Nước Pháp đang tính đưa tuổi nghỉ hưu lên 64, thay cho 62 hiện nay. Không tăng tuổi nghỉ hưu thì chỉ còn cách người lao động phải đóng bảo hiểm xã hội nhiều hơn, hoặc người nghỉ hưu hưởng lương thấp hơn. Cách nào cũng bị người Pháp phản đối và tranh luận chưa ngã ngũ.
Người Pháp ngày càng sống lâu hơn, trong khi tuổi về nghỉ hưu hầu như giữ nguyên trong hàng chục năm qua. Cách đây 50 năm, tuổi thọ trung bình của người Pháp là 71.
Bây giờ, tính trung bình, người Pháp sống tới năm 82 tuổi. Như vậy, nếu người Pháp nghỉ hưu ở tuổi 62 như hiện nay, sẽ còn 20 năm nhận lương hưu trí.
Tuổi nghỉ hưu và tuổi thọ trung bình ở các nước Châu Âu [Nguồn: VTV.VN]
Điều đó giải thích vì sao duy trì quỹ lương hưu trí tại Pháp lại khó hơn nhiều hơn so với ở Nga. Tuổi thọ trung bình của người Nga là 70, một người Nga nghỉ hưu ở tuổi 60, thời gian nhận lương hưu chỉ còn có 10 năm.
So với các nước Tây Âu khác, người Pháp vẫn được về hưu sớm hơn. Hy Lạp giữ kỷ lục khi người lao động 67 tuổi mới được nghỉ hưu. Nghỉ sớm nhất là người Thụy Điển, 61 tuổi. Một nửa số nước Tây Âu quy định phải làm việc đến 65 tuổi mới được nhận đầy đủ lương hưu.
Nếu áp các con số này lên tuổi thọ trung bình, Pháp chỉ đứng sau Thụy Điển. Tính trung bình, người Thụy điển nhận lương hưu tới 21 năm.
Từ những năm 1990, các nước Tây Âu đã bắt đầu gióng lên tiếng chuông báo động nguy cơ vỡ quỹ lương hưu trí. Trong gần 30 năm qua, hầu như nước nào cũng phải đề xuất cải cách luật.
Đi xa nhất là Irlande, nước này dự tính, 10 năm nữa tuổi nghỉ hưu sẽ phải là 68 mới duy trì được quỹ lương hưu trí. Tất nhiên, ít ai đợi tới 68 tuổi mới nghỉ hưu, đa số sẽ chọn cách nghỉ hưu non, chấp nhận hưởng lương hưu thấp hơn.
Thống kê từ cách đây 4 năm đã cho thấy, chỉ có khoảng 10% tổng số người lao động Tây Âu làm việc tới đúng độ tuổi được nghỉ hưu.
Theo The New York Times, khi Tổng thống Mỹ Franklin Roosevelt thiết lập Đạo luật An sinh Xã hội năm 1935, 65 được chọn làm tuổi nghỉ hưu quốc gia, mặc dù thực tế là chưa đến 60% người Mỹ trưởng thành sống lâu như vậy.
Tuy nhiên, ngày nay, nhiều người sống đủ lâu để được tiếp cận với quỹ hưu trí quốc gia, thường là trong nhiều năm nếu không muốn nói là nhiều thập kỷ. Tuổi thọ trung bình ở Mỹ là 76 và ở nhiều nước châu Âu, tuổi thọ còn cao hơn. Tuổi nghỉ hưu quốc gia của Mỹ - khi có thể bắt đầu yêu cầu các khoản trợ cấp an sinh xã hội đầy đủ - đã tăng dần lên nhiều, đến 67 tuổi đối với những người sinh sau năm 1960.
Sau đó, một số quốc gia - nổi tiếng nhất là Pháp, nơi tuổi nghỉ hưu là 62 và tuổi thọ trung bình là 82 - đang tranh luận về việc tăng tuổi nghỉ hưu để cố gắng bù đắp áp lực kinh tế của dân số già và quỹ hưu trí quốc gia.
Từ quan điểm kinh tế, tuổi nghỉ hưu muộn hơn có lẽ mang lại lợi ích cho mọi người. Nhưng đặt vấn đề tài chính sang một bên, ý nghĩa về tinh thần và thể chất của việc tăng tuổi nghỉ hưu quốc gia là gì?
Sức khỏe
Một cách để trả lời câu hỏi này là xem xét những thay đổi không phải về tuổi thọ mà về sức khỏe - số năm sống khỏe mạnh và không bị bệnh tật.
Gal Wettstein - nhà nghiên cứu kinh tế cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Hưu trí tại Đại học Boston [Mỹ] - đã xem xét độ tuổi và khả năng làm việc một nghiên cứu về tuổi thọ làm việc của con người.
Ông phát hiện ra rằng những người Mỹ khỏe mạnh ở tuổi 50 có thể sống thêm khoảng 23 năm nữa không bị ốm yếu, cộng thêm khoảng 8 năm chung sống với bệnh tật. Điều đó cho thấy tuổi thọ làm việc tối đa của một người trung bình là 73 tuổi.
Tiến sĩ Wettstein cho biết: “Không còn nghi ngờ gì nữa, tuổi thọ sẽ dài hơn và khả năng làm việc cũng được mở rộng. Một phần là do y tế thay đổi, và một phần là bản chất công việc đã thay đổi".
Vào năm 2020, khoảng 45% lực lượng lao động Mỹ làm việc trong lĩnh vực tri thức, như quản lý, kinh doanh và tài chính, giáo dục và chăm sóc sức khỏe. Năm 1935, những loại nghề này chỉ chiếm 6% lực lượng lao động.
Tiến sĩ Pinchas Cohen - hiệu trưởng Trường Lão khoa Leonard Davis tại Đại học Nam California - đồng ý rằng, từ quan điểm sức khỏe đối với những người làm việc trong các lĩnh vực này, tuổi nghỉ hưu dưới 65 tuổi “chẳng có ý nghĩa gì. Ngay cả 65 cũng là một con số của thế kỷ 20”.
Lisa Renzi-Hammond, giám đốc Viện Lão khoa tại Đại học Georgia, cho biết đối với những người làm việc trong các công việc tri thức, tuổi nghỉ hưu khoảng 70 cũng hợp lý từ góc độ nhận thức.
Bà nói: “Các khả năng nhận thức của chúng tôi thường có thể duy trì khá tốt ở độ tuổi 70. Nếu quy định tuổi nghỉ hưu dựa trên năng lực, trình độ của người lao động thì hoàn toàn không có lý do gì lại quy định tuổi nghỉ hưu ở độ tuổi 60”.
Tiến sĩ Renzi-Hammond cho biết, các bộ phận của não - đáng chú ý nhất là vỏ não trước trán, rất quan trọng đối với chức năng điều hành, chú ý và trí nhớ làm việc - bắt đầu giảm khối lượng sớm nhất là vào khoảng 45 tuổi, nhưng các bộ phận khác có thể bù đắp.
Và các khía cạnh khác của nhận thức, như trí thông minh kết tinh [kiến thức tích lũy có thể áp dụng cho các tình huống mới] và nhận thức xã hội [cư xử phù hợp trong các tương tác giữa các cá nhân], tiếp tục được cải thiện trong nhiều thập kỷ.
Nhiều quá trình nhận thức này được duy trì và củng cố bằng cách duy trì lao động. Hậu quả là một số người suy sụp về tinh thần và thể chất khi họ ngừng làm việc.
Một nghiên cứu thậm chí còn phát hiện ra rằng trì hoãn nghỉ hưu có liên quan đến việc giảm nguy cơ tử vong, bất kể sức khỏe trước khi nghỉ hưu. Các chuyên gia suy đoán, việc mất đi các hoạt động thể chất liên quan đến công việc và các tương tác xã hội khi nghỉ việc phần lớn là nguyên nhân dẫn đến tình trạng sa sút sau khi nghỉ hưu.
Bình đẳng hưu trí
Mặc dù một số người vẫn minh mẫn và tiếp tục làm việc ở tuổi 80, nhưng có những công việc khác đòi hỏi nhiều hơn về thể chất và ảnh hưởng đến sức khỏe của mọi người.
Tiến sĩ Cohen nói: “Có những người lao động chân tay ở tuổi 65, họ thực sự không thể tiếp tục làm công việc rất khó khăn này. Nhu cầu nghỉ hưu của họ cần được tôn trọng”.
Tiến sĩ Renzi-Hammond cho biết, đối với những công việc này, nghỉ hưu thực sự có thể cải thiện kết quả sức khỏe. “Nếu bạn đang làm một công việc có hại cho thể chất của bạn, khiến bạn ngủ không ngon giấc và thường xuyên bị căng thẳng, thì việc nghỉ hưu sẽ rất tốt cho sức khỏe của bạn” - tiến sĩ nói.
Trong nghiên cứu, tiến sĩ Wettstein phát hiện ra rằng, ở tuổi 50, đàn ông da đen có tuổi thọ làm việc khoảng 17 năm, trong khi phụ nữ da trắng có thể tiếp tục làm việc trong 24 năm.
Tiến sĩ Lisa Cooper, giám đốc Trung tâm Y tế Công bằng Johns Hopkins nói: “Chúng tôi biết rằng người Mỹ da đen mắc bệnh ở độ tuổi sớm hơn, chết trẻ hơn. Vì vậy, không cho phép họ nghỉ hưu sớm có nghĩa là họ sẽ không được hưởng lợi nhiều từ an sinh xã hội. Điều này cũng đúng với những người có thu nhập thấp hơn và những người làm những công việc nặng nhọc về thể chất".
Do đó, tiến sĩ Cooper cho rằng, việc tăng tuổi nghỉ hưu cần phải tính đến tất cả những vấn đề này, bởi vì nó sẽ không ảnh hưởng như nhau đến tất cả mọi người.
Bao nhiêu tuổi mới được nghỉ hưu?
Cụ thể từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 03 tháng đối với lao động nam và đủ 55 tuổi 4 tháng đối với lao động nữ. Sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 3 tháng đối với lao động nam và 4 tháng đối với lao động nữ.
Tuổi nghỉ hưu ở Úc là bao nhiêu?
Phát biểu trên đài truyền hình Channel Nine sáng 5.9, Thủ tướng Úc Scott Morrison đã thông báo hủy bỏ kế hoạch tăng tuổi về hưu ở nước này từ 67 lên 70 tuổi. Từ 2015, tuổi về hưu tại Úc được quy định là 65 và cứ sau hai năm sẽ lại tăng thêm sáu tháng [tức sẽ tăng thêm một tuổi sau bốn năm].
Ở Mỹ bao nhiêu tuổi thì nghỉ hưu?
Độ tuổi tối thiểu để anh/chị có quyền nhận chính sách nghỉ hưu từ hệ thống Social Security ở Mỹ là 62 tuổi. Anh/chị có thể chọn nghỉ hưu từ tuổi này trở lên và bắt đầu nhận trợ cấp nghỉ hưu. Nếu anh/chị chọn nghỉ hưu sớm từ 62 tuổi, anh/chị vẫn được nhận trợ cấp, nhưng số tiền sẽ ít hơn so với việc chờ đến tuổi hưu.
Tại sao nên nghỉ hưu ở tuổi 60?
TPO - 8 hiệp hội doanh nghiệp và ngành hàng cùng cho rằng, đa số người lao động Việt Nam làm việc chân tay, khi nữ tới 55 tuổi, nam 60 tuổi khó đảm bảo sức khoẻ để làm việc tiếp, nguy cơ mất việc làm cao. Do đó, nên tạo điều kiện cho họ nghỉ hưu sớm ở mức tuổi như trên khi đóng Bảo hiểm xã hội từ đủ 15 năm trở lên.