Điểm thi thấp hơn do học online kéo dài?
Đại học [ĐH] Quốc gia TP HCM đã chính thức công bố điểm thi đánh giá năng lực đợt 1 của gần 80.000 thí sinh dự thi. Kỳ thi diễn ra sáng 27/3 vừa qua tại 17 tỉnh, thành. So với năm 2021, điểm thi năm nay được đánh giá thấp hơn so với các năm trước.
Phân tích phổ điểm thi năm nay, Tiến sĩ Nguyễn Quốc Chính - Giám đốc Trung tâm Khảo thí và Đánh giá chất lượng đào tạo ĐH Quốc gia TP HCM cho biết, qua phân tích 79.372 bài thi cho thấy điểm trung bình của thí sinh là 646.1 điểm, 117 thí sinh trên 1.000 điểm. Thí sinh có điểm thi cao nhất là 1.087 điểm và thấp nhất là 210 điểm, thang điểm 1.200. So với năm 2021, dù số lượng thí sinh năm nay cao hơn năm trước hơn 10.000 thí sinh nhưng số thí sinh có mức điểm từ 700 trở lên giảm hơn hẳn.
Về vấn đề này, ông Chính nhận định: “Phân bố điểm thi đánh giá năng lực của đợt 1 năm nay hơi lệch về bên trái, thể hiện kết quả thi hơi thấp hơn so với các năm trước. Điều này có thể do nhóm thí sinh năm 2022 bị ảnh hưởng bởi tiến độ học tập chậm hơn các năm trước và quá trình học online kéo dài”.
Trước câu hỏi, điểm chuẩn năm nay liệu có giảm khi điểm thi thấp hơn, Tiến sĩ Nguyễn Quốc Chính cho rằng, sự dịch chuyển toàn bộ phổ điểm là có nhưng không phải là sự xê dịch lớn. Sự cạnh tranh năm nay là giữa các thí sinh với nhau, điểm chuẩn năm 2021 chỉ là tham khảo. Điểm chuẩn chịu sự tác động của nhiều yếu tố gồm chỉ tiêu cụ thể từng ngành, số lượng thí sinh đăng ký và chất lượng điểm thi. Do vậy, dù phổ điểm thi thấp hơn nhưng điểm chuẩn sẽ tùy thuộc từng ngành, căn cứ vào thực tế chỉ tiêu và số thí sinh đăng ký.
Hiện cổng đăng ký kỳ thi đánh giá năng lực đợt 2 của ĐH Quốc gia TP HCM bắt đầu nhận hồ sơ. Tiến sĩ Nguyễn Quốc Chính lưu ý thí sinh, trong thời gian từ nay đến hết ngày 25/4, thí sinh có thể thực hiện việc điều chỉnh nguyện vọng xét tuyển vào các trường. Thí sinh có thể điều chỉnh thứ tự nguyện vọng hoặc đăng ký bổ sung trong khoảng thời gian trên. Tuy nhiên, thí sinh không được xóa nguyện vọng đã đăng ký trước đó và chỉ được điều chỉnh một lần. Sau khi hoàn tất thủ tục nộp phiếu lên hệ thống và thanh toán lệ phí, thí sinh không được thay đổi. Thí sinh cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi thực hiện việc điều chỉnh này.
Thí sinh đổ xô thi đánh giá năng lực
Bộ GD-ĐT đã thông báo phương án tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH, CĐ sư phạm năm 2022. Theo đó, Bộ GD-ĐT khuyến khích các trường ĐH, ngành học có mức độ cạnh tranh cao chỉ sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT làm công cụ sàng lọc, sơ tuyển, sau đó cần có thêm các hình thức chọn lọc bổ sung nhằm phân loại tốt hơn đối tượng tuyển chọn.
Trong mùa tuyển sinh 2022, ước tính khoảng 250.000 thí sinh sẽ dự các kỳ thi đánh giá năng lực và khoảng 130 trường ĐH sử dụng kết quả này để xét tuyển vào các trường ĐH.
