Giao thừa là thời khắc chuyển giao giữa một năm cũ và năm mới. Lúc này trời đất giao hoà, âm dương hoà quyện, và mọi vật như bừng lên một sức sống mới. Giao thừa cũng là thời điểm mà con người chất dứt mọi xui rủi, buồn phiền của năm cũ, khởi đầu một năm mới bình an, giàu may mắn và hạnh phúc.
Theo phong tục cổ truyền của người dân Việt Nam, ngoài việc khấn lễ ông bà gia tiên thì giao thừa còn là dịp tổ chức đón chào các vị Thiên binh bao gồm 12 vị. Những vị này là 12 Phán quan nhà trời tượng trưng cho 12 con giáp luân phiên nhau để trông coi công việc dưới hạ giới. Việc bày mâm lễ ngoài nhà chính là để đón tiếp các vị thần này.
Chuẩn bị mâm cỗ cúng giao thừa vô cùng quan trọng.
Năm nay giao thừa vào thứ 3, ngày 01/02/2022. Theo Âm lịch là ngày 01/01/2022 tức Ngày Ất Dậu, tháng Nhâm Dần, năm Nhâm Dần. Việc chuẩn bị mâm cỗ cúng giao thừa vô cùng quan trọng, vì vậy chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà sẽ hướng dẫn mọi người cách chuẩn bị mâm cỗ cúng trong nhà và ngoài trời sao cho chuẩn nhất, hút tài lộc cả năm.
1. Mâm lễ cúng ngoài trời
Mâm lễ chay cúng giao thừa ngoài trời bao gồm:
- Ngũ hoa
- Tiền vàng mã
- Đèn/ nến
- Trầu cau
- Bánh kẹo
- Hương [3-5 nén]
- 1 chén rượu
- 1 chén nước,
- Nước ngọt/ bia lon
- Mũ giấy cánh chuồn
- Sớ cúng Hành khiển
- 1 đĩa xôi
- 1 đĩa muối trắng
- 1 đĩa gạo
Chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà.
Mâm lễ mặn cúng giao thừa ngoài trời bao gồm:
- 1 con gà trống luộc
- 1 chiếc bánh chưng hoặc 1 đĩa xôi gấc
- 1 khoanh giò lụa
- 1 đĩa hoa quả
- Vàng mã
- Trầu cau
- Đèn/ nến.
- 1 đĩa gạo
- 1 đĩa muối
- 1 chén rượu
- 1 chén nước
- Mũ giấy cánh chuồn
- 3 – 5 nén hương
- 1 lọ hoa tươi
Mâm cỗ được chế biến cẩn thận, trang nghiêm và sạch sẽ.
2. Mâm lễ cúng trong nhà
Ngay sau khi xong lễ cúng ngoài trời đêm giao thừa thì gia chủ phải tiến hành lễ cúng trong nhà. Khi đó, mâm cỗ được chế biến cẩn thận, trang nghiêm và sạch sẽ. Và cũng giống như mâm cúng ngoài trời, lễ vật cúng trong nhà cũng được chia thành 2 loại cỗ mặn và cỗ chay. Cụ thể:
Mâm cỗ mặn gồm bánh chưng, giò – chả, xôi gấc, thịt gà, xôi đậu xanh và các loại món mặn khác theo nhu cầu gia đình.
Mâm cỗ chay/ ngọt gồm hương, hoa, đèn/ nến, bánh kẹo, mứt tết, rượu/ bia và các đồ uống khác.
3. Nên bái cúng giao thừa trong nhà hay ngoài trời trước?
Dựa trên nguồn gốc lễ cúng giao thừa và sự nghiên cứu của các nhà chuyên gia, gia chủ bắt buộc phải thực hiện lễ cúng giao thừa ngoài trời trước nhằm “nghênh tân, tiễn cửu”. Nó có nghĩa là đón tiếp quan Hành khiển mới và tiễn quan Hành khiển cũ về trời. Sau khi kết thúc thì mới thực hiện lễ cúng giao thừa trong nhà.
Đối với các trường hợp ở chung cư, do không gian chật hẹp và không có diện tích dưới mặt đất nên việc cúng chỉ cần tập trung vào cúng và đọc văn khấn giao thừa năm 2022 trong nhà, không nhất thiết phải cúng ngoài trời.
Tuy nhiên, nếu các gia đình cần cúng ngoài trời thì lưu ý nên xuống hẳn sân của tòa chung cư chứ không nên cúng trên tầng. Bởi, lễ cúng giao thừa ngoài trời đòi hỏi cần có khoảng không gian có trời, có đất và lễ vật cần phải đặt gần với mặt đất.
Gia chủ bắt buộc phải thực hiện lễ cúng giao thừa ngoài trời trước nhằm “nghênh tân, tiễn cửu”.
4. Cách làm lễ cúng giao thừa
Để tiến hành cúng giao thừa ngoài trời, mâm cúng gồm các lễ vật: hương, đèn/nến, trà, tửu, hoa, quả, cỗ chay hoặc cỗ mặn tùy điều kiện của gia đình. Mâm cúng giao thừa ngoài trời không cần quá cầu kì như mâm cúng giao thừa trong nhà nhưng cần phải được chuẩn bị với lòng thành, chế biến sạch sẽ và trình bày gọn gàng.
Vào đúng giờ Tý [23 giờ ngày 29 Tết], các gia đình đặt mâm cúng trước cửa nhà. Nếu gia đình ở chung cư, đặt mâm cúng ở ban công hoặc tại sảnh lớn của tòa nhà mình ở. Sau khi đặt ngay ngắn mâm cúng, gia chủ tiến hành nghi thức cúng tiễn đưa thần cũ, đón thần mới, hy vọng về một năm mới an khang, thịnh vượng.
Mâm cúng giao thừa trong nhà cũng bao gồm những lễ vật như mâm cúng ngoài trời. Ngoài ra còn có mâm ngũ quà, trầu cau, tiền vàng, bánh kẹo, mứt tết. Mâm cỗ mặn sẽ đặt bên dưới bàn thờ hoặc ở bàn khác, không bày lên bàn thờ.
Sau khi cung kính bày lễ, đặt xong mâm cúng, người lớn tuổi nhất trong gia đình ăn mặc chỉnh tề, xúc miệng rượu thơm, đốt đèn nến, thắp hương thơm và thành kính lễ Giao thừa trong nhà, khấn thần linh và mời tiền nhân về ăn Tết cùng con cháu.
Lễ cúng giao thừa cần hoàn thành trước 1 giờ ngày mùng 1 Tết. Các gia đình nên có sự chuẩn bị kĩ lưỡng để lễ cúng diễn ra thong thả, đúng nghi thức và cùng hướng đến một năm mới Nhâm Dần 2022 nhiều phúc lộc, bình an.
- Thứ sáu, 24/01/2020 08:30 [GMT+7]
Theo quan niệm dân gian, mỗi năm sẽ có các vị thần khác nhau về cai quản hạ giới. Hết năm, các vị thần sẽ bàn giao cho những vị thần mới tới cai quản. Bởi vậy, để "tống cựu nghênh tân" [tiễn thần cũ, đón thần mới], các gia đình thường chuẩn bị 2 mâm cỗ: Một mâm cỗ trong nhà cúng tổ tiên và một mâm cỗ ngoài trời cúng các vị thần.
Theo nghệ nhân dân gian Ánh Tuyết, vào thời khắc chuyển giao năm mới và năm cũ, nên thực hiện cỗ cúng ngoài trời trước rồi mới tới trong nhà: "Mâm cỗ cúng Giao thừa đã là lễ nghi truyền thống từ xưa đến nay. Ai cũng quan niệm thời khắc năm cũ đi qua và năm mới đến là thời khắc hết sức thiêng liêng nên nhà nhà người người đều cầu mong bình an. Cỗ cúng trong nhà cũng là cúng tổ tiên, ông bà còn mâm cỗ ngoài trời là cúng trời, Phật.
