Tháp Phổ Minh là một công trình trong khuôn viên chùa Tháp - một ngôi chùa ở thôn Tức Mạc, nằm ở phường Lộc Vượng, thành phố Nam Định. Năm 2012, di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật đền Trần và chùa Phổ Minh được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt.
Theo sử sách ghi lại, vào năm 1308, Kim Phật Trần Nhân Tông băng hà ở am Ngọa Vân trên ngọn Tử Phong – Yên Tử [ theo Đại Việt Sử Ký toàn thư, kỷ Anh Tông]. Sau đó ít lâu, con ngài là vua Anh Tông đã đem 7 trong số 21 hạt xá lợi đặt trong cỗ kiệu bát cống bằng đá rồi xây tháp Phổ Minh lên trên.
Tháp Phổ Minh được xây dựng hình vuông, gồm 14 tầng, cao 19,5 m. Hai tầng dưới làm bằng đá mỗi chiều dài 5,2 m. Các tầng còn lại xây bằng gạch bắt mạch để trần. Mỗi đầu viên gạch có dòng chữ “Hưng – Long thập tam niên” và khắc họa con rồng nổi thời Trần. Sau đó, một thương nhân giàu có đã bỏ tiền trát vữa lên các mặt tháp.
Tháp nằm ngay trước cửa Tam Bảo. Dưới chân tháp còn có những dấu mốc bằng đá. Xưa kia sân chùa có đặt một chiếc vạc đồng rất lớn được xếp vào An Nam Tứ Đại Khí [gồm tháp Báo Thiên, tượng phật chùa Quỳnh Lâm, Vạc Phổ Minh, chuông Quy Điền].
Những dấu mốc bằng đá này chính là dấu còn sót của những chân đỡ của chiếc vạc. Sau đó quân Minh xâm lược đã phá cả tứ đại khí của nước ta với âm mưu làm mất sử sách và những công trình văn hóa để đồng hóa dân ta.
Hơn 7 thế kỷ đã trôi qua, qua nhiều lần tu bổ nhưng chùa vẫn giữ được nhiều dấu tích nghệ thuật đời Trần, một dấu tích quan trọng một thời của Hào khí Đông A – Nhà Trần. Theo tính toán của các nhà khoa học, tháp nặng tới 700 tấn. Tháp Phổ Minh là một trong số ít công trình còn giữ được tương đối toàn vẹn từ thời Trần.
Vua Trần Nhân Tông đã ca ngợi vẻ đẹp của tháp Phổ Minh bằng bốn câu thơ:
“Sư về trong viện câu kinh vắng
Quán ở bên sông bóng nguyệt treo
Ba chục cung tiên cây tháp đặt
Trăm ngàn cõi Phật tiếng triều reo”.
Tháp Phổ Minh nằm trong khuôn viên chùa Phổ Minh, theo tư liệu còn để lại, có từ thời Lý. Chùa nằm trong khu vực Hành Cung Thiên Trường sau này là nơi các Thái Thượng Hoàng nhà Trần thường lui về sau khi đã nhường ngôi.
Năm 1262, thượng hoàng Trần Thái Tông cho tu bổ lại chùa với quy mô lớn hơn. Chùa Phổ Minh cũng từng là nơi Điều Ngự Giác Hoàng Trần Nhân Tông tu hành khi mới xuất gia.
Bên cạnh Tháp cổ Phổ Minh, ở chùa Phổ Minh còn có nhiều hiện vật có giá trị. Trước đây chùa có 120 pho tượng, nhưng do thời gian, chiến tranh hủy hoại, nay chỉ còn hơn 50 pho tượng, trong đó có nhiều pho tượng đẹp về hình thể, cân đối về tỷ lệ, mang tính nghệ thuật cao.
Ít người biết rằng, hình ảnh được in trên tờ tiền mệnh giá 100 đồng chính là hình ảnh Tháp Phổ Minh. Tháp Phổ Minh cũng được xác lập là ngôi tháp chùa bằng gạch cao nhất Việt Nam do Trung tâm Sách kỉ lục Việt Nam đã xác lập.
Một số hình ảnh về Chùa Tháp và Tháp Phổ Minh:
Đức Văn
Nằm trong quần thể Chùa Phổ Minh, công trình có giá trị nhất, giữ vai trò chủ đạo của chùa và được bảo tồn khá nguyên vẹn cho đến ngày nay là Tháp Phổ Minh. Tháp Phổ Minh được xây dựng trên một địa thế tách biệt với xóm làng, vốn tĩnh mịch, thâm nghiêm, gần với cung Trùng Quang - nơi ngự của các vua Trần khi nhường ngôi cho con để lên làm Thái Thượng Hoàng. Do công trình này mà chùa Phổ Minh còn được gọi là chùa Tháp.
2. THÁP PHỔ MINH Ở ĐÂU
Tháp Phổ Minh nằm ở thôn Tức Mạc, xã Lộc Vượng, huyện Mỹ Lộc, Nam Định. Cách thành phố Nam Định khoảng 5km về hướng Bắc.