Hiện 8 đơn vị đã công bố tổ chức kỳ thi riêng để xét tuyển. Các kỳ thi riêng này thường được gọi chung là kỳ thi đánh giá năng lực nhưng trên thực tế có tên gọi khác nhau. Cụ thể, ĐHQG Hà Nội gọi là kỳ thi HSA đánh giá năng lực học sinh THPT; Trường ĐH Bách khoa Hà Nội: kỳ thi đánh giá tư duy; Trường ĐH Việt Đức: kỳ thi đánh giá năng lực TestAS; Trường ĐH Sư phạm TP HCM: kỳ thi đánh giá năng lực chuyên biệt; ĐHQG TP HCM, khối các trường ĐH Công an, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội và Trường ĐH Hồng Bàng: kỳ thi đánh giá năng lực.
Tuy nhiên, dựa trên quy mô tổ chức thi, số thí sinh dự thi và số trường ĐH dùng chung kết quả để xét tuyển, có 3 kỳ thi đánh giá năng lực quan trọng nhất, gồm kỳ thi của ĐHQG TP HCM, ĐHQG Hà Nội và Trường ĐH Bách khoa Hà Nội.
ĐHQG TP HCM tổ chức 2 đợt thi đánh giá năng lực, đều trước ngày thi tốt nghiệp THPT. Đợt 2 sẽ tổ chức ngày 22/5 tại 4 địa phương với khoảng 30.000 thí sinh dự thi. Kết quả kỳ thi đánh giá năng lực của ĐHQG TP HCM được 85 trường ĐH-CĐ sử dụng để xét tuyển.
ĐHQG Hà Nội dự kiến tổ chức 12 đợt thi HSA trên máy tính từ cuối tháng 2 đến tháng 7/2022, dự kiến 75.000 thí sinh sẽ dự thi tại 8 địa phương và 65 trường ĐH dùng chung kết quả để xét tuyển. Đến nay, ĐHQG Hà Nội đã tổ chức được 4 đợt thi HSA với hơn 12.000 thí sinh tham gia. GS Nguyễn Tiến Thảo, Giám đốc Trung tâm Khảo thí, Đại học Quốc gia Hà Nội cho hay, đơn vị này đặt chỉ tiêu có hơn 50.000 lượt thí sinh dự thi Đánh giá năng lực trong năm nay và xây dựng quy mô tổ chức có thể đáp ứng được hơn 70.000 lượt thi, chia thành nhiều đợt thi.
Trường ĐH Bách khoa Hà Nội dự kiến chỉ tổ chức 1 đợt thi đánh giá năng lực sau kỳ thi tốt nghiệp THPT 1 tuần tại 5 địa phương. Kết quả của kỳ thi này được hơn 20 trường ĐH sử dụng chung.
Trường ĐH Bách khoa Hà Nội dành 60% - 70% chỉ tiêu để xét tuyển theo kết quả kỳ thi đánh giá tư duy. Các trường thành viên ĐHQG TP HCM cũng dành tỉ lệ chỉ tiêu cao cho phương thức xét tuyển kết quả thi đánh giá năng lực. Theo đó, Trường ĐH Bách khoa dành tối đa 70% chỉ tiêu xét tuyển theo phương thức này; Trường ĐH Khoa học Tự nhiên xét 40% - 70%; Trường ĐH Kinh tế - Luật xét 40% - 60% chỉ tiêu…
Thi riêng, lựa chọn được thí sinh phù hợp
Lý giải về việc tổ chức thi riêng và sử dụng kết quả các kỳ thi riêng, lãnh đạo các trường ĐH cho rằng, đây là việc nhằm giúp các trường lựa chọn được thí sinh phù hợp với yêu cầu đào tạo của trường. Đặc biệt trong bối cảnh điểm kỳ thi tốt nghiệp THPT đã giảm độ phân hoá trong những năm gần đây, gây khó khăn trong xét tuyển, nhất là với các ngành, trường tốp trên.
Theo TS Nguyễn Đức Nghĩa, nguyên Phó Hiệu trưởng ĐHQG TP HCM, các đợt thi vừa qua của ĐHQG Hà Nội và ĐHQG TP HCM cho thấy thí sinh trường chuyên và trường THPT lớn tham gia với tỉ lệ rất cao. Tất cả trường THPT chuyên từ Quảng Bình trở vào đều có học sinh dự kỳ thi đánh giá năng lực của ĐHQG TP HCM. Trong đó, rất nhiều trường có tỉ lệ học sinh dự thi hơn 50% tổng số học sinh khối 12. Rõ ràng, đây là nguồn tuyển đầu vào có chất lượng cao hơn nhiều so với phương thức xét tuyển học bạ THPT.
