Vòng kinh không phóng noãn là vòng kinh không diễn ra hiện tượng phóng noãn [không có nang noãn chín và rụng] như các chu kỳ kinh nguyệt khác. Người thường xuyên có vòng kinh không phóng noãn sẽ dễ bị vô sinh, hiếm muộn.
Thế nào là vòng kinh không phóng noãn?
Rụng trứng là hiện tượng xảy ra ở cơ thể người phụ nữ. Hiện tượng này xảy ra vào giữa chu kỳ kinh nguyệt, tức là khoảng ngày 14 của chu kỳ kinh. Phụ nữ từ 13 - 14 tuổi, buồng trứng phát triển hoàn thiện và bắt đầu rụng trứng, thông thường mỗi tháng nó rụng 1 trứng chín. Nếu trứng này kết hợp với tinh trùng sẽ trở thành hợp tử, nếu hợp tử làm tổ trong tử cung sẽ phát triển thành thai nhi. Trường hợp trứng không được thụ tinh sẽ theo máu kinh ra ngoài cơ thể.
Nếu có thay đổi liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt nên đi khám để được chẩn đoán sớm.
Vòng kinh không phóng noãn là một chu kỳ kinh mà tại buồng trứng không có nang noãn chín nên không diễn ra hiện tượng phóng noãn như các chu kỳ kinh nguyệt khác. Ở phụ nữ bình thường thỉnh thoảng cũng có vòng kinh không phóng noãn nhưng tình trạng vòng kinh không phóng noãn thường gặp hơn ở các em gái vị thành niên, ở phụ nữ sắp mãn kinh hoặc những người mới có kinh trở lại sau sẩy thai hoặc đẻ. Vào tuổi dậy thì, vùng dưới đồi chưa chế tiết đầy đủ Gn-RH nên tuyến yên chế tiết không đầy đủ FSH làm nang noãn không chín, không đầy đủ LH làm nang noãn [dù chín] không phóng noãn. Còn vào tuổi tiền mãn kinh, buồng trứng không còn đủ nhạy cảm để trả lời thích đáng hormon của tuyến yên nên nang noãn không chín và không phóng noãn, mặc dù LH có thể vẫn cao. Sau sẩy thai, sau đó, những vòng kinh đầu tiên có thể không phóng noãn.
Bản thân người phụ nữ và ngay cả thầy thuốc cũng không thể xác định được một vòng kinh có phóng noãn hay không nếu không được theo dõi và làm các xét nghiệm đặc hiệu. Kinh nguyệt xảy ra trong vòng kinh không phóng noãn cũng gần giống như mọi kỳ kinh khác. Tuy vậy, vòng kinh không phóng noãn cũng có thể có một vài đặc điểm sau:
Chu kỳ của vòng kinh không phóng noãn thường ngắn ngày hơn các chu kỳ kinh nguyệt khác [23-25 ngày]. Điều này được lý giải là do không có phóng noãn nên cũng không có sự tạo thành và hoạt động của hoàng thể nên về mặt nội tiết, chu kỳ kinh bị rút ngắn giai đoạn sau của nó.
Thân nhiệt người phụ nữ có vòng kinh không phóng noãn cũng có chút khác biệt. Chị em nào theo dõi thân nhiệt đều đặn mỗi buổi sáng khi vừa thức giấc thì vòng kinh nào không có sự tăng thân nhiệt trong những ngày trước khi hành kinh thì vòng kinh đó không có phóng noãn. Hiện tượng tăng thân nhiệt vào nửa cuối chu kỳ kinh do tác dụng của các hormon hoàng thể tiết ra.
Đặc điểm của vòng kinh không phóng noãn là không gây thống kinh [đau bụng khi hành kinh]. Vì vậy, nếu trong các lần hành kinh trước, người phụ nữ thường xuyên bị thống kinh, lần này thấy không đau đớn gì hoặc chỉ đau rất nhẹ thì chu kỳ kinh trước đó có thể không có phóng noãn.
Vòng kinh không phóng noãn nên không thể thụ tinh được với tinh trùng, vì vậy, vòng kinh không phóng noãn là một trong những nguyên nhân gây vô sinh, hiếm muộn ở phụ nữ.
Đi tìm nguyên nhân
Nguyên nhân gây vòng kinh không phóng noãn đều là những bất thường về điều hòa hormon của hệ dưới đồi-tuyến yên-buồng trứng. Cụ thể hơn có thể do vùng dưới đồi-tuyến yên tiết không đủ hormon kích thích đối với buồng trứng [thường gặp ở lứa tuổi vị thành niên]. Có khi do buồng trứng giảm nhạy cảm đối với hormon kích thích của vùng dưới đồi-tuyến yên [thường gặp ở lứa tuổi tiền mãn kinh]. Hoặc có thể do bệnh lý hoặc tổn thương thực thể như: do bệnh hoặc tổn thương tại vùng dưới đồi-tuyến yên làm suy chức năng bài tiết hormon của nó; hoặc do bất thường ở buồng trứng [bệnh buồng trứng đa nang]. Một nguyên nhân khác gây vòng kinh không phóng noãn có thể do dùng thuốc: Các loại thuốc tránh thai phổ biến hiện nay dù là loại viên hay uống, loại thuốc tiêm hay cấy dưới da đều có tác dụng ức chế hiện tượng phóng noãn [nên người dùng thuốc không thụ thai].
Lời khuyên của thầy thuốcNgười thường xuyên có vòng kinh không phóng noãn sẽ dễ bị vô sinh. Nếu bạn gặp phải chu kỳ không rụng trứng trong các tháng liên tiếp nhau, nhận biết bởi sự bất thường và kém đều đặn trong chu kỳ kinh nguyệt, bác sĩ có thể khuyên nên thay đổi thói quen sinh hoạt một cách từ từ. Ăn uống đủ dinh dưỡng, luyện tập thể dục thể thao và kiểm soát stress có thể là những biện pháp vô cùng hiệu quả và nên được duy trì trong ít nhất một vài tháng.
Nếu những thay đổi này không mang lại sự thay đổi đáng kể nào hoặc bạn không chắc chắn về nó thì tốt hơn hết là nên trao đổi với bác sĩ. Việc chẩn đoán sớm sẽ giúp tìm ra phương pháp điều trị hiệu quả cho chứng vòng kinh không phóng noãn.
Rụng trứng muộn là hiện tượng rụng trứng xảy ra sau ngày 21 của chu kỳ kinh nguyệt. Rụng trứng là việc giải phóng một quả trứng trưởng thành từ buồng trứng. Nó được kích hoạt bởi sự tăng và giảm hàng tháng của một số hormone nhất định như estrogen, progesterone, hormone luteinizing, hormone kích thích nang trứng.
Quá trình rụng trứng thường xảy ra vào giữa chu kỳ kinh nguyệt. Chu kỳ trung bình dài khoảng 28 ngày, có nghĩa là sự rụng trứng thường xảy ra vào khoảng ngày 14 của chu kỳ. Tuy nhiên, có thể có rất nhiều biến thể.
Những phụ nữ có chu kỳ kéo dài hơn hoặc không đều có xu hướng rụng trứng muộn hơn, hoặc có thể không rụng trứng trong mỗi chu kỳ. Rụng trứng muộn có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và kinh nguyệt của phụ nữ.
2. Nguyên nhân rụng trứng muộn
Nếu giai đoạn nang noãn kéo dài, quá trình rụng trứng sẽ đến muộn.
Chu kỳ kinh nguyệt được chia thành ba giai đoạn: Giai đoạn nang trứng [nang noãn], trong đó các nang buồng trứng phát triển và trứng chín để dự đoán sự phóng thích của nó. Giai đoạn thứ hai là giai đoạn rụng trứng và cuối cũng là giai đoạn hoàng thể. Trong đó nang trứng đóng lại và các hormone được giải phóng để kích hoạt sự bong tróc của niêm mạc tử cung, trừ khi đã có thai.
Trong khi giai đoạn hoàng thể không đổi, kéo dài khoảng 14 ngày sau khi rụng trứng [thời gian trứng rụng chỉ kéo dài vài giờ], thì giai đoạn nang trứng có thể thay đổi về độ dài từ 10 đến 16 ngày. Nếu giai đoạn nang noãn kéo dài, quá trình rụng trứng sẽ đến muộn, thậm chí không có.
Rụng trứng muộn thường do mất cân bằng nội tiết tố, có thể là tạm thời hoặc lâu dài, tùy thuộc vào nguyên nhân.
Một số điều có thể dẫn đến sự mất cân bằng nội tiết tố bao gồm:
2.1 Hội chứng buồng trứng đa nang
Hội chứng buồng trứng đa nang là tình trạng testosterone được sản xuất quá mức. Quá nhiều testosterone ngăn cản buồng trứng phóng thích trứng. Kinh nguyệt không đều là một triệu chứng phổ biến của hội chứng buồng trứng đa nang.
Hội chứng buồng trứng đa nang là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây vô sinh ở nữ giới. Nó ảnh hưởng đến 6-12% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.
Các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng buồng trứng đa nang bao gồm:
- Kinh nguyệt không đều hoặc không có
- Nội tiết tố nam cao, có thể gây ra lông trên khuôn mặt hoặc mụn trứng cá nghiêm trọng
- U nang buồng trứng có thể ảnh hưởng đến sự rụng trứng
- Thừa cân hoặc béo phì
- Các lựa chọn điều trị bao gồm thuốc, giảm cân và các thay đổi lối sống khác.
2.2 Tuyến giáp [suy giáp]
Tuyến giáp tác động đến tuyến yên. Tuyến yên là một vùng não chịu trách nhiệm về một số hormone cần thiết cho quá trình rụng trứng. Tuyến giáp hoạt động kém hoặc hoạt động quá mức có thể gây ra các vấn đề về rụng trứng.
Tuyến giáp kém hoạt động xảy ra khi cơ thể không sản xuất đủ hormone tuyến giáp. Suy giáp có thể ảnh hưởng đến kinh nguyệt và ức chế quá trình rụng trứng. Thuốc có thể khôi phục hormone tuyến giáp về mức bình thường, có thể điều chỉnh quá trình rụng trứng và cải thiện khả năng sinh sản.
2.3 Căng thẳng tột độ
Căng thẳng tột độ, cả về thể chất hoặc cảm xúc, có thể có tác động tiêu cực theo nhiều cách khác nhau, bao gồm cả về mặt nội tiết tố. Những phụ nữ bị căng thẳng về thể chất hoặc cảm xúc có thể ngừng rụng trứng hoặc có thể trải qua những thay đổi kinh nguyệt khác. Các yếu tố gây căng thẳng cực độ như bạo lực gia đình hoặc tình dục, bệnh mạn tính hoặc giai đoạn cuối bệnh ung thư, mất người thân yêu, sống sót sau một thảm họa…
2.4 Cho con bú
Trong thời gian cho con bú, phụ nữ sẽ ngừng kinh nguyệt và rụng trứng.
Khi phụ nữ trong thời gian cho con bú hoàn toàn, cơ thể sẽ ngừng kinh nguyệt và rụng trứng một cách tự nhiên. Tuy nhiên, việc cho con bú không nên được sử dụng như một hình thức kiểm soát sinh sản. Sự rụng trứng có thể trở lại trước kỳ kinh hai tuần. Khoảng 2% những người theo phương pháp này sẽ mang thai trong vòng 6 tháng sau khi sinh.
Kinh nguyệt bình thường và rụng trứng thường sẽ tiếp tục sau khi ngời mẹ ngừng cho con bú hoặc khi trẻ bắt đầu ăn thức ăn đặc và ít bú mẹ hơn.
2.5 Tăng prolactin máu
Tăng prolactin máu xảy ra khi cơ thể sản xuất mức prolactin cao hơn bình thường, một loại hormone kích thích sản xuất sữa mẹ. Tăng prolactin máu có thể do khối u não lành tính hoặc do sử dụng một số loại thuốc. Điều trị bằng thuốc có thể làm giảm sản xuất prolactin, thu nhỏ khối u, loại bỏ các triệu chứng và tạo điều kiện cho quá trình rụng trứng diễn ra bình thường.
2.6 Thuốc ngăn cản rụng trứng
Một số loại thuốc có thể ngăn cản sự rụng trứng. Tuy nhiên, nghiên cứu về tác động của các loại thuốc và chất cụ thể lên quá trình rụng trứng vẫn đang được tiến hành. Ngừng sử dụng những loại thuốc đang sử dụng hoặc chuyển sang một loại thuốc thay thế có thể giúp điều chỉnh quá trình rụng trứng. Tuy nhiên, không nên dừng hoặc thay đổi thuốc mà không có ý kiến của bác sĩ.
3. Rụng trứng muộn ảnh hưởng như thế nào đến khả năng thụ thai?
Rụng trứng không đều khiến việc dự đoán thời gian thụ thai trở nên khó khăn hơn.
Trứng cần được thụ tinh trong vòng 12 đến 24 giờ sau khi trứng được phóng ra để mang thai. Rụng trứng muộn có thể ảnh hưởng đến khả năng thụ thai của phụ nữ. Vì vậy, mặc dù rụng trứng không đều khiến việc dự đoán thời gian thụ thai trở nên khó khăn hơn, nhưng điều đó không có nghĩa là sẽ không có thai. Nó chỉ có thể khó khăn hơn trong việc xác định thời gian sinh nở.
Nếu sự rụng trứng bị ảnh hưởng bởi một tình trạng cơ bản hoặc do sử dụng một số loại thuốc thì việc điều trị có thể cải thiện khả năng sinh sản của bạn trong nhiều trường hợp.
Những người có tình trạng bệnh lý ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng, chẳng hạn như hội chứng buồng trứng đa nang, tăng prolactin máu hoặc suy tuyến giáp, thường có thể thụ thai sau khi điều trị.
4. Rụng trứng muộn ảnh hưởng đến kinh nguyệt như thế nào?
Nếu rụng trứng muộn, phụ nữ có thể bị chảy máu nhiều khi hành kinh. Hormone estrogen đạt đỉnh điểm vào nửa đầu của chu kỳ kinh nguyệt, làm cho niêm mạc tử cung dày lên và chứa nhiều máu. Quá trình rụng trứng kích hoạt giải phóng hormone progesterone, kích thích các tuyến nằm trong niêm mạc tử cung giúp hỗ trợ trứng thụ tinh.
Nếu quá trình rụng trứng đến muộn hoặc không có hiện tượng rụng trứng, estrogen vẫn tiếp tục tiết ra làm cho dây tử cung không ngừng phát triển. Cuối cùng lớp lót xây dựng đến mức nó trở nên không ổn định và bong ra. Điều đó có thể dẫn đến kinh nguyệt ra nhiều.
5. Khi nào đến gặp bác sĩ?
Phụ nữ nên đi khám nếu lo lắng về chu kỳ kinh nguyệt, khả năng rụng trứng hoặc khả năng sinh sản.
Phụ nữ nên đến gặp bác sĩ nếu lo lắng về chu kỳ kinh nguyệt, khả năng rụng trứng hoặc khả năng sinh sản. Nếu có vấn đề về rụng trứng, điều trị càng sớm thì kết quả càng tốt.
Cần đi khám bác sĩ nếu thấy bất kỳ trường hợp nào sau đây:- Chu kỳ kinh nguyệt dưới 21 ngày hoặc dài hơn 40 ngày
- Những thay đổi đột ngột xảy ra đối với chu kỳ kinh nguyệt
- Chu kỳ đột ngột dừng lại mà không có bất kỳ lý do rõ ràng nào
- Chảy máu kinh nguyệt nhiều
- Những cơn đau nghiêm trọng xảy ra
- Các triệu chứng của hội chứng buồng trứng đa nang, suy giáp, hoặc tăng prolactin máu phát triển
- Sự thụ thai không xảy ra trong vòng 12 tháng sau khi cố gắng đối với những người dưới 35 tuổi, hoặc trong vòng 6 tháng đối với những người trên 35 tuổi.
Việc rụng trứng muộn diễn ra thường xuyên có thể làm giảm khả năng sinh sản của một người và gây ra kinh nguyệt nhiều. Tuy nhiên, việc rụng trứng muộn có thể thỉnh thoảng xảy ra ở hầu hết mọi phụ nữ. Rụng trứng muộn không thường xuyên thường không phải là một nguyên nhân đáng lo ngại.
Trong trường hợp có tình trạng bệnh lý tiềm ẩn, việc điều trị thường có thể khôi phục quá trình rụng trứng bình thường và cải thiện cơ hội thụ thai của một người.
6. Phương pháp điều trị rụng trứng muộn
Nếu có một tình trạng tiềm ẩn như hội chứng buồng trứng đa nang hoặc suy giáp, điều trị có thể giúp điều chỉnh sự rụng trứng. Nếu không xác định được nguyên nhân và bạn muốn mang thai, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giúp điều chỉnh quá trình rụng trứng.
Ngoài ra phụ nữ cần cải thiện kinh nguyệt và sức khỏe sinh sản bằng phương pháp tập thể dục đúng mực vì tập thể dục quá mạnh có thể ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng. Tập thể dục vừa phải có thể cải thiện quá trình rụng trứng.
Tránh hút thuốc hoặc tiếp xúc với khói thuốc. Các chất độc trong thuốc lá có thể làm hỏng chất lượng trứng.
Giảm căng thẳng bằng cách sống lành mạnh, giảm tải công việc…
Sử dụng các biện pháp tránh thai như bao cao su. Những hình thức kiểm soát sinh sản này giúp bảo vệ khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục, có thể làm giảm khả năng sinh sản.
Xem thêm video đang được quan tâm:
Tiêm chủng vaccine COVID-19 cho trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi.