Vai trò của Auxin và Cytokinin trong nuôi cấy mô hết sức quan trọng. Nó có tác dụng trong việc hình thành chồi, rễ và nảy mầm của hạt. Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều lựa chọn khi mua Auxin và Cytokinin khi nuôi cấy mô. Nhưng chọn và sử dụng thế nào cho đúng cách, hãy cùng tìm hiểu rõ hơn với CocoBIO Vietnam nhé!
Vai trò sinh lý của Auxin
- Kích thích dãn tế bào -> tế bào phình to lên [chiều gang] -> tăng trưởng cơ quan và toàn cây.
Nhờ hoạt hoá sự dãn của thành tế bào và hoạt hoá sự tổng hợp các chất tham gia cấu tạo chất nguyên sinh và thành tế bào
- Điều chỉnh tính hướng của cây như tính hướng quang, hướng địa, hướng hoá, hướng thuỷ…
- Auxin điều chỉnh hiện tượng ưu thế ngọn
-> Bấm ngọn -> sinh trưởng chồi bên, rễ bên
Hiện tượng ưu thế ngọn: cân bằng auxin/cytokinine.
Auxin [chồi ngọn] -> vận chuyển xuống dưới, cytokinine [rễ] -> vận chuyển lên trên.
Ứng dụng: Tạo hình cho cây cảnh Để cải tạo các vườn cây ăn quả, cây CN… đốn sát gốc đốn phớt gần ngọn
- Điều chỉnh sự hình thành rễ: đặc biệt là rễ bất định phát sinh từ các cơ quan dinh dưỡng Nồng độ thấp kích thích sinh trưởng rễ
Nồng độ cao ức chế sinh trưởng rễ [+/-ethylene].
Vai trò của Auxin và Cytokinin trong nuôi cấy mô: auxin -> mô ra rễ, bổ sung cytokinin -> chồi để có cây hoàn chỉnh
Trong nhân giống vô tính, dùng auxin -> tạo rễ nhanh cho cành chiết, cành giâm và mô nuôi cấy trong ống nghiệm
- Điều chỉnh sự hình thành, sự sinh trưởng của quả và tạo quả không hạt
Ứng dụng: tạo quả không hạt
Phun Auxin lên hoa trước khi thụ phấn, thụ tinh -> thay thế lượng Auxin tổng hợp trong phôi
- Điều chỉnh sự rụng của lá, hoa, quả…
- Auxin [nồng độ thấp] ức chế sự hình thành tầng rời -> kìm hãm sự rụng của lá, hoa và đặc biệt có ý nghĩa là kìm hãm sự rụng của quả.
Sự rụng của lá, hoa, quả là do sự hình thành tầng rời ở cuống để cắt rời cơ quan khỏi cơ thể.
Sự rụng: sự cân bằng hormone auxin/ABA + ethylene
- Nồng độ Auxin cao thúc đẩy sự rụng
Ứng dụng: chống rụng cho quả non, tăng tỷ lệ đậu quả và góp phần tăng năng suất quả
- Điều chỉnh sự chín của quả
- Cân bằng auxin/ethylene quyết định trạng thái chín của quả.
- Auxin kìm hãm, làm chậm sự chín của quả muốn quả chậm chín -> xử lý auxin cho quả xanh trên cây hoặc sau khi thu hoạch.
* Ngoài ra, auxin còn có vai trò điều chỉnh quá trình trao đổi chất, các hoạt động sinh lý, sự vận động trong cây..
Cytokinin – điều hoà phân chia tế bào
Zeatin [chủ yếu]
2iP – 6 [di-methyl-allyl-amino] purine
Kinetin
Bán lẻ Kinetin hcm
Benzyl adenin [BA]
Benzyl-amino-purine [BAP]
Thidiazuron [TDZ]
Vai trò sinh lý của cytokinin
- Hoạt hoá sự phân chia tế bào
Do nó kích thích sự tổng hợp axit nucleic, protein và có mặt trong tARN.
- Nuôi cấy mô: + cytokinin [kinetin, BA hoặc nước dừa] vào môi trường -> mô mới phân chia -> các tế bào mới.
