Đa số những bà mẹ sinh con đầu luôn gặp phải khó khăn trong việc lựa chọn giữa những kinh nghiệm dân gian và phương pháp hiện đại trong việc chăm con. Đặc biệt là những phát sinh bất ngờ khiến cả bố và mẹ lúng túng chẳng biết nghe ai, làm gì... và nảy sinh ra những điều mâu thuẫn trong việc chăm con nhỏ.
Chăm sóc trẻ sơ sinh chưa bao giờ là điều dễ dàng với những bậc cha mẹ, đặc biệt là con đầu lòng. Có trẻ sơ sinh trong nhà, biết cách kiêng cữ con sẽ trộm vía dễ nuôi, ít quấy khóc, khỏe mạnh. Những điều sau đây sẽ giúp mẹ bầu có sự chuẩn bị tốt hơn và lên dây cót sẵn sàng khi đón con ra đời.
1. Chế độ ăn của bé sơ sinh
Không dùng các thực phẩm ngoài sữa: Nếu mẹ đủ sữa, hãy cho con uống hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời vì sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ. Trong trường hợp mẹ ít sữa hoặc tắc sữa thì mới cho bé bú kèm sữa ngoài và nên sử dụng những nguồn sữa uy tín.
Lay con dậy và cho bú vào ban đêm sẽ làm con khó cai sữa sau này
Không cho ăn kiểu dập khuôn: Đừng canh giờ cho bé bú theo răm rắp, cứ cách 3 tiếng một lần và bất kể đêm hay ngày. Mặc dù theo lý thuyết thì sữa mẹ sẽ tiêu hóa sau khi vào dạ dày bé 3 giờ, tuy nhiên, tùy vào cơ địa từng bé mà quyết định nhu cầu về thời gian khác nhau.
Không bắt con dậy giữa đêm để ép bú sữa: Mẹ đừng lo sợ việc con đói mà giữa đêm lay con dậy bú sữa, vì việc này không chỉ gây mệt mỏi cho mẹ mà còn khiến cho bé có thói quen thức giấc đêm, khiến giấc ngủ của bé không trọn vẹn. Mẹ chỉ nên cho bú khi con đói và tỉnh dậy đòi sữa, các mẹ nên để ý và linh hoạt hơn khi cho con bú sao cho con thoải mái nhất.
Không cho con uống sữa thừa: Đừng vì uổng phí mà để sữa thừa lại cho con uống nhiều lần, như vậy vô cùng nguy hiểm đến sức khỏe của con. Dù là sữa công thức hay sữa mẹ vắt ra thì sau 2 tiếng đều biến chất và các vi khuẩn đã xâm nhập. Phần sữa này không chỉ mất chất dinh dưỡng mà còn dễ khiến con khó tiêu, nôn ói, tiêu chảy,…
Mẹ không nên sử dụng lại sữa bột đã pha quá 2 tiếng
Ngoài ra mẹ cần phải tìm hiểu thêm về thực đơn cho bé 1 tuổi để chuẩn bị tốt nhất cho bé!
2. Chế độ ngủ của bé sơ sinh
Không để mẹ và bé sinh hoạt trong môi trường tối: Kinh nghiệm dân gian thường để mẹ và em bé sơ sinh nằm trong phòng tối, cho rằng đảm bảo sức khoẻ. Nhưng việc này không chỉ làm mẹ khó phát hiện các vấn đề phát sinh trên cơ thể của bé, mà điều kiện môi trường này còn khiến trẻ tăng khả năng bệnh vàng da nặng, thiếu ánh sáng nên thiếu vitamin D khiến bé bị còi xương, chậm lớn, di chứng thần kinh, nhiễm trùng da, trớ sữa,…
Bé sơ sinh cần ngủ nhiều nhưng mẹ cũng phải hỗ trợ cho con phân biệt được ngày đêm bằng cách: giữ cho phòng con sáng sủa, đầy ánh sáng vào ban ngày [kể cả khi con ngủ]. Còn ban đêm, mẹ nên tắt đèn để tạo thói quen cho con, đồng thời tạo được phản xạ tắt đèn khi ngủ vào ban đêm. Mẹ cũng nên lưu ý, không để đèn quá sáng vào ban đêm vì gây giảm chất lượng giấc ngủ đồng thời ảnh hưởng xấu đến mắt của trẻ.
