Giới thiệu Tác giả tác phẩm Học thầy, học bạn chi tiết nhất về tiểu sử tác giả, tóm tắt, bố cục, giá trị nội dung, nghệ thuật và Sơ đồ tư duy bài học Học thầy, học bạn.
1. Giới thiệu tác giả
Nguyễn Thanh Tú
2. Tìm hiểu sơ lược về tác phẩm
- Thể loại:Văn nghị luận
- Xuất xứ:Văn biểu cảm - Nghị luận, 2001.
- Phương thức biểu đạt:Nghị luận
- Tóm tắt:
Bài viết đã khẳng định chúng ta cần học thầy và cả học bạn, bằng việc đưa ra các luận cứ những điều cần thiết phải học trong cuộc sống, mục đích của việc học thầy, học bạn và sự cần thiết của việc học thầy học bạn trong cuộc sống. Bài viết còn đưa ra các dẫn chứng sắc bén để minh chứng cho điều này.
- Bố cục:
Đoạn 1: Từ đầu đến “mâu thuẫn với nhau”: Đặt vấn đề “Học thầy, học bạn”
Đoạn 2: Tiếp đó đến “thầy Ve-rốc-chi-ô”: Lợi ích của việc học thầy
Đoạn 3: Còn lại: Lợi ích của việc học bạn.
- Giá trị nội dung:
- Đề cập tới vấn đề “Học thầy, học bạn” khẳng định rằng học thầy và học bạn đều tốt.
- Mỗi người luôn phải biết tôn trọng thầy cô và bạn bè những người đã nâng đỡ giúp mình phát triển.
- Giá trị nghệ thuật:
- Lập luận rõ ràng, luận cứ logic
- Các dẫn chứng đưa ra thực tế, có giá trị thuyết phục người đọc
3. Soạn bài Học thầy, học bạn
3.1. Chuẩn bị đọc
Việc học hỏi từ thầy cô, bạn bè có ý nghĩa gì đối với chúng ta?
Gợi ý: Việc học hỏi từ thầy cô, bạn bè có ý nghĩa vô cùng quan trọng với mỗi người. Chúng ta sẽ học thêm được nhiều kiến thức, kĩ năng bổ ích cho bản thân.
3.2. Trải nghiệm cùng văn bản
Trong đoạn này, tác giả kể câu chuyện về thời tuổi trẻ của Lê-ô-na-đơ Đa Vin-chi nhằm mục đích gì?
Tác giả kể câu chuyện về thời tuổi trẻ của Lê-ô-na-đơ Đa Vin-chi nhằm khẳng định vai trò của người thầy là vô cùng quan trọng. Để có được thành công, ngoài tài năng thiên bẩm của Lê-ô-na-đơ Đa Vin-chi thì còn do sự dẫn dắt của người thầy Ve-rốc-chi-ô.
3.3. Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1. Xác định những câu văn thể hiện ý kiến của người viết về việc học thầy, học bạn.
- Trong cuộc đời mỗi người, học từ thầy là quan trọng nhất.
- Mỗi người trong đời, nếu không có một người thầy hiểu biết… nghiên cứu khoa học.
- Mặt khác, hỏi từ bạn bè cũng rất cần thiết.
- Việc học ở bạn thuận lợi ở chỗ với bạn bè cùng trang lứa, cùng hứng thú, cùng tâm lí thì việc học hỏi, truyền thụ cho nhau có phần thoải mái, dễ dàng hơn.
Câu 2. Để thuyết phục người đọc về tầm quan trọng của việc học thầy, học bạn, tác giả đã sử dụng những lí lẽ, bằng chứng nào?
- Việc học thầy:
+ Lí lẽ: Trong cuộc đời của mỗi người, học từ thầy là quan trọng nhất.
+ Dẫn chứng: Về thời tuổi trẻ của danh hoạ Lê-ô-na-đô Đa Vin-chi có sự dẫn dắt của người thầy Ve-rốc-chi-ô.
- Việc học bạn:
+ Lí lẽ: Học hỏi từ bạn bè cũng rất cần thiết.
+ Dẫn chứng: Hiệu quả của việc học tập từ bạn bè.
Câu 3. Các từ “mặt khác”, “hơn nữa” trong văn bản có tác dụng gì?
Các từ “mặt khác”, “hơn nữa” nhằm bổ sung thêm những lí lẽ cho văn bản.
Câu 4. Hình ảnh so sánh trong câu cuối của văn bản giúp em hiểu gì về mối quan hệ giữa học thầy và học bạn?
Hình ảnh so sánh trong câu cuối của văn bản giúp người đọc hiểu rõ vai trò của người thầy - có tính định hướng, người bạn - cùng học hỏi, thực hiện. Việc học thầy, học bạn cũng cần luôn song hành với nhau.
Câu 5. Tóm tắt văn bản nghị luận là trình bày ngắn gọn nội dung của văn bản bằng ngôn ngữ của mình dựa trên việc nhận ra ý kiến của người viết, các lí lẽ, bằng chứng làm rõ cho ý kiến. Hãy hoàn thành sơ đồ sau và viết đoạn văn tóm tắt văn bản Học thầy , học bạn .
- Ý kiến 1: Học từ thầy là quan trọng
+ Lí lẽ: Mỗi người trong đời, nếu không có một người thầy hiểu biết, giàu kinh nghiệm truyền thụ, dìu dắt thì khó làm nên một việc gì xứng đáng, dù đó là nghề nông, nghề rèn, nghề chạm khắc, hoặc nghiên cứu khoa học.
+ Bằng chứng: Danh họa Lê-ô-rơ-đô Đa Vin-chi nếu không có sự dẫn dắt của thầy Ve-rốc-chi-ô thì dù có tài năng thiên bẩm cũng khó mà thành công.
- Ý kiến 2: Học từ bạn cũng rất cần thiết.
+ Lí lẽ: Thói thường người ta chỉ nhận những đấng bề trên là thầy mà không nhận ra những người thầy trong những người bạn cùng lớp, cùng trang lứa, cùng nghề nghiệp của mình.
+ Bằng chứng: Lợi ích của việc học từ những người bạn cùng lớp, cùng trang lứa, cùng hứng thú, cùng tâm lí.
Câu 6. Theo em, làm thế nào để việc học thầy, học bạn được hiệu quả?
Muốn việc học thầy học bạn được hiệu quả, chúng ta cần phải kết hợp giữa việc học thầy và học bạn. Đối với học thầy, mỗi người cần có phương pháp học tập đúng đắn. Đối với học bạn, chúng ta cần lắng nghe, trao đổi để tiếp thu được nhiều điều bổ ích.
Table of Contents
“Cuộc sống như một chiếc kính vạn hoa, khi thay đổi góc nhìn, ta có thể nhận ra được những khía cạnh khác nhau và có những bài học mới để trưởng thành”.
[Nhóm Biên soạn SGK]
Vì thế, để có thể hiểu sâu sắc về cuộc sống hay một vấn đề nào đó, các bạn cần nhìn nhận nó một cách khách quan và đa chiều. Ví dụ như ở việc học, có người cho rằng, thành công của con người xuất phát từ thầy cô- những người dìu dắt, nâng đỡ, dạy bảo ta. Nhưng có người lại cho rằng, học từ những người bạn, từ những người mình gặp gỡ hàng ngày cũng mang lại cho chúng ta những bài học quý giá. Vậy học từ thầy cô, bạn bè có ý nghĩa như thế nào? Việc học hỏi từ thầy cô, bạn bè giúp chúng ta nâng cao tinh thần ham học hỏi, hơn nữa giúp chúng ta nâng cao sự đoàn kết, gắn bó, gần gũi hơn với bạn bè, thầy cô.
I. Chuẩn bị đọc
1. Xuất xứ
Văn bản “Học thầy, học bạn” của tác giả Nguyễn Thanh Tú, được rút ra từ cuốn Văn biểu cảm- nghị luận do Trần Đình Sử chủ biên.
2. Thể loại: Văn nghị luận.
Tác phẩm trình bày ý kiến, quan điểm của người viết về việc học tập từ thầy và học từ bạn. Từ đó, hướng cho người đọc nhận ra được tầm quan trọng của việc học từ các đối tượng này.
3. Trải nghiệm cùng văn bản
Trong đoạn tác giả có kể về câu chuyện thuở nhỏ của danh họa nổi tiếng Lê-ô-na-rơ-đô Đa Vin-chi nhằm chỉ ra rằng vai trò của người thầy rất quan trọng.
Dù ông có thiên bẩm về tài nang hội họa, nhưng không có sự dẫn dắt của người thầy ông không thể thành công trong sự nghiệp của mình như vậy.
II. Suy ngẫm và phản hồi
1. Những câu văn thể hiện ý kiến của người viết
Học từ thầy:
• “Trong cuộc đời mỗi người, học từ thầy là quan trọng nhất”.
• “Mỗi người trong đời, nếu không có một người thầy hiểu biết, giàu kinh nghiệm truyền thụ, dìu dắt thì khó làm nên một việc gì xứng đáng”.
• Để có được thành công, ngoài tài năng thiên bẩm, “không thể không nhắc đến sự dẫn dắt của thầy”.
Học từ bạn:
• “Học hỏi từ bạn bè cũng rất cần thiết”.
• “Việc học từ bạn thuận lợi ở chỗ với bạn bè cùng trang lứa, cùng hứng thú, cùng tâm lí thì việc học hỏi, truyền thụ cho nhau có phần thoải mái, dễ dàng hơn”.
Những câu văn nêu luận điểm trên được viết dưới dạng câu khẳng định. Chúng được diễn đạt một cách rõ ràng, sáng tỏ và dễ hiểu, giúp người đọc dễ dàng nhận biết được quan điểm của tác giả.
2. Những lí lẽ và dẫn chứng dùng trong văn bản
Lí lẽ là cơ sở cho ý kiến, quan điểm của người viết.
