Mặc dù vậy, vẫn cần lưu ý, HIV có thể sống được một thời gian bên ngoài cơ thể và có nhiều nhân viên y tế phơi nhiễm với dịch cơ thể nhiễm HIV. Nhận thức về khả năng sống của HIV trong dịch cơ thể sẽ khuyến khích việc giám sát các quy trình kiểm soát nhiễm trùng.
Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm xem xét khả năng sống của HIV đã phát hiện:
HIV nhạy cảm với nhiệt độ cao
Các thí nghiệm đã chỉ ra HIV bị tiêu diệt ở nhiệt độ trên 60°C. Với máu của người nhiễm HIV rơi trên đường, nếu bị ánh nắng chiếu trực tiếp thì virus chỉ tồn tại được trong 30 phút. Còn trong chỗ tối, khe ẩm ướt thì có thể được 48h - 1 tuần
HIV không hề hấn gì với nhiệt độ cực kỳ lạnh
Mức độ virus vẫn khá ổn định trong máu ở nhiệt độ phòng và HIV có thể tồn tại ít nhất 1 tuần trong máu khô ở 4°C. Máu chứa HIV được sử dụng cho các thí nghiệm được lưu trữ ở -70°C.
Trong môi trường nước
Virus HIV không tồn tại lâu được trong môi trường nước. Nếu người nhiễm HIV bị rơi một vài giọt máu vào môi trường nước là ao, sông, suối , hồ hoặc phổ biến nhất là trong các vũng nước thì lượng virus HIV rất ít, không đủ khả năng lây nhiễm. HIV không sống lâu được như các virus khác trong nước biển.
Trong chất sát khuẩn - nước sôi
Nếu bị ngâm trong cồn 70 độ hoặc nước Cloramin 1% hay nước Javen 1% thì 30 phút sau vi rút sẽ chết. Như vậy nếu ngâm các dụng cụ hoặc đồ vải của bệnh nhân vào các dung dịch trên trong 30 phút là có thể an toàn, không bị lây nhiễm HIV. Nếu để các dụng cụ hay đồ vải vào nồi rồi đun sôi kéo dài trong 20 phút cũng tiêu diệt được HIV.
Trong bơm kim tiêm
HIV có thể sống tới 4 tuần trong bơm tiêm sau khi máu nhiễm HIV đã được hút vào ống tiêm và sau đó bơm ra.
Một nghiên cứu về máu thu thập từ hơn 800 bơm tiêm chứa một lượng nhỏ máu nhiễm HIV và được lưu trong những khoảng thời gian khác nhau cho thấy có thể phân lập được HIV 10% số bơm tiêm sau 11 ngày khi lượng máu ít hơn 2µl, và phân lập được ở 53% số bơm tiêm có lượng máu là 20µl. Khả năng sống lâu hơn của HIV cũng liên quan đến nhiệt độ bảo quan thấp hơn [dưới 4°C]; ở nhiệt độ cao hơn [27 đến 37°C] HIV không sông được quá 7 ngày.
Trong môi trường kiềm - axit
HIV rất nhạy cảm với những thay đổi về độ kiềm hoặc axit - hay độ pH - và độ pH dưới 7 hoặc trên 8 không phù hợp cho sự tồn tại lâu dài của HIV. Một lý do tại sao lây truyền HIV có thể khó xảy ra hơn ở phụ nữ khỏe mạnh là do độ a-xít của dịch tiết âm đạo.
Trong chất thải
Chất thải rất khó có khả năng gây nguy hiểm vì chưa bao giờ phân lập được HIV lây nhiễm từ phân hoặc nước tiểu. Tuy nhiên, nghiên cứu của Thames Water đã chỉ ra rằng HIV có thể sống được vài ngày trong chất thải trong phòng thí nghiệm.
Trong xác người chết
Đã phát hiện được HIV có thể lây nhiễm từ xác của người trong khoảng từ 11 - 16 ngày sau khi chết nếu thi thể được lưu giữ ở nhiệt độ 2°C.
Không rõ HIV có thể tồn tại bao lâu trong xác chết ở nhiệt độ phòng bình thường, nhưng đã nuôi cấy được HIV từ các tạng cơ thể lưu trữ ở 20°C trong tới 14 ngày sau khi chết.
Không phát hiện được HIV với lượng đáng kể sau 16 ngày, ngụ ý rằng xác chết đã chôn hoặc những xác chết được bảo quản trong thời gian dài ít gây ra nguy cơ hơn cho những người thu gom và bác sĩ giải phẫu bệnh.
Trong tinh dịch bên ngoài cơ thể
Chưa có nghiên cứu nào về khả năng sống của HIV trong tinh dịch bên ngoài cơ thể, nhưng các nghiên cứu tìm cách nuôi cấy HIV từ tinh dịch trong phòng thí nghiệm thường thấy rất khó thực hiện điều này, chứng tỏ lượng trong tinh dịch thường là thấp.
Trong máu khô
HIV có thể sống trong máu khô ở nhiệt độ phòng trong tới 5 hoặc 6 ngày với điều kiện là độ pH tối ưu được duy trì - làm khô máu dường như không ảnh hưởng đến tính lây nhiễm của HIV.
Những phát hiện trên không tính đến các yếu tố như lượng virus cần thiết để tạo thành nhiễm trùng [liều nhiễm trùng mô nuôi cấy] hoặc khả năng virus sẽ đến được các tế bào đích, với giả định rằng da bị thương. Chỉ vì một người nào đó với một lượng HIV rất nhỏ trong máu khô, thì nhiễm trùng thường là sẽ không diễn ra.
Tác động của các điều kiện môi trường như gió, mưa v.v… không được tính đến ở các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm này.
HIV là căn bệnh nguy hiểm nhưng có thể được kiểm soát tốt nếu phát hiện và điều trị sớm, tích cực. Vậy với đối tượng nhỏ tuổi, có sức đề kháng yếu thì trẻ em nhiễm HIV sống được bao lâu?
HIV là virus gây hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người. Hiện nay, bệnh vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và chưa có vắc-xin phòng ngừa. Hiện chỉ có thuốc kháng virus [ARV] được sử dụng để làm chậm sự nhân lên của virus HIV trong cơ thể, bảo vệ hệ thống miễn dịch và giúp làm giảm khả năng mắc các nhiễm trùng cơ hội, cải thiện cuộc sống và tuổi thọ của bệnh nhân. Theo đó, nhiều bệnh nhân có thể sống thêm tới 50 năm nếu uống thuốc đều đặn và đủ liều.
Trẻ em được xác định là người có độ tuổi dưới 18 tuổi, quy định ở nước ta là dưới 16 tuổi. Xét trên bệnh HIV, có thể chia trẻ nhiễm HIV thành 2 nhóm: Nhóm lây từ khi vừa ra đời [lây truyền từ mẹ sang con] và nhóm lây nhiễm do có hành vi nguy cơ [quan hệ tình dục, tiêm chích ma túy,...].
Với nhóm trẻ em nhiễm HIV từ lúc mới sinh thì nguy cơ nhiễm khuẩn cao hơn nhiều. Ở giai đoạn đầu đời, khi hệ miễn dịch chưa được hoàn thiện thì trẻ nhiễm HIV có nguy cơ bị bệnh và tử vong cao hơn so với trẻ khỏe mạnh.
Giải đáp trẻ em nhiễm HIV sống được bao lâu?
Trẻ em nhiễm HIV sống được bao lâu? Theo 1 nghiên cứu ở khu vực châu Phi, nếu trẻ không điều trị kháng virus HIV thì sau 1 năm đầu đời, tỷ lệ tử vong trên trẻ có HIV là khoảng 35,2% [trong khi tỷ lệ tử vong ở trẻ khỏe mạnh chỉ 4,9%]. Tính đến thời điểm được 2 tuổi, tỷ lệ tử vong ở trẻ bị nhiễm HIV là 52,5% [trẻ không mắc HIV chỉ 7,5%].
Theo một số chuyên gia HIV, nếu trẻ nhiễm bệnh mà không được điều trị ARV sớm thì nhiều khả năng sẽ không sống được đến khi được 1 tuổi. Tuy nhiên, hiện nay, với cách can thiệp sớm trên trẻ như chẩn đoán sớm [nhờ xét nghiệm PCR], điều trị ARV sớm cho trẻ dưới 2 tuổi, tỷ lệ mắc bệnh và tử vong đã giảm thiểu rõ rệt. Có nhiều trẻ nhiễm HIV từ mẹ đã sống tới tuổi trưởng thành.
Đồng thời, với các can thiệp khác như tầm soát HIV ở phụ nữ mang thai, điều trị dự phòng lây nhiễm từ mẹ sang con, ngành y tế nước ta kỳ vọng sẽ tiến tới mục tiêu khống chế được đường lây nhiễm HIV từ mẹ sang con.
