trên nhưng tình trạng nghẹt mũi không thuyên giảm hoặc thường xuyên tái phát, bệnh nhân cần nhanh chóng đi khám. Lúc này, tình trạng nhiễm trùng có thể đã trở nên nghiêm trọng, không đáp ứng thuốc điều trị và có thể cần dùng kháng sinh kê đơn.
Để được tư vấn điều trị và chăm sóc sức khỏe, hãy liên hệ với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56.