Thuốc cảm cúm cho người cao huyết áp

Hầu hết người bệnh khi có triệu chứng cảm cúm thường tìm mua thuốc ở các nhà thuốc mà không cần bác sĩ kê đơn vì nghĩ là thuốc thông thường nên không gây hại gì và sẽ nhanh chóng khỏi bệnh. Thế nhưng việc làm này lại đặc biệt nguy hiểm đối với người bệnh tăng huyết áp.

• Bác sĩ trẻ điển trai có hàng nghìn follow trên mạng xã hội: Dù hành nghề y hay viết sách cũng mong giúp được nhiều người!
• 8 bài tập cho những ai muốn có cổ thẳng, vai thanh mảnh và không bị gù lưng tôm do xem điện thoại nhiều
• Cụ bà người Nhật đang thọ 117 tuổi 262 ngày và hướng tới 120 tuổi: Người Nhật ăn uống thế nào để có tuổi thọ cao nhất thế giới?

Vì sao thuốc cảm chứa PPA gây nguy hiểm cho người bệnh tăng huyết áp?

Hiện nay các loại thuốc cảm được bày bán rộng rãi trên thị trường và được người bệnh tự ý mua dùng, nhưng đối với người bệnh tim mạch nói chung và tăng huyết áp nói riêng phải rất thận trọng, vì thuốc có thể gây rủi ro cho người bị tăng huyết áp, bệnh tim hoặc các rối loạn tim mạch khác và đã có không ít trường hợp tai biến thậm chí đột quị phải nhập viện cấp cứu vì tự ý sử dụng thuốc.

Trong thành phần của thuốc cảm cúm thường bao gồm: Paracetamol, chlopheniramine, phenylpropanolamine [PPA]… Từ lâu, Cơ quan Quản lý thuốc và thực phẩm Mỹ [FDA] đã xếp các thuốc trị bệnh cảm có chứa chất PPA vào nhóm thuốc không an toàn, không được mua dùng nếu không có chỉ định của bác sĩ. Nhưng sau đó, nhiều thuốc trị cảm cúm thông thường, thuốc giảm cân và nhiều dược phẩm khác như thuốc thông mũi vẫn có chứa PPA.

Thuốc trị cảm cúm có thể gây tăng huyết áp.

PPA là một hoạt chất có tính chất giống như một amin giao cảm có tác dụng gây co các tiểu động mạch nhỏ ngoại biên, làm co mạch ở các cuốn mũi, từ đó làm giảm triệu chứng viêm và giảm xuất tiết, chảy nước mũi. Tùy thuộc vào liều sử dụng, thuốc có khả năng làm giãn phế quản, gia tăng nhịp tim và co mạch máu... Tác dụng co mạch của thuốc làm giảm hiện tượng phù nề ở niêm mạc mũi nên được sử dụng để điều trị triệu chứng nghẹt mũi trong viêm xoang cấp. Thuốc cũng có khả năng ức chế sự thèm ăn nên nó còn được sử dụng như một trong các phương pháp nhằm giảm cân nhưng chủ yếu PPA được đưa vào trong các loại thuốc trị cảm cúm bởi thuốc nhanh chóng làm giảm các triệu chứng ở những bệnh nhân này.

Theo quy định, liều an toàn của PPA là 25 - 30mg cho mỗi lần sử dụng. Tuy nhiên nhằm cắt nhanh triệu chứng cảm, nhiều nhà sản xuất đã sử dụng chất này với hàm lượng cao. Chẳng hạn có những viên thuốc cảm chứa 30mg phenyl propanolamine, trong khi hướng dẫn sử dụng cho phép uống 2 viên lần. Phenyl propanolamine, một chất có mặt trong hầu hết các loại thuốc cảm, có tác dụng gây co mạch, giúp làm giảm sung huyết niêm mạc mũi, giảm tiết dịch ở cơ quan này. Chính do tác dụng co mạch là nguyên nhân gây tăng huyết áp. Ngoài ra thuốc có thể tương tác với thuốc huyết áp, khiến thuốc hoạt động kém hiệu quả hơn.

Tại Mỹ, hàng năm, ước tính có từ 200 - 500 trường hợp đột quỵ do PPA ở người sử dụng lứa tuổi từ 18 - 49 nên các chế phẩm có chứa chất này đã không còn được phép lưu hành trên thị trường. Hàn Quốc cũng đã cấm lưu hành 167 loại thuốc có chứa PPA sau khi có một báo cáo về trường hợp xuất huyết não do sử dụng thuốc có chứa PPA gây ra. Ở nước ta, các chế phẩm có chứa PPA hiện vẫn còn đang được phép bán trong các cửa hàng thuốc. Vì vậy để hạn chế tối đa tác dụng không mong muốn của PPA, đặc biệt đối với người bệnh huyết áp cao cần phải cẩn trọng khi dùng.

Lời khuyên của thầy thuốc

Do những nguy cơ trên nên những người có tiền sử cao huyết áp, đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim và các bệnh tim mạch khác không được dùng các thuốc cảm chứa phenyl propanolamine. Những người không có tiền sử các bệnh trên cũng nên thận trọng khi sử dụng thuốc cảm này. Khi dùng, nếu có hiện tượng bất thường như hoa mắt, chóng mặt, nhức đầu, tim đập mạnh… cần phải đi khám tại các cơ sở y tế.

Để giúp phòng bệnh ngay từ đầu, nên rửa tay thường xuyên. Nếu các triệu chứng nhẹ hoặc trung bình, hãy nghỉ ngơi và uống nhiều nước, ngăn ngừa tình trạng mất nước sẽ giúp giảm đau nhức cơ thể, thông mũi và có thể giảm nhu cầu dùng thuốc thông mũi. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh cũng khuyến cáo nên tiêm vắc-xin cúm hàng năm cho người từ 6 tháng tuổi trở lên, và vắc-xin viêm phổi cho trẻ em dưới 2 tuổi và người lớn từ 65 tuổi trở lên.

Detox cơ thể bằng nước chanh: Rất tốt nhưng hãy nhớ kỹ điều này!

Bệnh viện đa khoa tỉnh Ninh Bình > Tư vấn GDSK > Nội khoa

Đột quỵ do... thuốc cảm

Ngày đăng: 02/08/2017

Bản in

Cảm cúm là bệnh bốn mùa, vì quá thường gặp nên người dân dễ có tâm lý thờ ơ với khuyến cáo điều trị. Hầu hết người bệnh khi có triệu chứng cảm cúm là tìm mua thuốc ở các nhà thuốc mà không cần đến toa bác sĩ. Đã có những tai biến xảy ra từ loại thuốc có vẻ hết sức thông dụng này.

Giảm triệu chứng, thêm tác dụng phụ

Khoa hồi sức tích cực, bệnh viện E Trung ương vừa tiếp nhận cấp cứu bệnh nhân N.V.N., 58 tuổi, ngụ ở Hà Nội, được đưa vào viện vì đột ngột mất ý thức. Bác sĩ thăm khám thấy có dấu hiệu liệt nửa người trái, huyết áp 220/130mmHg. Kết quả chụp cắt lớp sọ não cho thấy có ổ xuất huyết lớn vùng bao trong, bán cầu đại não bên phải. Bệnh nhân có tiền sử tăng huyết áp nhiều năm, hiện vẫn đang uống thuốc hạ huyết áp đều đặn hàng ngày. Trước đó hai ngày, bệnh nhân bị sốt, chảy nước mũi, tự mua thuốc điều trị cảm cúm uống với liều cao hơn bình thường để mong chóng khỏi bệnh và hậu quả là phải vào viện cấp cứu… Đây là một trong rất nhiều trường hợp bị tác dụng phụ của thuốc chữa cảm cúm.

Có thể thấy thị trường của thuốc chữa cảm cúm rất phong phú với nhiều nơi sản xuất, nhiều sản phẩm và dạng thuốc khác nhau. Phần lớn người mắc bệnh cảm cúm ở Việt Nam hiện sử dụng quá liều các loại thuốc phổ biến như: Rhumenol, Decolgen, Decolsin, Medicoldac… vì nghĩ thuốc thông thường nên không hại gì và sẽ mau chóng khỏi bệnh. Điều này dẫn đến bệnh nặng thêm, kèm theo nhiều tác dụng phụ.

Một số loại thuốc chữa cảm cúm có chứa các thành phần acetaminophen có tác dụng hạ sốt, giảm đau; chlorpheniramin có tác dụng chống dị ứng, làm giảm cảm giác ngứa ở mũi và giảm hắt hơi; dextromethorphan làm loãng đờm, giảm ho. Đặc biệt, phenylpropanolamine có tính chất giống như một amin giao cảm có tác dụng gây co các tiểu động mạch nhỏ ngoại biên, làm co mạch ở các cuốn mũi, từ đó làm giảm triệu chứng viêm và giảm xuất tiết, chảy nước mũi. Sự phối hợp các thành phần nói trên trong viên thuốc chống “cảm cúm” làm giảm nhanh các triệu chứng như sốt, đau đầu, hắt hơi, đặc biệt là giảm nhanh triệu chứng nghẹt mũi, chảy nước mũi khiến bệnh nhân cảm thấy rất dễ chịu sau khi uống thuốc.

Cảnh giác với PPA

Phenylpropanolamine [PPA, accutrim] là một thành phần có trong thuốc cảm cúm có tác dụng gây co các tiểu động mạch ở cuốn mũi, nhưng cũng có thể gây co mạch trên toàn cơ thể. Điều này góp phần làm tăng huyết áp của bệnh nhân. Huyết áp sẽ tăng ít hoặc không tăng nếu như thuốc được sử dụng với liều trong giới hạn cho phép. Nếu dùng quá liều có thể gây cơn tăng huyết áp đối với người không bị bệnh tăng huyết áp và kích hoạt gia tăng cơn tăng huyết áp ở bệnh nhân đang bị tăng huyết áp. Phenylpropanolamine có tác dụng thông qua việc giải phóng có chọn lọc các chất có hoạt tính giao cảm rất mạnh như adrenalin, noradrenalin, dopamin. Các chất này là thủ phạm gây co mạch làm tăng huyết áp. Ngoài ra, các chất này còn làm nhịp tim nhanh, khô miệng và niêm mạc...

Các xét nghiệm nhằm xác định nồng độ của thuốc trong máu bệnh nhân đã cho thấy, với liều điều trị [trung bình 25mg/viên, dùng đường uống], nồng độ thuốc trong máu dao động trong khoảng 50 – 300µg/L; khi đã bắt đầu có triệu chứng ngộ độc, nồng độ thuốc vào khoảng 300 – 3.000µg/L và nồng độ thuốc trong máu ở bệnh nhân nặng, có nguy cơ tử vong là 3.000 – 50.000 µg/L.

Tại Mỹ, hàng năm ước tính có 200 – 500 trường hợp đột quỵ do phenylpropanolamine ở người sử dụng tuổi từ 18 – 49, nên các chế phẩm chứa chất này chỉ còn được sử dụng trong lĩnh vực thú y. Canada đã rút các thuốc loại này ra khỏi thị trường tháng 5.2001, Ấn Độ cũng đã chính thức cấm lưu hành các thuốc cảm cúm có chứa phenylpropanolamine vào tháng 2.2011. Hàn Quốc cấm lưu hành 167 loại thuốc có chứa phenylpropanolamine sau khi có một báo cáo về trường hợp xuất huyết não do sử dụng thuốc có chứa phenylpropanolamine.

Để hạn chế tối đa tác dụng không mong muốn của phenylpropanolamine, cần phải chú ý một số điểm như nhà thuốc không bán thuốc khi không có đơn thuốc; người bệnh phải tuân thủ đúng theo đơn thuốc, không tự ý tăng liều, không uống thuốc theo kiểu “mách nhau”, không sử dụng một đơn thuốc cho nhiều người, nhiều lần, khi sử dụng thuốc cảm cúm thấy có các dấu hiệu bất thường như tim đập nhanh, đau đầu, mặt nóng bừng, huyết áp tăng… phải báo ngay cho bác sĩ điều trị biết.

Thầy thuốc phải hết sức chú ý tới tiền sử tăng huyết áp, bệnh tim mạch, tiền sử nhạy cảm với thuốc khi kê đơn thuốc cảm cúm cho bệnh nhân. Các hãng thuốc nên cảnh báo thật rõ ràng về nguy cơ gây tăng huyết áp của phenylpropanolamine trên tờ hướng dẫn sử dụng có trong hộp thuốc.

TS.BS VŨ ĐỨC ĐỊNH,

TRƯỞNG KHOA HỒI SỨC TÍCH CỰC, BỆNH VIỆN E TRUNG ƯƠNG

[theo sgtt.vn]

Lần xem: 2579

Go top

Bài viết khác

• Mất ngủ - Rối loạn giấc ngủ. [ 08/03/2022]
• Không chủ quan, lơ là trong phòng, chống dịch bệnh. [ 17/01/2022]
• Phát hiện sớm và Quản lý bệnh đái tháo đường. [ 01/12/2021]
• Khuyến cáo cho bệnh nhân mắc bệnh lý tim mạch trong thời điểm dịch bệnh Covid-19. [ 11/11/2021]
• Người bệnh mạn tính nên đến bệnh viện khám chữa bệnh ngay cả trong lúc dịch bệnh Covid - 19. [ 01/11/2021]

• Lịch khám
• Lịch trực
• Đăng ký khám bệnh
• Khám cùng chuyên gia
• Dịch vụ khám bệnh
• Bảng giá dịch vụ y tế

Tin nổi bật

• Thư mời cung cấp báo giá, dịch vụ thẩm định giá hệ thống khí y tế tại Công trình...

• Bảng phân trực các khoa Lâm sàng [từ ngày 2 đến ngày 8 tháng 5 năm 2022].

• Bảng phân trực Lãnh đạo - Trưởng hệ - các phòng - chuyên khoa - CLS [từ ngày 2 đ...

• Giải đáp các băn khoăn về tiêm vắc-xin phòng Covid-19.

• Vị thuốc Xuyên Tâm Liên có thật sự điều trị COVID-19?