Các loại thuốc đích điều trị ung thư gan
Các phương pháp điều trị ung thư gan hiện nay khá đa dạng như: phẫu thuật, hóa xạ trị, điều trị trúng đích,… Bác sĩ sẽ lựa chọn điều trị độc lập hoặc kết hợp các phương pháp dựa trên nhiều thông tin chẩn đoán cũng như tình trạng sức khỏe, khả năng đáp ứng và nguyện vọng của người bệnh. Điều trị ung thư gan giai đoạn càng sớm thì khả năng chữa khỏi bệnh càng cao. Show 1. Các phương pháp điều trị ung thư gan - 6 phương pháp hiệu quả nhấtCác phương pháp điều trị ung thư gan hiện nay bao gồm: Phẫu thuật, điều trị tại chỗ, hóa xạ trị, liệu pháp miễn dịch, điều trị bằng thuốc,… Mỗi bệnh nhân có đặc điểm bệnh lý cũng như tình trạng sức khỏe khác nhau sẽ phù hợp với phương pháp điều trị khác nhau. Điều trị ung thư gan hiện nay còn gặp nhiều khó khăn 1.1. Phẫu thuậtGan là một cơ quan nội tạng đặc biệt, nó có cơ chế tự bảo vệ và tái tạo lại tế bào gan khỏe mạnh, thay thế cho tế bào gan chết. Vì thế, phẫu thuật loại bỏ khối u hoặc một phần gan, ghép vào một phần gan khỏe mạnh được sử dụng trong điều trị ung thư gan, đem lại hiệu quả tốt nhất là các trường hợp phát hiện bệnh sớm. Các phẫu thuật được dùng trong điều trị ung thư gan bao gồm: Phẫu thuật cắt bỏ khối u Khi khối u ung thư gan còn ở giai đoạn phát triển, kích thước nhỏ và giới hạn trong gan, có thể loại bỏ hoàn toàn bằng phẫu thuật cắt bỏ khối u. Ngoài ra, bệnh nhân được chỉ định điều trị bằng phương pháp này phải đảm bảo có chức năng gan tốt, có khả năng hoạt động nếu cắt bỏ một phần gan bao gồm cả khối u và một phần nhu mô gan khỏe mạnh xung quanh. Sau phẫu thuật, bằng chăm sóc và điều trị khác, tế bào gan khỏe mạnh sẽ được tái tạo bù lại, đảm bảo chức năng gan bình thường cho người bệnh. Phẫu thuật là phương pháp chính trong điều trị ung thư gan Phẫu thuật ghép gan Ở phẫu thuật này, bác sĩ cũng cần cắt bỏ phần gan bị ung thư, nhưng sẽ thay thế vào đó phần gan khỏe mạnh là nguồn hiến tạng phù hợp. Kỹ thuật này phù hợp với bệnh nhân ung thư gan có kích thước khối u lớn, phải cắt bỏ phần lớn hoặc hoàn toàn gan. Do chức năng gan không thể đảm bảo nên phải ghép gan bù lại thay vì đợi tế bào gan tự tái tạo. Tuy nhiên, phẫu thuật ghép gan còn hạn chế do nguồn hiến tạng phù hợp khan hiếm, ngoài ra bệnh nhân phải đáp ứng nhiều điều kiện của kỹ thuật ghép gan. Phẫu thuật vẫn là phương pháp chính trong điều trị ung thư gan hiện nay, tuy nhiên đa phần cần kết hợp điều trị khác để tăng hiệu quả và khả năng tiêu diệt ung thư. 1.2. Điều trị tại chỗHiểu đơn giản, phương pháp điều trị tại chỗ là phương pháp có thể tác động trực tiếp vào tế bào ung thư hoặc khu vực quanh khối u ung thư. Từ đó có thể tiêu diệt phần lớn hoặc hoàn toàn ung thư gan, bao gồm các phương pháp như: Ướp lạnh Kỹ thuật này nhờ vào khả năng làm lạnh và phá hủy của nito lỏng, bác sĩ sẽ đưa nguồn chất này trực tiếp vào khối u gan. Các tế bào ung thư và khối u tại vùng chịu ảnh hưởng sẽ bị tiêu diệt. Đốt Phương pháp này sử dụng dòng điện để đốt nóng, tiêu diệt tế bào ung thư, việc sử dụng tia laser hoặc sóng điện từ cũng có tác dụng tương tự. Kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh được sử dụng kết hợp để định hướng đưa kim vào đốt nóng khối u ung thư gan. Tiêm cồn tuyệt đối Cồn tuyệt đối được tiêm trực tiếp vào khối u ung thư gan nhờ nội soi hoặc thực hiện kỹ thuật mổ hở. Khi tiếp xúc, tác động của cồn sẽ khiến tế bào ung thư bị tiêu diệt. Tiêm thuốc hóa trị Hóa trị thông thường có thể không đạt hiệu quả điều trị cao do không tác động trực tiếp và hoàn toàn đến khối u ung thư. Nhưng khi tiêm trực tiếp vào khối u hoặc khu vực gan bị ung thư, hiệu quả điều trị sẽ cao hơn. Hóa trị trực tiếp này có thể điều trị ung thư gan nguyên phát hoặc thứ phát. 1.3. Xạ trịXạ trị là phương pháp sử dụng các nguồn tia sáng năng lượng cao, ví dụ như tia X để tiêu diệt tế bào ung thư. Đa phần xạ trị được sử dụng trước phẫu thuật hoặc kỹ thuật điều trị khác khi kích thước khối u quá lớn. Với ung thư gan di căn, xạ trị cũng được dùng để hạn chế sự di căn cũng như kiểm soát triệu chứng bệnh, kéo dài sự sống cho bệnh nhân. Xạ trị cũng được dùng trong điều trị ung thư gan 1.4. Liệu pháp miễn dịchHệ miễn dịch của cơ thể là hàng rào bảo vệ cơ thể, tiêu diệt các tác nhân gây hại đến các cơ quan và sức khỏe. Với bệnh ung thư gan cũng vậy, khi hệ miễn dịch khỏe mạnh, khả năng chống lại ung thư cũng tốt hơn. Liệu pháp miễn dịch dựa trên cơ chế đó, sẽ can thiệp vào protein để cơ thể nhận ra tế bào ung thư là tác nhân gây bệnh và tiêu diệt chúng. Liệu pháp miễn dịch thường được dùng trong điều trị ung thư gan tiến triển. 1.5. Hóa trịHóa trị là phương pháp sử dụng thuốc có tác dụng tiêu diệt tế bào ung thư gan tốc độ cao, song cũng tiêu diệt nhiều tế bào khỏe mạnh và gây nhiều tác dụng phụ. Tuy nhiên phương pháp điều trị này đạt hiệu quả cao, nhất với các trường hợp ung thư gan tiến triển, đã xâm lấn và di căn xa. 1.6. Điều trị bằng thuốcY học đã tìm ra nhiều loại thuốc có tác dụng tiêu diệt tế bào ung thư, thường dùng như phương pháp hỗ trợ điều trị. Các thuốc chống ung thư hiện được sử dụng như: Mitomycin, doxorubicin, cisplatin,… Không phải tất cả bệnh nhân có thể điều trị ung thư bằng thuốc, chỉ trường hợp tế bào ung thư bị đột biến ở gen nhất định. 2. Chăm sóc hỗ trợ cho bệnh nhân ung thư gan như thế nào?Bệnh nhân ung thư gan, kể cả trong quá trình điều trị sẽ không tránh khỏi đau đớn, mệt mỏi và nhiều vấn đề sức khỏe khác. Các phương pháp điều trị tiêu diệt tế bào ung thư cũng gây ra không ít tác dụng phụ. Do đó, ngoài điều trị chính, bác sĩ có thể sử dụng phương pháp thay thế nhằm giảm đau, hạn chế tác dụng phụ của phương pháp điều trị, giúp bệnh nhân có thể chống chọi bệnh tốt hơn. Điều trị hỗ trợ giúp giảm đau, tăng hiệu quả điều trị bệnh Các biện pháp chăm sóc hỗ trợ thường áp dụng gồm:
Các phương pháp điều trị ung thư gan có thể chữa khỏi bệnh hoàn toàn hoặc chỉ có tác dụng duy trì, kéo dài sự sống cho người bệnh tùy thuộc vào khả năng đáp ứng cũng như giai đoạn ung thư. Việc hiểu về các phương pháp này sẽ giúp bệnh nhân có lựa chọn và tin tưởng điều trị hơn. Để được tư vấn trực tiếp, khách hàng vui lòng liên hệ MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 hoặc đến các cơ sở của MEDLATEC trên toàn quốc. 1. Điều trị đích là gì? Điều trị đích hay liệu pháp nhắm trúng đích (Targeted therapy) là một trong những phương pháp điều trị ung thư, sử dụng thuốc tác động vào gen hay protein chuyên biệt có ở tế bào ung thư liên quan đến sự phát triển khối u. 2. Sự khác biệt liệu pháp điều trị đích với hoá chất truyền thống? - Liệu pháp điều trị đích tác động vào đích phân tử chuyên biệt liên quan đến sự hình thành và phát triển tế bào ung thư, trong khi hoá chất truyền thống tác động nhanh chóng vào cả tế bào bình thường (tế bào lành) và tế bào ung thư. - Cơ chế điều trị đích tác động đến gen và protein chuyên biệt còn điều trị hoá chất đơn thuần tác động theo cơ chế gây độc và giết chết tế bào. 3. Các loại thuốc điều trị đích? Hầu hết các loại thuốc điều trị đích gồm 2 loại: -Thuốc phân tử nhỏ: dễ dàng được tế bào ung thư hấp thụ mà ít tác động đến các tế bào bình thường. Hầu hết thuốc loại này dùng theo đường uống. - Kháng thể đơn dòng: là những protein gắn với