Ngày soạn: / /Ngày giảng: / /Tiết theo PPCT: 9Tuần thứ: 3Văn bản: SƠN TINH, THỦY TINH[Truyền thuyết]I. MỤC TIÊU1. Kiến thức- Nắm được nhân vật, sự kiện trong truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh.- Lí giải được các hiện tượng lũ lụt xảy ra ở đồng bằng Bắc Bộ và khát vọng của ngườiViệt cổ trong việc chế ngự thiên tai lũ lụt, bảo vệ cuộc sống của mình trong một truyềnthuyết.- Nắm được những nét chính về nghệ thuật của truyện.2. Kĩ năng- Tự tìm được các sự kiện chính trong truyện- Kể lại được truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh.3. Thái độ- Yêu mến nhân vật Sơn Tinh- Có ý thức trách nhiệm trong việc bảo vệ mơi sinh, mơi trường.4. Định hướng hình thành phát triển năng lực- Năng lực giải quyết vấn đề, sáng tạo, hợp tác, tự quản bản thân.- Năng lực giao tiếp, sử dụng ngôn ngữ, thưởng thức văn học.* Các nội dung tích hợp:- GD kĩ năng sống: Kĩ năng tìm kiếm và xử lí thơng tin, tự nhận thức, xác địnhgiá trị bản thân, thể hiện sự tự tin, giao tiếp, lắng nghe tích cực, hợp tác, tưduy phê phán, tư duy sáng tạo, ra quyết định, giải quyết vấn đề, quản lí thờigian,…- GDĐĐ: giá trị sống TRÁCH NHIỆM, HẠNH PHÚC, ĐỒN KẾT, U THƯƠNG,HỢP TÁC, TƠN TRỌNG.II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH- Giáo viên: nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên, chuẩn kiến thức kĩ năng;tranh ảnh về Sơn Tinh, Thủy Tinh- Học sinh: đọc kĩ văn bản, soạn trước bài theo hướng dẫn về nhà của GV.III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌCKiểm tra 15 phútCâu 1: Văn bản Thánh Gióng thuộc thể loại gì trong truyện dân gian? Liệt kê các chi tiếttưởng tượng, kì ảo trong văn bản?Câu 2: Nêu ý nghĩa của văn bản Thánh Gióng?Đáp án, biểu điểmCÂU GỢI Y1ĐIỂM* Văn bản Thánh Gióng thuộc thể loại truyền thuyết1.0* Các chi tiết tưởng tượng kì ảo trong truyện:- Sự ra đời kì lạ của Gióng: bà mẹ giẫm vết chân lạ, về có 1.0mang, thụ thai 12 tháng sinh ra Gióng. 2- Gióng lên ba vẫn khơng nói cười, đặt đâu nằm đấy.- Nghe tiếng sứ giả, Gióng cất tiếng nói đầu tiên xin đánhgiặc.- Gióng lớn nhanh như thổi, cơm ăn không đủ no, áo vừa mặcxong đã đứt chỉ.- Sứ giả mang đồ đến, Gióng vươn vai thành tráng sĩ ra trận- Giặc tan, Gióng cưỡi ngựa bay về trờiÝ nghĩa văn bản: Truyện ca ngợi người anh hùng đánh giặc tiêu biểu1.01.01.01.01.03.0cho sự trỗi dậy của truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết, anh dũngkiên cường của dân tộc ta.Tổng10.0[ Hoạt động khởi động- Mục tiêu: tạo hứng thú, tâm thế cho học sinh; tạo tình huống/vấn đề học tập nhằm huyđộng kiến thức, kinh nghiệm hiện có của học sinh và nhu cầu tìm hiểu kiến thức mới liênquan đến tình huống/vấn đề học tập- Phương pháp: vấn đáp, trực quan- Kĩ thuật: Hỏi và trả lời, trình bày một phút- Phương tiện: Máy chiếu- Thời gian: 5p? Quan sát các hình ảnh dưới đây và nêu suy nghĩ của em?HS tự bộc lộGV:Hằngnăm, cứ vàotháng 7 đếntháng 9 thì ởvùngđồngbằng Bắc Bộtrời lại mưanhưtrútnước, lũ lụtxảy ra triềnmiên. Với trítưởng tượngphong phú,nhân dân tađã giải thích hiện tượng này bằng một truyền thuyết mang tên Sơn Tinh, Thuỷ Tinh. Vậynội dung, ý nghĩa của truyền thuyết này như thế nào, chúng ta sẽ cùng đến với bài họcngày hơm nay.[ Hoạt động hình thành kiến thức- Mục tiêu: trang bị cho học sinh những kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập nêu ra ở hoạt động khởi động.- Phương pháp: thuyết trình, pháp vấn, gợi mở, phân tích, nêu vấn đề, thảo luậnnhóm…- Kĩ thuật: Hỏi và trả lời, trình bày một phút, chia nhóm, giao nhiệm vụ- Phương tiện: Máy chiếu, phiếu học tập- Thời gian: 25pHOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRỊNỘI DUNGHướng dẫn HS tìm hiểu chung về truyền thuyết I. Giới thiệu chung“Sơn Tinh, Thủy Tinh”? Sơn Tinh, Thủy Tinh thuộc thể loại nào trongtruyện dân gian? Được viết trong thời đại nào?HS suy nghĩ, trả lờiGV chốt- Truyện Sơn Tinh, Thuỷ Tinh thuộc thểloại truyền thuyết thời đại Hùng Vươngthứ 18.- Truyện bắt nguồn từ thần thoại cổ đượclịch sử hoá.Hướng dẫn HS đọc – hiểu văn bảnII. Đọc – hiểu văn bảnGV hướng dẫn đọc: Giọng đọc giọng chậm rãi ở 1. Đọc, kể tóm tắt, tìm hiểu chúhai đoạn đầu; đoạn giữa sơi nổi, nhanh, gấp ở cuộcthíchgiao tranh; đoạn cuối bình tĩnh...GV đọc mẫu 1 đoạn - Gọi 3 HS lần lượt đọc [đọcphân vai].? Hãy kể tóm tắt những sự việc chính của truyện?- Hùng Vương có con gái đẹp là Mị Nương, muốn kén rể.- Sơn Tinh và Thủy Tinh cùng đến cầu hôn, hai chàng thi tài, không phân hơnkém.- Nhà vua đành ra điều kiện về sính lễ [cơm nếp, bánh chưng, voi chín ngà, gàchín cựa, ngựa chín hồng mao].- Sơn Tinh mang lễ vật đến trước, lấy được Mị Nương. Thủy Tinh nổi giận, đemquân đánh Sơn Tinh để cướp lại Mị Nương.- Hai bên giao chiến, Thủy Tinh thua phải rút quân về.- Hằng năm, Thủy Tinh vẫn dâng nước đánh Sơn Tinh để báo thù.GV hướng dẫn HS tìm hiểu các chú thích SGK/33? Văn bản có thể chia làm mấy phần? Nội dung của 2. Bố cụctừng phần?3 phần3 phần:- P1: Từ đầu -> mỗi thứ một đôi: Vua Hùng 18 kénrể.- P2: Tiếp theo -> Thần nước đành rút lui: Sơn Tinhđến trước và cuộc giao tranh xảy ra.- P3: Còn lại: Chiến thắng của Sơn Tinh và sự trảthù hàng năm về sau của Thuỷ Tinh.3. Phân tícha. Vua Hùng kén rể ? Lí do Vua Hùng kén rể là gì?HS suy nghĩ, trả lờiGV chốt- Lí do vua Hùng kén rể: Mị Nương xinhđẹp, hiền dịu. Vua yêu con, muốn chồngxứng đáng cho con -> Quan niệm xưa:Trai tài - gái sắc; Anh hùng - mĩ nhân.? Tìm các chi tiết giới thiệu và miêu tả ST, TT?Bằng trí tưởng tượng phong phú, nhân dân ta xưa kia đã miêu tả hình ảnh hai vị thần “Chúamiền non cao” “Chúa vùng nước thẳm” rất kì dị nhưng cũng vơ cùng oai phong lẫm liệt:- Sơn Tinh: Chúa miền non cao, có tài lạ... vẫy tay ... nổi cồn bãi ... mọc núi đồi...- Thuỷ Tinh: Chúa vùng nước thẳm, tài năng khơng kém ... gọi gió ... hơ mưa ...-> Chi tiết nghệ thuật tưởng tượng kì ảo -> Hai thần đều tài giỏi, xứng đáng làm rể vua Hùng.Cách giới thiệu ấn tượng, gây hứng thú hấp dẫn đối với người đọc, ngầm dự báo một cuộc đuatranh quyết liệt sẽ diễn ra giữa hai vị thần.? Trước tài năng của hai vị thần, vua Hùng đã làm - Vua Hùng ra điều kiện:như thế nào?+ Ai mang lễ vật đến sớm sẽ được lấy MịHS suy nghĩ, trả lờiNương.GV chốt+ Lễ vật gồm: 100 ván cơm nếp, 100 nệpbánh chưng, voi chín ngà, gà chín cựa,ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đơi ...GV: Hình thức thi tài giải đố rất phổ biến trongtruyện cổ [Em bé thông minh, Bánh chưng bánhgiầy, Trạng Quỳnh...]? Có ý kiến cho rằng: Khi kén rể, vua Hùng đã có ý chọn Sơn Tinh, nhưng vua cũng khơngmuốn mất lịng Thuỷ Tinh nên mới nghĩ ra cuộc đua tài tìm những sản vật quý để dâng sính lễ.Suy nghĩ của em như thế nào?Lễ vật là sản vật của miền rừng núi -> Có vẻ như Vua Hùng đã có cảm tình với Sơn Tinh ->Yêu cầu về lễ vật thiên về phía Sơn Tinh.? Vì sao có cuộc giao tranh này?- Cuộc giao tranh giữa Sơn Tinh và ThuỷHS suy nghĩ, trả lờiTinh:GV chốt+ Nguyên nhân: Sơn Tinh đến trước,rước Mị Nương về núi. Thuỷ Tinh đếnsau, không lấy được vợ, nổi giận đemquân đuổi đánh Sơn Tinh.- Diễn biến:? Em h·y quan sát bức tranh minh hoạ + TT hụ ma gi giú lm thnh dụngSGK/32 và miêu tả lại cuc giao tranh bão, dâng nước đánh Sơn Tinh.+ Sơn Tinh không hề run sợ, chống cựgiữa ST và TT?một cách quyết liệt: bốc từng quả đồi,HS suy nghĩ, trả lờidời từng dãy núi, dựng thành luỹ đất đểGV chốtngăn lũ... nước dâng lên bao nhiêu, đồinúi cao lên bấy nhiêu...- Kết quả:+ Sơn Tinh thắng, TT thua đành phải rútquân.+ Hàng năm TT lại dâng nước đánh Sơn? Kết quả của cuộc giao tranh ra sao? HS suy nghĩ, trả lờiGV chốtTinh nhưng đều thua.? Những chi tiết miêu tả cuộc giao tranh giữa ST và TT gợi cho em liên tưởng gì?- Cảnh lũ lụt, sóng thần… xem trên ti vi, báo chí.- Lịng quyết tâm, ý chí và sức mạnh của nhân dân, bộ đội, cơng an... bảo vệ đê baoThảo luận nhóm [3p]b. Ý nghĩa hình tượng nhân vậtGV yêu cầu HS thảo luận nhóm bàn: ST, TT có - Sơn Tinh, Thuỷ Tinh là những nhân vậtphải là nhân vật có thật khơng? Các tác giả dân hoang đường, kì ảo do người xưa tưởnggian xây dựng lên 2 nhân vật này nhằm mục đích tượng ra.gì?- Nhân dân ta xây dựng hai hình tượngHS thực hiện nhiệm vụnhân vật này nhằm mục đích giải thíchGV đánh giá, chốtcác hiện tượng thiên nhiên thời tiết:+ Thủy Tinh là thần Nước, tượng trưngGV: Đằng sau câu chuyện mối tình Sơn Tinh, Thủy cho sức mạnh mưa gió, bão lụt hàngTinh và Mị Nương là cốt lõi lịch sử, phản ánh hiện năm.thực c/s lao động vật lộn với thiên tai của cư dân + Sơn Tinh là thần Núi, đại diện cho sứcđồng bằng Bắc Bộ, thể hiện ước mơ và khát vọng mạnh vĩ đại của nhân dân ta trong việccủa người Việt cổ trong việc chế ngự chiến thắng đấu tranh chống bão lụt hàng năm. Tầmthiên tai để bảo vệ cuộc sống, bảo vệ mùa màng.vóc vũ trụ, tài năng và khí phách của STlà biểu tượng sinh động cho chiến côngcủa người Việt cổ.-> Thể hiện ước mơ của nhân dân tatrong việc chiến thắng thiên tai.4. Tổng kết? Nêu ý nghĩa của truyện?a. Nội dung – Ý nghĩaHS suy nghĩ, trả lời* Nội dung: Truyện giải thích hiện tượngGV chốtmưa bão lũ lụt xảy ra hàng năm ở đồngbằng Bắc Bộ thuở các vua Hùng dựngnước.* Ý nghĩa: Thể hiện sức mạnh và ước mơchế ngự thiên tai bảo vệ cuộc sống củangười Việt cổ.? Nêu những nét nghệ thuật tiêu biểu của truyện?b. Nghệ thuậtHS suy nghĩ, trả lời- Xây dựng hình tượng nhân vật mangGV chốtdáng dấp thần linh với nhiều chi tiếttưởng tượng kì ảo có tính khái qt cao.- Cách kể chuyện hấp dẫn sinh động.GV gọi HS đọc ghi nhớ SGK/34c. Ghi nhớ [SGK/34]HS đọc[ Hoạt động luyện tập- Mục tiêu: hoàn thiện kiến thức vừa chiếm lĩnh được; rèn luyện kĩ năng áp dụng kiếnthức mới để giải quyết các tình huống/vấn đề trong học tập. - Phương pháp: Vấn đáp- Kĩ thuật: Hỏi và trả lời, trình bày một phút- Phương tiện: Máy chiếu- Thời gian: 5p? Đóng vai một trong các nhân vật Sơn Tinh, Thuỷ Tinh, vua Hùng, Mị Nương để kể lạicâu chuyện?HS suy nghĩ, trả lờiGV đánh giá, cho điểm[ Hoạt động vận dụng- Mục tiêu: phát hiện các tình huống thực tiễn và vận dụng được các kiến thức, kĩ năngtrong cuộc sống tương tự tình huống/vấn đề đã học.- Phương pháp: Vấn đáp- Kĩ thuật: Hỏi và trả lời, trình bày một phút- Thời gian: 5p? Từ truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh em nghĩ gì về chủ trương xây dựng, củng cố đê điều,nghiêm cấm nạn phá rừng, đồng thời trồng thêm hàng triệu hec-ta rừng của nước ta tronggiai đoạn hiện nay?HS tự bộc lộGợi ý:- Tình trạng lũ lụt xảy ra hàng năm...- Nguyên nhân của hiện tượng lũ lụt trên là do chặt phá rừng bừa bãi.- Khắc phục bằng cách trồng rừng.=> Đây là chủ trương hoàn toàn đúng đắn. Đảng và Nhà nước ta đã ý thức đượctác hại to lớn của thiên tai, của nạn chặt phá rừng -> biến ước mơ chế ngựthiên tai của nhân dân thành sự thực.[ Hoạt động mở rộng, sáng tạo- Mục tiêu: tìm tịi, mở rộng thêm những gì đã được học, dần hình thành nhu cầu học tậpsuốt đời.- Phương pháp: vấn đáp- Kĩ thuật: hỏi và trả lời, trình bày một phút, giao nhiệm vụ- Phương tiện: Máy chiếu- Thời gian: 3p? Viết tên một số truyện kể dân gian liên quan đến thời đại các vua Hùng mà em biết ?HS tự bộc lộGV đánh giá, bổ sungBước 4: Hướng dẫn về nhà [ ]- Học bài cũ: Học thuộc ghi nhớ, hoàn thiện các bài tập trong phần luyện tập- Chuẩn bị bài mới: Sự việc và nhân vật trong văn tự sự+ Trả lời theo các câu hỏi SGK+ Xem lại truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh và ghi tóm tắt lại những sự việc chính.