Bao giờ cũng phải khấn ngoài trời, khấn Phật và các quan trước, xin trời Phật phù hộ, cầu dân an quốc thái, cầu cho sức khỏe gia đình bình an sau đó mới lễ trong nhà. Nếu lễ trong nhà trước là quan niệm không đúng lắm vì cao nhất là trời Phật rồi mới đến ông bà, tổ tiên nhà mình", nghệ nhân Ánh Tuyết chia sẻ.
Về thời điểm tiến hành nghi lễ cúng Giao thừa ngoài trời thường sẽ đúng giờ tý tức 12 giờ đêm 30 tháng Chạp. Sau đó, trở vào để cúng ông bà tổ tiên nhà mình.
Về những món ăn bày biện trên mâm cỗ cúng, nghệ nhân Ánh Tuyết cho rằng, đó là điều không bắt buộc mà nên "tùy tiền biện lễ", quan trọng là cái tâm, khả năng bao nhiêu bày lễ bấy nhiêu miễn là có tâm.
Tuy nhiên, vẫn có những món đồ đã trở thành truyền thống, hầu như được các gia đình sử dụng sẽ là cặp bánh chưng, gà lễ [gà lễ phải là gà trống tơ chưa đạp mái], đĩa xôi gấc và bát canh măng. Còn các món ăn khác tùy vào điều kiện của từng gia đình, quan trọng nhất vẫn là ở tại tâm.
Khi cúng Giao thừa trong nhà, tất cả thành viên trong gia đình đứng trang nghiêm trước bàn thờ, khấn tổ tiên để xin được các cụ phù hộ độ trì trong năm mới, cầu an khang thịnh vượng, sức khỏe tốt.
Văn khấn cúng Giao thừa ngoài trời - Theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam - NXB Văn Hóa Thông tin.
Nam mô A Di Đà Phật [ Ba lần ] .
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Kính lạy :
- Đức đương lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật .
- Hoàng Thiên hậu Thổ chư vị tôn Thần .
- Ngài Cựu niên Chu Vương Hành Khiển, Thiên Ôn hành binh chi thần, Lý Tào phán quan
- Ngài đương niên Triệu Vương Hành Khiển, Tam Thập lục thương hành binh chi thần, Khúc Tào phán quan.
- Ngài bản cảnh Thành Hoàng chư vị đại Vương .
- Ngài bản xứ Thần linh Thổ địa . Ngài định Phúc Táo quân . Các ngày Địa Chúa Long mạch Tôn
Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này .
Nay là giờ phút Giao thừa năm Canh Tý
Chúng con là :………………
Ngụ tại :………………….
Phút thiêng Giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, Tam Dương khai Thái, vạn tượng canh tân. Nay Ngài Thái tuế chí đức tôn Thần trên vâng lệnh Thượng Đế giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt . Quan cũ về Triều để khuyết, lưu Phúc, lưu Ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban Tài tiếp Lộc. Nhân buổi tân Xuân, chúng con thành tâm sửa biện hương hoa vật phẩm, nghi lễ cúng trần, dâng lên trước Án. Cúng dâng Phật Thánh, dâng hiến Tôn Thần, đốt nén Tâm hương dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời : Ngài Cựu niên đương cai Chu Vương Hành Khiển, Thiên Ôn hành binh chi thần,
Lý Tào phán quan, Ngài đương niên Triệu Vương Hành Khiển, Tam Thập lục thương hành binh chi thần, Khúc Tào phán quan. Ngài bản cảnh Thành Hoàng chư vị đại Vương . Ngài bản xứ Thần linh Thổ địa. Ngài định Phúc Táo quân. Ngài Phúc Đức chính Thần. Các Ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Long mạch tài Thần. Ngài Bản Gia Táo Quân. Các ngày Địa Chúa Long mạch Tôn Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này. Cúi xin giáng lâm trước Án, thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho chúng con: Minh niên khang thái, trú dạ cát tường. Độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông. Người người được chữ bình n , tháng ngày được hưởng phần lợi lộc. Âm phù - Dương trợ, sở nguyện tòng tâm. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có điềm lành tiếp ứng.
Dãi tấm lòng thành, Cúi xin chứng giám .
Cẩn cáo.