Trên thực tế, bất kỳ loại thuốc nào cũng có nguy cơ gây dị ứng, trong đó có kháng sinh. Thuốc kháng sinh ngày càng được sử dụng phổ biến nhằm điều trị các bệnh lý nhiễm khuẩn. Tuy nhiên, không ít người gặp phải tình trạng bị dị ứng thuốc kháng sinh gây nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được xử trí kịp thời.
Vậy triệu chứng dị ứng thuốc kháng sinh là gì? Và bị dị ứng thuốc kháng sinh nên làm gì? Hãy cùng YouMed tìm hiểu về dị ứng thuốc kháng sinh thông qua bài viết dưới đây nhé!
1. Dấu hiệu khi xảy ra dị ứng thuốc
Để biết bị dị ứng thuốc kháng sinh nên làm gì, bạn nên biết các triệu chứng dị ứng thuốc kháng sinh. Về mặt lâm sàng, dấu hiệu dị ứng kháng sinh còn tuỳ theo loại thuốc, mức độ nghiêm trọng của phản ứng, tình trạng miễn dịch của người bệnh và cơ quan bị ảnh hưởng. Phần lớn các trường hợp dị ứng kháng sinh có liên quan tới penicillin và cephalosporin, hoặc bởi một loại kháng sinh khác là sulfonamid.
1.1. Triệu chứng bị dị ứng thuốc kháng sinh nhẹ tới trung bình
Trong hầu hết các trường hợp, phản ứng dị ứng thường ở mức độ nhẹ đến trung bình với các triệu chứng: nổi mẩn đỏ [phát ban], mày đay, da đỏ ngứa, bong tróc hoặc sưng tấy; sưng lưỡi, mặt; ho, khó thở hoặc thở khò khè, đau dạ dày… Phản ứng dị ứng với kháng sinh có thể là phản ứng quá mẫn tức thì hoặc chậm. Tuy nhiên, một vài triệu chứng như buồn nôn và nôn sau khi uống kháng sinh thường là tác dụng phụ hơn là phản ứng dị ứng.
1.2. Triệu chứng bị dị ứng thuốc kháng sinh nghiêm trọng
Các triệu chứng nghiêm trọng hơn bao gồm các vấn đề về thị lực, da nổi mụn nước hoặc bong tróc, sưng hoặc ngứa nghiêm trọng, bao gồm hoại tử biểu bì nhiễm độc, nhiễm độc da dị ứng, hội chứng Stevens-Johnsons, đỏ da toàn thân, hồng ban nhiễm sắc cố định, hồng ban đa dạng, phù Quinck,…
Trong một số ít trường hợp, thuốc kháng sinh có thể gây ra phản ứng phản vệ. Đây là trường hợp nặng nhất của dị ứng thuốc, có thể đe dọa tính mạng. Sốc phản vệ là một phản ứng đột ngột nguy hiểm, cần được điều trị cấp cứu ngay lập tức. Phản ứng phản vệ có thể dẫn đến khó thở, hạ huyết áp, trụy mạch; nếu không cấp cứu kịp có thể tử vong chỉ trong vài phút. Các triệu chứng ban đầu của sốc phản vệ như:
- Khó thở hoặc thở nhanh nông, thở khò khè
- Ho, khó nói, giọng khàn, sưng lưỡi, cổ họng, sưng mặt, môi, mắt
- Cảm thấy lâng lâng, chóng mặt, bối rối, lo lắng, gục ngã hoặc mất ý thức
- Ngất xỉu hoặc suy sụp, nhợt nhạt và mềm nhũn người [đặc biệt là trẻ nhỏ]
- Nhịp tim nhanh
- Phát ban da
- Đau bụng hoặc nôn mửa
2. Làm gì khi bị dị ứng thuốc kháng sinh?
Bạn nên gọi ngay cho bác sĩ khi:
- Nghĩ rằng mình đang có phản ứng dị ứng, để được hướng dẫn bị dị ứng thuốc kháng sinh nên làm gì.
- Trước khi dùng liều kháng sinh khác mà đã dị ứng với thuốc đó trước đó.
- Có thắc mắc về cách chữa dị ứng thuốc kháng sinh đang sử dụng hoặc lo lắng về tình trạng dị ứng của mình.
Đậc biệt, gọi cấp cứu ngay lập tức khi xuất hiện những triệu chứng bắt đầu của sốc phản vệ như:
- Khó thở nặng, thở khò khè, sưng miệng hoặc cổ họng
- Gặp khó khăn khi nuốt hoặc giọng bị khàn.
- Phát ban với những nốt ngứa, sưng, đỏ, mề đay.
- Da phồng rộp hoặc bị bong tróc.
- Tim đập nhanh, đập thình thịch.
- Da hoặc lòng trắng của mắt chuyển sang màu vàng.
- Cảm thấy như sắp ngất xỉu
Nếu bạn đã được bác sĩ cung cấp thuốc tiêm epinephrine để dùng trong trường hợp phản ứng phản vệ, bạn nên:
- Tiêm ngay 1 mũi epinephrine vào cơ đùi ngoài.
- Giữ nguyên theo chỉ dẫn tối đa 10 giây để đảm bảo cung cấp đủ thuốc.
- Gọi cấp cứu ngay cả khi thuốc tiêm cải thiện được triệu chứng. Đừng tự lái xe. Mang theo thuốc tiêm epinephrine đã sử dụng bên mình.
3. Ai là người dễ bị dị ứng thuốc kháng sinh?
Để biết được bị dị ứng thuốc kháng sinh nên làm gì, bạn cần biết dị ứng có thể là do cơ địa nhạy cảm với thuốc, yếu tố di truyền hay hệ miễn dịch suy yếu. Những người có khả năng dị ứng cao khi sử dụng thuốc:
- Có tiền sử dị ứng như: dị ứng thời tiết, dị ứng chó mèo, dị ứng thức ăn, hen phế quản, viêm mũi dị ứng, đặc biệt là dị ứng thuốc.
- Tiền sử gia đình bị dị ứng kháng sinh.
- Hệ miễn dịch suy yếu, chẳng hạn như do một bệnh lý kéo dài,…
- Thường xuyên dùng thuốc kháng sinh; hay những sai sót khi dùng thuốc như:
- Dùng thuốc không đúng chỉ định của bác sĩ hoặc tự ý dùng thuốc
- Không đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc trước khi dùng
- Dùng quá liều
- Dùng thuốc trong thời gian dài
- Dùng kết hợp nhiều loại thuốc cùng lúc mà không biết có phản ứng chéo, tương tác không
- Dùng thuốc quá hạn sử dụng.
Trước khi uống thuốc, người bệnh cần phải làm thử phản ứng cơ thể với loại thuốc đó như đặt vào lưỡi, hốc mũi [thuốc uống]; hoặc thử test trong da đối với các loại thuốc tiêm; bôi thử một lượng nhỏ thuốc vào da vùng sau tai…
4. Cách chữa dị ứng thuốc kháng sinh tại bệnh viện
Bạn nên hỏi bác sĩ để được tư vấn rõ hơn về việc bị dị ứng thuốc kháng sinh nên làm gì. Bạn có thể được bác sĩ hướng dẫn cách phòng tránh tác nhân gây bệnh và có thể cả cách sử dụng thuốc tiêm adrenalin. Bác sĩ sẽ ghi lại dị ứng và loại phản ứng trong hồ sơ sức khỏe của bạn và đưa ra kế hoạch chống sốc phản vệ.
Một số phương pháp điều trị khi bị dị ứng thuốc kháng sinh:
- Thuốc kháng histamin là một cách chữa dị ứng thuốc kháng sinh mức độ nhẹ đến trung bình, làm giảm các triệu chứng như ngứa hoặc phát ban.
- Epinephrine [adrenaline] được sử dụng để điều trị các phản ứng dị ứng nghiêm trọng như phản vệ.
- Steroid giảm viêm
- Giải mẫn cảm có thể được thực hiện sau khi bạn bị dị ứng nhưng phải cần điều trị lại bằng kháng sinh. Bác sĩ sẽ cung cấp những liều thấp kháng sinh trong vài giờ; theo dõi và điều trị ngay nếu phản ứng dị ứng xảy ra. Liều được tăng từ từ đến khi đạt đủ liều và ngừng thuốc. Bạn sẽ phải dùng một liều thuốc kháng sinh mỗi ngày để giải mẫn cảm.
Không ít người gặp phải tình trạng dị ứng thuốc kháng sinh. Phàn ứng dị ứng có thể từ trung bình đến nặng, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được xử trí kịp thời. Để biết bị dị ứng thuốc kháng sinh nên làm gì, bạn cần nắm rõ triệu chứng dị ứng thuốc kháng sinh.
Thông báo ngay cho bác sĩ khi xảy ra phản ứng dị ứng kháng sinh. Bạn hãy luôn mang theo thuốc tiêm epinephrine nếu được cung cấp để xử trí trong trường hợp khẩn cấp.