Cho con ngủ đúng cách sẽ giúp con phân biệt được ngày đêm từ khi còn bé
Không nên áp dụng các phương phá hỗ trợ bé ngủ: Dân gian quan niệm rằng, đưa võng sẽ giúp các bé ngủ sâu hơn và ít quấy khóc, giật mình khi ngủ. Tuy nhiên, việc rung lắc hay đưa võng mạnh dễ tổn thương lên não bộ của bé nên tập cho bé thói quen dễ ngủ, đặt đâu cũng ngủ được thì quá trình chăm con của mẹ sẽ bớt vất vả hơn.
Khi bé ngủ, đừng để chăn màn hay gấu bông xung quanh, không chỉ gây nóng, đổ mồ hôi hay nhiễm lạnh cho bé, vô tình để những vật đó lên mũi sẽ gây cản trở việc hô hấp của bé.
3. Không thực hiện các phương thức kém an toàn
Không bịt kín rốn của con: Bé mới sinh chưa rụng rốn, mẹ tuyệt đối không băng kín quá hoặc băng quá chặt vùng rốn của con. Chỉ cần đặt một tấm gạc mỏng để che rốn nhằm giữ cho rốn được hở thoáng để tránh hầm bí, nhiễm trùng.
Bé sơ sinh chỉ cần rơ lưỡi bằng nước ấm.
Không rơ lưỡi cho con bằng các nguyên liệu lạ: Các bé sơ sinh sau khi uống sữa sẽ bị đọng cặn sữa trên lưỡi. Mẹ hãy rửa tay sạch rồi rơ lưỡi cho trẻ bằng gạc sạch cùng với nước ấm hoặc nước muối sinh lý. Trong suốt thời gian sơ sinh tuyệt đối không dùng mật ong, nước cam thảo, nước rau ngót, nước chanh... để vệ sinh lưỡi cho con.
Không được cắt tóc cho trẻ khi trẻ còn quá nhỏ: Lớp tóc này gọi là tóc máu, có nhiệm vụ bảo vệ và giữ ấm cho thóp. Vùng da đầu non nớt của bé rất dễ tổn thương khi bị tác động mạnh, nhẹ thì trầy xước nhưng nặng có thể gây nhiễm trùng, rất nguy hiểm.
Không nên cắt lông mi của bé: Nhiều mẹ nghe lời đồn rằng cắt lông mi cho bé thì sau này bé có hàng mi đẹp. Nhưng thực ra, mắt của bé còn yếu nên việc cắt lông mi không những không có tác dụng làm cho nó mọc dày hơn mà còn hạn chế các tác dụng bảo vệ của lông mi với mắt.
Không nên cắt đi tóc máu vì lớp tóc này giúp bảo vệ da đầu của trẻ
4. Sử dụng thuốc an toàn cho bé
Không tự tiện cho con uống thuốc: Nếu con có bệnh, cho con đi khám và dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Theo dõi con thường xuyên để ứng phó kịp thời với những phản ứng bất thường. Không được tùy tiện cho con uống thuốc bên ngoài khi chưa đưa đi khám và có ý kiến bác sĩ.
Không nghe chỉ dẫn bổ sung chất của mọi người: Con dư hay thiếu chất gì đều cần được bác sĩ kiểm tra và kê thuốc. Tuyệt đối không được tự ý bổ sung thuốc bổ, vitamin hay men tiêu hóa,… cho con. Mẹ trong thời gian cho con bú, muốn uống thuốc cũng phải thông qua chỉ định của bác sĩ thì mới an toàn cho cả mẹ lẫn con.
Tất cả các loại thuốc dành cho bé đều phải theo hướng dẫn của bác sĩ nhi khoa.
5. Những điều “kiêng lành” theo quan niệm dân gian
Người Việt rất coi trọng "chủ nghĩa kinh nghiệm", thế nên dù xã hội có hiện đại đến đâu, những quan niệm dân gian đều như góp một phần máu thịt trong việc nuôi dạy một đứa trẻ nên người. Và cũng có những điều kiêng cữ lành tính mang mục đích tốt cho em bé nên các mẹ có thể áp dụng:
- Xin một ít quần áo của những đứa trẻ thông minh, khỏe mạnh, dễ nuôi cho con mặc với mong muốn những điều tốt đẹp đó sẽ được áp dụng lên con mình - được gọi là lấy “may”.
- Khi bố mẹ đưa con ra ngoài đường phải chấm son đỏ giữa trán để "đánh dấu" và cầm theo tỏi, dao cùn để tránh gió, tránh tà cho con. Gặp người lạ, sau khi họ đi thì đốt vía để con không khó chịu, quấy khóc.
Mẹ có thể áp dụng các việc kiêng cữ dân gian lành tính cho con trẻ.
- Bé bị hắt hơi thì người lớn phải nói "cơm muối" để bé giữ được sức khoẻ tốt.
- Trẻ quấy khóc dạ đề, mẹ hãy đặt sâu một con dao dưới đầu nằm để tránh gặp ác mộng, con bớt quấy khóc. Nếu bé khóc sau khi gặp người lạ, thì phải "đốt vía" để con không khó chịu, quấy khóc.
- Nếu trẻ bị ngã đau mà dỗ mãi không nín, hãy vẫy nước vào chỗ ngã đó. Bé sẽ thôi khóc và nín một cách kì lạ dù không ai dỗ.
- Cấm cho trẻ soi gương vì khiến trẻ hoảng loạn, tối hay giật mình, quấy khóc. Không nên để gương chiếc thẳng soi vào giường nơi em bé nằm.
6. Kiêng kị với người đến thăm trẻ
Bố mẹ không nên cho người thân đến thăm trẻ sơ sinh quá sớm hay đến thăm bất ngờ, không báo trước. Nếu người đến thăm đang có bệnh hay vừa hết bệnh thì tuyệt đối không được đến thăm trẻ.
Tuyệt đối không cho người đến thăm hôn môi, hôn mặt hay bẹo má vì những việc làm này có thể dẫn đến việc tổn thương cho bé vì có thể lây nhiễm các nguồn bệnh, dị ứng hay ảnh hưởng đến các dây thần kinh non nớt trên gương mặt bé.
Người đến thăm trẻ cần phải giữ kẽ để đảm bảo mọi điều tốt cho bé và mẹ.
Người đến thăm trẻ mới sinh, cần phải giữ kẽ để tránh ảnh hưởng xấu đến bản thân và người khác. Phải giữ ý trong lời ăn, tiếng nói, nếu khen phải nói từ “trộm vía” và tuyệt đối không được chê, gây phiền muộn, áp lực cho bà đẻ. Cần biết những quy tắc khi đến thăm mẹ bỉm sữa và trẻ nhỏ
Nhà có trẻ sơ sinh, làm cha mẹ không được lơ là dù bất cứ giây phút nào. Chăm con nhỏ tuy rất vất vả, thế nhưng áp dụng đúng cách những điều kể trên sẽ giúp bạn chăm con thuận lợi hơn rất nhiều. Các mẹ bỉm đừng ngại tích lũy thêm những điều mới để tốt hơn mỗi ngày, quan trọng nhất phải là bà mẹ thông thái, biết lựa chọn đúng sai, kết hợp kinh nghiệm dân gian và hiện đại để mang đến cho con những điều kiện sức khỏe tốt nhất.
Ảnh: Internet
Sau một cuộc sinh nở đầy khó khăn, việc kiêng cữ sẽ giúp cho sức khỏe của chị em phụ nữ được hồi phục nhanh chóng. Tuy nhiên nếu việc kiêng cữ không đúng cách cũng gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của sản phụ sau khi sinh.