đích đặc hiệu của tế bào ung thư mà không gắn với tế bào bình thường. Đa phần loại này sử dụng đường truyền tĩnh mạch. 4. Cơ chế tác động của liệu pháp điều trị đích? - Tác động thụ thể hormon: ngăn chặn sự phát triển của các tế bào u nhạy cảm với hormon (các tế bào này cần hormon để phát triển được). Liệu pháp này được ứng dụng trong điều trị ung thư vú và ung thư tuyến tiền liệt. - Ức chế con đường truyền tin: ngăn chặn hoạt động của phân tử tham gia vào quá trình truyền tín hiệu gây tăng sinh và phát triển tế bào u. Một trong số loại thuốc như tác động theo cơ chế này như Temsirolimus đã được cấp phép điều cho ung thư tế bào thận. - Điều khiển biểu hiện gen làm giảm chức năng protein đóng vai trò kiểm soát biểu hiện gen ở mức ADN. - Thúc đẩy chu trình “chết theo chương trình”: thuốc tác động đến các tế bào ung thư làm cho chúng “chết theo chương trình”. Chết theo chương trình (apoptosis) là một phương thức cơ thể loại bỏ các tế bào không cần thiết hoặc tế bào bất thường trong khi các tế bào ung thư có xu hướng lẩn tránh “chết theo chương trình”. - Ức chế tăng sinh mạch: ngăn chặn sự phát triển các mạch nuôi khối u như Bevacizumab (Avastin). - Gây độc tế bào ung thư: Kháng thể đơn dòng gắn với dược chất phóng xạ hoặc hoá chất gây độc làm chúng dễ được hấp thụ vào tế bào ung thư và gây chết tế bào. 5. Chỉ định điều trị đích trong những trường hợp nào? - Mỗi loại ung thư sẽ có thuốc điều trị đích phù hợp. - Một số ung thư như ung thư phổi, ung thư đại trực tràng, ung thư vú....phải làm xét nghiệm xác định đột biến gen để quyết định bệnh nhân có phù hợp với điều trị đích không và phù hợp với loại thuốc nào. 6. Tác dụng phụ trong điều trị đích? Mặc dù thuốc điều trị đích chủ yếu tác động đến các tế bào ung thư, ít ảnh hưởng đến tế bào bình thường nhưng vẫn có những tác dụng phụ. Hầu hết tác dụng phụ là tiêu chảy, viêm gan. Một số tác dụng khác: - Tổn thương về da: đỏ da, khô da, biến đổi móng, mất sắc tố lông tóc - Hình thành cục máu đông và chậm liền vết thương - Cao huyết áp - Một số thuốc đích ức chế miễn dịch và ảnh hưởng chức năng sinh sản. 7. Hạn chế của liệu pháp điều trị đích? - Các tế bào ung thư trở nên kháng thuốc điều trị đích. Việc kháng điều trị này xảy ra theo 2 cách: thứ nhất, thuốc đích thay đổi tình trạng đột biến dẫn đến liệu pháp không còn hiệu quả. Thứ hai, chính các tế bào ung thư tìm phương thức mới để làm khối u tiếp tục phát triển không phụ thuộc vào “đích” đã được phát hiện trước đó. Để khắc phục hiện tượng này thì cần phối hợp các liệu pháp đích tác động đến các con đường hình thành và phát triển ung thư khác nhau hoặc phối hợp với hoá chất. - Chi phí của các thuốc điều trị đích hiện nay còn khá cao. Một số thuốc chưa được bảo hiểm chi trả hoặc chỉ được chi trả một phần. 8. Xét nghiệm nào được chỉ định trước khi điều trị đích? Một số ung thư phải xác định tình trạng đột biến gen trước khi lựa chọn điều trị đích. Xét nghiệm phát hiện đột biến gen dựa trên các phương pháp sinh học phân tử và hoặc hoá mô miễn dịch (phát hiện sản phẩm protein đột biến). - Phương pháp sinh học phân tử: phần lớn phương pháp này phát hiện đột biến gen đều dựa trên nguyên lý PCR. Phương pháp phát hiện đột biến gen mới hiện đại được áp dụng là phương pháp giải trình tự gen thế hệ mới (Next Generation Sequencing). - Phương pháp hoá mô miễn dịch: dựa trên nguyên lý kháng nguyên- kháng thể phát hiện sản phẩm protein đột biến. Phương pháp này đang được áp dụng cho việc xác định tình trạng HER2 trong ung thư vú và ung thư dạ dày...
Điều trị đích trong ung thư phổi Th.S Ngô Thị Minh Hạnh Khoa Giải phẫu bệnh |