Đồng thời, TS Nguyễn Đức Nghĩa nhận định, đề thi ổn định và có độ phân hóa tốt cũng là ưu điểm của các kỳ thi đánh giá năng lực. Ngay cả đề thi tốt nghiệp THPT tuy có độ tin cậy cao hơn kết quả học bạ THPT nhưng phổ điểm các năm liên tục vừa qua chưa cho thấy độ ổn định. Với các đợt thi đã tổ chức cuối tháng 2/2022, phân bố điểm thi của kỳ thi đánh giá năng lực của ĐHQG Hà Nội không khác biệt nhiều so với phổ điểm năm 2021.
Đề thi đánh giá năng lực của ĐHQG TP HCM cũng ổn định ngay từ những năm đầu tiên. Phổ điểm thi của đợt 1/2022 gần như có phân bố chuẩn và đồng dạng với các năm 2018, 2019, 2020, 2021. Đề thi đánh giá năng lực đạt yêu cầu về độ khó, độ phân hóa để các trường ĐH, CĐ sử dụng xét tuyển chính xác.
Bộ GD&ĐT vừa công bố dự thảo Quy chế tuyển sinh đại học năm 2022. Dự thảo này có một số thay đổi liên quan đến thời gian đăng ký xét tuyển sẽ được thực hiện sau kỳ thi tốt nghiệp THPT; quy định sẽ không cộng điểm ưu tiên khu vực đối với những thí sinh dự thi lại;…
Quy định về việc xét tuyển sớm cũng là một điều chỉnh đáng chú ý ở dự thảo này. Theo đó, đối với các phương thức tuyển sinh khác bên cạnh xét tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp THPT, các trường không được yêu cầu thí sinh xác nhận nhập học sớm hơn lịch trình chung của Bộ. Các trường chỉ được công bố và đăng tải danh sách thí sinh đủ điều kiện trúng tuyển [trừ điều kiện tốt nghiệp THPT] lên hệ thống để xử lý nguyện vọng cùng với các phương thức xét tuyển khác.
Thí sinh đã dự tuyển vào trường theo kế hoạch xét tuyển sớm vẫn phải tiếp tục đăng ký nguyện vọng trên hệ thống theo kế hoạch chung của Bộ. Với thí sinh đã được trường thông báo đủ điều kiện trúng tuyển [trừ điều kiện tốt nghiệp THPT] một nguyện vọng nhất định, vẫn được tự quyết định đặt thứ tự ưu tiên nguyện vọng khi đăng ký trên hệ thống và sẽ được công nhận trúng tuyển ở nguyện vọng cao nhất.
Những thí sinh không đủ điều kiện trúng tuyển vào một ngành đào tạo theo nguyện vọng thì vẫn có thể tiếp tục đăng ký ngành đào tạo đó theo phương thức tuyển sinh khác trên hệ thống.
PGS.TS Bùi Đức Triệu -Trưởng phòng Quản lý đào tạo Trường ĐH Kinh tế quốc dân, cho rằng, việc đăng ký tất cả các nguyện vọng theo mọi phương thức lên cùng một hệ thống sẽ giúp hạn chế tình trạng một thí sinh trúng tuyển nhiều trường, nhiều ngành bằng các phương thức khác nhau. Điều này sẽ tạo ra sự công bằng hơn cho các trường và giúp các trường giảm bớt tỷ lệ thí sinh ảo.
Tuy nhiên, sự thay đổi này cũng có nghĩa, người học sẽ không có cơ hội trúng tuyển theo nhiều phương thức khác nhau như trước đây.
“Trước đây thí sinh có thể tham gia nhiều phương thức và có thể đỗ nhiều nguyện vọng hoặc nhiều trường theo các phương thức khác nhau. Sau đó, thí sinh có thể chọn nguyện vọng mong muốn nhất. Nhưng giờ đây, thí sinh chỉ trúng tuyển vào 1 nguyện vọng duy nhất, cũng là nguyện vọng cao nhất. Điều này có thể sẽ ảnh hưởng đến quyền lựa chọn của thí sinh”.
Do đó, ông Triệu cho rằng, với sự thay đổi này, thí sinh cần phải cân nhắc thật kỹ về ngành/ trường mình yêu thích và cần lựa chọn phương thức nào có khả năng trúng tuyển cao nhất.
Trong khi đó, PGS. TS Nguyễn Phong Điền -Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa Hà Nội cho rằng, dự thảo quy chế mới này sẽ tạo ra sự công bằng hơn cho các trường.
“Trước đây, tỷ lệ thí sinh ảo tăng là do hệ thống lọc ảo chỉ thực hiện với các thí sinh xét tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp THPT chứ chưa đưa vào những thí sinh xét tuyển theo phương thức riêng của các trường. Do đó, có một số trường đã lấy thí sinh trước. Sau khi nhập học, những thí sinh này sẽ không còn tham gia xét tuyển theo điểm thi tốt nghiệp THPT nữa. Các trường sẽ còn lại coi đây là thí sinh ảo”.
Do đó, sự điều chỉnh này, theo PGS Điền, sẽ tạo ra sự công bằng hơn cho các trường và các trường cũng có thể cạnh tranh lành mạnh với nhau ở mọi phương thức.
Ngoài ra, ông Điền cho rằng, sự điều chỉnh về quy trình này cũng sẽ có lợi hơn cho thí sinh. “Trước mắt, thí sinh sẽ không bị thiệt thòi về quyền lợi. Trước đây, khi trúng tuyển vào một phương thức nào đó, ví dụ bằng học bạ, các em cần xác nhận nhập học ngay. Điều này khiến nhiều thí sinh hoang mang không biết có nên quyết định xác nhận nhập học ngay không hay tiếp tục chờ kết quả từ phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT.
Giờ đây, thay vì phải nhập học luôn theo phương thức khác, các em có thêm nhiều thời gian hơn để suy nghĩ, được tư vấn trước khi đưa ra quyết định cuối cùng”.
Tuy nhiên, với sự thay đổi này, ông Điền cũng cho rằng, các trường phải chấp nhận nhận phần khó về mình.
“Trước đây, sau khi thí sinh xác nhận nhập học bằng các phương thức xét tuyển sớm, trường sẽ nắm ngay được số lượng nhập học bằng các phương thức này chiếm bao nhiêu phần trăm, từ đó chủ động được việc xét tuyển bằng phương thức còn lại. Nhưng giờ đây, khi phải xét tuyển đồng thời các phương thức, điều này sẽ khó khăn hơn cho các trường”.
Để khắc phục điều này cũng như việc thí sinh không yên tâm khi xét tuyển – dù đã đủ điều kiện đỗ nhưng khi lên lọc ảo có thể lại trượt, ông Điền cho rằng, các trường có thể đưa ra một danh sách dự tuyển sớm [danh sách những thí sinh đạt điều kiện trúng tuyển sơ bộ] để các em có quyết tâm có thể đặt nguyện vọng 1 vào những phương thức riêng này.
Đánh giá dự thảo quy chế lần này sẽ làm tăng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các trường; thống nhất, có sự kiểm soát, giám sát của Bộ GD&ĐT; tăng tính minh bạch, công bằng các thí sinh với nhau, các trường với nhau và các nguyện vọng của thí sinh với nhau;.... nhưng TS Trần Khắc Thạc- Phó trưởng Phòng đào tạo Trường ĐH Thủy Lợi cho rằng, thay đổi trong việc không được xác nhận nhập học sớm có thể gây khó khăn cho các trường tốp giữa và tốp cuối trong việc tuyển sinh.
Lý do là bởi mọi năm, khi thí sinh xác nhận nhập học sớm, các trường có thể “cầm chắc trong tay” số lượng thí sinh đã trúng tuyển. Nhưng năm nay, các trường sẽ khó khăn hơn trong việc xác định số lượng thí sinh trúng tuyển ở các phương thức xét tuyển sớm.
Do đó, ông Thạc cho rằng, điều này có thể khiến các trường tốp giữa và cuối khó khăn hơn trong việc tuyển đủ chỉ tiêu ngay từ đợt 1.
"Lúc này, các trường sẽ cần phải dựa vào kinh nghiệm thực tế của mình để dự tính sao cho tuyển vừa đúng, đủ", ông Thạc nói.