- Hình thành chồi và kích thích mạnh mẽ sự phân hoá chồi. Auxin/Cytokinin điều chỉnh hiện tượng ưu thế ngọn [Cytokinin >< Auxin].
- Hoá trẻ, kìm hãm sự hoá già và kéo dài tuổi thọ của cây.
- Do ức chế các quá trình phân huỷ, tăng quá trình tổng hợp đặc biệt là tổng hợp protein, axit nucleic và diệp lục.
- Phun Cytokinin lên hoa cắt cành để giữ hoa tươi, lá lâu hư hơn [khi còn trên cây và rời cây] 4. Phân hoá giới tính cái, tăng tỷ lệ hoa cái cây đơn tính [họ bầu bí] cây có hoa đực, cái và lưỡng tính riêng rẽ [đu đủ, nhãn, vải, xoài…]
- Giống Ethylene
- Kích thích sự nảy mầm của hạt, củ.
Có tác dụng phá ngủ như GA nhưng không đặc trưng như GA.
* Mọi biện pháp tác động bộ rễ cây đều có quan hệ trực tiếp đến hàm lượng cytokinin nội sinh trong cây -> sinh trưởng và phát triển của cây.
Ứng dụng của Cytokinin – Kinetin nuôi cấy mô
Điều tiết sự tăng trưởng thực vật
Kinetin là một loại cytokinin, một loại hormone thực vật thúc đẩy sự phân chia tế bào. Kinetin thường được sử dụng trong nuôi cấy tế bào thực vật để kích thích sự hình thành callus [mô sẹo] [kết hợp với auxin] và tái tạo các mô chồi từ callus [có nồng độ auxin thấp hơn]. Kinetin cũng được sử dụng rộng rãi trong sản xuất cây trồng mới từ nuôi cấy mô.
Trong nuôi cấy mô thực vật người ta thường sử dụng hai loại hóc môn nào?
Trong nuôi cấy mô thực vật thường sử dụng BAP 6Bap [6-Benzylaminopurine] và Kinetin
Ngoài Kinetin người ta còn sử dụng loại hóc môn nào trong nuôi cấy mô?
Trong nuôi cấy mô, ngoài Kinetin người ta còn sử dụng Benzyl-amino-purine BAP và Auxin
Vai trò của Auxin và Cytokinin trong nuôi cấy mô là Chất điều hoà sinh trưởng trong nuôi cấy mô
Chất điều hoà sinh trưởng thường được sử dụng trong nuôi mô, nuôi cấy Lan, tạo mô sẹo, nuôi cấy chồi cho Lan.
COMBO nuôi cấy Lan, tạo mô sẹo, nuôi cấy chồi cho Lan gồm môi trường pha sẵn, BAP, Auxin, Kinetin và than hoạt tính
Ở tp. Hồ Chí Minh mua Auxin và Cytokinin ở đâu?
Tại Tp. Hồ Chí Minh có thể rất dễ dàng tìm kiếm, mua Auxin và Cytokinin nuôi mô sẹo, tạo chồi cây.
Mua lẻ Auxin và Cytokinin nuôi cấy lan hcm
Ở Tp. HCM bạn có thể mua lẻ Auxin và Cytokinin nuôi cấy lan, tạo mô sẹo, gieo hạt tại CocoBIO Vietnam. CocoBIO cam kết tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho bạn khi bạn đến với chúng tôi.
*** Combo nuôi cấy Lan, tạo mô sẹo, nuôi cấy chồi cho Lan gồm:
môi trường pha sẵn, Benzyl-amino-purine BAP, Auxin than hoạt tính và Kinetin
I.Nuôi cấy mô tế bào là gì?
- Đó là tổng hợp các kỹ thuật được sử dụng để nuôi cấy và duy trì mô tế bào trong điều kiệnvô trùng. Biện pháp này sẽ được áp dụng trên các môi trường giàu dinh dưỡng và với những thành phần đã được xác định từ trước.
- Nuôi cấy mô tế bào bao gồm nuôi cấy mô tế bào động vật và nuôi cấy mô tế bào thực vật.
Nuôi cấy mô tế bào thực vật
-Là thuật ngữ để nói về việc nuôi cấy tất cả các phần của thực vật [tế bào đơn, mô sẹo, cơ quan sinh trưởng…]. Đây là phương pháp nghiên cứu tất cả các vấn đề liên quan đến thực vật như sinh lý học, sinh hóa học, di truyền học và cấu trúc thực vật.
-Chúng ta sẽ tách rời tế bào thực vật và chuyển nó vào trong một môi trường dinh dưỡng thích hợp giống như trong cơ thể sống, giúp tế bào phân chia, biệt hóa thành mô, cơ quan và phát triển thành cây hoàn chỉnh.
II. Quy trình công nghệ nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào
Hình 4.Quy trình công nghệ nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bàoBước 1: Chọn vật liệu nuôi cấy
-Chọn mẫu tốt, không bị nhiễm bệnh
-Cách làm:
+ Chọn cây mẹ khỏe, sạch bệnh
+ Chọn mô phân sinh đỉnh chồi, đỉnh rễ, bộ phận non
Bước 2: Khử trùng
-Mẫu và dụng cụ được tẩy rửa, khử trùng
-Cắt đỉnh sinh trưởng thành phần tử nhỏ, tẩy rửa, khử trùng ở buồng vô trùng
Bước 3: Tạo chồi
-Môi trường dinh dưỡng:
+ Nguyên tố đa lượng: N, S, Ca, K, P
+ Nguyên tố vi lượng: Fe, B, Mo, I, Cu
+ Đường: Glucozơ, Saccarozơ
+ Chất điều hòa sinh trưởng: Auxin, Cytokinin
-Để phát triển thân cành cho chồi trong môi trường dinh dưỡng có bổ sung Cytokinin hoạt hóa tạo chồi
Bước 4: Tạo rễ
Khi chồi đạt tiêu chuẩn về chiều cao, số lá thì chuyển sang môi trường tạo rễ, bổ sung chất kích thích auxin, IBA…
Bước 5: Cấy cây vào môi trường thích ứng
Chuyển cây sang môi trường thích ứng gần giống với môi trường tự nhiên về: nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng…
Bước 6: Trồng cây trong vườn ươm
Khi cây đủ chiều cao, thân lá thì chuyển cây ra vườn ươm
III. Cơ sở tế bào học của nuôi cấy mô
1. Tính toàn năng của tế bào
-Tế bào chứa hệ gen qui định loài đó, mang toàn bộ lượng thông tin của loài
-Tế bào có thể sinh sản vô tính khi nuôi cấy trong môi trường thích hợp để tạo thành cây hoàn chỉnh
Hình 2.Sơ đồ thể hiện tính toàn năng tế bào thực vật2. Khả năng phân hóa và phản phân hóa
Hình 3. Sơ đồ quátrình phân hóa và phản phân hóa tế bào-Phân hóa tế bào:là quá trình từ tế bào phôi sinh biến đổi thành tế bào chuyên hóa đảm bảo các chức năng khác nhau
-Phản phân hóa tế bào:Là quá trình chuyển tế bào chuyên hóa về tế bàophôi sinh trong điều kiện thích hợp và tiếp tục phân chia mạnh mẽ
IV. Ưu điểm của phương pháp nuôi cấy mô
So với những phương pháp truyền thống, phương pháp nuôi cấy mô có rất nhiều ưu điểm. Đó là:
-Giúp tạo ra chính xác số cây nhân bản. Qua đó giúp tạo ra loài mới có tính trạng như mong muốn ban đầu.
-Tạo ra các cây trong điều kiện dinh dưỡng đầy đủ, giúp các cây trưởng thành một cách nhanh chóng hơn và phòng tránh được sâu bệnh.
-Giúp tạo ra các loài cây mà không cần hạt hay quá trình thụ phấn thông thường.
-Giúp tái sinh các cây hoàn chỉnh từ những tế bào thực vật đã được biến đổi gen, tạo ra các loài mới tốt hơn.
-Làm sạch các cây bị nhiễm virus, giúp tăng năng suất và làm nguồn nguyên liệu.