Dẫn chứng là những minh chứng làm rõ cho lí lẽ, có thể là nhân vật, sự kiện, số liệu từ thực tế, …
Trong văn bản này, tác giả đã đưa ra những lí lẽ và dẫn chứng rất cụ thể.
- Học từ thầy: Tác giả nói về câu chuyện của danh hoạ nổi tiếng người Ý Lê-ô-na-rơ-đô Đa Vin-chi. Từ đó, độc giả có thể thấy được dù có tài năng thiên bẩm nhưng cũng không thể chối bỏ tầm quan trọng của người thầy trong sự thành công của sự nghiệp.
- Học từ bạn: Tác giả đưa ra lí do, lợi ích của việc học từ bạn để thuyết phục người đọc như: học cùng bạn sẽ dễ học hỏi, truyền đạt hơn vì cùng trang lứa hay học nhóm cũng là một giải pháp tốt.
Có thể thấy, tác giả đã đưa ra những lí lẽ hợp lý, logic và để giúp cho những lí lẽ trên được sáng rõ, tác giả đã nêu ra được những dẫn chứng hiệu quả và rất thuyết phục. Các từ "mặt khác", "hơn nữa" trong văn bản có tác dụng bổ sung thêm ý, thêm luận điểm, luận cứ cho ý trước, đoạn văn trước và làm tăng sức gợi cho đoạn văn.
3. Ý nghĩa của hình ảnh so sánh cuối văn bản
Ở cuối văn bản, tác giả đã so sánh vai trò của người thầy với “ngọn hải đăng soi đường, chỉ lối”, còn bạn bè là “những người đồng hành quan trọng” trong hành trình học tập mênh mông. Có thể thấy, văn bản đã cho chúng ta rất nhiều bài học ý nghĩa:
Đó là tầm quan trọng, vai trò của người thầy trong hành trình chinh phục tri thức của người học.
Nhấn mạnh ý nghĩa, giá trị của việc giao lưu, học hỏi từ bạn bè.
Cả hai cách học trên đều mang đến lợi ích lớn lao cho con người. Việc phủ nhận một trong hai cách học trên chỉ dẫn đến những tổn hại cho người học.
Việc học có nhiều cách thức, phương pháp. Vì thế người học cần phân tích, nhìn nhận, lựa chọn cách thức, phương pháp học tập phù hợp với bản thân trong những hoàn cảnh khác nhau để đạt được những kết quả tốt nhất.
4. Tổng kết
Nội dung
Văn bản “Học thầy, học bạn” là một bài viết bàn luận về vai trò, tầm quan trọng của thầy cô và bạn bè trong hành trình học tập, trau dồi kiến thức của con người.
Nghệ thuật
• Lí lẽ sắc bén.
• Dẫn chứng sinh động, xác thực.
• Cách trình bày vấn đề hệ thống, logic.
Phần bài tập
Đề bài: Theo em, làm thế nào để việc việc học tập được hiệu quả? Hãy trình bày ý kiến của mình bằng một đoạn văn [khoảng 200 chữ].
Bài viết tham khảo:
Lê-nin đã từng nói rằng: “Học, học nữa, học mãi”. Thật vậy, việc học đóng một vai trò rất quan trọng đối với mỗi chúng ta. Học là một quá trình dài, là cách để con người tiếp cận tri thức, nâng cao trình độ và là con đường dẫn đến thành công. Nhưng làm thế nào để học tập một cách có hiệu quả? Đó là sự kết hợp giữa việc học thầy, học bạn và tinh thần tự học của bản thân. Những kiến thức được lĩnh hội ở trên lớp do thầy cô giảng dạy là nền tảng mà mỗi người cần có. Bên cạnh đó, quá trình trao đổi, học hỏi từ bạn bè cũng là một phương pháp vô cùng hữu ích, bởi mỗi người bạn đều có thể là một người thầy của ta. Có nhiều cách học từ bạn, trong đó thảo luận nhóm là phương pháp học tập chủ động và hiệu quả nhất vì ở đó có sự tương tác, hỗ trợ, giúp đỡ nhau tiến bộ. Ngoài ra, chúng ta cần nâng cao tinh thần tự học. Bởi vì tri thức của nhân loại giống như một đại dương vô cùng rộng lớn, việc chủ động tìm tòi, học hỏi sẽ giúp chúng ta nâng cao được hiểu biết, rèn luyện các kĩ năng cần thiết cho bản thân. Chủ động, tự giác sẽ giúp con người trở nên năng động, sáng tạo hơn khi rèn luyện được lối tư duy của chính mình. Mỗi người cần có cho mình những mục tiêu trong cuộc sống, để từ đó ta mới có thể có động lực và phương pháp học tập phù hợp. Thành công không phải là đích đến mà nó là cả quá trình. Chính vì thế, ngay từ bây giờ, chúng ta cần có những phương pháp học tập hiệu quả để chạm đích thành công, bạn nhé!
Giáo viên biên soạn: Cô Trần Thị Vinh Thơ
Đơn vị: Trường THCS-THPT Nguyễn Khuyến