Xem ngay: Chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ sơ sinh có mẹ nhiễm HIV
Trẻ nhiễm HIV sống được bao lâu đối với nhóm trẻ có hành vi nguy cơ đang là câu hỏi gây nhức nhối cho toàn xã hội. Theo ghi nhận của WHO, khuynh hướng gia tăng lây nhiễm HIV trong nhóm tuổi này chủ yếu đến từ các nguyên nhân như chiến tranh, đói nghèo,... khiến trẻ dễ sa ngã. Bên cạnh đó là vấn đề sử dụng ma túy và kiến thức tình dục an toàn của nhóm thanh thiếu niên chưa đầy đủ.
Ở nhóm trẻ này, tỷ lệ tử vong không có sự khác biệt so với dân số nói chung. Thậm chí, trẻ có tỷ lệ tử vong cao hơn so với người trưởng thành [do ảnh hưởng bởi lối sống, hoàn cảnh kinh tế, chậm tiếp cận với chẩn đoán, chăm sóc sức khỏe và điều trị HIV].
Không cho trẻ bú mẹ mà dùng sữa thay thế hoàn toàn để giảm lây truyền HIV từ mẹ sang con
Ở mẹ nhiễm HIV, do virus HIV có thể truyền qua sữa mẹ sang con nên việc lựa chọn cách nuôi dưỡng trẻ cần phải chú ý:
- Không cho trẻ bú mẹ mà dùng sữa thay thế hoàn toàn để giảm lây truyền HIV từ mẹ sang con, đảm bảo sự phát triển của trẻ. Chú ý sử dụng nguồn nước sạch và dụng cụ pha sữa được tiệt trùng hoàn toàn, giữ vệ sinh tuyệt đối;
- Khi không có đủ điều kiện nuôi con bằng sữa thay thế thì người mẹ có thể cho trẻ bú mẹ hoàn toàn tới khi được 6 tháng tuổi và cai sữa càng sớm càng tốt [tốt nhất sau khi trẻ được 3 tháng tuổi]. Tuyệt đối không cho trẻ vừa bú mẹ vừa ăn sữa thay thế vì việc ăn hỗn hợp 2 loại sữa có thể làm rối loạn hệ thống tiêu hóa và miễn dịch của trẻ, tăng nguy cơ lây HIV từ người mẹ sang con.
Chú ý khi cho trẻ bú mẹ:
- Vệ sinh thật sạch đầu vú trước khi cho trẻ bú;
- Cho trẻ bú đúng cách, tránh làm nứt hoặc viêm đầu vú mẹ;
- Nếu trẻ bị viêm nhiễm khoang miệng hoặc mẹ bị viêm da thì cần phải điều trị khỏi hoàn toàn các tình trạng trên rồi mới cho trẻ bú trực tiếp;
- Khi trẻ ngừng bú mẹ thì cần cho bé ăn các loại thức ăn thay thế như sữa bột, cháo, bột,... để cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết cho bé;
- Người mẹ phải điều trị ARV và tuân thủ tốt để đảm bảo tải lượng virus HIV ở mức độ an toàn.
Lưu ý khi chăm sóc cho trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm HIV:
- Cho trẻ uống ARV trong vòng 24 giờ sau khi sinh theo chỉ định của bác sĩ để giảm nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con;
- Hướng dẫn mẹ cho trẻ đi xét nghiệm khẳng định tình trạng nhiễm HIV;
- Đưa trẻ tới các cơ sở nhi khoa để được tư vấn về việc nuôi dưỡng và chăm sóc bé, kê đơn và cấp thuốc Cotrimoxazol phòng ngừa nguy cơ viêm phổi khi trẻ được 4 - 6 tuần tuổi, theo dõi và điều trị các nhiễm trùng cơ hội, đánh giá sự phát triển của trẻ;
- Tư vấn về lịch tiêm chủng phù hợp cho trẻ.
Trẻ em nhiễm HIV sống được bao lâu tùy thuộc vào độ tuổi và quá trình chăm sóc, điều trị bệnh. Tốt nhất bệnh nhân HIV nên phối hợp với bác sĩ trong suốt quá trình điều trị để nâng cao chất lượng cuộc sống và kéo dài tuổi thọ.
Để có thêm kiến thức dinh dưỡng và chăm sóc trẻ theo từng độ tuổi, cha mẹ hãy thường xuyên truy cập website vinmec.com và đặt hẹn với các bác sĩ, chuyên gia Nhi - Dinh dưỡng hàng đầu của Bệnh viện Đa Khoa Quốc Tế Vinmec khi cần tư vấn về sức khỏe của trẻ.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
XEM THÊM: