Người nghiện ma túy la người như thế nào

Trả lời:

Nghiện ma túy là tình trạng ngộ độc mãn tính do sử dụng lặp đi lặp lại nhiều lần một hay nhiều loại ma túy, người sử dụng bị lệ thuộc vào chất ma túy đó.

Người nghiện ma túy có các biểu hiện chính như sau:

- Thèm muốn mạnh mẽ, cảm giác bắt buộc phải sử dụng ma tuý;

- Không kiểm soát được thời gian, liều lượng dùng;

- Cơ thể lệ thuộc vào ma túy, khi ngừng sử dụng sẽ gây “Hội chứng cai” với biểu hiện vật vã, đau đớn, loạn cảm giác…

- Có khuynh hướng sử dụng tăng liều;

- Tiếp tục sử dụng ma túy dù biết rõ tác hại.

Tệ nạn ma tuý đang là hiểm hoạ của các quốc gia, dân tộc trên toàn thế giới Những năm qua, tệ nạn ma tuý ở Việt Nam vẫn đang diễn biến hết sức phức tạp và có xu hướng gia tăng cùng với việc xuất hiện nhiều loại ma tuý mới. Ma túy là một trong những nguyên nhân chủ yếu làm phát sinh tội phạm, tệ nạn xã hội và lây nhiễm HIV/AIDS. Hậu quả, tác hại do tệ nạn ma tuý gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến phát triển kinh tế – xã hội và an ninh trật tự của đất nước. Ma tuý làm huỷ hoại sức khoẻ dẫn đến mất khả năng lao động, suy thoái nòi giống, phẩm giá con người, phá hoại hạnh phúc gia đình, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự, an toàn xã hội và an ninh quốc gia.

Ma túy là gì?

Năm 1988, Tổ chức Y tế thế giới [WHO] đã đưa ra định nghĩa: “Ma túy là bất kỳ một dạng chất nào, khi đưa vào cơ thể làm thay đổi trạng thái ý thức và hành vi như là kết quả tác động của chất đó lên hoạt động của não”. Từ định nghĩa này có thể hiểu: Ma túy là một số chất có nguồn gốc tự nhiên hoặc tổng hợp, khi được đưa vào cơ thể con người qua đường tiêm, chích, hút, hít, nhai, nuốt… làm thay đổi trạng thái ý thức hoặc hành vi của người đó. Nếu lạm dụng ma túy, con người sẽ lệ thuộc vào nó.

Phân loại ma túy:

Ma túy tự nhiên

Đây là các chất ma túy có sẵn trong tự nhiên, là những ancaloit của một số loài thực vật như: thuốc phiện, Cocain…

Nguồn gốc:

Từ nhựa cây thuốc phiện [cây anh túc, anh tử túc,…], có trồng ở các tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam

Từ lá cây coca, chế ra chất cathinone, có nhiều ở Nam Mỹ

Ma túy tổng hợp

Những loại ma túy tổng hợp với ví dụ điển hình là Heroin. Chúng thường là những hóa chất khá độc hại nằm trong nhóm ketamin hay amphetamin,…

Nguồn gốc: Các loại ma túy tổng hợp từ hóa chất độc hại thuộc    nhóm amphetamin, ketamin,methamphetamin…

Độc lực: So với thuốc phiện tự nhiên, các chất ma túy tổng hợp có tính độc hại hơn gấp 500 lần. Chúng có những tác động xấu đến tâm sinh lý của người sử dụng.

Các dạng: ectasy, ma túy đá [hay là crystal meth], Morphine.

Những dấu hiệu thường gặp ở người nghiện ma túy:

1. Hay tụ tập, đi lại với những người không có công ăn việc làm, không lao động, không học hành, hay chơi thân với người nghiện ma túy.

2. Đi lại có quy luật, mỗi ngày cứ đến một giờ nhất định nào đó dù có đang bận việc gì cũng tìm cách kiếm cớ để “đi”.

3. Thích ở một mình, ít hoặc ngại tiếp xúc với mọi người [kể cả người thân trong gia đình].

4. Tâm trạng thường lo lắng, bồn chồn, đôi khi nói nhiều, nói dối, hay có biểu hiện chống đối, cáu gắt.

5. Hay ngáp vặt, người lừ đừ, mệt mỏi, lười lao động, không chăm lo vệ sinh cá nhân, nếu là học sinh thì thường đi muộn, trốn học, lực học giảm sút, ngồi học trong lớp hay ngủ gà ngủ gật.

6. Nhu cầu tiêu tiền ngày một nhiều, sử dụng tiền không có lý do chính đáng, thường xuyên xin tiền người thân, hay bán đồ đạc cá nhân và của gia đình, nợ nần nhiều, ăn cắp vặt.

7. Túi quần, áo, cặp sách, phòng ở thường có nhiều thứ như: giấy bạc, thuốc lá, kẹo cao su, bật lửa ga, bơm xi lanh, kim tiêm, ống thuốc, thuốc phiện, gói nhỏ hêrôin.

8. Có dấu kim tiêm trên mạch máu ở mu bàn tay, cổ tay, mặt trên khuỷu tay, mặt trong mắt cá chân, bẹn, ở cổ.

9. Đối với người đã nghiện nặng, ngoài các dấu hiệu trên còn biểu hiện: sức khỏe giảm sút rõ rệt; thường xuyên ngáp vặt; mắt lờ đờ, da tái, môi thâm, cơ thể hôi hám, ít tắm giặt, ăn mặc luộm thuộm.

Tác hại của ma túy:

• Đối với sức khỏe con người:

Hệ hô hấp: Các chất ma túy kích thích hô hấp làm tăng tần số thở gây ức chế hô hấp, nhất là khi dùng quá liều. Nhiều trường hợp ngưng thở nếu không cấp cứu kịp thời sẽ dẫn đến tử vong, đôi khi ngưng thở rất đột ngột. Ngoài ra, sau khi dùng ma túy [nhất là cocaine] có thể gây phù phổi cấp, tràn khí màng phổi, tràn khí trung thất, xuất huyết phế nang, viêm tiểu phế quản tắc nghẽn, viêm phổi, lên cơn hen phế quản…

Hệ tim mạch: Các chất ma túy sẽ kích thích làm tăng nhịp tim, ảnh hưởng trực tiếp lên tim, gây co thắt mạch vành có thể tạo nên cơn đau thắt ngực, nặng hơn có thể gây nhồi máu cơ tim. Chúng cũng là nguyên nhân của các rối loạn nhịp đe dọa tính mạng người dùng ma túy. Ngoài ra còn gây nên tình trạng co mạch làm tăng huyết áp.

Hệ thần kinh: Ngoài tác dụng kích thích thần kinh giai đoạn đầu gây hưng phấn, sảng khoái, lệ thuộc thuốc…, cũng có thể gây các tai biến như: co giật, xuất huyết dưới nhện, đột quỵ…

Hệ sinh dục: Ở người nghiện ma túy, khả năng tình dục bị suy giảm một cách rõ rệt, và hậu quả này vẫn tồn tại sau khi ngưng dùng thuốc một thời gian khá lâu. Ở những nam giới dùng ma túy trong thời gian dài sẽ bị chứng vú to và bất lực. Còn ở phụ nữ sẽ bị rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, rong kinh, tăng tiết sữa bất thường và vô sinh.

• Đối với xã hội: Số người nghiện càng tăng thì lượng tiền bạc để hút chích càng lớn, càng có nhiều gia đình người nghiện bị phá sản, phát sinh nhiều tệ nạn trộm cắp, cướp giật… Bản thân con nghiện cũng trở nên ốm yếu, sức lao động ngày càng sút kém, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Trước thực trạng sử dụng và buôn bán ma tuý ngày càng lan rộng, phức tạp như hiện nay, chúng ta quyết ngăn chặn, bài trừ tận gốc tệ nạn ma tuý ra khỏi cuộc sống đem lại sự bình yên cho mọi nhà và đảm bảo trật tự, an toàn xã hội. Vì tương lai của bản thân và gia đình, vì thế hệ mai sau, vì sự tồn vong của dân tộc, vì một xã hội tươi đẹp hơn “Hãy nói không với ma túy”.

Nguyễn Thị Diệu Hiền

Để chẩn đoán người nghiện ma túy, trên lâm sàng cần chẩn đoán hội chứng cai như đã nói ở trên. Ngoài ra, cần làm them các kỹ thuật để xác định bệnh nhân có nghiện ma túy hay không:

Lấy các loại mẫu thử để giám định các nhóm ma túy như: nhóm Opioids, nhóm ma túy tổng hợp ATS, nhóm cần sa, nhóm benzodiazepines, nhóm cocain, ketamin, LSD… Các loại mẫu thử được tiến hành như sau:

• Lấy mẫu máu tĩnh mạch

• Lấy mẫu nước tiểu.

• Lấy mẫu tóc ở phía sau đỉnh đầu.

• Lấy mẫu tang vật của người sử dụng như cây cỏ, viên, dung dịch…

Người nghiện ma túy luôn có những dấu hiệu khác biệt với những người bình thường khác, chẳng hạn như tinh thần hưng phấn, sung mãn lúc mới sử dụng thuốc… Do đó, để biết ai đang nghiện bạn có thể dựa vào những dấu hiệu sau đây và có biện pháp ứng xử hợp lý để tránh tổn hại tới bản thân.

Người nghiện ma túy luôn có những dấu hiệu khác biệt với những người bình thường khác, chẳng hạn như tinh thần hưng phấn, sung mãn lúc mới sử dụng thuốc… Do đó, để biết ai đang nghiện bạn có thể dựa vào những dấu hiệu sau đây và có biện pháp ứng xử hợp lý để tránh tổn hại tới bản thân.

Dấu hiệu lúc mới dùng ma túy

• Sau khi sử dụng thuốc xong từ 5 – 10 phút thường mắt đỏ và ướt át. Tiếp đó là trạng thái phê thuốc, hai mắt lim dim, người bứt rứt, hay vò đầu bứt tóc và gãi chân tay liên tục.
• Giai đoạn sử dụng trên 10 – 20 phút.
• Hai mắt vẫn đỏ, đồng tử co và háo nước. Do tinh thần đang hưng phấn nên có những hành động hoặc cử chỉ thiếu chính xác. Nói khá nhiều nhưng giọng nói bị lác đi so với bình thường.
• Giai đoạn 90 phút sau khi sử dụng thuốc: Sau khi tìm kiếm một chỗ yên tĩnh để thưởng thức cơn phê thuốc thì người nghiện sẽ nằm im nhưng không hề ngủ rồi chuyển sang hút nhiều thuốc lá. Bạn hãy để ý, ở những của người nghiện hay có tàn và mẫu thuốc lá vương vãi, đồng thời hay có lỗ thủng trên chăn màn hay đồ đạc do tàn thuốc rơi vào. Do lúc đó hành vi không được chính xác như những người bình thường. Nơi ở của những người nghiện thường rất hôi và kín đáo vì người nghiện ma túy thường không thích sự ồn ào và rất sợ tắm.

Biểu hiện thường ngày của người nghiện may túy

• Người nghiện sống phụ thuộc vào thuốc nên sức khỏe rất yếu, hệ miễn dịch kém nên rất dễ bị nhiễm nhiều loại bệnh đặc biệt là các loại bệnh truyền nhiễm.
• Những người nghiện thường mất hết niềm tin vào cuộc sống, thiếu ý chí quyết tâm, tỏ ra lập dị và khó hiểu. Bị suy giảm trong mọi chức năng [trí nhớ, tư duy]. Mất phương hướng, làm những việc tiêu cực như ăn cắp ăn trộm và không cảm thấy hứng thú trong bất cứ hoạt động sống nào
• Họ sống vật vờ cô lập vì sợ sự ồn ào và muốn lẩn tránh người khác.
• Giờ giấc sinh hoạt thay đổi thất thường: ngủ nhiều vào ban ngày nhưng đêm lại thường ít ngủ, thức khuya, dậy muộn…

• Đến một giờ cố định trong ngày, dù có bận việc thì người nghiện cũng tìm cách lẩn ra khỏi nhà để đến nơi sử dụng ma túy để thỏa cơn nghiện.
• Thường tụ tập với đám bạn bè xấu, thường là những người vô công rỗi nghề, và những người sử dụng ma túy khác.
• Luôn có điều vô hình nào đó khiến họ lo lắng bồn chồn, đứng ngồi không yên. Khi có người đụng chạm tới , người nghiện sẽ có biểu hiện nói nhiều, chống đối quanh co và cáu gắt.
• Thường ngáp vặt trong ngày, người thơ thẩn.
• Người nghiện không muốn làm bất cứ việc gì, đặc biệt là lao động chân tay, kể cả tắm gội, giặt giũ.
• Trong túi quần, túi áo hoặc cặp xách thường có thuốc lá, kẹo cao su, giấy bạc bật lửa….
• Trên người nghiện ma túy có nhiều nốt châm kim nhỏ, thường là cổ tay, bắp tay, mu bàn tay, khuủy tay … Cho nên những người nghiện thường hay mặc quần áo dài để tránh sự chú ý của những người khác.
• Nhu cầu chi tiêu ngày càng nhiều vì càng ngày nhu cầu dùng thuốc càng tăng. Nếu không có tiền họ sẽ xin người thân, bán hết đồ đạc, vay nợ, ăn cắp vặt.
• Sụt cân rất nhanh do sử dụng ma túy khiến não bộ giải phóng hormon sung sướng dopamine và adrenaline cao gấp 15 lần người bình thường. Những chất này làm cơ thể “phê” tới mức không ăn mà vẫn thấy no.
• Mồ hôi có mùi khai: Việc không muốn ăn trong thời gian dài khiến cơ thể người nghiện thiếu hụt năng lượng trong việc bài tiết chất thải như bình thường. Vì vậy amoniac sẽ bị đào thải qua tuyến mồ hôi.

Hy vọng với những dấu hiệu kể trên, bạn sẽ sớm nhận biết được ai đó đang bị nghiện ma túy và có những hành động kịp thời. Nếu như người thân của bạn cũng đang gặp vướng vào con đường ma túy, hãy sớm giúp họ tìm cách thoát ra khỏi ma túy. Vì chỉ sử dụng ma túy trong thời gian ngắn cũng có thể đánh mất đi tương lai tốt đẹp phía trước của họ.

Gọi thoại - Gọi video với bác sĩ chuyên khoa Cai nghiện trên hệ thống Khám từ xa Wellcare nếu bạn đang chưa chắc chắn, hay đã biết người nhà mình đang dùng ma túy và mong muốn tìm phương pháp thích hợp để giúp họ cai thành công.

Xem thêm: 12 phương pháp cai nghiện ma túy hiệu quả bạn nên biết

                 Danh sách bác sĩ chuyên khoa Cai nghiện giỏi tại TP.HCM

- 27-11-2018 -