Vậy Tinh bột và Xenlulozơ có tính chất hóa học và tính chất vật lý gì? cấu tạo phân tử của tinh bột và xenlulozơ ra sao? Chúng có ứng dụng gì trong đời sống con người? chúng ta cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
I. Trạng thái tự nhiên của tinh bột và xenlulozơ
Tinh bột: Có trong các loại hạt, củ, quả như lúa, ngô, khoai chuối xanh,...
Xenlulozơ: Là thành phần chính của bông, gỗ, tre, nứa,...
II. Tính chất vật lý của tinh bột, xenlulozơ
Tính chất vật lý của tinh bột
-Tinh bột là chất rắn màu trắng, không tan trong nước lạnh, tan được trong nước nóng tạo thành dung dịch keo gọi là hồ tinh bột.
Tính chất vật lý củaxenlulozơ
-Xenlulozơ là chất rắn màu trắng, không tan trong nước ngay cả khi đun nóng.
III. Đặc điểm cấu tạo củatinh bộ, xenlulozơ
- Công thức phân tử của tinh bột và xenlulozơ là[-C6H12O5-]n.
- Phân tử gồm nhiều mắt xích -C6H12O5- liên kết với nhau số mắt xích trong:
Phân tử tinh bột n 1200 - 6000.
Phân tử xenlulozơ n 10000 - 14000.
IV. Tính chất hóa học của tinh bộ, xenlulozơ
1. Phản ứng thủy phân tinh bột, xenlulozơ
[-C6H12O5-]n+nH2O nC6H12O6
2. Tác dụng của tinh bột với iot
-Tinh bột tác dụng với iot tạo ra màu xanh đặc trưng [đây là phương pháp dùng để nhận viết hồ tinh bột hoặc nhận biết iot]
V. Ứng dụng của tinh bộ, xenlulozơ
- Tinh bột và xenlulozơ được tạo thành trong cây xanh nhờ quá trình quang hợp
6nCO2 + 5nH2O[-C6H12O5-]n + 6nO2
- Trong đời sống tinh bộtlương thực quan trọng cho con người, sản xuất glucozơ và rượu etylic; Xenlulozơ được ứng dụng để sản xuất giấy, vật liệu xây dựng, vải sợi, đồ gỗ,...
VI. Bài tập về Tinh bột, xenlulozơ
* Bài 1 trang 158 SGK Hóa 9:Chọn từ thích hợp [xenlulozơ hoặc tinh bột] rồi điền vào các chỗ trống:
a]Trong các loại củ, quả, hạt có chứa nhiều ...
b]Thành phần chính của sợi bông, gỗ, nứa là ...
c]... là lương thực của con người
° Lời giải bài 1 trang 158 SGK Hóa 9:
a]Trong các loại củ, quả, hạt có chứa nhiềutinh bột.
b]Thành phần chính của sợi bông, gỗ, nứa làxenlulozơ.
c]Tinh bộtlà lương thực của con người.
* Bài 2 trang 158 SGK Hóa 9:Phát biểu nào sau đây đúng:
A.Xenlulozơ và tinh bột có phân tử khối nhỏ.
B.Xenlulozơ có phân tử khối nhỏ hơn tinh bột.
C.Xenlulozơ và tinh bột có phân tử khối bằng nhau.
D.Xenlulozơ và tinh bột đều có phân tử khối rất lớn, nhưng phân tử khối của xenlulozơ lớn hơn nhiều so với tinh bột.
° Lời giải bài 2 trang 158 SGK Hóa 9:
Chọn đáp án:D.Xenlulozơ và tinh bột đều có phân tử khối rất lớn, nhưng phân tử khối của xenlulozơ lớn hơn nhiều so với tinh bột.
* Bài 3 trang 158 SGK Hóa 9:Nêu phương pháp hóa học nhận biết các chất rắn màu trắng sau:
a]Tinh bột, xenlulozơ, saccarozơ.
b]Tinh bột, glucozơ, saccarozơ.
° Lời giải bài 3 trang 158 SGK Hóa 9:
a] Nhận biết tinh bột, xenlulozơ, saccarozơ.
Lần lượt cho các mẫu chất vào nước:
- Chất tan trong nước là saccarozơ.
- Hai chất còn là là tinh bột và xenlulozo
Cho hai chất còn lại tác dụng với với dung dịch iot
- Mẫu thử nào chuyển sang màu xanh là tinh bột, mẫu còn lại là xenlulozơ
b] Nhận biếttinh bột, glucozơ, saccarozơ.
Cho các mẫu thử hòa tan vào nước:
- Chất không tan là tinh bột.
- Hai chất còn lại tan trong nước là glucozơ và saccarozơ
Cho hai chất còn lại tác dụng với Ag2O trong dung dịch NH3 dư
- Chất nào có phản ứng tráng gương [tạo chất màu snasg bạc bám trên thành ống nghiệm] đó là glucozơ, còn lại là saccarozơ.
PTHH: C6H12O6+ Ag2OC6H12O7+ 2Ag
* Bài 4 trang 158 SGK Hóa 9:Từ tinh bột người ta sản xuất ra rượu etylic theo hai giai đoạn sau:
a][- C6H10O5-]n C6H12O6hiệu suất 80%.
b]C6H12O6 C2H5OH hiệu suất 75%.
Hãy viết phương trình theo các giai đoạn trên. Tính khối lượng rượu etylic thu được từ 1 tấn tinh bột.
° Lời giải bài 4 trang 158 SGK Hóa 9:
- Phương trình phản ứng hóa học:
[-C6H10O5- ]n+ nH2O nC6H12O6
1 mol 1 mol
162n tấn [ -C6H10O5- ]ntạo ra 180n tấn nC6H12O6
- Vì hiệu suất 80% nên khối lượng glucozơ thu được từ 1 tấn tinh bột là:
- Phương trình phản ứng tạo rượu etylic:
C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2
1 mol 2mol
180 tấn 2.46 = 92 tấn
8/9 tấn ? tấn
Theo PTPƯ trên thì từ 180 tấn C6H12O6sẽ tạo ra 2.46 = 92 tấn C2H5OH
Vậy 8/9 tấnC6H12O6sẽ tạo ra:tấn C2H5OH
- Vì hiệu suất 75% nên khối lượng rượu etylic thu được:
[tấn]= 340,7[kg].
>> Hóa 9 bài 51: Tính chất hóa học và ứng dụng của Saccarozơ