V. Ứng dụng của phương pháp nuôi cấy mô tế bào
Chính nhờ những ưu điểm tuyệt vời, nuôi cấy mô tế bào đang được áp dụng ngày càng rộng rãi trong cả nghiên cứu và sản xuất. Phương pháp nuôi cấy phấn và chồi được áp dụng để tạo ra các loài cây cảnh với số lượng lớn.
Bên cạnh đó, dựa trên cơ sở tế bào học của nuôi cấy mô, các nhà khoa học có thể bảo tồn được giống cây quý hiếm hoặc đang bị đe dọa. Đồng thời, các nhà khoa học còn có thể sàng lọc được những cây trồng có tính trạng tốt, tạo ra các dược phẩm sinh học hay cứu phôi của một số loài khó sinh trường.
Để hiểu rõ hơn phần kiến thức này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu một số câu hỏi trắc nghiệm nhé.
VI.Ý nghĩa của nuôi cấy mô tế bào
Kiểm soát được dịch bệnh cây trồng [ta có thể loại bỏ hoàn toàn cá thể mang mầm bệnh].
Kiểm soát được chất lượng giống thông qua kiểm soát kiểu gen của cây bố mẹ làm mẫu nuôi cấy.
Nhân giống trong phòng thí nghiệm ít phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên bên ngoài.
Cây con được sản xuất hàng loạt, đồng nhất về mặt di truyền, có sự đồng đều về hình thái.
VII. Một số câu hỏi về nuôi cấy mô tế bào thực vật
Câu 1: Khi nói về nuôi cấy mô và tế bào thực vật phát biểu nào sau đây không đúng:
A. Phương pháp nuôi cấy mô giúp bảo tồn một số loài gen quý hiếm đang có nguy cơ tuyệt chủng.
B. Phương pháp nuôi cấy mô giúp tạo ra một số lượng lớn cây trưởng thành trong thời gian ngắn
C. Phương pháp nuôi cấy mô giúp tiết kiệm được diện tích khi nhân giống
D. Phương pháp nuôi cấy mô được sử dụng để tạo ra nguồn gen biến dị tổ hợp.
Đáp án: D.
Như đã tìm hiểu ở trên,cơ sở tế bào học của nuôi cấy môđược dựa trên sự nhân đôi và phân li đồng đều của các nhiễm sắc thể trong quá trình nguyên phân, do đó sẽ không tạo ra biến dị tổ hợp.
Câu 2: Thành tựu công nghệ tế bào là?
A. Tạo ra giống dâu tằm cho năng suất lá cao hơn
B. Tạo ra giống lúa có khả năng tổng hợp dưỡng chất tốt hơn
C. Tạo ra cừu Đôly
D. Tạo ra vi khuẩn E.coli – một chủng vi khuẩn có khả năng sản xuất insulin giúp điều trị bệnh tiểu đường.
Đáp án C. các thành tựu của công nghệ tế bào là gồm: tạo giống thực vật và tạo giống động vật thông qua việc cấy truyền phôi và nhân bản vô tính. Xét từng đáp án, ta thấy lí do như sau:
Phương án A: thành tựu của phương pháp gây đột biến thông qua tác nhân hóa học
Phương áo B và D: thành tựu của công nghệ gen.
Phương án C: thành tựu của công nghệ nuôi cấy mô [nhân bản vô tính].
Câu 3: Phát biểu nào sau đây đúng khi nói về công nghệ tế bào thực vật?
A. Bằng phương pháp nuôi cấy mô thực vật, các nhà khoa học tạo ra được các kiểu gen đồng nhất
B. Khi ta nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn chưa thụ tinh, kết quả sẽ tạo ra một dòng đồng hợp tử về số gen
C. Khi dung hợp 2 tế bào trần của 2 loài thực vật, ta có thể tạo ra giống mới có kiểu gen đồng hợp của cả 2 loài.
D. Công nghệ tế bào thực vật giúp nhân giống các cây quý hiếm.
Dựa vào ứng dụng của công nghệ tế bào thực vật, ta có thể dễ dàng trả lời là đáp án D