Cũng giống như đĩa than, băng cối tưởng như đã biến mất kể từ khi CD bắt đầu trở thành một định dạng phổ biến. Vì sao điều này lại đang diễn ra? Xuyên suốt ba thập niên 60, 70 và 80, các định dạng băng từ như băng 8-track và băng cassette là những lựa chọn duy nhất của audiophile. Những định dạng này có chất lượng tương
đối cao, độ động ấn tượng và trải qua rất ít quá trình xử lý tín hiệu. Thế rồi đĩa CD bắt đầu xuất hiện, trở nên phổ biến vào cuối thập niên 80 và đặt dấu chấm hết cho những định dạng này. Các hãng sản xuất lớn như Teac, Akai, Sony, Panasonic hay Revox cũng ngừng sản xuất các đầu băng cối dân dụng không lâu sau đó. Tuy nhiên, trong vài năm gần đây, dường như đang có một sự trở lại của đầu băng cối, dù không quá rõ rệt nhưng vẫn có những dấu hiệu có thể thấy được.
Niềm hứng thú mới này đến từ những người đòi hỏi âm thanh hoàn toàn thuần khiết, liên quan đến chất lượng âm thanh hơn là vấn đề cảm quan. Có một lý do khiến băng cối trở thành định dạng của các bản thu chuyên nghiệp hàng chục năm liền, và những nghệ sĩ như Jack White, Lady Gaga hay The Black Keys vẫn quyết định lựa chọn công nghệ hàng chục năm tuổi này. Tuy nhiên, nếu như người nghe cần lựa chọn đầu băng cối để chơi các bản nhạc yêu thích, điều duy nhất cần lưu ý là nên tránh những thiết bị dành cho studio, bởi chung được thiết kế chủ yếu dành cho mục đích thu âm chứ không phải để chơi trong phòng khách.
Băng cối thường được sản xuất với nhiều độ dài khác nhau. Các studio khi thu âm thường sử dụng các băng từ có khổ 1.27cm hoặc 2.5cm, thế nhưng nghệ sĩ khi phát hành băng thường không sử dụng những băng có kích thước như thế này. Hầu hết các bản thu băng cối thương mại hiện nay đều có khổ 6.35mm và các máy chạy băng cối phổ biến cũng đều là loại chạy những băng như vậy. Ở thời điểm hiện tại, hầu hết các hãng sản xuất đầu băng cối truyền thống đều không còn làm loại máy này nữa, thế nhưng đâu đó trên thế giới vẫn có một vài ngoại lệ. Ballfinger, một công ty ở Đức đang cung cấp cho thị trường bốn mẫu đầu băng cối được làm thủ công, sản xuất tại chính nhà máy của họ ở Duesseldorf. Vấn đề duy nhất chỉ là giá thành. Những đầu sơ nhập có giá khoảng 12 nghìn đô la, và cứ thế tăng giá dần ở những sản phẩm cao cấp hơn.
Một nguồn cung cấp đầu băng cối khác là từ những cửa hàng bên thứ ba như eBay, Reverb hay Audiogon. Các đơn vị này thường cung cấp đầu băng cối cũ cho thị trường. Tuy nhiên, người mua cần lưu ý một điều: Các thiết bị âm thanh cũ, ngay cả khi đến từ những thương hiệu danh tiếng như Teac, Akai hay Revox vẫn đòi hỏi cần phải được chăm sóc kỹ lương, liên tục. Ngoài ra, nếu may mắn, người mua có thể tìm được những đầu băng cối cũ được tân trang, sửa chữa lại và bán với tình trạng như mới, nhưng số lượng này thường là rất hiếm và giá thành cũng không hề thấp chút nào.
Không phải chỉ với đầu chạy băng, ngay cả việc sưu tầm băng cũng là cả một câu chuyện. Ngày nay, trên các trang bán hàng như eBay, người mua vẫn có thể tìm được những bản thu có giá trị thật sự, chẳng hạn như album của Beatles, Zeppelin hay Pink Floyd, nhưng tất nhiên giá thành chắc chắn cũng sẽ khiến họ phải suy nghĩ lại, bởi giá của những băng này có thể dao động từ 100 đến 600 đô la. Bên cạnh đó, những bản thu này cũng có tuổi đời khá lớn, từ 30 đến 50 năm và chúng ta chẳng thể biết được chúng đã được lưu giữ trong những điều kiện như thế nào. Ngoài ra, một số thương hiệu như The Tape Project, Yarlung Records, và IOpen Reel Records bắt đầu cung cấp các bản thu mới dưới định dạng băng cối.
Với một thú chơi vừa cổ, vừa tốn kém như đầu băng cối, đâu sẽ là đối tượng mà thú chơi này hướng đến? Đó chính là những người đã từng sở hữu hoặc ít nhất có cơ hội trải nghiệm hệ thống đầu băng cối vào thời điểm huy hoàng nhất của loại hình âm thanh này. Những người này tin rằng không một định dạng âm thanh nào trên thế giới có thể đạt đến độ trung thực đúng nghĩa được như băng cối, và vì thế mà ngày nay, cho dù chúng ta có CD, SACD hay các định dạng nhạc số chất lượng cao, băng cối vẫn là lựa chọn hàng đầu của họ.
Vậy, ngay cả với các định dạng analog khác, chẳng hạn như đĩa than, vì sao băng cối vẫn được đánh giá cao hơn về độ trung thực? Nếu như cho rằng trung thực là ít can thiệp vào tín hiệu, rõ ràng đĩa than khó có thể coi là trung thực. Bản thân định dạng này vẫn phải áp dụng EQ RIAA để đem đến được chất lượng mà ta đã thấy. Trong khi đó, băng cối lại là hình thức thu âm trực tiếp, gần như không phải trải qua bất cứ công đoạn xử lý tín hiệu nào. Do đó, đây vẫn được xem như là định dạng cho những ai đòi hỏi chất âm thuần khiết nhất.
Các bạn có thể tham khảo các sản phẩm khác tại đây
Những bộ cơ mâm đĩa than thường gặp hiện nay
Nguyễn Hào