Cách thức giải quyết mâu thuẫn trong công thức chung của tư bản

Câu 7: Công thức chung và mâu thuẫn của công thức chung?

a, Công thức chung:

-Với tư cách là tiền trong lưu thông hàng hóa giản đơn, tiền vận động theo công thức: H-T-H

-Còn với tư cách là tư bản, tiền vận động theo công thức chung của tư bản: T-H-T

- So sánh sự vận động trong hai trường hợp:

*Giống nhau:

Đều gồm 2 nhân tố tiền và hàng, đều có sự kết hợp của hai hành động đối lập, nối tiếp nhau, thể hiện mối quan hệ giữa những người trao đổi

* Khác nhau:

- Trình tự các hành vi khác nhau: lưu thông hàng hóa giản đơn bắt đầu bằng bán và kết thúc bằng mua, còn công thức chung của tư bản bắt đầu bằng mua và kết thúc bằng bán.

- Điểm xuất phát và kết thúc: lưu thông hàng hóa giản đơn bắt đầu bằng bán và kết thúc bằng mua trong khi công thức chung của tư bản bắt đầu bằng mua và kết thúc bằng bán.

- Điểm xuất phát và kết thúc: Lưu thông hàng hóa giản đơn bắt đầu bằng hàng và kết thúc bằng hàng còn công thức chung của tư bản bắt đầu bằng tiền và kết thúc cũng bằng tiền.

- Động cơ, mục đích của sự vận động: lưu thông hàng hóa giản đơn mục đích là giá trị sử dụng còn công thức chung của tư bản mục đích là giá trị và giá trị lớn hơn. Tư bản vận động theo công thức: T-H-T’ trong đó T’=T+t ; t là số tiền trội hơn gọi là giá trị thặng dư kí hiệu là m.

- Giới hạn của sự vận động: công thức lưu thông hàng hóa giản đơn có giới hạn còn công thức chung của tư bản không có giới hạn. Công thức này được viết là: T-H-T’-H-T’’...

b, Mâu thuẫn của công thức chung:

- Giá tị thặng dư được tạo ra ở đâu: Từ công thức T-H-T’ nhiều người lầm tưởng cả sản xuất và lưu thông đều tạo ra giá trị và giá trị thặng dư nhưng trong mọi trường hợp tiền và lưu thông đều không tạo ra giá trị và giá trị thặng dư. Nhưng giá trị thặng dư vẫn lớn lên đồng thời với lưu thông nên nảy sinh những mâu thuẫn.

- Trong lưu thông có thể xảy ra hai trường hợp:

+ Trao đổi ngang giá: hai bên trao đổi không được lợi về giá trị, chỉ được lợi về giá trị sử dụng

+ Trao đổi không ngang giá: gồm 3 trường hợp

Trường hợp 1: Bán cao hơn giá trị, khi đó được lợi khi bán nhưng mua bị thiệt vì người bán cũng đồng thời là người mua

Trường hợp 2: Mua thấp hơn giá trị, khi đó được lợi khi là người bán và bị thiệt khi là người mua.

Trường hợp 3: Mua rẻ bán đắt. Tổng giá trị toàn xã hội không tăng lên bởi vì số giá trị mà người này được là số giá trị mà người khác bị mất

- Vậy lưu thông và bản thân tiền tệ trong lưu thông không tạo ra giá trị và giá trị thặng dư.

Kết luận:

- Phải lấy quy luật nội tại của lưu thông tư bản để giải thích sự chuyển hóa của tiền thành tư bản, tức là lấy việc trao đổi ngang giá làm điểm xuất phát.

- Sự chuyển hóa của người có tiền thành nhà tư bản phải tiến hành trong phạm vi lưu thông và đồng thời lại không phải trong lưu thông.

“ Vậy tư bản không thể xuất hiện từ lưu thông và cũng không thể xuất hiện ở bên ngoài lưu thông. Nó phải xuất hiện trong lưu thông và đồng thời không phải lưu thông”. Đó là mâu thuẫn trong công thức chung của tư bản.

BỘ MÔN MÁC LÊ-NINMÔN HỌC NGUYÊN LÝ 2CÔNG THỨC CHUNG TƯ BẢN & CHÌA KHOÁ GIẢI QUYẾT MÂU THUẨN CÔNG THỨC CHUNG TƯ BẢN – HÀNG HOÁ SỨC LAO ĐỘNGGIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN : TRẦN THỊ GIANG THANHNHÓM THỰC HIỆN : NHÓM 1 LỚP C2K48Tóm tắt nội dungI. Công thức chung tư bản và mâu thuẫn của nóCông thức chung tư bảnMâu thuẫn của công thức chung tư bảnIII. Chìa khóa giải quyết mâu thuẫn công thức chung tư bản – hàng hóa sức lao độngKhái niệm hàng hóaĐiều kiện để biến sức lao động thành hàng hóaHai thuộc tính của hàng hóa sức lao độngI. Công thức chung tư bản và mâu thuẫn của nó1. Công thức chungHTH’Trong lưu thông hàng hóa giản đơn, tiền vận động theo công thức:I. Công thức chung tư bản và mâu thuẫn của nó1. Công thức chungT HT’=T+ Tiền là tư bản vận động theo công thức:So sánh sự vận động của 2 công thức trên:Giống nhau:So sánh sự vận động của 2 công thức trên:Giống nhau:BÁNMUAMục ĐíchKhác NhauT - H – T’H - T – H’Hành ViTiền tư bảnTiền thông thườngTiềnKẾT LUẬNKhái niệm tư bản là tiền lớn lên hay giá trị sinh ra từ giá trị thặng dư.2. Mâu thuẫn của công thức chungTrong lưu thông có thể xảy ra 2 trường hợp:=Lưu ThôngTrao đổi không ngang giáTrao đổi ngang giá-Bán cao hơn giá trị-Mua thấp hơn giá trị-Mua rẻ bán đắt2. Mâu thuẫn của công thức chungNgoài lưu thông:Hàng hoá đi vào tiêu dùngCho sản xuấtGiá trị được bảo tồn và chuyển vào sản phẩm2. Mâu thuẫn của công thức chungNgoài lưu thông:Hàng hoá đi vào tiêu dùngCho cá nhânGiá trị mất dần đi “Vậy là tư bản không thể xuất hiện từ lưu thông và không thể xuất hiện ở bên ngoài lưu thông. Nó phải xuất hiện trong lưu thông và đồng thời không phải trong lưu thông” - C.Mác2. Mâu thuẫn của công thức chungTHH’ T’Giá TrịGiá TrịLưu Thông Lưu ThôngNgoài Lưu ThôngHàng Hoá Sức Lao ĐộngT’ = T + Bí Mật Công Thức Chung Tư BảnII. Chìa khóa giải quyết mâu thuẫn công thức chung tư bản – hàng hóa sức lao độngKhái niệm sức lao động: là toàn bộ những năng lực, thể lực và trí lực tồn tại trong 1 con người và được người đó vận dụng vào sản xuất hàng hóaII. Chìa khóa giải quyết mâu thuẫn công thức chung tư bản – hàng hóa sức lao độngNgười lao động là người tự do, có khả năng chi phối sức lao độngNgười lao động không có TLSX cần thiết để kết hợp với sức lao động của mìnhĐiều kiện để biến sức lao động thành hàng hóaFREE3. Hai thuộc tính của hàng hóa sức lao độngGiá trịGiá trị của hàng hoá sức lao động được quy về giá trị của toàn bộ các tư liệu sinh hoạt cần thiết để sản xuất & tái sản xuất sức lao động.SẢN XUẤTTÁI SẢN XUẤT SỨC LAO ĐỘNG3. Hai thuộc tính của hàng hóa sức lao độngThể Hiện Ra Khi Tiêu DùngGiá Trị Sử Dụng Hang Hoá Sức Lao ĐộngTạo Ra Một Hàng Hoá Nào ĐóGTSD của HH SLĐ có tính chất đặc biệt là nguồn gốc sinh ra GT và giá trị thặng dư.Đó là chìa khóa để giải thích mâu thuẫn của công thức chung của tư bản.CÁM ƠN SỰ CHÚ Ý LẮNG NGHE CỦA CÔ & CÁC BẠN

Tư bản vận động theo công thức T-H-T trong đó T = T + t. Vậy t được sinh ra như thế nào? Như vậy chỉ có 2 trường hợp: trong lưu thông và ngoài lưu thông.

a. Trong lưu thông [Trao đổi, mua bán]: Dù trao đổi ngang giá hay không ngang giá cũng không tạo ra giá trị mới và do đó không tạo ra giá trị thặng dư – Trường hợp trao đổi ngang giá [mua bán đúng giá trị ] chỉ là sự chuyển hoá hình thái giá trị từ H – T và ngược lại . Do đó, tiền không lớn lên, giá trị không tăng thêm. – Trao đổi không ngang giá: Mua rẻ [thấp hơn giá trị] thì có lợi trong khi mua. Nhưng khi bán, bán thấp hơn giá trị thì chịu thiệt thòi. Bán đắt [cao hơn giá trị]: cái được lợi khi là người bán thì sẽ chịu thiệt khi là người mua. Mua rẻ, bán đắt: điều này chỉ giải thích sự làm giàu của những thương nhân cá biệt chứ không giải thích sự làm giàu của tư bản nói chung

Như vậy trao đổi không ngang giá thì giá trị không tăng thêm

b. Ngoài lưu thông [xét hai nhân tố] không có sự tiếp xúc hàng tiền:

Nhân tố [T] tiền: “tiền” tự nó không lớn lên. Xét nhân tố [H] hàng: Hàng ngoài lưu thông tức là vào tiêu dùng: + Tiêu dùng vào sản xuất, tức là tư liệu sản xuất. Vậy giá trị của nó chuyển dịch dần vào sản phẩm – không tăng lên. + Tư liệu tiêu dùng, tiêu dùng cho cá nhân – cả giá trị và giá trị sử dụng đều mất đi. Như vậy cả trong lẫn ngoài lưu thông xét tất cả các nhân tố thì T không tăng thêm. Nhưng nhà tư bản không thể vận động ngoài lưu thông, có nghĩa là nhà tư bản phải tìm thấy trên thị trường mua được một thứ hàng hoá [trong lưu thông ] nhưng nhà tư bản không bán hàng hoá đó, vì nếu bán cũng không thu được gì. Nhà tư bản tiêu dùng hàng hoá đó [ngoài lưu thông] tạo ra một giá trị mới lớn hơn giá trị bản thân nó – hàng hoá đó là sức lao động. Như vậy công thức đầy đủ có thể viết: Sức lao động T – H sản xuất hàng hoá …H – T TLSX

Như vậy thì mâu thuẫn của công thức chung là tư bản vận động vừa trong lưu thông nhưng đồng thời vừa không trong lưu thông.