Uống thuốc bổ máu có nóng không

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thiếu máu như thiếu máu do dinh dưỡng, thiếu máu do bệnh lý cơ quan tạo máu, thiếu máu do tan máu... trong đó thiếu máu dinh dưỡng [tức là thiếu các nguyên liệu cần thiết cho quá trình tạo máu như sắt, vitamin B12, acid folic, magie, kẽm, đồng, coban...] là nguyên nhân thường gặp nhất. Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi chỉ đề cập đến vấn đề sử dụng thuốc để bổ sung nguyên liệu cần thiết cho quá trình tạo máu.

Chất sắt [Fe]

Sắt cung cấp cho cơ thể chủ yếu từ thức ăn như gan, tim, trứng, thịt nạc, hoa quả. Tổng lượng Fe trong cơ thể người trưởng thành khoảng từ 3 – 5g sắt, có trong hồng cầu, cơ, một số enzym và dự trữ trong một số cơ quan như gan, lách, tủy xương... Ở người bình thường, nhu cầu sắt khoảng 0,5 – 1mg trong 24 giờ, nhưng tăng lên gấp đôi ở phụ nữ khi hành kinh và tăng lên 5 – 6 lần ở phụ nữ mang thai.

Sắt từ thức ăn [dạng ion sắt 2 hoặc sắt 3] khi vào dạ dày thì ion sắt 2 được dễ dàng hấp thu qua niêm mạc dạ dày, còn ion sắt 3 sẽ kết hợp với albumin ở niêm mạc đường tiêu hóa nên không hấp thu được, muốn hấp thu được nó phải chuyển thành sắt 2 dưới tác dụng của acid clo hydric và sự xúc tác của vitamin C, chính vì vậy, các dạng thuốc sắt luôn được sản xuất ở loại có hóa trị 2.

Có rất nhiều nguyên nhân có thể làm cơ thể thiếu sắt trong đó đáng chú ý là các nguyên nhân dẫn đến kém hấp thu sắt như viêm dạ dày mạn tính, sau cắt đoạn dạ dày, tiêu chảy mạn, trĩ, ung thư... hoặc do nhiễm giun, do tăng nhu cầu sử dụng sắt ở phụ nữ có thai, ở tuổi dậy thì.

Chính vì vậy, thuốc được chỉ định sử dụng trong các trường hợp sau cắt đoạn dạ dày, viêm teo niêm mạc dạ dày, viêm ruột mạn tính, rong kinh, trĩ, nhiễm giun móc, phụ nữ mang thai hoặc thời kỳ cho con bú.

Tuy nhiên, cần chú ý, khi dùng đường uống thuốc có thể gây kích ứng niêm mạc đường tiêu hóa dẫn đến tình trạng lợm giọng, buồn nôn, táo bón... khi dùng đường tiêm có thể gây nhức đầu, buồn nôn, sốt và đặc biệt khi dùng quá liều có thể gây tử vong.

Thuốc không được dùng cho người mẫn cảm, người bị thiếu máu do tan máu. Đối với trẻ em dưới 12 tuổi hoặc người già, không được dùng dạng viên mà chỉ được sử dụng dạng siro.

Vitamin B12

Đây là tên chung chỉ các cobalamin hoạt động trong cơ thể như cyanocobalamin, hydroxocobalamin... Chúng có chủ yếu trong động vật như thịt, cá, trứng, gan..., ngoài ra, trong cơ thể người được tổng hợp một lượng nhỏ nhờ một số vi khuẩn ở ruột.

Vitamin B12 được hấp thu qua đường uống hoặc đường tiêm, trong đó muốn hấp thu được qua đường uống thì cần phải có một yếu tố nội của cơ thể [là một glycoprotein do tế bào niêm mạc dạ dày tiết ra]. Chính vì vậy, ở người bị viêm loét dạ dày mạn tính dễ dẫn đến thiếu vitamin B12. Khi vào cơ thể, vitamin B12 được tích trữ nhiều ở gan, thần kinh trung ương, tim và nhau thai; thải trừ nhanh qua thận.

Các cobalamin đóng vai trò quan trọng là các coenzym đồng vận tham gia vào nhiều quá trình chuyển hóa quan trọng trong đó đáng chú ý là quá trình chuyển hóa acid folic và tổng hợp ADN nên rất cần cho sự tổng hợp sinh hồng cầu, ngoài ra còn tham gia vào quá trình chuyển hóa lipid và hoạt động bình thường của hệ thần kinh.

Khi thiếu cobalamin sẽ dẫn đến tình trạng thiếu máu hồng cầu to, viêm đa dây thần kinh, rối loạn cảm giác, rối loạn vận động khu trú ở chân. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thiếu vitamin B12 như trong bệnh Biermer, sau cắt đoạn dạ dày ruột, hội chứng kém hấp thu, xơ gan, viêm gan mạn, phụ nữ có thai hoặc sau dùng một số thuốc như neomycin, sodanton...

Do vậy, thuốc được chỉ định dùng trong các trường hợp thiếu máu, nhất là thiếu máu hồng cầu to, viêm và đau dây thần kinh, dự phòng thiếu máu ở người bị cắt dạ dày hoặc viêm ruột mạn. Ngoài ra, có thể kết hợp với các vitamin khác trong các trường hợp cơ thể suy nhược, suy dinh dưỡng, phụ nữ có thai, cho con bú. Chú ý, thuốc không được dùng cho người bệnh ung thư, người mẫn cảm với thuốc.

Acid folic

Cơ thể không có khả năng tổng hợp acid folic, nguồn cung cấp chủ yếu là từ thức ăn. Acid folic có nhiều trong thịt, cá, gan, trứng và rau quả tươi nhưng rất dễ bị phân hủy trong quá trình chế biến. Trong cơ thể, sau khi bị chuyển hóa, sẽ trở thành chất đóng vai trò rất quan trọng cho rất nhiều quá trình chuyển hóa khác trong cơ thể, trong đó đáng chú ý là acid folic là chất không thể thiếu cho việc tạo hồng cầu bình thường. Nguyên nhân gây thiếu acid folic cũng cơ bản giống như thiếu vitamin B12, hai nguyên nhân này thường gặp đồng thời trên một bệnh nhân, khi thiếu sẽ dẫn đến thiếu máu hồng cầu khổng lồ. Vì vậy, thuốc được sử dụng để phòng và điều trị các trường hợp thiếu máu, nhất là thiếu máu hồng cầu to.

 Ngoài 3 chất quan trọng ở trên còn rất nhiều chất khác có ảnh hưởng đến quá trình tạo máu như erythropoietin, đồng, vitamin B6... và cách tốt nhất, chừng nào còn có thể thì nên ăn uống điều độ, đầy đủ, cân đối thành phần các chất dinh dưỡng, rau xanh và khoáng chất.   

Theo suckhoedoisong.vn

Thuốc bổ máu khá quen thuộc với nhiều người và cũng được sử dụng phổ biến đặc biệt phụ nữ mang thai và những người bị thiếu máu thiếu sắt. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể tùy tiện sử dụng những loại thuốc này mà không được chỉ định của bác sĩ. Trường hợp sử dụng không phù hợp sẽ gây ra những hậu quả ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ.

Thiếu máu thiếu sắt được biết đến như một loại bệnh khá phổ biến hiện nay và cũng là nguyên nhân khiến cho nhiều người thường xuyên sử dụng thuốc bổ máu để bổ sung sắt vào cho cơ thể. Tuy nhiên, việc bổ sung này thậm chí do duy ý chí của người bệnh không được chỉ định của bác sĩ. Vì vậy để cải thiện tình trạng thiếu máu thiếu sắt, trước tiên cần hiểu được sự chuyển hóa sắt trong cơ thể và nguyên nhân dẫn đến thiếu máu.

Khi sắt đi vào cơ thể và tại dạ dày sẽ được hoàn tan lúc này sắt đang ở dạng hoá trị II, sau đó sắt sẽ di chuyển đi xuống niêm mạc ruột bằng chất vận chuyển apoferritin và chuyển hoá thành phức học có hoá trị III và được đi vào máu đến các mô. Sau khi đến các mô thì sắp được tách ra, và tập trung chủ yếu trong tủy xương để kết hợp với globulin và sinh ra hồng cầu. Còn apoferritin sẽ quay trở lại ruột thực hiện chu trình tiếp theo. Quá trình hình thành máu được chịu chi phối bởi các yếu tố như sắt, acid folic và vitamin B12. Nếu trong trường hợp thiếu một trong ba thành phần trên có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu do thiếu sắt. Cho nên những trường hợp thiếu máu thiếu sắt cần được bổ sung sắt đồng thời có chứa trong các chất dinh dưỡng, và cả porphyrin để tham gia và quy trình tân tạo hồng cầu. Sử dụng thuốc bổ máu sẽ giúp bổ sung sắt và gây ít tai biến đối với những trường hợp có triệu chứng thiếu máu thiếu sắt.

Thuốc bổ máu khá quen thuộc với nhiều người và cũng được sử dụng phổ biến

Thuốc bổ máu có nhiều dạng chẳng hạn thuốc bổ máu dạng uống, dạng viên ... giúp bổ sung các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể người bệnh thiếu máu thiếu sắt. Với một số trường hợp thiếu máu thiếu sắt nhẹ có thể điều chỉnh bằng các thực hiện chế độ ăn có sử dụng các loại thực phẩm giàu sắt, còn với những trường hợp nặng hơn thì thực hiện điều này hoàn toàn chưa đủ đáp ứng được nhu cầu, mà cần phải bổ sung thực phẩm giàu sắt chất lượng cao và độ hấp thụ tốt. Một số trường hợp nên thực hiện uống thuốc bổ máu bao gồm:

• Những người bị mất máu nhiều hoặc tình trạng thiếu máu nghiêm trọng. Chẳng hạn như bệnh nhân bệnh thận đặc biệt đang trong quá trình chạy thận, hoặc những người bị đi tiểu ra máu, hoặc những người có chu kỳ kinh nguyệt kéo dài và có hiện tượng rong kinh hoặc xuất huyết dạ dày, hoặc những người bị xuất huyết đường ruột... đều dẫn đến tình trạng thiếu máu và cần được bổ sung thuốc bổ máu theo chỉ định của bác sĩ.
• Bệnh nhân suy dinh dưỡng. Những người khoẻ mạnh có chế độ hợp lý có thể đảm bảo lượng chất dinh dưỡng bao gồm cả sắt trong nhu cầu hàng ngày. Tuy nhiên, với những người bị suy dinh dưỡng thì việc bổ sung sắt thông qua chế độ ăn không đủ để đáp ứng nhu cầu của họ. Vì vậy họ cần bổ sung sắt từ các nguồn thực phẩm chất lượng cao khác.
• Phụ nữ mang thai. Trước và trong giai đoạn thai kỳ, phụ nữ cần bổ sung sắt đóng vai trò khá quan trọng. Vì khi hình thành phôi thai thì nhu cầu sắt của bà mẹ tăng cao và mỗi ngày bà mẹ cần thêm 955mg sắt để đáp ứng nhu cầu. Như vậy mẹ bầu có chế độ ăn hợp lý kết hợp với bổ sung thuốc bổ máu sẽ không làm ảnh hưởng đến sự phát triển cũng như sức khoẻ của mẹ và bé.
• Những trường hợp có khả năng hấp thu chất dinh dưỡng kém. Những người cao tuổi hoặc những người mắc bệnh lý liên quan đến dạ dày, ruột, niêm mạc ruột thì khả năng hấp thu chất dinh dưỡng bao gồm cả sắt khá kém. Vì vậy, những đối tượng này cần bổ sung thêm dưỡng chất thông qua các loại thực phẩm chất lượng cao.

Phụ nữ mang thai là đối tượng nên được khuyến nghị sử dụng thuốc bổ máu

Ngày nay, trên thị trường có rất nhiều loại thuốc bổ máu với thành phần, công dụng khác nhau. Thậm chí có thể còn có một số sản phẩm không đạt tiêu chuẩn chất lượng yêu cầu. Vì vậy, trước khi đưa ra quyết định lựa chọn một loại thuốc bổ máu cần lưu ý một số các điểm sau để có thể lựa chọn được sản phẩm tốt phù hợp với sức khỏe của mỗi người.

• Thành phần dinh dưỡng đặc biệt hàm lượng sắt trong các sản phẩm thuốc bổ máu. Thuốc bổ máu ngoài thành phần chứa các chất dinh dưỡng thì cần có đủ ba thành phần chính bao gồm sắt, vitamin B12 và acid folic. Sản phẩm thuốc tốt sẽ phụ thuộc khá lớn vào lượng sắt chứa trong thành phần của thuốc. Lựa chọn tốt nhất được nhiều người thực hiện đó chính là sắt hữu cơ, nó khá an toàn và giúp bổ sung tối đa lượng sắt cần thiết cho cơ thể. Hơn nữa không gây ra các tác dụng cho người sử dụng.
• Nguồn gốc và địa chỉ cung ứng thuốc. Dù là sản phẩm bổ sung sắt thì bạn cũng cần nắm rõ nguồn gốc, xuất xứ cũng như chất lượng của nó. Nếu bạn sử dụng các sản phẩm bổ sung không đảm bảo chất lượng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của người sử dụng. Cách tốt nhất trước khi sử dụng thì bạn nên đi khám và nhận tư vấn của bác sĩ để có phương pháp điều trị phù hợp.
• Lựa chọn các loại sản phẩm có ít tác dụng phụ nhất. Hầu hết khi sử dụng sản phẩm bổ sung hay thuốc điều quan tâm đến tác dụng phụ không mong muốn. Hơn nữa với sử dụng sắt cần quan tâm đến các tác dụng phụ gây ra các tình trạng khó chịu như nôn mửa, táo bón, tiêu chảy. Để tránh được các tác dụng phụ do sử dụng sản phẩm có bổ sung sắt có thể thêm một vài vị thuốc giúp nhuận tràng như đại hoàng hoặc cũng có tác dụng ngừng tình trạng tiêu chảy. Hoặc sử dụng sản phẩm có chứa sắt phối hợp với các chất khác được bào chế dưới dạng dung dịch hoặc siro như sắt peptonat, hoặc ferroli....
• Khi sử dụng bổ sung sắt bạn nên sử dụng thêm vitamin C để giúp hấp thu sắt tốt hơn. Mặt khác, nếu sử dụng các loại đồ uống như trà xanh hay quả anh có chứa tanin sẽ gây ức chế hấp thu sắt. Nên khi bổ sung sắt mà ăn nhiều rau tươi hoặc quả chín có chứa nhiều vitamin C giúp hấp thu sắt vào cơ thể được hiệu quả.
• Bổ sung acid folic nếu sử dụng thực phẩm bổ sung sắt. Acid folic được biết đến như một loại vitamin tan trong nước, khi đi vào cơ thể có thể biến đổi sang dạng hoạt động phân bố đều ở các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt cơ quan gan. Mặc dù vậy, hàm lượng acid folic trong cơ thể được dự trữ khá ít, và khi cơ thể thiếu acid folic thì có thể làm chậm quá trình phân chia tế bào máu, đồng thời gây nên tình trạng thiếu máu.

Acid folic có thể được bào chế dưới dạng viên nén và sử dụng hàng ngày với liệu lượng phù thuộc vào từng trường hợp bệnh cụ thể. Những trường hợp được chẩn đoán thiếu máu thiếu sắt có thể sử dụng acid folic được bào chế bằng đường uống, tuy nhiên, nếu những đối tượng này có liên quan đến hội chứng hấp thu kém nặng thì cần sử dụng bằng đường tiêm.

Ngoài ra, nhiều người còn quan tâm đến vấn đề uống thuốc bổ máu có béo không? Sử dụng thuốc bổ máu có thể tăng cân nhưng không phải tăng cân quá nhiều và đặc biệt không gây ra tình trạng béo phì nếu sử dụng trong thời gian dài. Vì vậy, nếu một số đối tượng bị thừa cân béo phì gặp tình trạng thiếu máu thì vẫn cần bổ sung đầy đủ theo nhu cầu. Hơn nữa, có thể kết hợp sử dụng các loại thực phẩm giàu sắt để giúp cải thiện tình trạng thiếu máu thiếu sắt.

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!

XEM THÊM: