Văn Minh Là Gì – Khái Niệm Văn Minh
CTYPE html PUBLIC “-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN” “//www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd”>
Biography / Background Qualifications Employment History Science Awards Education Projects Publications / Books Workshop papers Science blogs Teaching subjects
1.Hệ thống khái niệm
Văn hóa: Theo UNESCO, có hơn 400 định nghĩa về “văn hóa truyền thống”. Nền tảng từ này theo tiếng Hán là “biến đổi để tạo ra nét đẹp”, dịch một từ phương Tây “Culture” [có gốc từ tiếng Latinh Cultura – trồng trọt]. Như thế, nền tảng của khái niệm văn hóa truyền thống gắn với chế tạo nông nghiệp, vận động thương mại chủ yếu buổi đầu lịch sử con người.
Bài Viết: Văn minh là gì
+ Nghĩa rộng nhất: Văn hóa là cục bộ các trị giá về vật chất and tinh thần do con người sáng tạo nên trong quy trình lịch sử.
+ Nghĩa hẹp: trị giá tinh thần [phong tục, tập quán, tâm lý, tính cách thức…] hoặc là những trị giá văn học – nghệ thuật [ca múa nhạc, hội họa, kiến trúc – điêu khắc…]
Đặc trưng của văn minh:
+ Trạng thái phát triển cao của nền văn hóa truyền thống, hay một “lát cắt” của lịch sử, nghĩa là phải có các chuẩn mức khẳng định. Buổi đầu của thời buổi văn minh, chuẩn mức chủ yếu là sự có mặt của nhà nước – tổ chức quản trị thế giới and chữ viết – thành tựu tiêu biểu.
+ Mặc dù bao hàm cả trị giá vật chất and tinh thần, song văn minh thường nghiêng về nhân tố vật chất – kỹ thuật để khẳng định trình độ của một nền văn minh. Ví dụ: văn minh nông nghiệp – dựa trên lao động chân tay của con người là chủ yếu, văn minh công nghiệp – sức khỏe của linh kiện.
Khái niệm ảnh hưởng – Văn hiến:Văn hiến là một từ Hán Việt cổ, ngày nay không cần sử dụng nữa, chỉ chung sử sách and những chế độ chính sách, đc hiểu theo nghĩa của từ văn minh.
So sánh những khái niệm văn hóa truyền thống and văn minh
Xem Ngay: Venture Capitalist Là Gì, Venture Capital / Vốn đầu Tư Mạo Hiểm
Chuẩn mức
so sánh
Văn hóa
Văn minh
Nền tảng
Gắn bó nhiều với nông nghiệp trồng trọt
Gắn bó nhiều với TP
Tính trị giá
Chứa cả trị giá vật chất and tinh thần
Thiên về trị giá vật chất – kĩ thuật
Tính lịch sử
Có bề dày lịch sử
Chỉ trình độ phát triển
Phạm vi, mô hình
Có tính dân tộc, khoanh vùng
Có tính quốc tế
Phân tích, giải thích về bảng so sánh trên:
– Về tính trị giá: Văn hóa and văn minh đều chứa cả những trị giá vật chất and tinh thần, tuy vậy văn minh thiên về nhân tố vật chất – kỹ thuật. Này là chuẩn mức khẳng định trình độ phát triển của những nền văn minh. Chẳng hạn văn minh nông nghiệp and văn minh công nghiệp [theo cách thức phân chia của Alvin Toffler] khác biệt cơ bản về nhân tố kỹ thuật: văn minh nông nghiệp chủ yếu dựa trên nền chế tạo bằng tay còn văn minh công nghiệp phát triển trên cơ sở cần sử dụng linh kiện trong vận động thương mại.
– Về tính lịch sử: Văn hóa có trước văn minh, các bạn nói đến văn hóa truyền thống trước khi nói đến văn minh. Thêm vào đó, văn minh ra đời chỉ khi có nhà nước, giai cấp and chữ viết. Bởi vậy văn hóa truyền thống có bề dày lịch sử, trong khi đó văn minh có tính giai đoạn and chỉ có mặt trong các tình huống lịch sử rõ ràng. Văn minh là một lát cắt của lịch sử, còn văn hóa truyền thống song hành với sự tồn tại của loài người.
Dùng hình ảnh “lát cắt đồng đại” để làm rõ: Văn minh ở nét nghĩa chung nhất chỉ cho biết trình độ phát triển ở một thời buổi [nó luôn là đặc trưng của một thời buổi]; đc khẳng định trên cơ sở so sánh đồng đại với những khoanh vùng khác trên cộng đồng.
Ví dụ: Nền văn minh sớm nhất trong lịch sử nhân loại có mặt ở Ai Cập, trong bối cảnh các khoanh vùng khác chưa bước vào thời buổi văn minh. Văn minh công nghiệp cận – hiện đại ra đời, phát triển đặc sắc chủ yếu ở những nước Âu – Mĩ.
Xem Ngay: Thiết Kế Cơ Sở Là Gì, Hồ Sơ Thiết Kế Cơ Sở đúng
– Về phạm vi, mô hình: Các trị giá tinh thần and tính lịch sử khiến văn hóa truyền thống chứa đựng nhiều đặc trưng riêng biệt của mỗi dân tộc. Một số nét văn hóa truyền thống độc đáo không có tính lặp lại ở nhiều dân tộc trên cộng đồng. Văn hóa có tính bản sắc.
Xem Ngay: 20/1 Là Cung Gì – Giải Mã Tính Cách thức Người Sinh Ngày 20/1
Tính quốc tế của văn minh dấu hiệu ở chỗ các thành tựu, trị giá của nó rất dễ thông dụng [ví dụ: thuốc súng, máy hơi nước…].
Vì thế, người ta có thể bảo rằng một dân tộc có trình độ văn minh cao vẫn có thể có văn hóa truyền thống nghèo khó [đơn điệu] and ngược lại, một dân tộc bị coi là có trình độ văn minh thấp vẫn có thể chứa một nền văn hóa truyền thống phong phú, đa dạng and độc đáo. Văn hóa là mặt hàng riêng của một dân tộc rõ ràng, còn văn minh là mặt hàng chung của nhân loại.
– Về nền tảng: Từ “văn hóa truyền thống” [culture] bắt nguồn từ một từ Latin “cultus” có nghĩa là “trồng trọt”. Còn từ “văn minh” [civilization] bắt nguồn từ một từ Latin “civitas” có nghĩa là “đô thị”, bản thân từ “civilization” bây giờ còn tồn tại thể chiết nghĩa là “để cho biến thành TP, để cho tiện nghi như TP”.
Có người căn cứ trên sự phát triển sớm với bề dày lịch sử của những nước phương Đông and sự phát triển muộn song đạt đc nhiều thành tựu đặc sắc của những nước phương Tây, còn đi tới kết luận rằng: văn hóa truyền thống có sự gắn bó nhiều hơn với phương Đông nông nghiệp còn văn minh thì gắn bó nhiều với phương Tây TP. Tuy vậy, xét các thành tựu văn minh cổ đại đặc sắc ở phương Đông, các bạn nên thận trọng với các kết luận như thế.
Xem Ngay: Privileges Là Gì - Nghĩa Của Từ Privileged Trong Tiếng Việt
Phân kỳ lịch sử văn minh and những trung tâm văn minh to trong lịch sử nhân loạiPhân kỳ theo tiến trình lịch sử: Văn minh cổ – trung đại and văn minh cận hiện đạiPhân kỳ theo trình độ của nền văn minh: văn minh nông nghiệp, văn minh công nghiệp and văn minh hậu công nghiệp.
Về căn bản, hai cách thức phân kỳ này có nét nhất quán. Nền văn minh nông nghiệp chủ yếu tồn tại trong giai đoạn lịch sử cổ – trung đại còn văn minh công nghiệp and hậu công nghiệp ứng với lịch sử cận – hiện đại. Tuy vậy, không phải bao giờ điều ấy cũng trùng khớp.
Những trung tâm to trong lịch sử nhân loại:
+ Thời cổ trung đại: văn minh phương Đông and văn minh phương Tây.
Những trung tâm to của văn minh phương Đông – Ai Cập – Lưỡng Hà – Ấn Độ – China. Đến thời trung đại có 3 trung tâm Ả Rập– China and Ấn Độ. Trong số đó văn minh Ai Cập and Lưỡng Hà không đc phát triển nối tiếp and khoanh vùng này bên phía trong phạm vi của văn minh Ả Rập, ra đời vào thế kỷ VII.
Xem Ngay: Directadmin Là Gì – Tổng Quan Về Directadmin
Ở phương Tây: Văn minh Hy Lạp – La Mã phát triển thịnh đạt thời cổ đại, sau đó chính là khoảng thời hạn châu Âu chìm trong “Đêm trường trung cổ”. Đến thế kỷ XIV, văn hóa truyền thống Phục hưng ở châu Âu ban sơ đạt đc thành tựu đặc sắc, đưa văn minh Tây Âu biến thành trung tâm to của văn minh nhân loại and tiếp tục phát triển sang thời Cận – hiện đại.
Thể Loại: Share Kiến Thức Cộng Đồng
Văn minh là trật tự xã hội nhằm đẩy mạnh sự sáng tạo văn hoá. Bốn yếu tố chính tạo nên nó: dự trữ kinh tế, tổ chức chính trị, truyền thống đạo lý cùng sự theo đuổi tri thức và nghệ thuật. Nó bắt đầu ở chỗ hỗn loạn và bất an chấm dứt. Khi sự sợ hãi được khuất phục, lòng hiếu kỳ và tính xây dựng được tự do, và con người bước qua khỏi xung lực tự nhiên để tiến tới sự hiểu biết và và tô điểm đời sống. Những điều kiện vật chất và sinh học chỉ là những đòi hỏi cần thiết chứ nó không tác tạo hoặc phát sinh ra văn minh. Cần phải có nhân tố tâm lý đưa vào trong cuộc. Ở đó phải có trật tự chính trị, kể cả nếu nó bị gần như tới tình trạng hỗn loạn như thời kỳ Phục hưng ở Florence hoặc Rome; con người phải cảm thấy một cách bao quát rằng họ không cần đi tìm cái chết hoặc những gánh nặng ở mỗi khúc quanh. Ở đó phải có sự thống nhất về ngôn ngữ để làm phương tiện truyền thông trao đổi tinh thần. Qua nhà thờ, gia đình hoặc trường học, ở đó phải có sự hợp nhất về luân thường đạo lý, những luật chơi của đời sống được thừa nhận ngay cả đối với kẻ vi phạm, và đưa ra sự điều hành một số trật tự và quy tắc, một số phương hướng và khích lệ. Có lẽ phải có cả sự thống nhất về cơ sở tín ngưỡng, niềm tin - siêu nhiên hoặc không tưởng - đã nâng giá trị đạo đức từ sự cân nhắc đến thành tâm, và mang cho đời cái cao quý và ý nghĩa dù cuộc sống của ta có ngắn ngủi. Và cuối cùng phải có sự giáo dục - những phương pháp, dù có thô sơ thế nào, nhưng cần để chuyển giao văn hoá. Dù bằng cách mô phỏng, khai tâm hoặc chỉ dẫn, dù bởi cha hoặc mẹ, thầy hoặc vị tu sĩ, kho tàng dân gian và di sản của một bộ tộc - ngôn ngữ và kiến thức, đạo đức và cách cư xử, kỹ thuật và nghệ thuật - phải được truyền lại cho lớp trẻ, như một phương tiện đích thực mà qua đó nhân loại đã biến đổi từ con vật thành con người. Mất đi những điều kiện này hoặc đôi khi chỉ một thôi cũng có thể tiêu huỷ cả một nền văn minh. Một cơn địa chấn hay sự thay đổi hoàn toàn về khí hậu; những thiên tai như thế mà con người không kiểm soát được đã quét sạch một nửa dân số của đế quốc La mã dưới thời Antonines [1] , hoặc trận dịch Thần Chết Đen [Black Death] [2] đã chấm dứt thời đại phong kiến ở Âu châu thời trung cổ; hoặc tình trạng đất đai kiệt quệ hay ngành nông nghiệp suy sụp do bị thành thị bóc lột nông thôn, kết quả là bị phụ thuộc vào nguồn cung cấp lương thực của nước ngoài; thiếu tài nguyên thiên nhiên như chất đốt hoặc vật liệu thô; thay đổi thương lộ sẽ làm cho một quốc gia bị gạt ra ngoài lề dòng thương mại chính của quốc tế; sự suy sụp tinh thần hoặc đạo đức do những căng thẳng, kích thích và tiếp xúc của đời sống đô thị, hoặc sự đổ vỡ những giá trị truyền thống của kỷ luật xã hội và không có khả năng để thay thế nó; sự suy thoái của giống nòi do bởi cuộc sống sinh lý bừa bãi, hoặc do bởi triết lý sống hưởng lạc, yếm thế hoặc ẩn dật; sự suy đồi của giới lãnh đạo do kém tài và do cái vòng nhỏ hẹp trong quan hệ của các gia tộc có thể truyền lại đầy đủ di sản văn hóa của dòng dõi; một sự tập trung có tính bệnh thái vào sự giàu có [của một thiểu số], đưa đến những cuộc chiến tranh giai cấp, những cuộc cách mạng xáo trộn, và sự kiệt quệ tài chánh: là những lý do mà một nền văn minh có nguy cơ bị huỷ diệt. Văn minh không phải là điều tự phát hoặc bất diệt. Nó là thành quả đạt được của từng thế hệ và bất cứ sự gián đoạn nghiêm trọng nào ở nguồn tài trợ hoặc ở sự chuyển giao đều có thể giết chết nó. Con người khác thú vật chỉ bởi có nền giáo dục, vốn có thể được định nghĩa như là phương pháp chuyển giao nền văn minh. Những nền văn minh là những thế hệ của linh hồn giống nòi. Như sự nuôi nấng dưỡng dục của gia tộc, và rồi được ghi chép, những thế hệ được kết tập lại, rồi trao truyền kho tàng tri thức ấy của lớp người đi trước xuống lớp người sau, và rồi được phát hành và mua bán, và qua hàng ngàn cách truyền đạt có thể đã gom những nền văn minh lại với nhau, và bảo tồn tất cả cái giá trị đích thực của nó cho nền văn hoá tương lai của chính chúng ta. Trước khi lìa cõi đời này, chúng ta hãy thu lượm những di sản của chúng ta, và để lại cho con cháu đời sau. Antoninus Pius [86-161] - hoàng đế La mã thời kỳ Pax Romana [Hoà bình La mã] trị vì từ 138-161.
The Black Plague - bệnh dịch hoành hành Âu châu giữa thế kỷ 14 [1347-1350] giết chết 1/3 dân số.