Có thể bạn quan tâm:
Chăm sóc sức khỏe tại nhà và những lợi ích thiết thực
Hướng dẫn chăm sóc tại nhà bệnh nhân sau đột quỵ
Cách chăm sóc người bệnh tại nhà sau tai biến.
Sai lầm 1: Kiêng ăn uống quá độ Theo kinh nghiệm của dân gian thì phụ nữ sau khi sinh chỉ nên ăn cơm khô, đồ ăn mặn và uống nhiều nước để có nhiều sữa cho em bé. Hoặc là hạn chế ăn rau sinh cùng với những đồ tươi sống như là cá, cua, ốc... để tránh bị lạnh bụng.
Tuy nhiên theo khoa học việc ăn uống kiêng khem quá mức sẽ không cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho cả mẹ và bé. Vì vậy, cách tốt nhất là chúng ta nên thay thế bữa ăn sơ sài bằng những bữa ăn đầy đủ chất dinh dưỡng có cá, thịt, rau, hoa quả..
Những bữa ăn đầy đủ chất dinh dưỡng sẽ giúp sản phụ mau chóng lấy lại được sức khỏe và nhất là có nhiều sữa cho em bé bú.
Sai lầm 2: Kiêng gió
Không ít người cho rằng, gió chính là nguyên nhân gây sốt, lạnh cho phụ nữ sau sinh. Chính vì vậy mà các sản phụ khi chăm sóc sức khỏe tại nhà đều được để nằm trong phòng kín, mặc áo dài tay, chân đi tất..
Nhưng các bác sĩ đã chứng minh rằng, việc sốt của phụ nữa sau sinh không liên quan gì đến trúng gió mà là do việc viêm nhiễm vùng sinh dụng và vệ sinh không kỹ. Hơn nữa, nếu sản phụ ở trong phòng kín mà không được vệ sinh tốt, ô nhiễm sẽ dễ khiến cho cả mẹ và bé bị viêm đường hô hấp.Hãy để cho mẹ và bé được nằm trong phòng thoáng mát, mở cửa sổ để cho phòng thoáng khí. Tuy nhiên không mở cửa phòng nếu đó là hướng gió lùa vào quá nhiều để tránh cho em bé bị cảm lạnh.
Sai lầm 3: Kiêng nước Theo quan niệm của dân gian thì phụ nữ sau khi sinh phải kiêng tắm gội ít nhất là một tháng mà chỉ được dùng khăn để lau người mà thôi. Nhưng vào thời điểm này, các sản phụ thường bị chảy sữa, ra nhiều mồ hôi. Chưa kể đến những chất dịch trong cơ thể và tầng sinh môn trong giai đoạn này cần phải giữ sạch để tránh viêm nhiễm. Vì vậy, các sản phụ cần phải tắm rửa thường xuyên để giữ cơ thể sạch sẽ, thoáng mát. Nhưng lưu ý cần tắm theo các khuyến cáo sau: - Không chỉ sử dụng các chất tẩy rửa mạnh - Không tắm bồn - Tắm trong thời gian ngắn - Phải tắm bằng nước ấm.
Sai lầm 4: Kiêng vận động
Cơ thể của người phụ nữa sau sinh rất là yếu nên kiêng vận động. Nhưng nếu như không vận động thì máu huyết sẽ không lưu thông gây ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe. Các phụ nữ sau khi sinh cần phải vận động nhẹ nhàng.Tập các bài tập nhẹ nhàng đễ giúp cơ thể thoải mái, máu huyết lưu thông. Lưu ý là sản phụ không nên tập quá nặng, quá nhiều để không gây tác dụng ngược cho sức khỏe.Nói chung khi chăm sóc tại nhà cho phụ nữ sau sinh, chúng ta không nên quá kiêng cữ mà nên giữ ở mức độ vừa phải. Việc kiêng cữ quá nhiều, quá kỹ có thể gây ra phản tác dụng lên cho cả mẹ và con.