Tháp Phổ Minh hay còn gọi là chùa Tháp được xây dựng vào năm 1305, tọa lạc trong khuôn viên Phổ Minh. Đây là một trong những công trình dấu tích còn sót lại của một thời Hào khí Đông A - nhà Trần, đến nay vẫn còn giữ nguyên vẹn.
3. GHÉ THĂM THÁP PHỔ MINH THỜI ĐIỂM NÀO
Bạn có thể ghé thăm tháp Phổ Minh bất kỳ mùa nào trong năm, mỗi thời điểm sẽ mang đến cho bạn một cảm nhận khác, một trải nghiệm hoàn toàn khác về vẻ đẹp của tháp. Tuy nhiên, vào mùa hè trong cái nắng vàng vọt vàng óng chắc chắn sẽ cho bạn thích một bức tranh tuyệt vời về tháp.
4. DI CHUYỂN ĐẾN THÁP PHỔ MINH THẾ NÀO
Đầu tiên bạn cần phải đến Nam Định, và tiếp tục bắt xe để đến tháp, vì tháp nằm ngoài tỉnh Nam Định. Nếu xuất phát từ Hà Nội đến Nam Định bạn có thể tham khảo một số cách di chuyên sau đây:
Đi bằng xe máy: Từ Hà Nội đi Nam Định bạn đi theo đường Giải Phóng đến ngã ba Pháp Vân bạn tiếp tục rẽ ra đường cao tốc và đi khoảng 32km là đến Cầu Giẽ, tiếp tục đi theo quốc lộ 1A cũ khoảng 16-17km tới hết thị xã Phủ Lý thì rẽ trái theo quốc lộ 21A. Đi khoảng 30km nữa là đến Nam Định.
Đi bằng xe khách:
Xe Phương Trang:
- Xe 45 chỗ chất lượng cao,điều hòa suốt tuyến, có khăn ướt và nước lạnh.
- Xuất phát: 7h30 [bến Giáp Bát]
- Giờ đến: 9h00 [bến Nam Định]
- Giá vé: 75.000 đồng/vé
- Điện thoại: 0838386852
Xe Việt Linh:
- Xe 29 chỗ ghế ngồi, có nước uống, điều hòa cả tuyến
- Xuất phát: 7h00 [bến xe Giáp Bát]
- Giờ đến: 11h00 [văn phòng Nam Định]
- Giá vé: 75.000 đồng/vé
- Điện thoại: 0912622535
5. KIẾN TRÚC THÁP PHỔ MINH
Tháp Phổ Minh được xây dựng vào năm 1305, dưới thời vua Trần Anh Tông, tháp hình vuông, cao 19,5m, có 14 tầng, lên cao thu hẹp dần và kết thúc bằng một chỏm nhọn hình bầu rượu có nhiều cạnh. Hai tầng dưới của tháp xây bằng loại đá xanh mịn vừa đẹp vừa có sức nặng, làm tăng độ bền cho móng nền. Các tầng còn lại xây bằng gạch nung mỏng, nhẹ, rất tiện lợi cho việc xây lắp. Mỗi đầu viên gạch có dòng chữ “Hưng - Long thập tam niên”[1305] và khắc họa con rồng nổi thời Trần. Kết cấu của tháp ở các tầng đá chủ yếu dựa vào các mộng và keo vữa kết dính. Sau này, một thương nhân giàu có đã bỏ tiền trát vữa lên các mặt tháp.
Các tầng trên của tháp đều trổ cửa cuốn tò vò ra bốn phía. Bệ thờ bằng đá được đặt trong lòng tầng tháp thứ nhất, cách điệu bằng những cánh hoa sen. Tháp được trang trí giản dị nhưng vẫn rất đẹp với hoa văn dây uốn lượn, hình rồng gấp khúc vờn mây ngoạn mục.
Tháp Phổ Minh là một trong số ít công trình còn giữ được tương đối toàn vẹn từ thời Trần. Bàn tay tài hoa cùng với niềm tự hào chiến thắng trong võ công hiển hách của những người thợ Đại Việt đã kết tinh lại để tạo nên một tháp Phổ Minh kiêu hùng. Giữa vùng đồng ruộng chiêm trũng mà 700 năm đã qua vẫn vững như bàn thạch
6. ĂN GÌ Ở NAM ĐỊNH
Khi đến Nam Định bạn nhất định phải thưởng thức ẩm thực nơi đây, đặc sản nổi tiếng như gạo tám xoan, chuối ngự, gạp nếp cái hoa vàng Hải Hậu, phở bò, bánh nhãn, kẹo Sìu Châu, gỏi chệch và cá nướng rơm Hải Hậu.. Đặc biệt nhất khi đến Nam Định thì phải thưởng thức phở Nam Định nhé. Ở đây có hai thương hiệu phở nổi tiếng đó là: Phở cụ Tặng ở số 23 phố Hàng Thiện; phở Đán số 142 đường Bắc Ninh kéo dài.
Ảnh: Internet
Tư liệu: Tổng hợp